Τώρα, αγαπητοί μου, τώρα που ένα νέο έτος ανατέλλει στον ορίζοντα της ανθρωπότητος, ας κάνουμε μερικές σκέψεις.
Εάν υπήρχε στον ουρανό ένας εξώστης και απ’ εκεί μ’ ένα τηλεσκόπιο βλέπαμε το σύμπαν, ω τότε! Το θέαμα που θα παρουσιαζόταν στα μάτια μας θα ήταν καταπληκτικό. Θα βλέπαμε, όχι ένας ήλιος, όπως φαίνεται από τη γή, αλλά πολλοί ήλιοι, εκατομμύρια ήλιοι, γαλαξίες, άστρα και κομήτες να κινούνται στο άπειρο με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Όλα εκτελούν κάποιο προορισμό, που για το καθένα έχει ορίσει ο Δημιουργός.
Ναι! Όλα, από τα πιο μικρά έως τα πιο μεγάλα, όλα έχουν προορισμό. Τίποτε δεν είναι τυχαίο, τίποτε δεν είναι άσκοπο. Και ο άνθρωπος, ερωτάται, ο άνθρωπος, που είναι η κορωνίδα της δημιουργίας, δεν έχει προορισμό; Η λογική μας υποχρεώνει να παραδεχθούμε ότι και ο άνθρωπος έχει προορισμό. Ποίος δε είναι ο προορισμός του ανθρώπου;
Απαντά ο λόγος του Θεού, η Αγία Γραφή. Προορισμός του ανθρώπου είναι το κατ’ εικόνα Θεού να το κάνει καθ’ ομοίωσην. Να εξυψωθεί, να μοιάσει με τον Θεό. Ο προορισμός του ανθρώπου με μια λέξη, όπως λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας, είναι η ΘΕΩΣΙΣ. Και αυτός ο προορισμός επιτυγχάνεται, εάν ο άνθρωπος πιστέψει το Χριστό ως Σωτήρα και Λυτρωτή και μιμηθεί την αγία του ζωή, εφαρμόσει τις θείες εντολές του, νικήσει τις κακίες και τα πάθη, αποκτήσει τις Ευαγγελικές αρετές και μάλιστα την αγάπη, την αγάπη στο Θεό και την αγάπη στον πλησίον. Μιμητής του Χριστού ο άνθρωπος, γίνεται μικρόχριστος, μικρός θεός, όντως βασιλεύς και κυρίαρχος, ευτυχής και μακάριος, μέτοχος και κληρονόμος της αιωνίου ζωής και μακαριότητος.
Ναι! Αυτός είναι ο προορισμός του ανθρώπου. Μεγάλος και υψηλός. Για την πραγματοποίηση δε του προορισμού τούτου δίνεται στον άνθρωπο χρόνος. Μέσα δε στο διάστημα του χρόνου, που έχει ορίσει ο Θεός, καλείται ο χριστιανός να εργασθεί πνευματικά. Έτσι ο χρόνος αξιοποιείται.
Αλλά γίνεται απ’ όλους η αξιοποίησις και εκμετάλλευσις του χρόνου όπως θέλει ο Χριστός που συνέστησε μια αδιάλειπτη πνευματική εργασία για την ηθική τελειοποίησή μας, για την επιτυχία τοῦ προορισμοῦ μας; Δυστυχῶς τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν ἀνθρώπων δεν κάνουμε καλὴ χρήση του χρόνου που μας δίνει ο Θεός. Μεριμνούμε και τυρβάζουμε περί πολλά, ενώ ενός εστί χρεία. Το δε ένα αυτό είναι ο Χριστός, το να πιστέψουμε δηλαδή στο λόγο του και να ζήσουμε σύμφωνα με τις θείες εντολές του.
Για άλλα ζητήματα, που είναι μικρότερης αξίας, οι άνθρωποι δίνουν μεγάλη σημασία στο χρόνο. Κοιτάζουν τα ρολόγια τους για να είναι συνεπείς στην ώρα της εργασίας. Mετρούν και τα λεπτά της ώρας ακόμη. Γιατί η πείρα διδάσκει, ότι και τα λίγα λεπτά της ώρας έχουν την αξία τους. Θέλετε παραδείγματα; Λίγα λεπτά καθυστερήσεως και ο ταξιδιώτης χάνει το λεωφορείο. Λίγα λεπτά καθυστερήσεως και η αίτησις για κάποιο ζήτημα θεωρείται εκπρόθεσμη. Λίγα λεπτά και ο ασθενής, που είχε ανάγκη αμέσου ιατρικής επεμβάσεως, πεθαίνει. Λίγα λεπτά καθυστερήσεως για να δοθεί το κόκκινο φως και η αμαξοστοιχία συγκρούεται με θλιβερά αποτελέσματα. Λίγα λεπτά… Και ο Ναπολέων που ανέμενε στρατιωτική βοήθεια χάνει τη μάχη του Βατερλώ και εξορίζεται στην Αγία Ελένη.
Αλλ᾽ ενώ ο κόσμος ―πλην των οκνηρών― προκειμένου για υλικά συμφέροντα δεικνύεται εργατικός, επιμελής, ταχύς και βιαστικός, για την ηθική του όμως και πνευματική τελειοποίηση παραμένει αμελής, αδιάφορος, και αφήνει όχι λεπτά, αλλά και ώρες και μέρες και χρόνια να φεύγουν πνευματικώς ανεκμετάλλευτα. Κυνηγός σκιών και όχι της πραγματικότητος.
Εάν για επιτυχία υλικών πραγμάτων έχουν αξία τα λεπτά της ώρας, πόσο μάλλον έχουν αξία τα λεπτά της ώρας για την πνευματική ζωή! Πόσα μπορούμε να ενεργήσουμε κατά το διάστημα του χρόνου! Ακριβείς εκτέλεσις των καθηκόντων, ιερές σκέψεις, θερμές προσευχές, ειλικρινής μετάνοια και εξομολόγηση, ανάγνωση Ευαγγελίου, ακρόαση κηρυγμάτων, κατανυκτικός εκκλησιασμός, επίσκεψη ασθενών, βοήθεια πασχόντων αδελφών, διάδοση του Ευαγγελίου… Να με τι μπορούμε να πλουτίσουμε το χρόνο της ζωής μας και να γίνουμε πλούσιοι, πνευματικώς μεγαλέμποροι, σύμφωνα με την θεόπνευστη προτροπή του αποστόλου Παύλου, που λέει: «Αδελφοί, βλέπετε πως ακριβώς περιπατείτε, μη ως άσοφοι αλλ᾽ ως σοφοί, εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι ημέραι πονηραί εισιν» (Εφεσ. 5,15-16).
Ω, πόσο πολύτιμος είναι ο χρόνος για τη σωτηρία της αθάνατης ψυχής μας! Ένας άνθρωπος, που ζει 70 χρόνια εδώ στον πλανήτη μας, εάν ο χρόνος αυτός μετρηθεί σε λεπτά της ώρας, θα δούμε ότι ο άνθρωπος αυτός έζησε 36.792.000 λεπτά. Έζησε εκατομμύρια λεπτά! Ω, πόσα καλά θα μπορούσε να πράξει και για τον εαυτό του και για τον πλησίον του και για την ανθρωπότητα εν γένει!
Ἀλλά δυστυχώς οι άνθρωποι –πλην ελαχίστων εξαιρέσεων– δεν εκτιμούμε την αξία του χρόνου γιια τη σωτηρία της ψυχής. Ώρες ολόκληρες ξοδεύονται για μάταια και αμαρτωλά πράγματα, όπως είναι η παρακολούθηση αισχρών εκπομπών του ραδιοφώνου και της τηλεοράσεως, η χαρτοπαιξία, που οργιάζει ιδίως την πρωτοχρονιά, κι άλλα πολλά. Αλλοίμονο! Για το διάβολο όλος ο χρόνος. Για το Χριστό; Ούτε ένα λεπτό της ώρας!
Οι μόνοι που είναι σε θέση να εκτιμήσουν την αξία του χρόνου είναι οι άνθρωποι, που πέθαναν αμετανόητοι για όσα κακά έκαναν εδώ στη γη και τώρα βρίσκονται στον άλλο κόσμο, που δεν είναι παραμύθι αλλ’ είναι μια σκληρή πραγματικότητα. Εάν ήτο δυνατόν να ρωτηθεί ένας απ’ αυτούς τι θέλει, τίποτ’ άλλο δεν θα ζητούσε, ούτε πλούτη, ούτε αισχρούς έρωτες, ούτε τιμές και αξιώματα, ούτε τίποτε άλλο απ’ αυτά που κυνηγούν οι άνθρωποι εδώ στη γη, αλλ’ ένα και μόνο θα ζητούσε από το Θεό. Ένα και μόνο λεπτό της ώρας! Ναι ένα λεπτό της ώρας. Διότι και ένα λεπτό της ώρας φθάνει για να πει ο αμαρτωλός ένα λόγο μετανοίας, σαν εκείνο που είπε μέσα σ’ ένα λεπτό ο ληστής στο σταυρό… «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία σου».
Χριστιανοί μου!
Νέο έτος, νέα παράταση ζωής. Μη σπαταλάτε το χρόνο σας. Μη καίτε τα λεπτά του χρόνου. Ο χρόνος είναι ανεκτίμητος. Φεύγει και δεν επιστρέφει πια. «Χρόνου φείδου».
Ο Μητροπολίτης
† Ο Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ
(Φλώρινα 1 Ιανουαρίου 1983)
