Ύψωση του Τιμίου Σταυρού: Γιατί νηστεύουμε από το λάδι – Ο βασιλικός και το προζύμι της χρονιάς.

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού είναι μία από τις σημαντικότερες γιορτές της Ορθοδοξίας. Είναι αρχαιότατη και μια από τις Δεσποτικές γιορτές, τις γιορτές δηλαδή τις αφιερωμένες στο Δεσπότη Χριστό. Η γιορτή συνδέεται με μεγάλα ιστορικά γεγονότα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και να ευχαριστήσει το Θεό για τους θριάμβους του γιου της Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο θείος ζήλος όμως, έκανε την Άγια Ελένη να αρχίσει έρευνες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού. Επάνω στο Γολγοθά υπήρχε ειδωλολατρικός ναός της θεάς Αφροδίτης, τον οποίο γκρέμισε και άρχισε τις ανασκαφές. Σε κάποιο σημείο, βρέθηκαν τρεις σταυροί. Η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη, αλλά ποιος από τους τρεις ήταν του Κυρίου; Τότε ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος με αρκετούς Ιερείς, αφού έκανε δέηση, άγγιξε στους σταυρούς το σώμα μιας ευσεβέστατης κυρίας που είχε πεθάνει.

Όταν ήλθε η σειρά και άγγιξε τον τρίτο σταυρό, που ήταν πραγματικά του Κυρίου, η γυναίκα αμέσως αναστήθηκε. Η είδηση διαδόθηκε σαν αστραπή σε όλα τα μέρη της Ιερουσαλήμ. Πλήθη πιστών άρχισαν να συρρέουν για να αγγίξουν το τίμιο ξύλο. Επειδή, όμως, συνέβησαν πολλά δυστυχήματα από το συνωστισμό, ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό μέσα στο ναό σε μέρος υψηλό, για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι.

Ύστερα από 280 περίπου χρόνια, το 614, οι Πέρσες κυρίευσαν τα Ιεροσόλυμα, έκαναν μεγάλες καταστροφές, πήραν αιχμάλωτο τον Πατριάρχη Ζαχαρία και μαζί τη μεγάλη ασημένια λειψανοθήκη, στην οποία η Aγία Ελένη είχε φυλάξει τον τίμιο Σταυρό. Ο αυτοκράτορας Ηρά­κλειος, ύστερα από 14 χρόνια, έκανε εκστρατεία, έφτασε νικητής ως την πρωτεύουσα της Περσίας, ελευθέρωσε τους αιχμαλώτους χριστιανούς, πήρε τον τίμιο Σταυρό και τον Πατριάρχη Ζαχαρία και γύρισε στην Κωνσταντινούπολη.

Από εκεί κατέβηκε στα Ιεροσόλυμα, έβγαλε το βασιλικό στέμμα και ανυπόδητος, σηκώνοντας το κιβώτιο με το τίμιο ξύλο το έφερε στο Γολγοθά. Στις 14 Σεπτεμβρίου και στο ναό της Αναστάσεως, ο Πατριάρχης Ζαχαρίας ύψωσε στον άμβωνα τον Σταυρό κι ο λαός έψαλλε “Σώσον, Κύριε, τον λαόν σον”… Αυτή, λοιπόν, την ύψωση καθιέρωσαν οι Άγιοι Πατέρες, να γιορτάζουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, για να μπορέσουμε κι εμείς να υψώσουμε μέσα στις ψυχές μας το Σταυρό του Κυρίου μας.

Γιατί νηστεύουμε ακόμη και το λάδι

Για την Ανάμνηση λοιπόν της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού νηστεύουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, επειδή ο Σταυρός είναι Ανάμνηση του Πάθους του Χριστού. Διότι όπως ο κάθε άνθρωπος που κάνει την ανακομιδή (εκταφή) των λειψάνων ενός συγγενή του (για παράδειγμα του πατέρα του, της μητέρας του και άλλων), λυπάται ενθυμούμενος το πρόσωπο αυτό, έτσι και εμείς οι Χριστιανοί βλέποντες τον Σταυρό και αναλογιζόμενοι ότι ο Χριστός Σταυρώθηκε για εμάς τους αμαρτωλούς και ως Άνθρωπος Έπαθε, ταπεινωνόμαστε και δείχνουμε Συντριβή καρδιάς νηστεύοντες.

Οι μεν Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, επισημαίνουν ότι “η Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι Ισότιμη με την Μεγάλη Παρασκευή”, αφού και τις δύο αυτές Ημέρες τιμούμε εξίσου τα Πάθη και την Σταύρωση του Κυρίου.

Η Νηστεία κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, “δεν γίνεται για το Πάσχα, ούτε για τον Σταυρό, αλλά για τις αμαρτίες μας… επειδή το Πάσχα δεν είναι υπόθεση Νηστείας και πένθους, αλλά ευφροσύνης και χαράς. Για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να λέμε ότι πενθούμε για τον Σταυρό. Ούτε για εκείνον πενθούμε. Αλλά για τα δικά μας αμαρτήματα”. Επίσης νηστεύουμε για να μιμηθούμε τον Κύριο, ο Οποίος ενήστευσε για σαράντα ημερόνυχτα επάνω στο Σαραντάριον Όρος.

Έθιμα & παραδόσεις

Βασιλικός: Στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού συνηθίζεται να μοιράζεται στις εκκλησίες βασιλικός ο οποίος δίνεται γιατί όταν η Αγία Ελένη επιθεωρούσε τα κτήματα και τα χωράφια της περιοχής, οδηγήθηκε τυχαία σε ένα αρωματικό φυτό το οποίο όταν το μύρισε αισθάνθηκε ότι εκεί κάτω βρισκόταν ο Τίμιος Σταυρός και έβαλε τους εργάτες να σκάψουν. Σκάβοντας τελικά βρήκαν τον Σταυρό του Θεανθρώπου. Έτσι και η Αγία Ελένη ονόμασε το φυτό βασιλικό. Τον βασιλικό που μοιράζει η εκκλησία στους πιστούς τον παίρνουν οι γυναίκες και τον σταυρώνουν στο προζύμι που έφτιαχναν και ύστερα τον έβαζαν σε ένα ποτήρι με νερό ελπίζοντας ότι θα έβγαζε ρίζες και έτσι θα τον φύτευαν ξανά.

Αγιασμός: Τον αγιασμό τον έδινε η εκκλησία στους πιστούς για να αγιάσουν το σπίτι τους και για να φτιάξουν το προζύμι της χρονιάς το οποίο ήταν γλυκό και δεν μούχλιαζε.

Την ημέρα του της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού οι ναυτικοί συνήθιζαν να δένουν τα καράβια τους και και να μην ταξιδεύουν επειδή υπήρχε μια παροιμία που έλεγε “Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε”.

Οι αγρότες έφερναν ένα μείγμα από τα δημητριακά που θα έσπερναν μέσα στην εκκλησία για να δεχτούν την ευλογία του πρεσβυτέρου “Βλαστήσαι την γην, και δούναι σπέρμα το σπείροντι, και άρτον εις βρώσιν”.

αν σας άρεσε το άρθρό κοινοποιήστε το:

Πρόσφατα άρθρα

Χριστούγεννα και να κοιμηθούμε;

Τα Χριστούγεννα δεν είναι μόνο πλούσια εδέσματα και πολύχρωμα λαμπιόνια αλλά μια ευκαιρία για ενδοσκόπηση και πνευματικότητα. «Ο Χριστός με τη μεγάλη Του αγάπη και με την μεγάλη Του αγαλλίαση που σκορπάει στις ψυχές των πιστών με όλες τις άγιες γιορτές Του, μας ανασταίνει αληθινά αφού μας ανεβάζει ψηλά πνευματικά. Αρκεί να συμμετέχουμε και να έχουμε όρεξη πνευματική να τις πανηγυρίζουμε πνευματικά. τότε τις γλεντάμε πνευματικά και μεθάμε πνευματικά από το παραδεισένιο κρασί που μας φέρνουν οι Άγιοι και μας κερνούν. Τις γιορτές για να τις ζήσουμε, πρέπει να έχουμε τον νου μας στις άγιες ημέρες και όχι στις δουλειές που έχουμε να κάνουμε για τις άγιες ημέρες. Να σκεφτόμαστε τα γεγονότα της κάθε αγίας ημέρας και να λέμε την ευχή δοξολογώντας τον Θεό. Έτσι θα γιορτάζουμε με πολύ ευλάβεια κάθε γιορτή. Να μελετάει και να ζει τα θεία γεγονότα συνέχεια. Όταν κανείς μελετάει τα γεγονότα της κάθε γιορτής, φυσιολογικά θα συγκινηθεί και με ιδιαίτερη ευλάβεια θα προσευχηθεί. Έπειτα στις Ακολουθίες ο νους να είναι στα γεγονότα που γιορτάζουμε και με ευλάβεια να παρακολουθούμε τα τροπάρια που ψέλνονται. Όταν ο νους είναι στα θεία νοήματα, ζει τα γεγονότα ο άνθρωπος, και έτσι αλλοιώνεται. -Γέροντα, μετά την Αγρυπνία των Χριστουγέννων δεν κοιμόμαστε; -Χριστούγεννα και να κοιμηθούμε! Η μητέρα μου έλεγε: «Απόψε μόνον οι Εβραίοι κοιμούνται». Βλέπεις, την νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός οι άρχοντες κοιμόνταν βαθιά, και οι ποιμένες «αγραυλούσαν». Φύλαγαν τα πρόβατα την νύχτα παίζοντας την φλογέρα. Κατάλαβες; Οι ποιμένες πού αγρυπνούσαν είδαν τον Χριστό. -Πώς ήταν Γέροντα, το σπήλαιο; -Ήταν μία σπηλιά μέσα σε έναν βράχο και είχε μία φάτνη, τίποτε άλλο δεν είχε. Εκεί πήγαινε κανένας φτωχός και άφηνε τα ζώα του. Η Παναγία με τον Ιωσήφ, επειδή όλα τα χάνια ήταν γεμάτα και δεν είχαν πού να μείνουν, κατέληξαν σε αυτό το σπήλαιο. Εκεί ήταν το γαϊδουράκι και το βοϊδάκι, που με τα χνώτα τους ζέσταναν τον Χριστό! «Ἔγνω βοῦς τον κτησάμενον και όνος την φάτνην του κυρίου αὐτοῦ», δεν λέει ο Προφήτης Ησαΐας; -Σε ένα τροπάριο, Γέροντα, λέει ότι η Υπεραγία Θεοτόκος βλέποντας τον νεογέννητο Χριστό, «χαίρουσα ὁμοῦ καὶ δακρύουσα» ἀναρωτιόταν:… «Ἐπιδώσω σοι μαζόν, τῷ τὰ σύμπαντα τρέφοντι, ἢ υμνήσω σε, ὡς Υἱὸν καὶ Θεόν μου; ποίαν εὕρω ἐπὶ σοί προσηγορίαν;» -Αυτά είναι τα μυστήρια του Θεού, η πολύ μεγάλη συγκατάβαση του Θεού, την οποία δεν μπορούμε εμείς να συλλάβουμε! –Γέροντα, πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε το γεγονός της Γεννήσεως, ότι δηλαδή ο Χριστός «Σήμερον γεννάται εκ Παρθένου»; -Για να ζήσουμε αυτά τα θεία γεγονότα, πρέπει ο νους να είναι στα θεία νοήματα. Τότε αλλοιώνεται ὁ άνθρωπος. «Μέγα και παράδοξον θαύμα τετέλεσται σήμερον», ψάλλουμε. Άμα ο νους μας είναι εκεί, στο «παράδοξον», τότε θα ζήσουμε και το μεγάλο μυστήριο της Γεννήσεως του Χριστού. Εγώ θα εύχομαι η καρδιά σας να γίνει Αγία Φάτνη και το Πανάγιο Βρέφος της Βηθλεέμ να σας δώσει όλες τις ευλογίες Του.

διαβάστε περισσότερα »

Όταν μιλάει κανείς πολύ, τότε αδυνατίζει πνευματικά.

Εμείς και λέμε και θέλουμε να ακούμε πολλούς λόγους, αλλά δεν κάνουμε τίποτε για να τους εφαρμόσουμε. Οι Πατέρες δεν ζητούσαν πολλούς λόγους. Λάμβαναν έναν πνευματικό λόγο και έφευγαν στην έρημο και ζούσαν πολλά χρόνια με αυτόν τον λόγο. Προσπαθούσαν να τον εφαρμόσουν και τρέφονταν από αυτόν. Εμείς και λέμε και θέλουμε να ακούμε πολλούς λόγους, αλλά δεν κάνουμε τίποτε για να τους εφαρμόσουμε. Όταν μιλάει κανείς πολύ, τότε αδυνατίζει πνευματικά. Άγιος Σωφρόνιος Σαχάρωφ

διαβάστε περισσότερα »

Δεν είναι πάντα ώρα για παράπονα.

Χθες το βράδυ, ο σύζυγός μου έριξε κατά λάθος ένα ποτήρι κρασί, το οποίο έσπασε σε κομμάτια στο πάτωμα. Δεν είδα τη σκηνή, αλλά άκουσα τον ήχο να σπάει το γυαλί. Στη συνέχεια ο σύζυγός μου μάζεψε τα κομμάτια και, αφού βεβαιώθηκε ότι είχε αφαιρέσει όλα τα θραύσματα, πήγε για ύπνο Εκείνο το βράδυ σηκώθηκα για να πάω στο πλυσταριό και, περνώντας από την κουζίνα, παρατήρησα ότι υπήρχαν ακόμα μεγάλα κομμάτια γυαλιού σκορπισμένα στο πάτωμα. Ειλικρινά, η πρώτη μου αντίδραση ήταν να νευριάσω. Σκέφτηκα: «Τι θα γινόταν αν ένα από τα παιδιά σηκωθεί και πατήσει ένα κομμάτι γυαλιού;» Όσο περισσότερο το σκεφτόμουν, τόσο πιο ενοχλημένη ένιωθα. Τότε, ξαφνικά, μια μικρή εσωτερική φωνή με διόρθωσε: «Δεν είσαι εδώ για να τον βοηθήσεις;» Έπειτα πήρα τη σκούπα και άρχισα να μαζεύω τα υπόλοιπα κομμάτια. Μετακίνησα και κάποια αντικείμενα, σε περίπτωση που τυχόν θραύσματα γυαλιού κατέληγαν αλλού. Και, μάλιστα, βρήκα αρκετά. Αυτό είναι γάμος. Οι σύζυγοί μας δεν τα κάνουν πάντα όλα τέλεια, ακόμα και με τις καλύτερες προθέσεις, αλλά ένας αληθινός σύντροφος βλέπει πού λείπει κάτι και κάνει τη διαφορά. Δεν είναι πάντα ώρα για παράπονα, μερικές φορές είναι απλά η ώρα να αναλάβετε δράση.

διαβάστε περισσότερα »
Χρονολογικό αρχείο

Φόρμα επικοινωνίας

Εορτολόγιο