Η εθνική επέτειος της 28ης Οκτωβρίου από το 1952 συνεορτάζεται με την Παναγία, την Αγία Σκέπη, όπως η εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου συνεορτάζεται με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Από το τέλος του 9ου αιώνα – αρχές 10ου έως το 1952 η Θεομητορική εορτή της Αγίας Σκέπης εορταζόταν την 1η Οκτωβρίου. Καθιερώθηκε επί αυτοκράτορος Λέοντος Στ΄ του Σοφού (886-912) σε ανάμνηση της απαλλαγής της Βασιλεύουσας από την απειλή των Βουλγάρων και των Αγαρηνών. Πρόκειται για εορτή ευχαριστίας προς την Παναγία, όπως εκείνη που καθιερώθηκε τον 7ο αιώνα με τον Ακάθιστο Ύμνο, όταν η Παναγία βοήθησε να αντιμετωπισθεί με επιτυχία η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Αβάρους.
Ο άγιος Ανδρέας, ο κατά Χριστόν σαλός, κατά τις μάχες με τους αγαρηνούς σε ολονύχτια αγρυπνία προσευχής του είδε την Παναγία να προστατεύει την Βασιλεύουσα σκεπάζοντάς Την με το «μαφόριό» Της (λεπτό πέπλο που καλύπτει το κεφάλι και τους ώμους). Η αφήγησή του έδωσε δύναμη στο λαό, που αντιμετώπισε με επιτυχία τους πολιορκητές. Έκτοτε η Αγία Σκέπη της Παναγίας θεσπίσθηκε ως μία των Θεομητορικών εορτών.
Οι Αγωνιστές του 1821 είχαν επίσης βοηθό τους την Παναγία, όπως και οι Έλληνες του ΟΧΙ. Στο Χρονικό του για το 1940 ο Ηλίας Βενέζης έγραψε ότι οι Έλληνες πολύ θύμωσαν με την άνανδρη επίθεση του ιταλικού υποβρυχίου εναντίον του πολεμικού πλοίου «Έλλη» στο λιμάνι της Τήνου, τον 15Αύγουστο του 1940, στην εορτή της Κοίμησης της Παναγίας. Έκαμαν υπομονή μήπως και διατηρηθεί η ειρήνη.
Όμως ακολούθησε η άνανδρη επίθεση των Ιταλών στις 28 Οκτωβρίου του 1940. Τότε, γράφει ο Βενέζης, «οι ξένοι που βλέπανε τα γεγονότα λέγανε ότι οι ολιγάριθμοι Έλληνες θα γονατίσουν σε μιαν ημέρα στον ισχυρό εισβολέα!». Μα ο λαός πίστευε πως θα τον βοηθήσει η προσβεβλημένη τον 15Αύγουστο Παναγία. «Καλά! Περιμένετε και θα δείτε ύστερα από ένα μήνα, στα Εισόδια της Θεοτόκου» απαντούσαν οι Έλληνες, που θεωρούσαν «αντίχριστο» τον εισβολέα. Γι’ αυτό, σημειώνει ο Βενέζης, οι μητέρες έστελναν τους γιούς τους να πολεμήσουνε τους Ιταλούς λέγοντάς τους: «Να μη γυρίσετε αν δεν ρίξετε τον αντίχριστο στη θάλασσα».
Την Παναγία έβλεπαν στα βουνά της Πίνδου οι Έλληνες στρατιώτες κατά τον Ελληνο – Ιταλικό πόλεμο. Ο Χρήστος Ζαλοκώστας στο βιβλίο του «Πίνδος – Η εποποιία στην Αλβανία» (Εκδ. «ΕΣΤΙΑΣ», Αθήνα, 2016) αναφέρει μαρτυρίες στρατιωτών ότι είδαν την Παναγία και ένιωσαν την προστασία της. Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδωνας (1949-1956), που ηρωικά αγωνίστηκε για τα δίκαια των Βορειοηπειρωτών, μετά τη διαπίστωσή του ότι οι Έλληνες του 1940 βίωσαν τη Σκέπη της Παναγίας όπως εκείνοι του 9ου αιώνα, πρότεινε στην Ιερά Σύνοδο και Αυτή στη συνεδρίασή της 21ης Οκτωβρίου 1952 αποφάσισε η εορτή της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου να μεταφερθεί στις 28 Οκτωβρίου. Ενέκρινε επίσης την Ακολουθία του εορτασμού, την οποία έγραψε ο σπουδαίος Αγιορείτης υμνογράφος του 20ού αιώνα Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
