Γ΄ Στάση των Χαιρετισμών. Κείμενο – Μετάφραση

Αδελφοί μου. Σήμερα ο Ευαγγελιστής Ματθαίος αναφέρεται σε ένα μεγάλο και σημαντικό γεγονός που συντελέσθηκε τεσσαράκοντα περίπου ημέρες πριν την Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου μας. Είναι το μεγάλο γεγονός της Θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής, ο Κύριος παρέλαβε εκ των 12 μαθητών Του τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη και ανέβηκαν σε όρος υψηλό μόνον αυτοί. Εκεί επέτρεψε να δουν οι μαθητές Του λίγη από την δόξα της Θεότητός Του. Είδαν λοιπόν οι τρεις μαθητές τα ρούχα του Ιησού να γίνονται κατάλευκα και να αστράφτουν σαν το φως, το δε πρόσωπό Του να λάμπει όπως ο ήλιος. Αυτό που ήταν, είναι και πάντοτε θα είναι ο Ιησούς, επέτρεψε να το δουν, όσο μπορούσαν με τα ανθρώπινα μάτια τους οι μαθητές Του. Να κατανοήσουν ότι είναι ο Μεσσίας, ο Σωτήρας, ο Υιός του Θεού, ο Χριστός του Ισραήλ και ολόκληρης της ανθρωπότητας. Ώστε όταν σε λίγες μέρες θα Τον έβλεπαν σταυρωμένο, άδοξο και ταπεινό κατά την ώρα του φρικτού πάθους Του, να μη κλονιστεί η εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπό Του. Προς επιβεβαίωση όλων αυτών ήλθε και η φωνή του Θεού Πατρός εξ΄ ουρανού λέγουσα: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, τον οποίο εξέλεξα· σ’ αυτόν να υπακούετε». Παρ’ όλα αυτά, όπως γνωρίζουμε ο άνθρωπος σύντομα ξεχνά. Γι’ αυτό σε λίγες μέρες βλέπουμε τον Πέτρο ν’ αρνείται τον Χριστό, οι δε άλλοι μαθητές, πλην του Ιωάννη, έντρομοι να κρύβονται από τον φόβο τους μήπως συλληφθούν και τιμωρηθούν κι αυτοί σαν τον διδάσκαλό τους. Δείτε πόσο γρήγορα ξεχνά ο άνθρωπος τον Θεό, τις ευεργεσίες και τα θαύματα που κάνει στον καθένα από εμάς ξεχωριστά και αναλογισθείτε πόσο γρήγορα κι εμείς σαν τους μαθητές Τον προδίδουμε ή Τον εγκαταλείπουμε… Αδελφοί μου. Όπως και άλλοτε έχουμε αναφέρει, ο Κύριος δεν μεταμορφώθηκε, δεν άλλαξε, απλά επέτρεψε να δουν οι τρεις μαθητές Του αυτό που ήταν, είναι και θα είναι πάντα: Ο αληθινός Θεός. Είδαν λίγο από την δόξα Του, είδαν λίγο από το άκτιστο φως που περιβάλλει συνεχώς τον Ιησού ως Θεό. Αυτή τη λάμψη και τη δόξα την είχε προ πάντων των αιώνων. Αλλά και όταν γεννήθηκε στο σπήλαιο της Βηθλεέμ, όταν βαπτίστηκε στον Ιορδάνη ποταμό, όταν περπατούσε, δίδασκε και θεράπευε στις πόλεις και στα χωριά του Ισραήλ, όταν σταυρώθηκε πάνω στον σταυρό, πάντα είχε αυτή την θεϊκή δόξα και λάμψη. Πάντα έλαμπε και πάντα θα λάμπει περισσότερο από τον ήλιο, που είναι κι αυτός δημιούργημά Του. Ωστόσο, εξαιτίας των αμαρτιών και των παθών μας αδυνατούν τα ανθρώπινα μάτια της ψυχής  και του σώματος να δουν αυτή την δόξα και το άκτιστο φως του Χριστού. Όσοι όμως άνθρωποι διέλθουν από το στάδιο της καθάρσεως και περάσουν στα στάδια του φωτισμού και της θεώσεως, σ’ αυτούς επιτρέπει πολλάκις ο Θεός να βλέπουν την δόξα Του και να γεύονται μυστικές εμπειρίες από την Ουράνια Βασιλεία Του. Αυτό το γεγονός έρχεται σήμερα, αδελφοί μου, να μας υπενθυμίσει ο Απόστολος Πέτρος με την καθολική επιστολή του, που την απευθύνει πρός όλα τα μέλη της Εκκλησίας μας. Μας υπενθυμίζει την δόξα που είδε στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, πάνω στο Όρος της Μεταμορφώσεως, και την φωνή του Θεού που βεβαίωνε ότι αυτός είναι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού και η οποία ζήτησε από τους ανθρώπους Αυτόν να υπακούμε. Μας υπενθυμίζει ο Πέτρος σήμερα ότι αν επιθυμούμε κι εμείς ν’ ανεβούμε ψηλά πνευματικά και να ζήσουμε για λίγες στιγμές αυτή την ουράνια χαρά του ακτίστου φωτός, είναι ανάγκη να εγκαταλείψουμε τα αμαρτωλά πάθη και τις κακές μας συνήθειες, και να γεμίσουμε τη ζωή μας με άνθη ευωδιαστά, δηλαδή με τις αρετές που δίδαξε ο Κύριός μας. Τέτοιες είναι η τιμιότητα, η ειλικρίνεια, η υπομονή, η υπακοή, η ταπείνωση, η εγκράτεια, η αγνότητα, η παρθενία, η ελεημοσύνη, η αγάπη, η συγχωρητικότητα, η ανεξικακία, η ειρήνη και η πραότητα της ψυχής, η πίστη, η αγαθότητα, η αοργησία και άλλες πολλές αρετές που αναφέρονται μέσα στον λόγο του Θεού που είναι η Αγία Γραφή. Ο άνθρωπος καλείται και μπορεί να βιώσει την χαρά της Βασιλείας του Θεού από τώρα, όσο ζει επάνω σε τούτη τη γη, αλλά και μετά να συνεχίσει να έχει την χαρά αυτή στην ουράνια και αιώνια ζωή του Παραδείσου σε υπερμέγιστο βαθμό, που ο νους του ανθρώπου δεν έχει φανταστεί, ούτε και μπορεί να κατανοήσει.  Όσο είμαι ζωντανός ανάμεσά σας, τονίζει ο Απόστολος Πέτρος, θα συνεχίζω να υποδεικνύω σε όλους σας τον δρόμο των αρετών που έχει χρέος να βαδίζει ο πιστός χριστιανός. Αλλά και όταν φύγω, θα έχετε τις επιστολές μου. Να τις μελετάτε, για να μη ξεχνάτε τον σκοπό της ζωής σας και τον στόχο μας, που είναι η Βασιλεία του Θεού. Αν ακολουθήσετε όσα αναφέρω, βεβαιώνει ο Απόστολος, θα ζήσετε όχι μόνο επί γης, αλλά και εν ουρανοίς όσα έζησα κι εγώ, που ο Κύριος με πήρε κοντά Του μαζί με τον Ιωάννη και τον Ιάκωβο και μας ανέβασε στο ψηλό Όρος και εκεί μας επέτρεψε να δούμε λίγο από την θεϊκή Του δόξα. Ήταν στιγμές που δεν περιγράφονται, ήταν τόσο ωραία, ώστε ζητήσαμε να μείνουμε εκεί, μαζί Του για πάντα. Είδαμε και ζήσαμε μεγαλεία απερίγραπτα. Αδελφοί μου, ο Απόστολος Πέτρος υπενθυμίζει σε όλους όσοι ποθούμε και αναζητούμε σε αυτή, αλλά και στην άλλη ζωή την γνήσια χαρά και την ευτυχία, ότι θα τα γευθούμε, όταν με την βοήθεια του Κυρίου μας κάνουμε αγώνες πνευματικούς για ν’ αποκτήσουμε τις αρετές που προαναφέραμε. Όσοι λοιπόν λαχταρούν την ασύγκριτη δόξα του Θεού και την θέα του ακτίστου φωτός που μεταμορφώνει τον άνθρωπο προς τα θαυμαστά και τα ανώτερα, ας εφαρμόσουμε τις συμβουλές του Απ. Πέτρου στην καθημερινή ζωή μας, ώστε ο ουράνιος πόθος μας να εκπληρωθεί. Αμήν.  Του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος, Αρχιμανδρίτου  Νεκταρίου Μουλατσιώτη

  Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, όπως περιγράφεται στους συνοπτικούς Ευαγγελιστές, ανέβηκε στο όρος Θαβώρ και «μετεμορφώθη» ενώπιον των τριών μαθητών Του: Πέτρου, Ιάκωβου και Ιωάννη. Οι μαθητές Του, κουρασμένοι, έπεσαν σε ύπνο βαθύ. Όταν ξύπνησαν αντίκρισαν ένα εξαίσιο και θαυμαστό θέαμα. Το πρόσωπο του Κυρίου άστραφτε σαν ήλιος και τα ενδύματά Του ήταν λευκά και λαμπερά σαν το φως. Μαζί Του, οι δυο μεγάλες μορφές της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά και ολόκληρης της ανθρώπινης ιστορίας: ο Μωυσής και ο Ηλίας. Τότε οι μαθητές, αφού συνήλθαν από την πρώτη έκπληξη, ζήτησαν να γίνουν τρεις σκηνές: μία για τον Κύριο, μία για τον Μωυσή και μία για τον Ηλία. Όμως, πριν ολοκληρώσουν τη σκέψη και τα λόγια τους, ένα φωτεινό σύννεφο τούς σκέπασε και μια φωνή εξ ουρανού ακούστηκε να τους λέει: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός! Αυτόν να ακούτε!». Το γεγονός της Μεταμορφώσεως αποτελεί μια από τις πέντε μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης. Διότι κατ’ αυτήν, λαμβάνει χώρα η ένωση του θείου με το ανθρώπινο, του προσωρινού και του γήινου με το αιώνιο, καθώς το θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού προβάλλεται ως η νοητή γέφυρα που ενώνει γη και ουρανό. Η Μεταμόρφωση επιβεβαιώνει την θεότητα του Χριστού, αλλά και τον ρόλο Του, ως αγγελιοφόρου επί της γης. Γεγονός, το οποίο θεμελιώνεται από την παρουσία των δύο μεγάλων ανδρών της Παλαιάς Διαθήκης, εκατέρωθεν του Ιησού: του Μωυσή, που εκπροσωπεί τον Νόμο και του Ηλία που εκπροσωπεί τους Προφήτες. Ο Ιησούς, επειδή είναι Υιός του Θεού, είναι υπεράνω του Νόμου και των Προφητών, συμπληρώνοντας και τελειοποιώντας τους, και όχι καταργώντας τους. Ο Κύριος τοποθετείται από τον Θεό ως κριτής, κυρίαρχος και βασιλέας όλης της Δημιουργίας, ζώντων και νεκρών. Οι μορφές του Μωυσή και του Ηλία, οι οποίοι δεν βρίσκονταν πλέον στη γη, αλλά επί αιώνες είχαν γήινα εκλείψει (ο μεν Μωυσής αποθανών, ο δε Ηλίας μεταστάς), τώρα ήταν ζωντανές, όπως όλοι οι εν ζωή άνθρωποι, ενώπιον του Κυρίου! Αυτό προεικονίζει και δείχνει τη νίκη της Ανάστασης του Χριστού ενάντια στον θάνατο και τη φθορά. Η πίστη, λοιπόν, στο Ευαγγέλιο και η έμπρακτη εφαρμογή του, οδηγεί στη θέωση και το φως! «Αυτού ακούετε»! Γένοιτο! Γράφει ο π. Αναστάσιος Στεριώτης

Λόγος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά Αλλά όταν έφθασε η ογδόη, όπως έχει λεχθεί, ο Κύριος παραλαμβάνοντας τον Πέτρο και τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη ανέβηκε στο όρος για να προσευχηθεί διότι πάντοτε, ή από όλους, και τους Αποστόλους ακόμη, απομακρυνόμενος προσευχόταν, όπως, όταν έθρεψε με πέντε άρτους και δύο ψάρια τους πέντε χιλιάδες άνδρες μαζί με γυναίκες και παιδιά, αμέσως τους απέλυσε όλους και ανάγκασε όλους τους μαθητάς να εμβούν στο πλοίο, και αυτός ανέβηκε στο όρος για να προσευχηθεί ή παίρνοντας μαζί του λίγους, εκείνους που υπερείχαν από τους άλλους πράγματι και όταν επλησίαζε το σωτηριώδες πάθος, στους μεν άλλους μαθητάς λέγει, καθήσατε εδώ, έως ότου προσευχηθώ παίρνει δε μαζί του τον Πέτρο και τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη. Αυτούς λοιπόν, αφού παρέλαβε κι εδώ μόνους, τους ανεβάζει ιδιαιτέρως σε όρος υψηλό και μεταμορφώθηκε εμπρός τους, δηλαδή ενώ αυτοί έβλεπαν. Τι σημαίνει μεταμορφώθηκε; Λέγει ο Χρυσόστομος θεολόγος άνοιξε, όπως ευδόκησε, ολίγο από τη θεότητα κι έδειξε στους μύστες τον ένοικο Θεό. «Διότι, ενώ προσευχόταν», όπως λέγει ο Λουκάς, «το είδος του έγινε διαφορετικό», «έλαμψε σαν ήλιος», όπως γράφει ο Ματθαίος είπε δε «σαν ήλιος», όχι για να εκλάβει κανείς ως αισθητό το φως εκείνο, μακριά από τη νοητική αβλεψία εκείνων που δεν μπορούν να εννοήσουν τίποτε υψηλότερο από τα κατ’ αίσθηση φαινόμενα, αλλά για να γνωρίσωμε ότι εκείνο που για τους ζώντας κατ’ αίσθηση και βλέποντας δια της αισθήσεως είναι ο ήλιος, τούτο για τους ζώντας κατά πνεύμα και βλέποντας δια του Πνεύματος είναι ο Χριστός ως Θεός, και δεν υπάρχει ανάγκη άλλου φωτός για τους θεοειδείς κατά την θεοπτία διότι για τους αϊδίους αυτός είναι φως και όχι άλλο τι χρειάζεται δεύτερο φως σ’ εκείνους που έχουν το μέγιστο; Όταν δε προσευχόταν έτσι, έλαμψε το απόρρητο εκείνο φως κι εφανέρωσε απορρήτως στους προκρίτους των μαθητών, ενώ ήσαν παρόντες οι κορυφαίοι προφήτες, για να δείξει ότι πρόξενος της μακαρίας εκείνης θέας είναι η προσευχή και να μάθωμε ότι δια του πλησιάσματος προς τον Θεό κατά την αρετή και της κατά τον νου ενώσεως προς αυτόν, προκαλείται και αναφαίνεται εκείνη η λαμπρότης, διδομένη σε όλους και βλεπομένη από όλους τους αδιαλείπτως υψουμένους δι’ ακριβούς αγαθοεργίας και ειλικρινούς προσευχής. Διότι, λέγει, κάλλος αληθινό και ερασμιώτατο, που θεωρείται μόνο από τον καθαρμένο στον νου, είναι το σχετικό με τη θεία και μακαρία φύση, με τις μαρμαρυγές και τις χάριτες του οποίου όποιος το αντικρύσει, μεταλαμβάνει κάτι από αυτό, σαν να ξαναχρωματίζεται στο πρόσωπό του με μια χαριτωμένη λάμψη. Γι’ αυτό και ο Μωυσής, όταν συνομιλούσε με τον Θεό εδοξάσθηκε στο πρόσωπο. Βλέπετε ότι και ο Μωυσής μεταμορφώθηκε αφού ανέβηκε στο όρος, κι έτσι είδε τη δόξα του Κυρίου. Αλλά υπέστη τη μεταμόρφωση, δεν την ενήργησε, συμφώνως προς τον λέγοντα ότι, σ’ αυτό με φέρει το μέτριο φέγγος της αληθείας, να ιδώ και να πάθω την λαμπρότητα του Θεού. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός όμως είχε μόνος του τη λαμπρότητα εκείνη γι’ αυτό αυτός δεν εχρειαζόταν ούτε προσευχή που λαμπρύνει το σώμα με θείο φως, αλλά υπεδείκνυε από που θα προσγίνει στους αγίους η λαμπρότης του Θεού και πώς θα ιδωθεί από αυτούς• διότι θα λάμψουν και οι δίκαιοι σαν ήλιος στη βασιλεία του Πατρός των κι έτσι γινόμενοι ολόκληροι θείο φως, ως γεννήματα θείου φωτός, θα ιδούν απορρήτως τον θείο υπερλάμποντα Χριστό, από του οποίου τη θεότητα προερχομένη φυσικώς η δόξα εφάνηκε κοινή και στο σώμα τους επί του Θαβώρ εξ αιτίας του ενιαίου της υποστάσεως. Έτσι και δια μέσου τοιούτου φωτός έλαμψε το πρόσωπό του σαν ο ήλιος. Εκείνοι δε που στην εποχή μας προβάλλουν την ελληνική παιδεία και τη σοφία του Κόσμου τούτου και έχουν προτιμήσει να μη υπακούουν καθόλου στους πνευματικούς άνδρες επί των ζητημάτων του Πνεύματος, αλλά και ν’ αντιλέγουν, ακούοντας για φως της μεταμορφώσεως του Κυρίου επάνω στο όρος, για το φως που εθεάθηκε από τους αποστολικούς οφθαλμούς, κατέρχονται αμέσως στο αισθητό και κτιστό φως κατεβάζουν σ’ αυτό εκείνο το άυλο και ανέσπερο και αΐδιο που είναι όχι μόνο επάνω από την αίσθηση αλλά και επάνω από τον νου, επειδή αυτοί ευρίσκονται κάτω και δεν μπορούν να καταλάβουν τίποτε επάνω από τα γήινα. Και όμως αυτός που έλαμψε κατά τούτο, απέδειξε από πριν ότι αυτό είναι άκτιστο, αφού το εκάλεσε βασιλεία του Θεού διότι η βασιλεία του Θεού δεν είναι δούλη και κτιστή, αλλά αυτή μόνη από όλες είναι ανυπότακτη και αήττητη, και πέρα από κάθε χρόνο και αιώνα, και δεν είναι σωστό, λέγει, ότι έχει αρχίσει ή ότι φθάνεται από αιώνες και χρόνους η βασιλεία του Θεού. Αυτή πιστεύομε ότι είναι η κληρονομία των σωζομένων. Επειδή δε ο Κύριος, όταν μεταμορφώθηκε, έλαμψε κι έδειξε τη δόξα και τη λαμπρότητα και το φως εκείνο, και θα έλθει πάλι όπως ειδώθηκε από τους μαθητάς στο όρος, άρα προσέλαβε και θα έχει στους αιώνες κάποιο φως που δεν είχε προηγουμένως; Μακριά από αυτή τη βλασφημία διότι όποιος λέγει τούτο, θα δεχθεί τρεις φύσεις στον Χριστό, τη θεία, την ανθρωπίνη και την εκείνου του φωτός επομένως δεν εφανέρωσε άλλη λαμπρότητα, αλλ’ εκείνην που είχε αφανώς. Είχε δε κρυμμένην κάτω από τη σάρκα τη λαμπρότητα της θείας φύσεως. Επομένως το φως εκείνο είναι της θεότητος και είναι άκτιστο επειδή, κατά τους θεολόγους, ο Χριστός μεταμορφώθηκε, όχι προσλαμβάνοντας ό,τι δεν ήταν ούτε μεταβαλλόμενος σε κάτι που δεν ήταν, αλλά φανερώνοντας στους μαθητάς του ό,τι ήταν, αφού τους άνοιξε τα μάτια και από τυφλούς τους κατέστησε βλέποντας. Βλέπεις ότι οι κατά φύση βλέποντες οφθαλμοί είναι τυφλοί προς το φως εκείνο; Επομένως ούτε εκείνο το φως είναι αισθητό ούτε οι βλέποντες έβλεπαν απλώς με αισθητικούς οφθαλμούς, αλλά με οφθαλμούς που είχαν μετασκευασθεί δια της δυνάμεως του θείου Πνεύματος. Εναλλάχθηκαν λοιπόν, κι έτσι είδαν την εναλλαγή, την οποία δεν έλαβε προσφάτως το φύραμά μας, αλλά από τη στιγμή της προσλήψεως, οπότε εθεώθηκε δια της ενώσεως με τον Λόγο του Θεού. Γι’ αυτό και εκείνη που συνέλαβε παρθενικώς και εγέννησε παραδόξως ανεγνώρισε τον από αυτήν τεχθέντα ως σαρκοφόρο Θεό, καθώς και ο Συμεών που τον επήρε στα χέρια του ως βρέφος και η πρεσβύτις Άννα που τον συναπήντησε διότι η

  Μερικοί ρωτούν γιατί μνημονεύουμε τα ονόματα των κεκοιμημένων και των ζώντων στις προσευχές που κάνουμε γι’ αυτούς. Ο Θεός σαν παντογνώστης που είναι, δεν ξέρει τα ονόματά τους και τις ανάγκες τους; Όμως αυτοί που μιλούν και σκέπτονται έτσι, ξεχνούν ότι την προσευχή δεν την κάνομε για ενημέρωση του Θεού. Φυσικά ο Θεός δεν έχει ανάγκη τέτοιας ενημερώσεως. Άλλη είναι η σημασία αυτής της προσευχής. Προσευχόμαστε υπέρ των ζώντων και των μεταστάντων και τους μνημονεύουμε με τα ονόματά τους, για να δείξουμε, ότι τους αγαπάμε με όλη μας την καρδιά. Γιατί δεν είμαστε απλώς συγγενείς η φίλοι η γνωστοί, αλλά «αλλήλων μέλη». Μέλη της Μιας Εκκλησίας. Του ενός μυστικού Σώματος του Χριστού. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στη μηχανική και απαθή μνημόνευση των ονομάτων και στην ολοκάρδια προσευχή. Το ένα απέχει από τον άλλο, όσο ο ουρανός από τη γη. Η προσευχή πρέπει να είναι ειλικρινής εκδήλωση αγάπης. Η αγάπη είναι η πρώτη και μεγάλη εντολή. Γι’ αυτό ο Θεός τη δέχεται. Και γι’ αυτό την περιμένει! Η αγάπη για τους ζώντες και κεκοιμημένους αδελφούς μας είναι χρέος. Το πρώτο από όλα. Κάθε λέξη στην προσευχή, κάθε λέξη που πηγάζει από τα βάθη της καρδιάς, έχει πολλή δύναμη: «Πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη», λέει η Αγία Γραφή. Και αν έχει τόση μεγάλη σημασία η μνημόνευση των ονομάτων ζώντων και κεκοιμημένων σε οποιαδήποτε προσευχή, πόσο μεγαλύτερη σημασία και αξία έχει όταν μνημονεύονται τα ονόματα στην ιερότερη προσευχή, στη θεία Λειτουργία; Στη θεία Λειτουργία ο ιερέας επισφραγίζει τη μνημόνευση των ονομάτων ζώντων και κεκοιμημένων με τα λόγια «Απόπλυνον, Κύριε, τα αμαρτήματα των ενθάδε μνημονευθέντων δούλων σου τω αίματί σου τω αγίω». Άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης