Δεν υπάρχει άνθρωπος αναμάρτητος. Και αν μου πεις, ότι ο τάδε είναι δίκαιος είναι σπλαχνικός, είναι φιλάνθρωπος θα συμφωνήσω. Δεν μπορεί, όμως να μην έχει και κάποιο ελάττωμα… Από την άλλη μεριά, δεν υπάρχει αμαρτωλός άνθρωπος, που να μην έχει και ένα μικρό έστω καλό.
Άνθρωπος δεν είναι αυτός που έχει απλός χέρια και πόδια ανθρώπου, ούτε όποιος είναι μόνο λογικός. Άνθρωπος είναι όποιος ασκεί την αρετή με ευσέβεια και παρρησία. Μόνο στον άνθρωπο ο Θεός έκανε την διάπλασή του όρθια και τοποθέτησε τα μάτια στην κορυφή του σώματος, διδάσκοντας ότι πρέπει προς τον ουρανό να βλέπει και να μην προσκολλάται στα πράγματα της παρούσας ζωής.
Ο Θεός πλάθοντας τον άνθρωπο, έβαλε μέσα του μεγάλες δυνάμεις και πολλές αδυναμίες. Και τούτο το έκανε, να θαυμάζεται ο Θεός δια της δυνάμεως, αλλά και για να περιορίζεται δια της αδυναμίας, η ανθρώπινη υπερηφάνεια. Έδωσε π.χ ο Θεός στον άνθρωπο τον οφθαλμό για να ενατενίζει όλη την κτίση και να δοξάζει τον Δημιουργό δια αυτής. Και για να μην υπερηφανεύεται ο άνθρωπος, ότι με ένα βλέμμα βλέπει όλο το σύμπαν, προσβάλλεται ο οφθαλμός από διάφορες παθήσεις και παράγει τσίμπλες και χύνει δάκρυα και όσα άλλα θολώνουν την όραση. Εάν λοιπόν ο άνθρωπος μολονότι σύρει μαζί του τόσες αδυναμίες, πόσο συχνά λησμονεί την αναξιότητά του, ώστε να αποθρασύνεται εναντίον του Δημιουργού του, εάν ήταν τελείως απαλλαγμένος από αδυναμίες, ποιός θα μπορούσε να υποφέρει την υπερηφάνειά του;
Η ανθρώπινη φύση (μετά την πτώση του Αδάμ) είναι ράθυμη και αφήνεται εύκολα στην άνεση και στην απολαυστική ζωή.
Δεν υπάρχει άνθρωπος αναμάρτητος. Και αν μου πεις, ότι ο τάδε είναι δίκαιος είναι σπλαχνικός, είναι φιλάνθρωπος θα συμφωνήσω. Δεν μπορεί, όμως να μην έχει και κάποιο ελάττωμα… Ή από την κενοδοξία, θα νικιέται ή από την κακολογία ή από κάτι άλλο.
Ένας κάνει ελεημοσύνες, αλλά δεν είναι αγνός. Άλλος είναι αγνός, αλλά δεν κάνει ελεημοσύνες. Ο ένας έχει τη μία αρετή και ο άλλος την άλλη. Ο Φαρισαίος νήστευε, προσευχόταν. Δεν αδικούσε κανέναν, τηρούσε το νόμο. Είχε όμως αλαζονεία. Έτσι καταδικάστηκε από τον Κύριο. Γιατί η αλαζονεία τον ζημίωσε περισσότερο, από όσο θα τον ζημίωναν όλες οι αμαρτίες μαζί.
Δεν υπάρχει λοιπόν άνθρωπος απόλυτα δίκαιος, απόλυτα ενάρετος, απόλυτα καθαρός από αμαρτία. Από την άλλη μεριά, δεν υπάρχει αμαρτωλός άνθρωπος, που να μην έχει και ένα μικρό έστω καλό. Κάποιος λ.χ. κάνει αρπαγές και καταστροφές. Μερικές φορές όμως, δείχνει καλοσύνη, βοηθάει έναν άνθρωπο, λυπάται για το κακό. Ποιός ήταν σκληρότερος από τον άρπαγα βασιλιά Αχαάβ; Και όμως, ακόμα και αυτός ένιωσε κάποτε συντριβή και κατάνυξη. Ποιός ήταν χειρότερος από τον φιλάργυρο και προδότη Ιούδα; Και όμως, ακόμα και αυτός μετά την προδοσία του, είπε: «Αμάρτησα, γιατί έστειλα στο θάνατο έναν Αθώο» (Ματθ. 27,4).
Στη ζωή αυτή εφαρμόζεται σε όλους ο νόμος της ανταποδόσεως, γι’ αυτό οι ενάρετοι δοκιμάζουν θλίψεις, γι’ αυτό οι άδικοι απολαμβάνουν αγαθά. Οι πρώτοι ο τιμωρούνται εδώ για τις λίγες αμαρτίες τους και έτσι δεν θα στερηθούν τον παράδεισο. Οι δεύτεροι, αμείβονται εδώ για τις λίγες καλές τους πράξεις και θα τιμωρούνται αιώνια, για την πολλή κακία τους…
Πώς μπορώ να σε ονομάσω άνθρωπο, όταν κλωτσάς όπως οι όνοι, όταν μνησικακείς όπως οι καμήλες, όταν δαγκώνεις όπως ο σκορπιός, όταν αρπάζεις όπως οι λύκοι, όταν κλέβεις όπως οι αλεπούδες, όταν είσαι ύπουλος όπως τα φίδια, όταν είσαι αδιάντροπος όπως ο σκύλος, όταν είσαι λαίμαργος όπως η αρκούδα και όταν παχαίνεις το σώμα σου όπως το μουλάρι;
Πώς να σε ονομάσω; Θηρίο; Τα θηρία όμως έχουν ένα από τα ελαττώματα αυτά, ενώ εσύ τα έχεις συγκεντρωμένα όλα μαζί. Να σε αποκαλέσω σατανά; Αλλά ο σατανάς ούτε κοιλιόδουλος είναι και ούτε ερωτευμένος με τα χρήματα. Πώς να σε αποκαλώ άνθρωπο, όταν έχεις περισσότερα ελαττώματα από τα θηρία και από τον σατανά;
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
