“Παλιά στην πατρίδα μου, στα Φάρασα, έλεγαν: «Αν έχεις καμμιά δουλειά, μην την αφήνεις για αύριο. Αν έχεις καλό φαγητό, άσʹ το για αύριο, μήπως έρθει κανένας μουσαφίρης». Τώρα σκέφτονται: «Να αφήσουμε την δουλειά, μήπως έρθει κανείς αύριο και μας βοηθήσει. Το καλό φαγητό, ας το φάμε εμείς απόψε!». Οι περισσότεροι σήμερα γυρίζουν γύρω από τον εαυτό τους. Μόνον τον εαυτό τους σκέφτονται. Ας υποθέσουμε ότι βρέχει, γίνεται κατακλυσμός. Θα δείτε, οι περισσότερες [ο όσιος Παΐσιος μιλούσε με μοναχές] από σας θα σκεφθούν μήπως έχουν ρούχα απλωμένα, να πάνε να τα μαζέψουν. Κακό δεν είναι αυτό, αλλά δεν θα πάνε πιο πέρα. Τα ρούχα και να βραχούν, πάλι θα στεγνώσουν. Αυτοί όμως που αλωνίζουν τι θα γίνουν; Πονάτε γιʹ αυτούς, για να κάνετε καμιά ευχή; Ή πέφτουν κεραυνοί· ζήτημα πέντε‐έξι ψυχές να θυμηθούν τους καημένους τους γεωργούς η αυτούς που έχουν θερμοκήπια. Δεν σκέφτεται δηλαδή τον άλλον ο άνθρωπος, δεν βγαίνει από τον εαυτό του, αλλά γυρίζει συνέχεια γύρω από τον εαυτό του. Όταν όμως γυρίζει γύρω από τον εαυτό του, κέντρο έχει τον εαυτό του· δεν έχει τον Χριστό. Είναι έξω από τον άξονα που είναι ο Χριστός. Για να φθάσει να σκέφτεται τον άλλον, πρέπει ο νους του πρώτα να είναι στον Χριστό. Τότε σκέφτεται και τον πλησίον και μετά σκέφτεται και τα ζώα και όλη την φύση. Έχει τον σταθμό του ανοιχτό και, μόλις πάρει το μήνυμα, τρέχει να βοηθήσει. Αν ο νους του δεν είναι στον Χριστό, δεν δουλεύει η καρδιά του, γι ̓ αυτό δεν αγαπάει ούτε τον Χριστό ούτε τον συνάνθρωπό του, πόσο μάλλον την φύση, τα ζώα, τα δένδρα, τα φυτά. Έτσι όπως κινείστε, πού να φθάσετε στο σημείο να έχετε επικοινωνία με τα ζώα, με τα πουλιά! Αν πέσει κανένα πουλί από την σκεπή, θα το ταΐσετε. Αν δεν πέσει από την σκεπή, δεν σκέπτεσθε να το ταΐσετε. Εγώ βλέπω τα πουλιά· λέω «θέλουν τάισμα, τα καημένα»· ρίχνω ψίχουλα κ.λπ., βάζω και νεράκι να πιούν. Βλέπω άρρωστα κλαδιά στα δένδρα· αμέσως σκέφτομαι να τα κόψω, για να μην κολλήσουν και τα άλλα. Ή χτυπάει μια πόρτα, ένα παράθυρο, πάει εκεί ο νους μου. Θα ξεχάσω τον εαυτό μου, αν μου χρειάζεται κάτι, αλλά θα κοιτάξω την πόρτα, το παράθυρο, να μη σπάσει, να μη γίνει καμιά ζημιά. Παρεμπιπτόντως σκέφτομαι για μένα. Και αν κανείς σκέφτεται και πονάει για τα δημιουργήματα, πόσο μάλλον θα σκέφτεται τον Δημιουργό τους! Αν δεν κινείται έτσι ο άνθρωπος, πώς να συντονισθεί με τον Θεό; Έπειτα, και όταν βγαίνετε έξω, ρίξτε καμιά ματιά γύρω. Μπορεί κάποιος έστω και από απροσεξία ή από κακότητα – εύχομαι κανείς να μην κάνη κακό – κάτι να πετάξει και να βάλει φωτιά· γιʹ αυτό ρίξτε μια ματιά. Και αυτό στα πνευματικά ανήκει, γιατί και αυτό το βλέμμα έχει αγάπη. Εγώ βγαίνω έξω από το Καλύβι, ρίχνω μια ματιά προς τα κάτω, μια ματιά προς την σκεπή, να δω μήπως μυρίζει καμένο. Άλλο αν έχεις τέτοια πίστη πως, αν πιάσει φωτιά και κάνης προσευχή, θα σβήσει η φωτιά. Διαφορετικά, πρέπει να ενεργήσεις. Ή, όταν ακούω κρότο, προσέχω να δω τι είναι· πυροβόλο; άσκηση κάνουν; φουρνέλλο; Ένα και ένα ο νους μου πηγαίνει εκεί, για να κάνω κομποσχοίνι. Όποιος αδιαφορεί για τον εαυτό του, από αγάπη προς τους άλλους, το μεγάλο ενδιαφέρον του Θεού βρίσκεται μαζί του, και όλοι οι άνθρωποι ενδιαφέρονται γιʹ αυτόν. Αλλά η σημερινή γενιά είναι η γενιά της αδιαφορίας! Οι περισσότεροι μόνο για παρελάσεις είναι! Μην τους πεις, αν συμβεί κάτι, να αμυνθούν! Τώρα όμως και παρελάσεις δεν θέλουν! Παλιότερα πήγαιναν στις παρελάσεις, άκουγαν και ένα εμβατήριο, κάτι μέσα τους σκιρτούσε! Σήμερα υπάρχει ένα ρεμπελιό σε μας τους Έλληνες. Βέβαια άλλοι λαοί είναι ακόμη χειρότερα, γιατί δεν έχουν ιδανικά. Βλέπεις, οι Έλληνες μπορεί να έχουν ένα σωρό κουσούρια, αλλά έχουν και ένα δώρο από τον Θεό, το φιλότιμο και την λεβεντιά· όλα τα πανηγυρίζουν. Οι άλλοι λαοί ούτε στα λεξικά τους δεν έχουν αυτές τις λέξεις.” … Από το βιβλίο Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, «Πνευματική Αφύπνιση» Λόγοι Β’, έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης.
…«ἄνθρωποι δίκαιοι ἀναφέρονται εἰς τὴν Καινὴν Διαθήκην, οἵτινες δὲν εἶχον ἀνάγκην τῆς σταυρικῆς θυσίας, διὰ νὰ γίνουν δίκαιοι». Δηλαδὴ ἤσαν δίκαιοι, ἀλλὰ εἶχον ἀνάγκην δικαιώσεως, διότι ἀδίκως ἐκρατοῦντο ὑπὸ τὸ κράτος τοῦ θανάτου. Ἑπομένως ἡ δικαίωσις αὐτῶν τῶν δικαίων ἦτο ἡ ζωοποίησις αὐτῶν καὶ ἡ ζωοποιὸς αὔτη δύναμις καὶ ἐνέργεια ἐξεπήγασεν ἐκ τῆς σταυρικῆς θυσίας. …ζωοποίησις καὶ δικαίωσις εἶναι ταυτόν. …Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ὑπῆρχον πρὸ τοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦ δίκαιοι, ἐν τούτοις ἐκρατοῦντο οὗτοι ἀδίκως ὑπὸ τὸ κράτος...τοῦ θανάτου. Ἂν καὶ «ἐλογίσθη τῷ Ἀβραὰμ ἡ πίστις εἰς δικαιοσύνην» (Ρωμ. δ΄ 9), ἐν τούτοις ὁ δίκαιος Ἀβραὰμ δὲν ἐσώθη τότε ποὺ ἐπίστευσε. Ἡ τῷ Ἀβραὰμ δοθεῖσα ἐπαγγελία περὶ σωτηρίας ἐπληρώθη ἐν Χριστῷ. Τῷ Ἀβραὰμ ἐδόθη ἡ ἐπαγγελία περὶ σωτηρίας, ὄχι αὐτὴ αὔτη ἡ σωτηρία. Τῷ Μωυσεῖ ἐδόθη νόμος, οὐχὶ ὅμως σωτηρία. Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς ἐπιμένει ὁ Παῦλος εἰς τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ νόμος δὲν σώζει. Μόνον ὁ Χριστὸς σώζει. …Οὕτως ἡ δικαίωσις τῶν ἀδίκως ὑπὸ τὸν θάνατον κρατουμένων εἶναι ἀκριβῶς αὐτὴ αὔτη ἡ ζωοποίησις αὐτών. Λοιπόν, «διὰ τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἀναστάσεώς Του ὁ Χριστὸς ἐζωοποίησε τὰς ψυχᾶς τῶν νεκρῶν καὶ ζωοποιεῖ ἐν τοῖς μυστηρίοις τὰς ψυχᾶς τῶν πιστῶν». …Τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ αἰχμαλωσία τῶν ἀνθρώπων χαρακτηρίζεται ὡς μία ὑπὸ τοῦ διαβόλου βιαία διαρπαγὴ ἀνθρώπων μὴ ἀνηκόντων εἰς αὐτὸν (ἀφοῦ μόνον οἱ ἄδικοι ἀνήκουν εἰς αὐτόν), ἀλλὰ καὶ ἀξιοπρόσεκτον εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ στροφὴ τοῦ Θεοῦ κατὰ τοῦ διαβόλου ἐγένετο, «ἴνα μὴ παραβαθῇ ἡ δικαιοσύνη καὶ ἴνα μὴ καταστραφῇ ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ». Λοιπὸν ἡ θεία δικαιοσύνη δὲν ἀπαιτεῖ ἱκανοποίησιν, ὡσὰν νὰ εἶχε προσβληθῆ ἡ Θεία οὐσία, ἀλλὰ τοὐναντίον ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ φανεροῦται ἐν Χριστῷ διὰ τῆς καταστροφῆς τοῦ διαβόλου καὶ τῆς καταλύσεως τῆς ἀδικίας καὶ διὰ τῆς ζωοποιήσεως τῶν ἀδίκως ὑπὸ τὸν θάνατον κρατουμένων. …ὁ ψιλὸς ἄνθρωπος, θνητὸς καὶ ἁμαρτωλὸς ὢν, δὲν ἠδύνατο νὰ λυτρώσῃ καὶ προσφέρῃ ἑαυτὸν τῷ Θεῷ. Ἑπομένως ὁ Θεὸς ὁ ἴδιος ἔδωσε τὸν μονογενῆ Υἱὸν αὐτοῦ ὡς μέσον ἀπολυτρώσεως, καταλλαγῆς, ἱλασμοῦ καὶ ἐξιλασμοῦ καὶ τὸ μέσον αὐτὸ εἶναι θυσία εὐάρεστος τῷ Θεῷ ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν. Ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος ἡμάρτησε πρὸς τὸν Θεόν, ἡ θυσία προσεφέρθη ὑπὲρ αὐτοῦ πρὸς Ὃν ἡμάρτησε, ἴνα ἀφεθοῦν αὐτοῦ αἱ ἁμαρτίαι. Ἡ θυσία αὔτη, ὅμως, δὲν προσεφέρθη διὰ τὰς ἀναγκας τοῦ Θεοῦ, ὡσὰν νὰ ἦτο οὗτος ὁ ἁμαρτωλὸς (ἄπαγε), ἀλλ΄ ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἠμῶν. Ὁ Θεὸς δὲν ἔχει καμμίαν ἀνάγκην. Ἠμεῖς ἔχομεν ἀνάγκην. Ὁ ἐν τῷ θανάτῳ καὶ τῇ ἁμαρτίᾳ διατελῶν ἄνθρωπος δὲν ἠδύνατο νὰ ποιήσῃ οὐδὲν διὰ τὴν σωτηρίαν του ἐκ τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἁμαρτίας. Ἑπομένως ὁ εὔσπλαχνος Θεὸς ἐν Χριστῷ ἀνέλαβεν ὁ ἴδιος τὰς ἁμαρτίας ἠμῶν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ καὶ ἐξηφάνισεν αὐτᾶς διὰ τῆς καταπατήσεως τῆς ἐν τῷ θανάτῳ βασιλευούσης ἀρχῆς τῆς ἁμαρτίας. Ὁ Χριστὸς ἐσταυρώθη, ἴνα «ἀνέλῃ μὲν τὴν φθοράν, ἀποστήσῃ δὲ σὺν αὐτῇ καὶ τὴν καθ΄ ἠμῶν τυραννήσασαν ἁμαρτίαν». Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο «ἐγχειρίδιον» - Ἀλληλογραφία, πατρός Ἰωάννου Σ. Ῥωμανίδου & καθηγητή Παναγιώτου Ν. Τρεμπέλα, ἐκδόσεις «Ἁρμός».
