Ὅταν ἕνα σκάνδαλο εἶναι συνεχές, πρέπει νὰ τὸ ἀνεχόμαστε; Τὰ μάτια μας καὶ τὰ αὐτιά μας νὰ μὴ λειτουργοῦν; Μέχρι πότε; Πρέπει νὰ φανερώνουμε τὴν ἐνόχλησή μας καὶ τὴ διαφωνία μας, ἤ πρέπει νὰ ἀφήνουμε νὰ ἐπιληφθεῖ τοῦ σκανδάλου κάποιος ἄλλος ἐκτὸς ἀπὸ μᾶς; Προτοῦ νὰ ἀπαντήσουμε στὰ ἐρωτήματα αὐτά, εἶναι ἀνάγκη νὰ διευκρινίσουμε ὅτι ἄλλο εἶναι τὸ σκάνδαλο καὶ ἄλλο εἶναι ἕνα προσωπικὸ ἁμάρτημα. Τὸ πρῶτο εἶναι δημόσια περιφρόνηση κάποιας ἐντολῆς, ποὺ διαρκεῖ, ἐνοχλεῖ τοὺς ἀνθρώπους καὶ τοὺς ὁδηγεῖ σὲ γενικεύσεις καὶ ἄδικα συμπεράσματα. Ὑπάρχει δὲ πάντα ὁ κίνδυνος νὰ ἀποτελέσει παράδειγμα πρὸς μίμηση σὲ πολλούς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν χαλαρὴ συνείδηση καὶ δὲν τὸ καταδικάζουν. Τὸ δεύτερο δὲν εἶναι εὐρέως γνωστὸ καὶ ἐπειδὴ στὴν ἐποχή μας πλεονάζει ἡ ἁμαρτία, οἱ περισσότεροι μένουν ἀπαθεῖς. Μόνο... ὅταν τὸ πρόσωπο εἶναι γνωστὸ ἀπὸ κάποιο χάρισμα ποὺ ἔχει ἤ ἀπὸ τὸ ἀξίωμα ποὺ κατέχει ἤ ἀπὸ κάποιες ἐπαγγελματικὲς ἐπιτυχίες του, προκαλεῖ ἐφήμερο ἐνδιαφέρον, περισσότερο γιὰ διασκέδαση, παρὰ γιὰ διόρθωση τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Τὸ συνεχὲς σκάνδαλο πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ ἐλέγχεται, στὴν ἀρχὴ κατ’ ἰδίαν καὶ μετὰ δημοσίως. Ὁ σκοπὸς δὲν εἶναι νὰ ἐξουθενωθεῖ ὁ σκανδαλοποιός, ἀλλὰ νὰ περιοριστεῖ καὶ τελικὰ νὰ ἐξαλειφθεῖ τὸ σκάνδαλο. Τὴν κύρια εὐθύνη τὴν ἔχουν οἱ ἁρμόδιοι, οἱ ὁποῖοι συχνὰ μὲ τὴν ἀνοχή τους γίνονται συνυπεύθυνοι! Περιφρονοῦν τὸ λαὸ ποὺ ταλαιπωρεῖται ἀπὸ τὴ σκληρότητα καὶ πονηρία τοῦ σκανδαλοποιοῦ. Ὅταν ἐκεῖνοι ἀδιαφοροῦν, οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι, ποὺ βλέπουν καὶ ἀκοῦν, πρέπει νὰ ἐκφράζονται ἐλεύθερα, ὄχι γιατὶ αὐτὸ τοὺς εὐχαριστεῖ, ἀλλὰ ἀπὸ πόνο γιὰ τὸ κακὸ ποὺ συμβαίνει. Ὑπάρχουν βέβαια κι ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν ἐμπάθεια γιὰ κάποιους ἀνθρώπους καὶ ἀπέχθεια γιὰ θεσμοὺς καὶ ἀρέσκονται νὰ κρίνουν τὰ σκάνδαλα καὶ νὰ καταδικάζουν ὅσους ἐκεῖνοι ἐπιθυμοῦν. Οἱ προθέσεις τους εἶναι κακές. Προφανῶς δὲν μποροῦν νὰ συγκριθοῦν οἱ δύο αὐτὲς περιπτώσεις οὔτε καὶ νὰ ταυτιστοῦν. Ἄλλοι οἱ κρίνοντες ποὺ πονοῦν καὶ ἄλλοι οἱ κρίνοντες ποὺ χαίρονται. Οἱ πρῶτοι προσπαθοῦν νὰ οἰκοδομήσουν καὶ οἱ δεύτεροι νὰ κατεδαφίσουν καὶ νὰ ἐκθεμελιώσουν. Τὰ σκάνδαλα στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας προβάλλονται καὶ σχολιάζονται μὲ ὑπερβολικὸ τρόπο ἀπὸ τὰ μέσα ἐνημέρωσης, γιατὶ ἔτσι πιστεύουν οἱ ὑπεύθυνοι ὅτι θὰ κτυπήσουν τὴν Ἐκκλησία, δημιουργώντας ἐντυπώσεις εἰς βάρος της, ἀλλὰ καὶ ἀπαξιώνοντας τοὺς κληρικούς της. Ἡ εὐαισθησία τῶν συνειδητῶν χριστιανῶν ἀπέναντι στὰ ἐκκλησιαστικὰ σκάνδαλα πρέπει νὰ εἶναι μεγάλη καὶ πάντα νὰ θυμοῦνται τὸ λόγο τοῦ Κυρίου μας: «Ὅποιος γίνει ἀφορμὴ νὰ κλονιστεῖ ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς τοὺς μικρούς, ποὺ πιστεύει σὲ μένα, εἶναι προτιμότερο γι’ αὐτὸν νὰ κρεμάσει μιὰ μυλόπετρα στὸ λαιμὸ του καὶ νὰ καταποντιστεῖ στὴ θάλασσα». Καὶ συνεχίζει: «Ἀλίμονο στὸν ἄνθρωπο ποὺ προκαλεῖ τὸ σκάνδαλο». Βαρὺς καὶ σκληρὸς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου μας γιὰ τοὺς σκανδαλοποιούς, γιατὶ μὲ τὶς ἀπερίσκεπτες καὶ ἁμαρτωλές τους ἐπιλογὲς προξενοῦν μεγάλη πνευματικὴ βλάβη στοὺς πιστούς. Πολλές φορὲς οἱ σκανδαλώδεις συμπεριφορὲς καλύπτονται μὲ τὴν ὑποκρισία, ἡ ὁποία ὅμως κάποια στιγμὴ δὲν μπορεῖ νὰ τὶς κρατήσει μυστικὲς καὶ τότε ἡ κατακραυγὴ τοῦ λαοῦ εἰς βάρος τῶν σκανδαλοποιῶν εἶναι μεγάλη. Μερικοὶ πνευματικοὶ συμβουλεύουν ὅτι τὰ σκάνδαλα δὲν πρέπει νὰ τὰ ἐλέγχουμε, ἀλλὰ νὰ τὰ κρύβουμε γιὰ νὰ μὴ προκαλεῖται μεγαλύτερος σκανδαλισμός. Ὅμως ἀδιαφοροῦν, ὅταν συνεχίζονται καὶ μάλιστα μὲ μεγαλύτερη ἔνταση, χωρὶς νὰ ὑπάρχει ἡ παραμικρὴ ἐλπίδα ὅτι κάτι θὰ ἀλλάξει. Καὶ διερωτᾶται ἕνας λογικὸς ἄνθρωπος, θὰ ἀφήσουμε τοὺς σκανδαλοποιοὺς νὰ μᾶς πνίξουν πνευματικά; Εἶναι ἡ ἀνοχὴ τρόπος ἀποτελεσματικῆς ἀντιμετώπισης; Προφανῶς καὶ δὲν εἶναι. Οἱ σκανδαλοποιοὶ μόνοι τους δὲν κρεμοῦν μυλόπετρα στὸ λαιμό τους. Οὔτε ἐμεῖς θὰ τὴν κρεμάσουμε, γιὰ νὰ πνιγοῦν στὴ θάλασσα. Ὅμως πρέπει νὰ ἀνησυχοῦμε, νὰ μὴ ἀλλάζουμε γνώμη, νὰ μὴν ἐθελοτυφλοῦμε καὶ νὰ μὴν εἴμαστε ἀρνητικοὶ στὴν ἀποκάλυψη τῶν σκανδάλων καὶ στὸν ἔλεγχο. Ἡ ἁμαρτωλὴ πραγματικότητα πρέπει νὰ ἐλέγχεται, ὅταν γίνεται ἄθλιο κατεστημένο, γιατὶ βλάπτει τοὺς πιστοὺς καὶ ὑποβαθμίζει τὴν Ἐκκλησία στὴν συνείδηση τοῦ λαοῦ. Εἶναι ἐνδιαφέρον νὰ σημειώσουμε περιπτώσεις σκανδαλισμοῦ, τὶς ὁποῖες πολλὲς φορὲς παραβλέπουμε, εἴτε ἑκουσίως εἴτε ἀκουσίως. Τὶς ἀναφέρει ὁ Μέγας Βασίλειος. «Σκανδαλίζει κανείς, ὅταν παραβαίνει τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ μὲ λόγια ἤ μὲ ἔργα καὶ ὁδηγεῖ καὶ ἄλλον στὴν παράβαση τοῦ θείου νόμου, ὅπως παρέσυρε τὸ φίδι τὴν Εὔα καὶ ἡ Εὔα τὸν Ἀδάμ». «Σκανδαλίζει κανείς, ὅταν ἐμποδίζει κάποιον νὰ ἐκτελέσει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὁ Πέτρος τὸν Κύριο, ὅταν εἶπε: «Ὁ Θεὸς νὰ σὲ φυλάξει, Κύριε· δὲν πρέπει νὰ σοῦ συμβοῦν αὐτὰ τὰ φοβερὰ ποὺ μᾶς εἶπες». Ὁπότε ἄκουσε ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου: «Φύγε ἀπὸ μπροστά μου, Σατανά, μοῦ εἶσαι ἐμπόδιο στὸ ἀπολυτρωτικό μου ἔργο, γιατὶ δὲν φρονεῖς ὅσα ἀρέσουν στὸν Θεό, ἀλλὰ ὅσα ἀρέσουν στοὺς ἀνθρώπους”». «Σκανδαλοποιὸς εἶναι κι ἐκεῖνος ποὺ ἐνθαρρύνει τοὺς ἀνθρώπους μὲ ἀσθενῆ πίστη, σὲ κάτι ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἀπαγορεύει ὁ θεῖος νόμος». «Σκανδαλίζει ὁ λιποτάκτης μοναχὸς μὲ τὸ νὰ ἐπανέλθει στὴν κοσμικὴ ζωή, μὲ καταδικασμένη τὴν ψυχή του, κάτι ποὺ θὰ προκαλέσει σὲ ὅλους τὴν προκατάληψη καὶ τὴν ὑπόνοια ὅτι ἡ ἐν Χριστῷ ζωὴ καὶ συμπεριφορὰ εἶναι ἀδύνατη». Σκανδαλισμὸ ἐπίσης προκαλοῦν καὶ μερικοὶ γνωστοὶ εὐσεβεῖς, ὅταν ἀπὸ ἀδυναμίες καὶ ἰδιοτελεῖς σκοπιμότητες, ἀκολουθοῦν δρόμους, ποὺ εἶναι ἀντίθετοι μὲ τὴ διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου καὶ διαψεύδουν τὴν ἐντύπωση ὅτι εἶναι συνεπεῖς στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Οἱ σκανδαλοποιοὶ πάντα ἐπιζητοῦν καὶ βρίσκουν συνεργάτες καὶ συνηγόρους. Θέλουν νὰ κρύψουν τὰ φανερὰ «κατορθώματά» τους! Ἐμφανίζονται ὡς θύματα συκοφαντῶν, ἐνῶ ἔχουν φόβο Θεοῦ καὶ ἐργάζονται μὲ ἀφοσίωση καὶ ἱεραποστολικὴ διάθεση στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας! Κι ἐνῶ προσπαθοῦν νὰ διαψεύσουν τὶς διαδόσεις γιὰ τὰ ἔργα τους, συνεχίζουν μὲ καινούργια σκάνδαλα, χωρὶς ντροπὴ καὶ στοιχειώδη συναίσθηση. Τὰ μάτια τους εἶναι στεγνά. Δὲν ἔχουν οὔτε ἕνα δάκρυ μετάνοιας! Ὁ Χριστὸς ἀναφέρεται στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζει ὁ χριστιανὸς ἐκεῖνον, ποὺ τὸν πληγώνει μὲ τὸν σκανδαλώδη βίο του. Συμβουλεύει σχετικά: «Ἄν σφάλλει ἀπέναντί σου ὁ ἀδελφός σου, πήγαινε καὶ ἐπίπληξέ τον χωρὶς νὰ εἶναι ἄλλος μπροστά. Ἄν σὲ ἀκούσει, κέρδισες τὸν ἀδελφό σου. Ἄν ὅμως δὲν σὲ ἀκούσει, πάρε μαζί σου ἀκόμα ἕνα ἤ δύο ἄλλους, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ ἀποδειχθεῖ ἐκεῖνο, ποὺ θὰ εἰπωθεῖ, ἀφοῦ θὰ τὸ διαβεβαιώνουν δύο ἤ τρεῖς μάρτυρες. Ἄν καὶ αὐτοὺς δὲν τοὺς ἀκούσει, πές το στὴ συνάθροιση τῆς ἐκκλησίας· κι ἄν παρακούσει καὶ τὴν ἐκκλησία, τότε πιὰ θὰ εἶναι γιὰ σένα, ὅπως ὁ εἰδωλολάτρης ἤ ὁ τελώνης (μισητὸς καὶ ἁμαρτωλός)». Ἡ ἔνοχη σιωπὴ ἀπέναντι στὰ σκάνδαλα διαιωνίζει φοβερὲς καταστάσεις στὸ ἱερὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὥρα ποὺ ὁ Κύριός μας ἀνησυχεῖ καὶ γιὰ τὴ σωτηρία ἑνὸς ἀνθρώπου. Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ παραβολή του γιὰ τὸ χαμένο πρόβατο: «Τί νομίζετε; ἄν κάποιος ἔχει ἑκατὸ πρόβατα καὶ τοῦ χαθεῖ ἀπ’ αὐτὰ τὸ ἕνα, δὲν θὰ ἀφήσει τὰ ἐνενῆντα ἐννιὰ στὰ βουνά, γιὰ νὰ πάει νὰ ζητήσει τὸ χαμένο; Κι ὅταν τὸ βρεῖ, σᾶς βεβαιώνω πὼς χαίρεται πιὸ πολὺ γι’ αὐτὸ παρὰ γιὰ τὰ ἐνενῆντα ἐννιά, ποὺ δὲν χάθηκαν. Ἔτσι ὁ οὐράνιος Πατέρας μου δὲν θέλει νὰ χαθεῖ οὔτε ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς τοὺς μικρούς». Ἡ στάση τοῦ χριστιανοῦ ἀπέναντι στὰ σκάνδαλα πρέπει νὰ εἶναι πνευματική. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι τὰ σκάνδαλα εἶναι ἐμπόδιο στὸ ὀρθὸ δρόμο τῆς ζωῆς. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ τὰ παρακολουθεῖ ἀνησυχεῖ καὶ τὸν κάνουν πιὸ προσεκτικὸ στὴν ζωή του καὶ ἄν εὔκολα παρασύρεται τὸν βοηθοῦν γρήγορα νὰ σηκωθεῖ. «Γιατὶ τὸν καθιστοῦν περισσότερο ἀσφαλῆ καὶ τὸν κάνουν πιὸ δυσκολοκίνητο. Ὥστε, ἄν ἐπαγρυπνοῦμε, δὲν εἶναι μικρὸ τὸ κέρδος, ποὺ καρπωνόμαστε ἀπ’ αὐτά, δηλαδὴ τὸ ὅτι εἴμαστε σὲ διαρκῆ ἐγρήγορση καὶ ἑτοιμότητα». Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση
![](https://i0.wp.com/agiafotini.gr/wp-content/uploads/2024/07/cyprus9-3.webp?fit=300%2C243&ssl=1)
Για άλλου ξεκινάς και αλλού καταλήγεις.
Είπα σε κάποιους γιατρούς, που συζητούσαν για την αναισθησία που κάνουν στις εγχειρήσεις: «Του πειρασμού η αναισθησία έχει άσχημες επιπτώσεις στον άνθρωπο, ενώ αυτή που κάνετε εσείς βοηθάει». Η αναισθησία του διαβόλου είναι σαν το δηλητήριο που ρίχνει το φίδι στα πουλιά η στα λαγουδάκια, για να παραλύσουν και να τα καταπιεί, χωρίς να αντιδράσουν. Ο διάβολος, όταν θέλει να πολεμήσει έναν άνθρωπο, στέλνει πρώτα ένα διαβολάκι «αναισθησιολόγο», για να κάνει τον άνθρωπο πρώτα αναίσθητο και μετά πηγαίνει ο ίδιος και τον πελεκάει, τον κάνει ό,τι θέλει. Αλλά προηγείται ο «αναισθησιολόγος». Μας βάζει ένεση αναισθησίας και ξεχνούμε. Να, βλέπεις, οι μοναχοί υποσχόμαστε «ὑβρισθῆναι, χλευασθῆναι κ.λπ.», και τελικά, ο πειρασμός μερικές φορές μας μπερδεύει και κάνουμε τα αντίθετα από αυτά που υποσχεθήκαμε. Αλλιώς ξεκινάμε και αλλιώς καταλήγουμε. Για αλλού ξεκινήσαμε να πάμε και αλλού πηγαίνουμε. Δεν προσέχουμε. Δεν σας έχω πει παραδείγματα; Παλιότερα, στην Κόνιτσα δεν υπήρχε Τράπεζα. Αναγκάζονταν οι άνθρωποι να πάνε στα Γιάννενα, όταν ήθελαν να πάρουν κανένα δάνειο. Ξεκινούσαν, λοιπόν, μερικοί από τα γύρω χωριά και πήγαιναν εβδομήντα δύο χιλιόμετρα με τα πόδια, να πάρουν δάνειο, για να αγοράσουν λ.χ. ένα άλογο. Τότε, αν κανείς είχε ένα άλογο, μπορούσε να συντηρήσει την οικογένεια του. Έκανε ζευγάρι με το άλογο κάποιου άλλου και όργωνε. Μια φορά ξεκίνησε ένας να πάει στα Γιάννενα, να πάρει δάνειο, για να αγοράσει ένα άλογο, να οργώνει τα χωράφια του και να μην παιδεύεται να σκάβει με την τσάπα. Πήγε λοιπόν στην Τράπεζα, πήρε το δάνειο και μετά πέρασε και από τα εβραίικα μαγαζιά και χάζευε. Τον έβλεπε ο ένας Εβραίος, τον τραβούσε μέσα. «Πέρνα μέσα, μπάρμπα, έχω καλό πράγμα!». Έμπαινε εκείνος μέσα, άρχιζε ο Εβραίος να κατεβάζει τα τόπια από τα ράφια. Τα έπαιρνε, τα τίναζε. «Παρ’ το, του έλεγε, είναι καλό, και για τα παιδιά σου θα σου το δώσω πιο φθηνό». Έφευγε από τον έναν, προχωρούσε παραπέρα, χάζευε σε άλλον. «Έλα, μπάρμπα, μέσα. -του έλεγε ο Εβραίος- Θα σου το δώσω πιο φθηνό». Κατέβαζε τα τόπια, τα άνοιγε, τα άπλωνε. Ζαλίστηκε στο τέλος ο καημένος. Είχε και λίγο φιλότιμο. Σου λέει: «Τώρα τα κατέβασε τα τόπια, τα άπλωσε…». Έδωσε λοιπόν τα χρήματα που είχε πάρει από την Τράπεζα και αγόρασε ένα τόπι πανί, αλλά και αυτό ήταν χωνεμένο. Μα και ένα τόπι πανί τι να το κάνει; Και ένας πλούσιος δεν έπαιρνε ένα τόπι πανί, έπαιρνε όσο του χρειαζόταν. Τελικά, γύρισε στο σπίτι με ένα τόπι σάπιο ύφασμα! «Που είναι το άλογο;», τον ρωτάν. «Έφερα ύφασμα για τα παιδιά!», λέει. Άλλα τι να το κάνουν τόσο ύφασμα; Χρεώθηκε εν τω μεταξύ στην Τράπεζα, και άλογο δεν πήρε παρά ένα τόπι πανί χωνεμένο. Άντε πάλι να πηγαίνει να σκάβει με την τσάπα στα χωράφια, να δυσκολεύεται, για να ξεχρεώσει το δάνειο! Αν αγόραζε άλογο, θα επέστρεφε και καβάλα, θα ψώνιζε και λίγα πράγματα για το σπίτι του και δεν θα σκοτωνόταν να σκάβει με την τσάπα! Άλλα για να χαζεύει στα μαγαζιά τα εβραίικα, είδατε τι έπαθε; Έτσι κάνει και ο διάβολος, σαν τον πονηρό έμπορο σε τραβάει από εδώ, σε τραβάει από εκεί, σου βάζει τρικλοποδιές, και τελικά σε καταφέρνει να πας εκεί που θέλει εκείνος. Για άλλου ξεκινάς και αλλού καταλήγεις, αν δεν προσέξεις. Σε ξεγελάει και χάνεις τα καλύτερα χρόνια σου.