Ἡ εορτή της 25ης Μαρτίου, έχει διπλή σημασία, για μας τους Έλληνες. Είναι θρησκευτική και εθνική εορτή. Είναι θρησκευτική, γιατί εορτάζουμε τον Ευαγγελισμό τῆς Θεοτόκου και εθνική, γιατί ἡ ήμερα αυτή σηματοδοτεί την έναρξη τῆς Ελληνικής Επανάστασης και απελευθέρωσης. Έχουμε διπλή γιορτή. Εορτάζει ἡ Παναγία μας, εορτάζει καὶ ἡ Πατρίδα μας. Απ’ άκρη σ’ άκρη ολόκληρος ο ορθόδοξος ελληνισμός θα γιορτάσει για μια ακόμη φορά το κοσμοσωτήριο γεγονός της απελευθέρωσης του τόσο από την αμαρτία των πρωτοπλάστων όσο και την ελευθερία του από την μακρόχρονη σκλαβιά του υπόδουλου γένους.
Όσο και αν κυλούν τα χρόνια, η μέρα τούτη θα στέκεται, πάντα, σαν ένα φωτεινό ορόσημο, σαν ένα μαγικό αστέρι, για να μας δείχνει το δρόμο του εθνικού χρέους, να μας εμπνέει το ιδανικό της ελευθερίας και να μας θυμίζει τη διπλή μας λύτρωση από τα δεσμά της σκλαβιάς και της αμαρτίας. Διπλή, μοναδική γιορτή θα γιορτάσομε για μια ακόμη φορά οι απανταχού Έλληνες. Η 25η Μαρτίου μας θυμίζει το τέλος δυο δραμάτων. Πανανθρώπινο το ένα, εθνικό το άλλο. Χαράς ευαγγέλια για τον χριστιανό που έλαβε το μήνυμα του Θεού για την λύτρωση του από το προπατορικό αμάρτημα και ευφροσύνη χαρά για τον Έλληνα ραγιά που πήρε το μήνυμα της απελευθέρωσής του από τον ανελέητο τουρκικό ζυγό.
Ὁ Ευαγγελισμός τής Θεοτόκου είναι ἡ αρχή όλων των Δεσποτικών εορτών. Το περιεχόμενο τής εορτής αναφέρεται στο γεγονός, κατά το οποίο, ὁ Αρχάγγελος Γαβριήλ, επισκέφθηκε, την Παναγία και την ανακοίνωσε, πως έφθασε ὁ καιρός που θα γεννήσει τον Χριστό και θα γίνει ἡ μητέρα Του. Η Παναγία είχε προετοιμασθεί, για αυτή όταν μεγάλη στιγμή, φθάνοντας στην θέωση. Μετά την χαρμόσυνη είδηση τού Αρχαγγέλου, ἡ Παναγία κυοφορεί, θαυματουργικά, τον Υιό και Λόγο τού Θεού, τον Χριστό. Ἡ ανθρώπινη φύση ενώθηκε με την θεία φύση, ατρέπτως, ἀσυγχύτως, αδιαιρέτως καί αχωρίστως, αμέσως ἀπο την στιγμή τῆς συλλήψεως. Το μεγάλο Ιστορικό γεγονός συντελέστηκε.
Η άλλη γιορτή της 25ης Μαρτίου είναι μια λαμπρή μέρα της πατρίδας μας και της θρησκείας μας: «Έχουνε σκόλη η Παναγιά και η Ελλάς μεγάλη, η μια τον κρίνο δέχεται, δάφνης κλωνάρι η άλλη». Τραγουδάει ο ποιητής. Η φαντασία μας πλανιέται την ημέρα αυτή από την Μυροβόλο Ναζαρέτ ως την τρισένδοξη αγία Λαύρα. Στην πρώτη ακούμε τον αρχάγγελο Γαβριήλ να ανακοινώνει στην παρθένο Μαρία το χαρμόσυνο μήνυμα της γέννησης του Θεανθρώπου Χριστού και στη δεύτερη, ακούμε τα γενναία μας παλικάρια, τους σταυροφόρους αυτούς της ανάστασης της πατρίδας μας, να ορκίζονται με υψωμένα τα γυμνωμένα τους σπαθιά, ενώπιον Θεού και ανθρώπων: «Ελευθερία η θάνατος». Ήταν το ξέσπασμα μιας θείας επιταγής η κραυγή αυτή, που έβγαινε εκείνη τη στιγμή, μέσα από τον πόνο, μέσα από τη δυστυχία και το πυκνό σκοτάδι της πικρής και μακρόχρονης σκλαβιάς.
Αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα ότι κάθε λαός, για να ζήσει και να διατηρηθεί στο προσκήνιο της ιστορίας είναι επιτακτική ανάγκη να είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος με την κληρονομιά των προγόνων του, λαοί που δεν έχουν μνήμη γρήγορα χάνονται και εξαφανίζονται από την ιστορία. Ο Έλληνας όμως έχει βαθιά ριζωμένη μέσα του την κληρονομιά των προγόνων του και απόδειξη το μεγαλειώδες γεγονός του ξεσηκωμού των σκλαβωμένων αδελφών μας μετά τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και καταφρόνιας.
Έτσι λοιπόν σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 202 χρόνια αφ’ ότου ξύπνησε μέσα στην ψυχή των σκλαβωμένων αδελφών μας ιερός πόθος της ελευθερίας και ρίχτηκαν όλοι στον αγώνα με μια ψυχή αδελφωμένη και ενωμένοι πολεμώντας «Για του Χριστού την πίστη την Αγία και της πατρίδας την ελευθερία» Αυτό ήταν σύνθημα του αγώνα για τη λευτεριά των σκλαβωμένων ραγιάδων και αυτό ακριβώς συμβολίζει ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου, που είναι για μας τους Έλληνες η εθνική κολυμβήθρα, μέσα στην οποία βαπτίζεται το έθνος μας και συνεχίζει τη θριαμβευτική και νικηφόρα πορεία του. Πολλές φορές στη μακρόχρονη ιστορία της τούτη η μικρή γωνιά της γης με το γαλάζιο ουρανό της και τα δαντελωτά της ακρογιαλιά, δέχτηκε τις βάρβαρες επιθέσεις λαών, που ονειρεύτηκαν να γίνουν κοσμοκράτορες. Πέρσες, Ρωμαίοι, Τούρκοι, Βούλγαροι, Ιταλοί, Γερμανοί, ξεπουλήθηκαν σαν θεϊκή μάστιγα και από καιρό σε καιρό έπαιξαν το ρόλο του αφέντη και προσπάθησαν να κάνουν ραγιά το λαό μας. Στη χώρα όμως που γεννήθηκε και μεγαλούργησε η δημοκρατία βλαστάνει και το δέντρο της λευτεριάς. Η εθνική πείρα των Ελλήνων έχει δημιουργήσει σ’ αυτούς την πεποίθηση, πως όσα η ψυχρή λογική θεωρεί αδύνατα, γι’ αυτούς είναι κατορθωτά. Η 25η Μαρτίου υπήρξε ένα τέτοιο μεγαλειώδες γεγονός ένα θαύμα, που έκαμε ολόκληρη την ανθρωπότητα να στραφεί προς τον βασανισμένο, αλλά ένδοξο αυτό τόπο την ελληνική γη.
Οι λαοί της Ευρώπης είχαν λησμονήσει ότι μια χούφτα ανθρώπων ανέπνεαν ακόμη σκορπισμένοι πάνω σ’ αυτή τη γη που δεν είχε πλέον γι’ αυτούς τίποτα άλλο παρά μόνο παρελθόν, ένα ένδοξο παρελθόν χαμένο στα βάθη της ιστορίας, που ακτινοβολούσε όμως ακόμα προς όλα τα σημεία της οικουμένης. Δεν έβλεπαν πλέον σ’ αυτή τη γη ούτε παρόν ούτε μέλλον. Και από αυτό το σημείο ακριβώς αρχίζει το μεγαλούργημα του 21 που δημιουργεί μόνο η αδούλωτη ελληνική ψυχή. Μόνο στη φιλελεύθερη κληρονομιά μας, που είναι χαρακτηριστικό της φυλής μας, μπορούμε να στηρίξουμε την παράτολμη απόφαση του ξεσηκωμού. «Εμείς αν δεν ήμασταν τρελοί, δεν κάναμε την επανάσταση» γράφει ο γέρος του Μοριά.
Δεν ήταν λοιπόν αποτέλεσμα της λογικής η επανάσταση. Ήταν ενθουσιασμός, φλόγα, αγάπη για την λευτεριά και την πατρίδα. Βασίστηκε στην πίστη την ακράδαντη και δυνατή πως ο Θεός, που είναι αληθινός και δίκαιος, θα βοηθήσει των αγώνα τους, γιατί είναι αγώνας τίμιος, αγώνας σωτηρίας, αγώνας κατά των απίστων. Δεν τους φοβέριζε ο παγωμένος βοριάς που σαρώνει την Ευρώπη και κοκαλώνει κάθε φιλελεύθερο και δημοκρατικό κίνημα.
Ο ξεσηκωμός του Γένους μας με κανένα τρόπο και με καμία φαντασία δε μπορεί να πάρει σχήμα ταξικού αγώνα. Σύσσωμο το Γένος μας βρέθηκε μεμιάς αδελφωμένο στην πρώτη γραμμή της φωτιάς κατά του αλλόθρησκου, του αλλογενή κατακτητή. Ήταν κίνημα καθαρά εθνικό. Άλλωστε αυτό το επιβεβαιώνει και η πρώτη επίσημη διακήρυξη της Εθνικής Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου προς τον έξω κόσμο. «Ο κατά των Τούρκων πόλεμος ημών, μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις, η ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος ελληνικού Έθνους σκοπούς, είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός, πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτηση των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και της τιμής».
Είναι αδύνατο με λόγια να αποδοθεί ένα μεγαλούργημα, μια ασύγκριτη σε δράση και δόξα ιστορική εποχή, ένα θαύμα όπως είναι το μεγαλείο του 21. Κάθε λέξη είναι φτωχή και κάθε φωνή είναι ψίθυρος απαλός, που μόλις χαϊδεύει τις γρανιτώδεις ψυχές εκείνων, που τίμησαν με το αίμα τους το δέντρο της λευτεριάς.
Ας στρέψουμε λοιπόν ευγνώμονα τη σκέψη μας προς την Παναγία Παρθένο Μαρία και προς όλους εκείνους που θυσιάστηκαν ποτίζοντας με το αίμα τους τον ιερό αγώνα της λευτεριάς.
Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θ. Ιεροκήρυκος Ι Μ Κασσανδρείας
