Συμμετέχοντας στις Ιερές Ακολουθίες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

 

Διανύουμε την ιερότερη περίοδο του εκκλησιαστικού μας έτους. Την Μεγάλη Σαρακοστή. Ένα χρονικό διάστημα που θα μας οδηγήσει στο Πάσχα. Κι ως τότε: Νηστεία, εγκράτεια, αγώνας και μπόλικη προσευχή.

Ως την «ἑορτή τῶν ἑορτῶν», τό Πάσχα, οἱ Ἱερές Ἀκολουθίες, οἱ ὁμαδικές αὐτές προσευχές πού τελοῦνται στούς Ὀρθόδοξους Ναούς μας – τουλάχιστον ὅπου ὑπάρχει ἐφημέριος – εἶναι ἀρκετές, εἶναι κατανυκτικές, γλυκές, κουραστικές καί ταυτόχρονα …ξεκούραστες.

Κουραστικές για το στόμα από τα πολλά ψαλλόμενα, κουραστικές για τα πόδια από την ορθοστασία, αλλά ξεκούραστες για τη ψυχή και το ανθρώπινο ταλαιπωρημένο πνεύμα. Η κάθε ενορία, με τούτο το Σαρακοστιανό λειτουργικό πρόγραμμα, μεταμορφώνεται σ’ ένα μικρό Μοναστήρι! Κι είναι όμορφη αυτή η εμπειρία.

Η κάθε ημέρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι ένα εικοσιτετράωρο γεμάτο προσευχή! «Ἀπό φυλακῆς πρωίας μέχρι νυκτός». Η εκκλησιαστική ημέρα ξεκινά πάντα το απόγευμα. Έτσι οι καμπάνες, τα στόματα αυτά των Ναών που προσκαλούν όσους πιστούς θέλουν στο επίγειο σπίτι του Θεού Πατέρα, χτυπούν ρυθμικά κάθε απόγευμα. Κι ο Ιερεύς και οι λιγοστοί πιστοί συμπροσεύχονται με την Ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου.

Ένα σύνολο ψαλμών, κατανυκτικών ύμνων και ευχών. Οι παλαιότεροι την ονόμαζαν «Κύριε τῶν δυνάμεων», γιατί ακούγεται τούτος ο υπέροχος ύμνος. Ένας ύμνος που διαδηλώνει προς κάθε κατεύθυνση πως ο Θεός είναι δυνατότερος, ισχυρότερος, βοηθός, σκεπαστής και σωτηρία. Ένας ύμνος που προσκαλεί το Θεό να έλθει κοντά στον άνθρωπο! «Μεθ’ ἠμῶν γενού», έλα μαζί μας…

Το λειτουργικό πρωινό ξεκινά με την Ακολουθία του Μεσονυκτικού. Προσευχή που παλαιότερα γινόταν τα μεσάνυχτα. Καθώς απλώνει η νύκτα τη σκοτεινιά της, ο πιστός σκέφτεται το θάνατο, το τέλος της επίγειας ζωής του και καταφεύγει στον Πλάστη του ζητώντας το θείο Του έλεος! Μιλά με το Θεό χωρίς πολλούς ύμνους, τροπάρια και ψαλμωδίες. «Ἐλέησον με», Του λέει και Τον παρακαλεί.

Καί καθώς συμμαζεύει ἡ νύχτα τή ψύχρα καί τή μαυρίλα της, συνεχίζουμε τήν Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου. Σάν τίς Μυροφόρες πού μαζί μέ τή Μητέρα τοῦ Ἰησοῦ «ὄρθρου βαθέως» έτρεξαν στον Τάφο του Κυρίου, τρέχουμε κι εμείς στο Ναό. Είναι μία προσευχή που μας θυμίζει πολλά μα, κυρίως τον Άγιο που γιορτάζει τη κάθε μία ημέρα και τους βασικούς στόχους της Μεγάλης Σαρακοστής, τη μετάνοια, τη νηστεία, την εγκράτεια… Λίγο πριν κλείσει ο Όρθρος αρχίζουν οι Ακολουθίες των Ωρών.

Η κάθε μία – η Πρώτη, η Τρίτη, η Έκτη και η Ενάτη – μας θυμίζει κάποιο σημαντικό γεγονός από τη ζωή της Εκκλησίας μας. Τη Σταύρωση, το Θάνατο του Ιησού, την Πεντηκοστή… Και, Τετάρτες και Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, έχουμε τη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων. Εσπερινός και Λειτουργία μαζί! Ήθελαν οι παλαιότεροι Χριστιανοί να κοινωνούν τακτικότερα: Κυριακή, Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο!

Τι να γράψω για τα δειλινά των Παρασκευών, με την Ακολουθία των Χαιρετισμών της Θεοτόκου; Άλλη νότα, άλλο ύφος, άλλα λόγια, άλλα ψαλσίματα. Ελπιδοφόρα, χαρούμενα. Κυριαρχεί Αυτή που βασιλεύει στις καρδιές μας, η Παναγία η Κεχαριτωμένη, όπως Την ονόμασε ο Αρχάγγελος. Πόσες παιδικές θύμισες δεν κουβαλά ο καθένας μας από τα βράδια εκείνα των Χαιρετισμών! Δυστυχώς, τα παιδιά μας σήμερα, πνιγμένα στα φροντιστήρια και στις άλλες εξωσχολικές τους ενασχολήσεις, αύριο θα είναι στεγνά από όλα δαύτα…

Ακολουθία – κατά τη γνώμη μου –  γλυκύτερη, θεωρώ πως είναι ο Κατανυκτικός Εσπερινός της Κυριακής, ο Εσπερινός της συγνώμης. Θαυμάσια τροπάρια! Μας μεταγγίζουν το θείο έλεος. Μας αρπάζουν τη ψυχή και μας τη μεταφέρουν στο θρόνο του Θεού για να Του πούμε δακρυσμένοι: «Κύριε, μη αποστρέψεις το πρόσωπό Σου, από μένα το παιδί Σου, γιατί θλίβομαι, υποφέρω και πονώ παντοιοτρόπως»… «Κύριε, συγχώρεσε με, γιατί κι εγώ συμφιλιώθηκα με τον αδελφό μου».

Τι κρίμα που όλες αυτές τις Ακολουθίες της «Ἁγίας Σαρακοστῆς», τις αγνοούν οι Χριστιανοί μας! Σίγουρα είναι δύσκολο κάποιος να τις παρακολουθήσει όλες. Οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές, οι εργασίες μας αποπνικτικές, ο χρόνος μας λίγος κι η θέλησή μας μηδαμινή… Όμως, αξίζει τον κόπο. Μία απόφαση χρειάζεται, μία προσπάθεια. «Πίστη» και «πόθος»… Για να καταλάβουμε πως ήρθε Σαρακοστή και πως, έρχεται το Πάσχα.

π. Χρήστος Πιτιρίνης

αν σας άρεσε το άρθρό κοινοποιήστε το:

Πρόσφατα άρθρα

Η μελέτη των Πατερικών βιβλίων.

  Οι Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν, πως να πλησιάζουμε τα Ιερά Ευαγγέλια, πως να τα διαβάζουμε, να τα κατανοήσουμε όπως πρέπει. Η μελέτη των Πατερικών κειμένων – βιβλίων, είναι η μητέρα και η βασίλισσα όλων των αρετών. Πρέπει να διαβάζουμε τους Αγίους Πατέρες με προθυμία, με προσοχή αλλά και με εμμονή, διότι ο αόρατος εχθρός μας (ο διάβολος), ο οποίος «μισεί ήχον ασφαλείας» (Παροιμίες 11,15), εχθρεύεται τον «ήχο» αυτό, κυρίως όταν έρχεται εκ μέρους των Αγίων Πατέρων. Διότι «ο ήχος», η φωνή αυτή των Αγίων Πατέρων, φανερώνει τα τεχνάσματα του εχθρού μας, την πονηρία του και μας αποκαλύπτει τις παγίδες του και όλες τις μεθόδους του. Ακριβώς για τον λόγο αυτό, ο εχθρός μας οπλίζεται ενάντια στο ανάγνωσμα των Αγίων Πατέρων με διάφορες αλαζονικές και συκοφαντικές σκέψεις. Προσπαθεί μάλιστα, να ρίξει τον αγωνιζόμενο στην δίνη των ματαίων μεριμνών, για να τον αποτρέψει από το σωτήριο ανάγνωσμα. Τον πολεμά με την τεμπελιά, με την ανία, με το να μην θυμάται αυτά που διαβάζει. Ακριβώς από τον πόλεμο αυτό κατά της ανάγνωσης των συγγραμμάτων των Αγίων Πατέρων μπορούμε να καταλάβουμε, πόσο μεγάλο όπλο είναι αυτά για εμάς και πόσο πολύ τα μισεί ο εχθρός μας. Όπως η άμετρη χρήση υλικής τροφής προκαλεί διαταραχές στο στομάχι και το εξασθενίζει, έτσι και η άμετρη χρήση πνευματικής τροφής (μελέτη), εξασθενίζει το νου, του προκαλεί αποστροφή προς τις ευσεβείς ασκήσεις και του φέρνει αθυμία. Οι Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν, πως να πλησιάζουμε τα Ιερά Ευαγγέλια, πως να τα διαβάζουμε, να τα κατανοήσουμε όπως πρέπει. Διδάσκουν επίσης, τι είναι εκείνο που βοηθάει και τι είναι εκείνο που εμποδίζει την σωστή κατανόησή τους. Διάβαζε, επομένως, κατ’ αρχήν, περισσότερο τα συγγράμματα των Αγίων Πατέρων και κατόπιν, αφού μάθεις από αυτά πως πρέπει να διαβάζεις τα Ιερά Ευαγγέλια, πήγαινε και διάβαζε με τη σειρά τα ίδια τα Ιερά Ευαγγέλια. Να μην θεωρείς, ότι αρκεί το διάβασμα του Ιερού Ευαγγελίου, χωρίς την ανάγνωση των Αγίων Πατέρων! Αυτό αποτελεί μία υπερήφανη και επικίνδυνη σκέψη. Στα Ιερά Ευαγγέλια είναι προτιμότερο να σε φέρουν οι Άγιοι Πατέρες, σαν έναν αγαπητό υιό που προετοιμάστηκε κατάλληλα με τα συγγράμματά τους. Όλοι εκείνοι που αρνήθηκαν με τρέλα και με υπερηφάνεια τους Αγίους Πατέρες και πλησίασαν χωρίς μεσολάβηση, με θρασύτητα, με βρώμικο μυαλό και ακάθαρτη καρδιά το Ιερό Ευαγγέλιο, έπεσαν σε καταστρεπτικές πλάνες. Αυτούς το Ευαγγέλιο τους απέβαλλε, διότι δεν ανέχεται κοντά Του, παρά μόνο τους ταπεινούς. Όσοι Χριστιανοί μελετούν τον λόγο του Θεού και αγωνίζονται να τον εφαρμόσουν στη ζωή τους, αυτοί γεμίζουν τον νου και την καρδιά τους με σωτήριες νουθεσίες και πορεύονται προς την μακάρια αιωνιότητα. Όσοι όμως δεν μελετούν τον λόγο του Θεού και δεν τηρούν τις άγιες εντολές Του, παραμένουν στο ζοφερό σκοτάδι της αμαρτίας, είναι αιχμάλωτοι των παθών και δεν δίνουν κανέναν πνευματικό καρπό, έστω και αν ζουν στην πιο απόμακρη ερημιά. Η μελέτη των Πατερικών κειμένων – βιβλίων, είναι η μητέρα και η βασίλισσα όλων των αρετών. Από τα κείμενα αυτά διδασκόμαστε το αληθινό νόημα της Αγίας Γραφής, την ορθή πίστη, την Ευαγγελική ζωή και γενικά την Χριστιανική τελειότητα και σωτηρία. Η μελέτη των βιβλίων αυτών, με την καθοδήγηση των πνευματοφόρων διδασκάλων, είναι ο κύριος χειραγωγός όσων επιθυμούν να τελειωθούν πνευματικά και να σωθούν. Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ

διαβάστε περισσότερα »

Προσέχετε, μήπως ο παράδεισος πού υπάρχει μέσα σας μετατραπεί σε κόλαση.

Προσέχετε … Δὲν θέλω νὰ θλίβεστε καὶ νὰ συγχύζεστε γιὰ ὅσα συμβαίνουν ἀντίθετα στὴν θέλησή σας, ὅσο δίκαιη καὶ ἄν εἶναι αὐτή. Μία τέτοια θλίψη μαρτυρεῖ τὴν ὕπαρξη ἐγωισμοῦ. Προσέχετε τὸν ἐγωισμὸ ποὺ κρύβεται κάτω ἀπὸ τὴν μορφὴ τοῦ δικαιώματος. Προσέχετε καὶ τὴν ἄκαιρη λύπη ποὺ δημιουργεῖται ὕστερα ἀπὸ ἕναν δίκαιο ἔλεγχο. Ἡ ὑπερβολικὴ θλίψη γιὰ ὅλα αὐτὰ εἶναι τοῦ πειρασμοῦ. Μία εἶναι ἡ ἀληθινὴ θλίψη. Αὐτὴ ποὺ δημιουργεῖται ὅταν γνωρίσουμε καλὰ τὴν ἄθλια κατάσταση τῆς ψυχῆς μας. Ὅλες οἱ ἄλλες θλίψεις δὲν ἔχουν καμμία σχέση μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ. Φροντίζετε νὰ περιφρουρεῖτε στὴν καρδιά σας τὴν χαρὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ νὰ μὴν ἐπιτρέπετε στὸν πονηρὸ νὰ χύνει τὸ φαρμάκι του. Προσέχετε! Προσέχετε, μήπως ὁ παράδεισος ποὺ ὑπάρχει μέσα σας μετατραπεῖ σὲ κόλαση. ( Ἃγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως )

διαβάστε περισσότερα »

”Τω πνεύματι ζέοντες”

  Όταν τελείται η Θεία Λειτουργία και γίνεται η ένωσις του Αγίου Σώματος και του Αγίου Αίματος ο Διάκονος του Ιερού Μυστηρίου ρίχνει στο Άγιο Ποτήριο ζεστό νερό λέγοντας την εξής φράση: «Ζέσις Πνεύματος Αγίου». Όλα μέσα στη Θεία Λειτουργία υπογραμμίζουν την επιδημία του Παρακλήτου Πνεύματος, όπως και όλα στη ζωή μας γίνονται με την παρουσία και τη χάρη του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος. Γράφει χαρακτηριστικά ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας: «Αυτό το ζεστό νερό, επειδή και νερό είναι και έχει μέσα του και φωτιά λόγω του βρασμού, φανερώνει το Άγιο Πνεύμα, το οποίο και νερό λέγεται και ως πυρ εμφανίσθηκε να πέφτει στους μαθητές του Χριστού». Όταν, λοιπόν, εμείς πλησιάζουμε το Άγιο Ποτήριο κατάλληλα προετοιμασμένοι, πλησιάζουμε την πηγή του Πνεύματος και το στόμα μας, όταν κοινωνούμε, γεμίζει από πυρ πνευματικό. Έτσι μας θέλει ο Θεός, να είμαστε ζεστοί και όχι χλιαροί· να είναι θερμό το πνεύμα μας και να βρισκόμαστε σε μία συνεχή άνοδο για τη δόξα του Θεού, τη σωτηρία των συνανθρώπων μας, από την οποία θα εξαρτηθεί και η σωτηρία η δική μας. «Όρα πώς πανταχού τας επιτάσεις ζητεί» θα παρατηρήσει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύοντας το χωρίου του Αποστόλου Παύλου «τω πνεύματι ζέοντες». «Δεν είπε απλώς να δίδετε κάτι, αλλά με αφθονία. Δεν είπε απλώς να είστε προϊστάμενοι, αλλά με ζήλο. Δεν είπε απλώς να ελεείτε, αλλά με χαρά. Όχι να τιμάτε, αλλά να ξεπερνάτε τους άλλους. Ούτε να αγαπάτε απλώς, αλλά χωρίς υποκρισία. Να μην απέχετε από τα κακά, αλλά κυρίως να τα μισείτε … Δεν είπε απλώς να αγαπάτε, αλλά φιλόστοργα. Να ενδιαφέρεσθε, αλλά όχι με οκνηρία. Να έχετε πνεύμα, αλλά αυτό να είναι θερμό». Πρώτον. «Τω πνεύματι ζέοντες». Ο στίχος αυτός μας φανερώνει, αφ΄ ενός μεν το μέτρο της αγάπης και αφ΄ ετέρου το πρόθυμο του χαρακτήρος των Χριστιανών. Ο μαθητής του Χριστού πρέπει να βρίσκεται, σε συνεχή εγρήγορση, ώστε να ενδιαφέρεται για το γεγονός της σωτηρίας του, δηλαδή τήν κάθαρση, το φωτισμό και τη θέωση, που είναι και ο αποκλειστικός στόχος της ζωής του · να είναι σε εγρήγορση, ώστε με τη ζωή του και τα έργα του να δοξάζεται ο Θεός, αφού Αυτός μας προσέφερε κινούμενος από πολλή αγάπη τη σωτηρία του κόσμου που είναι ο Χριστός. Γι΄ αυτό ο Ἀπόστολος Παύλος θα γράψει στους Εφεσίους της εποχής του και θα υπενθυμίσει σε όλους μας: «διά την πολλήν αγάπην αυτού ην ηγάπησεν ημάς». Οι Χριστιανοί πρέπει να έχουν πάντοτε προ οφθαλμών τους το μυστήριο της σωτηρίας, το μυστήριο της αγάπης, αλλά και το μυστήριο της ζωντανής παρουσίας του Θεού και “ζέοντες τω πνεύματι” να αντιμετωπίζουν πάντοτε τις καθημερινές δυσκολίες «αφορώντες εις τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν». Δεύτερον. «Τω πνεύματι ζέοντες». Πρόκειται για ένα σταυρικό λόγο του Αποστόλου Παύλου. Μας θυμίζει το πολίτευμα της Εκκλησίας και την καθέδρα της θεολογίας, που είναι ο σταυρός. Οι δύο κεραίες του μας φανερώνουν τα δύο κέντρα που πρέπει να αποτελούν το στόχο της ζωής μας. Το πρώτο είναι η αγάπη πρός το Θεό και το δεύτερο είναι η αγάπη προς τον άνθρωπο. Ό,τι κάνουμε στη γη για το πρόσωπο του άλλου, βρίσκει πλήρη ανταπόκριση στη Βασιλεία των Ουρανών. «Όσα κάνεις στον αδελφό σου, λογίζονται ότι τα κάνεις στον Κύριό σου. Και ο Κύριος ευεργετούμενος τρόπον τινά αμέσως σου λογαριάζει το μισθό». Στη Βασιλεία των Ουρανών δεν θα έχουν μέρος και κλήρο μετά πάντων των Αγίων αυτοί που σ΄ αυτή τη ζωή πορεύθηκαν χωρίς την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, όχι μόνο με την ψυχρότητα προς το Θεό, αλλά συγχρόνως και με τη χλιαρότητα. Γι΄ αυτό και ο λόγος του υψιπέτου αετού της Αποκαλύψεως είναι χαρακτηριστικός και αποκαλυπτικός: «Ξέρω τα έργα σου· ούτε κρύος είσαι, ούτε ζεστός· … επειδή είσαι χλιαρός, και ούτε ζεστός ούτε κρύος, θα σε ξεράσω από το στόμα μου». «Τω πνεύματι ζέοντες». Ενωμένοι με το Θεό, έχοντας μέσα στο χώρο της καρδιάς μας «ενιδρυμένον εν εαυτώ τον Θεόν» κατά την έκφραση του Μεγάλου Βασιλείου. Όλα για το Θεό. Όλα για την εκπλήρωση των στόχων μας, που είναι η δόξα του Θεού και η σωτηρία της ψυχής μας. «Ο νικών, δώσω αυτώ καθίσαι μετ΄ εμού εν τω θρόνω μου, ως καγώ ενίκησα και εκάθισα μετά του πατρός μου εν τω θρόνω αυτού» Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ .

διαβάστε περισσότερα »

Οι φλύαροι είναι οι πιο απομονωμένοι άνθρωποι.

  Όταν βλέπετε κάποιον να κουβεντιάζει συνεχώς, να ξέρετε ότι είναι διαλυμένος εξ ολοκλήρου μέσα του και θέλει με τη συζήτηση να κρύψει τη διάλυση του εαυτού του. Αντί να συγκεντρωθεί για να ενωθεί, με τη συζήτηση διασπάται τελείως και δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Γι’ αυτό αληθινή κοινωνία είναι η κοινωνία εν τη εργασία, εν τη σιωπή, και ιδιαίτερα εν τη λατρεία. Αυτή η κοινωνία αποδεικνύει τον άνθρωπο σοφό. Όταν είμαι στη λατρεία, εκεί είναι ο Θεός, οι άγιοι, όλη η κτίση, διότι και η κτίση δεν λείπει από την βασιλεία του Θεού. Όταν κανείς ζει τη ζεστασιά αυτής της λατρείας, είναι αδύνατον να θέλει εξωτερικές διαχύσεις. Έχει όλη τη βίωση τής ενότητας της Εκκλησίας και της συνύπαρξής του με τους άλλους. Γι αυτό και οι πλέον φλύαροι είναι οι πιο απομονωμένοι άνθρωποι. Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης Λόγοι ασκητικοί, ερμηνεία στον αββά Ησαΐα

διαβάστε περισσότερα »
Χρονολογικό αρχείο

Φόρμα επικοινωνίας

Εορτολόγιο