Η νηστεία είναι αρχαιοπαράδοτη αρετή. Μαζί με την προσευχή προετοιμάζουν τον πιστό για τον σταυρό και την ανάσταση. Η νηστεία τρέφει την ψυχή.
Μαθαίνει τη χρήσιμη εγκράτεια, την απόρριψη των περιττών, των ακριβών, των πλούσιων, των πολλών και διάφορων.
Είναι κάτι, το μόνο ίσως, που μπορεί να προσφέρει ο άνθρωπος στον Θεό. Ο Θεός είναι ανενδεής, δεν έχει ανάγκη τη δική μας νηστεία. Εμείς ωφελούμεθα νηστεύοντας. Είμεθα σε εγρήγορση, ανάταση, προσευχόμεθα πιο καλά, πιο συγκεντρωμένα, πιο προσεκτικά. Είναι μία κίνηση ότι θέλουμε τον Θεό στη ζωή μας.
Η νηστεία συνδυάζεται και με τη μετάνοια. Είναι μία ευκαιρία που μας χαρίζει ο Θεός για να παρακινήσουμε τη φιλοτεκνία του. Τη νηστεία πρέπει να τηρούμε πρόθυμα, φιλότιμα κι ευχάριστα, και όχι τυπικά, ως αγγαρεία και με βαριά καρδιά.
Να την προσφέρουμε ως εγκάρδιο δώρο. Οι πρωτόπλαστοι έχασαν τον παράδεισο από λαιμαργία. Η νηστεία ας μας ξαναεισαγάγει σε αυτόν. Η νηστεία να μη μείνει στη στέρηση κάποιων τροφών, αλλά ας γίνει αφορμή αποχής από πάθη και κακίες. Ας γίνει σταθμός ουσιαστικής στροφής και συνδέσμου με τον αληθινό Θεό.
Η νηστεία προσφέρει ηθική καθαρότητα, μίσος της αμαρτίας και μετάνοια. Η νηστεία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσο για την επίτευξη του σκοπού, που είναι η συνάντηση με τον Θεό.
Η αληθινή νηστεία κατά τον Μ. Βασίλειο είναι η αποξένωση από τις κακίες, η τιθάσευση της γλώσσας, η απομάκρυνση από τον θυμό, η στέρηση των κακών επιθυμιών.
Ένας που είναι σοβαρά ασθενής δεν χρειάζεται να νηστεύει. Η νηστεία είναι για να ταπεινώνει το σώμα. Όταν το σώμα ασθενεί, ταπεινώνεται και δεν χρειάζεται να εξουθενώνεται. Είναι καλή η συμβουλή ιατρού και πνευματικού.
Μερικοί ζουν για να τρώνε. Ταξιδεύουν για πλούσια γεύματα και δείπνα. Αρρωσταίνουν από το πολύ φαΐ. Η πολυφαγία φέρνει παχυσαρκία και νοσήματα.
Δεν νηστεύουμε για την υγεία του σώματος (παρόλο που η νηστεία την προσφέρει κι αυτήν), αλλά για την υγεία της ψυχής μας.
Η νηστεία δεν έχει σχέση με τη δίαιτα για καλή σιλουέτα και αισθητική. Η νηστεία είναι αρετή και έχει σχέση με την εγκράτεια. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο, τα χρήματα που κερδίζουμε από το λιτό και λίγο φαγητό της νηστείας είναι για να γεμίσουμε τις κοιλιές των πεινασμένων.
Σε καιρούς δύσκολους η νηστεία να συνδυαστεί με την προσευχή, την εγκράτεια και την αγάπη. Τότε θα έχει αξία και νόημα.
(+) Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης
