Η λέξη προφήτης έχει άμεση σχέση με το ρήμα φημί που σημαίνει λέγω. Η πρόθεση προ, πριν το φημί, το κάνει πρόφημι που σημαίνει προλέγω. Σύμφωνα με αυτά και η λέξη προφήτης δηλώνει αυτόν που προλέγει. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι οι προφήτες μόνο προφήτευαν ώστε η λέξη προφήτης να σημαίνει μόνο αυτόν που προλέγει.
Όταν ο Κύριος πήγε στην πατρίδα Του «εἶπε πρός αὐτούς· πάντως ἐρεῖτέ μοι την παραβολήν ταύτην· ἰατρέ, θεράπευσον σεαυτόν· ὅσα ἠκούσαμεν γενόμενα ἐν τῇ Καπερναούμ, ποίησον καί ὧδε ἐν τῇ πατρίδι σου. εἶπε δέ· ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐδείς προφήτης δεκτός ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ » (Λουκ. δ’, 23 – 24). Η φράση « ὅσα ἠκούσαμεν γενόμενα ἐν τῇ Καπερναούμ, ποίησον και ὧδε ἐν τῇ πατρίδι σου », προφανώς, όπως δηλώνει και η λέξη, «ποίησον», αναφέρεται στο να κάνει θαύματα και στην πατρίδα Του και όχι για να πει προφητείες. Αυτό φαίνεται και στη συνέχει που τους είπε, «οὐδείς προφήτης δεκτός ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ». Και εδώ η λέξη προφήτης σε συνδυασμό με τα προηγούμενα προφανώς δε δηλώνει αποκλειστικά και μόνο αυτόν που προλέγει αλλά και αυτόν που λέει τα λόγια του Θεού και εργάζεται τα έργα Του.
Σύμφωνα με αυτά, τα λόγια του Κυρίου, «ὁ δεχόμενος προφήτην εἰς ὄνομα προφήτου μισθόν προφήτου λήψεται, »( Ματ. ι’, 41), δε σημαίνουν ότι αυτός ο προφήτης που γίνεται δεκτός από κάποιον είναι προφήτης αποκλειστικά με την αρχική σημασία της λέξης, δηλαδή αυτός που προλέγει. Μπορεί απλώς να λέει λόγια του Θεού και όχι λόγια ανθρώπινα, ανούσια και ανώφελα. Έτσι αυτός που τον δέχεται, ουσιαστικά τον δέχεται, γιατί θέλει να ακούσει τα λόγια του Θεού που λέει. Αντιθέτως αυτός που δεν τον δέχεται, ουσιαστικά δεν τον δέχεται, γιατί δε θέλει να ακούσει τα λόγια του Θεού που λέει και προτιμάει λόγια άλλων διδασκάλων.
Το ότι η λέξη προφήτης δε σημαίνει μόνο αυτόν που προλέγει φαίνεται και από το ότι προφήτες λεγόταν και αυτοί που υπηρετούσαν ψεύτικους θεούς, όπως για παράδειγμα τον Βάαλ. Αυτοί κάθε άλλο παρά προέλεγαν τα μέλλοντα να συμβούν, γιατί όλα τους ήταν ψεύτικα. Ο προφήτης Ηλίας τους αναφέρει ως εξής. «καί εἶπεν ᾿Ηλιού πρός τον λαόν· ἐγώ ὑπολέλειμμαι προφήτης τοῦ Κυρίου μονώτατος, και οἱ προφῆται τοῦ Βάαλ τετρακόσιοι και πεντήκοντα ἄνδρες, και οἱ προφῆται τοῦ ἄλσους τετρακόσιοι·»(Γ’Βασ. ιη’,22). Αυτά ειδικά για τη λέξη προφήτης σύμφωνα με τον τίτλο.
Ιωάννης Χ. Δήμος πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.
