Ύψωση του Τιμίου Σταυρού: Γιατί νηστεύουμε από το λάδι – Ο βασιλικός και το προζύμι της χρονιάς.

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού είναι μία από τις σημαντικότερες γιορτές της Ορθοδοξίας. Είναι αρχαιότατη και μια από τις Δεσποτικές γιορτές, τις γιορτές δηλαδή τις αφιερωμένες στο Δεσπότη Χριστό. Η γιορτή συνδέεται με μεγάλα ιστορικά γεγονότα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και να ευχαριστήσει το Θεό για τους θριάμβους του γιου της Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο θείος ζήλος όμως, έκανε την Άγια Ελένη να αρχίσει έρευνες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού. Επάνω στο Γολγοθά υπήρχε ειδωλολατρικός ναός της θεάς Αφροδίτης, τον οποίο γκρέμισε και άρχισε τις ανασκαφές. Σε κάποιο σημείο, βρέθηκαν τρεις σταυροί. Η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη, αλλά ποιος από τους τρεις ήταν του Κυρίου; Τότε ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος με αρκετούς Ιερείς, αφού έκανε δέηση, άγγιξε στους σταυρούς το σώμα μιας ευσεβέστατης κυρίας που είχε πεθάνει.

Όταν ήλθε η σειρά και άγγιξε τον τρίτο σταυρό, που ήταν πραγματικά του Κυρίου, η γυναίκα αμέσως αναστήθηκε. Η είδηση διαδόθηκε σαν αστραπή σε όλα τα μέρη της Ιερουσαλήμ. Πλήθη πιστών άρχισαν να συρρέουν για να αγγίξουν το τίμιο ξύλο. Επειδή, όμως, συνέβησαν πολλά δυστυχήματα από το συνωστισμό, ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό μέσα στο ναό σε μέρος υψηλό, για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι.

Ύστερα από 280 περίπου χρόνια, το 614, οι Πέρσες κυρίευσαν τα Ιεροσόλυμα, έκαναν μεγάλες καταστροφές, πήραν αιχμάλωτο τον Πατριάρχη Ζαχαρία και μαζί τη μεγάλη ασημένια λειψανοθήκη, στην οποία η Aγία Ελένη είχε φυλάξει τον τίμιο Σταυρό. Ο αυτοκράτορας Ηρά­κλειος, ύστερα από 14 χρόνια, έκανε εκστρατεία, έφτασε νικητής ως την πρωτεύουσα της Περσίας, ελευθέρωσε τους αιχμαλώτους χριστιανούς, πήρε τον τίμιο Σταυρό και τον Πατριάρχη Ζαχαρία και γύρισε στην Κωνσταντινούπολη.

Από εκεί κατέβηκε στα Ιεροσόλυμα, έβγαλε το βασιλικό στέμμα και ανυπόδητος, σηκώνοντας το κιβώτιο με το τίμιο ξύλο το έφερε στο Γολγοθά. Στις 14 Σεπτεμβρίου και στο ναό της Αναστάσεως, ο Πατριάρχης Ζαχαρίας ύψωσε στον άμβωνα τον Σταυρό κι ο λαός έψαλλε “Σώσον, Κύριε, τον λαόν σον”… Αυτή, λοιπόν, την ύψωση καθιέρωσαν οι Άγιοι Πατέρες, να γιορτάζουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, για να μπορέσουμε κι εμείς να υψώσουμε μέσα στις ψυχές μας το Σταυρό του Κυρίου μας.

Γιατί νηστεύουμε ακόμη και το λάδι

Για την Ανάμνηση λοιπόν της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού νηστεύουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, επειδή ο Σταυρός είναι Ανάμνηση του Πάθους του Χριστού. Διότι όπως ο κάθε άνθρωπος που κάνει την ανακομιδή (εκταφή) των λειψάνων ενός συγγενή του (για παράδειγμα του πατέρα του, της μητέρας του και άλλων), λυπάται ενθυμούμενος το πρόσωπο αυτό, έτσι και εμείς οι Χριστιανοί βλέποντες τον Σταυρό και αναλογιζόμενοι ότι ο Χριστός Σταυρώθηκε για εμάς τους αμαρτωλούς και ως Άνθρωπος Έπαθε, ταπεινωνόμαστε και δείχνουμε Συντριβή καρδιάς νηστεύοντες.

Οι μεν Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, επισημαίνουν ότι “η Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι Ισότιμη με την Μεγάλη Παρασκευή”, αφού και τις δύο αυτές Ημέρες τιμούμε εξίσου τα Πάθη και την Σταύρωση του Κυρίου.

Η Νηστεία κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, “δεν γίνεται για το Πάσχα, ούτε για τον Σταυρό, αλλά για τις αμαρτίες μας… επειδή το Πάσχα δεν είναι υπόθεση Νηστείας και πένθους, αλλά ευφροσύνης και χαράς. Για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να λέμε ότι πενθούμε για τον Σταυρό. Ούτε για εκείνον πενθούμε. Αλλά για τα δικά μας αμαρτήματα”. Επίσης νηστεύουμε για να μιμηθούμε τον Κύριο, ο Οποίος ενήστευσε για σαράντα ημερόνυχτα επάνω στο Σαραντάριον Όρος.

Έθιμα & παραδόσεις

Βασιλικός: Στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού συνηθίζεται να μοιράζεται στις εκκλησίες βασιλικός ο οποίος δίνεται γιατί όταν η Αγία Ελένη επιθεωρούσε τα κτήματα και τα χωράφια της περιοχής, οδηγήθηκε τυχαία σε ένα αρωματικό φυτό το οποίο όταν το μύρισε αισθάνθηκε ότι εκεί κάτω βρισκόταν ο Τίμιος Σταυρός και έβαλε τους εργάτες να σκάψουν. Σκάβοντας τελικά βρήκαν τον Σταυρό του Θεανθρώπου. Έτσι και η Αγία Ελένη ονόμασε το φυτό βασιλικό. Τον βασιλικό που μοιράζει η εκκλησία στους πιστούς τον παίρνουν οι γυναίκες και τον σταυρώνουν στο προζύμι που έφτιαχναν και ύστερα τον έβαζαν σε ένα ποτήρι με νερό ελπίζοντας ότι θα έβγαζε ρίζες και έτσι θα τον φύτευαν ξανά.

Αγιασμός: Τον αγιασμό τον έδινε η εκκλησία στους πιστούς για να αγιάσουν το σπίτι τους και για να φτιάξουν το προζύμι της χρονιάς το οποίο ήταν γλυκό και δεν μούχλιαζε.

Την ημέρα του της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού οι ναυτικοί συνήθιζαν να δένουν τα καράβια τους και και να μην ταξιδεύουν επειδή υπήρχε μια παροιμία που έλεγε “Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε”.

Οι αγρότες έφερναν ένα μείγμα από τα δημητριακά που θα έσπερναν μέσα στην εκκλησία για να δεχτούν την ευλογία του πρεσβυτέρου “Βλαστήσαι την γην, και δούναι σπέρμα το σπείροντι, και άρτον εις βρώσιν”.

αν σας άρεσε το άρθρό κοινοποιήστε το:

Πρόσφατα άρθρα

Αρχιερατική Θεία Λειτουργία Αγίας Φωτεινής.

Μέσα στην αναστάσιμη και ευφρόσυνη περίοδο του Πάσχα που διανύουμε πανηγύρισε και φέτος ο Ιερός Ναός μας την Εορτή της Κυριακής της Αγίας και Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος και Ισαποστόλου Φωτεινής της Σαμαρείτιδος. Της πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας προΐστατο ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ.κ. Δανιήλ, όστις και κήρυξε τον θείο λόγο. Από νωρίς το πρωί ευλαβείς Χριστιανοί της ενορίας προσήλθαν με κατάνυξη και ιεροπρέπεια να λάβουν τη Χάρη του Τριαδικού Θεού, με τις πρεσβείες της Ισαποστόλου Φωτεινής την οποία ιδιαιτέρως ευλαβούνται και να τιμήσουν τη μνήμη της. Το ιερό Αναλόγιο λάμπρυναν με την παρουσία τους ο Άρχων Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Γεώργιος Γεροντάκης και ο Λαμπαδάριος Γεώργιος Παπαδάμου, οι οποίοι απέδωσαν με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια του ύμνους της εορτής. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας πραγματοποιήθηκε η εις διάκονον χειροτονία του κ. Γεωργίου Στυλιαρά, με το εκκλησίασμα να συμμετέχει προσευχόμενο και να αναφωνεί «Άξιος». Ο νέος Διάκονος θα διακονήσει αμισθί την τοπική Εκκλησία.

διαβάστε περισσότερα »

Πανηγυρικός Εσπερινός Αγίας Φωτεινής.

Ξεκίνησαν οι διήμερες εορταστικές και λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν της Μεγαλομάρτυρος και Ισαποστόλου Φωτεινής της Σαμαρείτιδος πολιούχου και προστάτιδος της Ενορίας μας. Σήμερα παραμονή της εορτής τελέστηκε ο Αναστάσιμος Πανηγυρικός Εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας και θείου Θείου κηρύγματος υπό του Πανοσιολογιότατου Αρχιμανδρίτου π. Αναστασίου Τασοπούλου, Προτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεώς μας και την συμμετοχή πλειάδας Ιερέων όμορων ενοριών. Αύριο, το πρωί κυριώνυμο ημέρα της εορτής, θα τελεστεί ο Όρθρος και η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία μετά χειροτονίας Διακόνου ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Δανιήλ. Το απόγευμα και ώρα 6:30 θα τελεστεί ο μεθέορτος Εσπερινός και η Ιερά Παράκληση στην Αγία Φωτεινή την Σαμαρείτιδα και στην συνέχεια θα λιτανευτεί η Ιερά Εικόνα της Ισαποστόλου στους δρόμους της Ενορίας, προς αγιασμό, ευλογία και ενίσχυση των πιστών Ενοριτών.

διαβάστε περισσότερα »

Μην αγανακτείς όταν τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα θέλεις στη ζωή σου.

Ο σατανάς πολεμάει τον άνθρωπο, ώστε να γογγύζει για τις θλίψεις του. Και αυτό με σκοπό να αυξήσει τις οδύνες του, αλλά και στην γενική Κρίση να αποδειχθεί, ότι δεν πίστεψε στην δικαιοσύνη του Θεού, αφού δεν υπέμεινε ευχαρίστως τις παιδαγωγικές τιμωρίες. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής) Υπομένοντας με καρτερία τα δυσάρεστα, πλησιάζετε την δόξα των Αγίων Μαρτύρων. Απεναντίας αν βαρυγγωμήσετε, όχι μόνο θα απομακρυνθείτε απ’ αυτήν την δόξα, αλλά θα δώσετε και λόγο στον Κριτή. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος) Η υγεία σας κλονίστηκε; Κλονισμένη υγεία, μπορεί να σημαίνει και κλονισμένη σωτηρία, όταν από τα χείλη του ασθενούς ακούγονται γογγυσμοί και κραυγές απελπισίας. Μακάρι ο Κύριος, να σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από την συμφορά αυτήν. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος) Όταν ο Θεός μας δίνει ένα σοβαρό χτύπημα, δια του οποίου μας ταπεινώνει για να μας υψώσει αργότερα, εμείς γογγύζουμε κατά του Θεού. Όταν γογγύζουμε κατά του Θεού, αυτό σημαίνει, ότι Τον θεωρούμε άδικο, θεωρούμε ότι Αυτός δεν μας φέρεται σωστά και θα έπρεπε να μας φερθεί κατά έναν διαφορετικό τρόπο. Όμως δεν είναι βαριά αμαρτία να κατηγορούμε το Θεό για αδικία και να Τον συκοφαντούμε; Βλέπετε, λοιπόν, πόσο βαριά αμαρτία είναι ο γογγυσμός κατά του Θεού. Πρέπει να φοβόμαστε να μην παραβαίνουμε τη μεγάλη εντολή του Χριστού: «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε» (Ματθ. 7,1). Και γογγυσμός κατά του Θεού δεν είναι μόνο κρίση του Θεού αλλά και κατάκρισή Του. (Άγιος Λουκάς ο Ιατρός) Αν θυμάσαι τα Πάθη του Κυρίου, θα υπομένεις αγόγγυστα τα πάντα. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ) Μην αγανακτείς που τα πράγματα δεν έρχονται πάντοτε όπως τα θέλεις εσύ στη ζωή σου. Δεν είναι δυνατόν, αλλά και συμφέρον σου δεν είναι, να γίνονται όλα κατά τη σκέψη σου, κατά την επιθυμία σου, κατά το θέλημά σου. Η σκέψη σου πολύ συχνά είναι πλανεμένη, η επιθυμία σου εμπαθής, το θέλημά σου ολότελα εγωιστικό. Και ο παντογνώστης Θεός φυσικά το γνωρίζει αυτό, έστω και αν εσύ δεν το συνειδητοποιείς. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ) Αυτοί που υπομένουν αγόγγυστα και με καρτερία τα πάντα, μένουν πιστοί στο θέλημα του Θεού. Και αυτοί που μένουν πιστοί στο θέλημα του Θεού, θα πάρουν την αμοιβή που υποσχέθηκε Εκείνος: την Βασιλεία των Ουρανών. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ) Είναι αμαρτία να γογγύζουμε εναντίον των αδελφών μας, όταν αυτοί γίνονται όργανα των δοκιμασιών μας. Πολύ μεγαλύτερη αμαρτία είναι, το να γογγύζουμε εναντίον του Θεού, όταν το ποτήρι των θλίψεων κατεβαίνει σ’ εμάς κατευθείαν από τον ουρανό. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ) Αν κανένας πειρασμός δεν μπορεί να βρει τον άνθρωπο, χωρίς το θέλημα του Θεού, τότε τα παράπονα, ο γογγυσμός, η αυτοδικαίωση, η ενοχοποίηση των άλλων, αποτελούν κινήσεις που εναντιώνονται στη Θεία βούληση. Δείχνουν απόπειρες αντιστάσεως και αντιδράσεως στον Θεό. Ας σταθούμε με φόβο, μπροστά στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας συμφοράς! (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ) Εμείς οι ίδιοι μεγαλώνουμε την θλίψη, όταν μεμψιμοιρούμε. (Όσιος Ιωσήφ της Όπτινα)

διαβάστε περισσότερα »

Καλύτερα να πεθάνω ξαφνικά, να μη νιώσω το θάνατό μου!

Περί του ότι “Δεν υπάρχει πιο ανόητο πράγμα από το να πεις: «Καλύτερα να πεθάνω ξαφνικά, να μη νιώσω το θάνατό μου!»” (Αγίου Νικολάου Αχριδος). O αμαρτωλός δημιουργεί διπλή απώλεια με τον ξαφνικό του θάνατο: πρώτα στον εαυτό του κι έπειτα στην οικογένειά του. Στον εαυτό του επειδή πεθαίνει αμετανόητος. Στην οικογένειά του επειδή αιφνιδιάζει τους συγγενείς του μ’ ένα αναπάντεχο χτύπημα κι αφήνει πίσω του εκκρεμότητες. Μακάριος είναι εκείνος που προτού πεθάνει δοκιμάζεται από κάποια αρρώστια, από τον πόνο. Σ’ αυτόν δίνεται η ευκαιρία να κάνει μία ανασκόπηση της ζωής του, να εξετάσει τις αμαρτίες του, να μετανοήσει για όλα τα κακά που έχει κάνει, για όλα τα καλά που δεν έκανε, να θρηνήσει με μετάνοια ενώπιον του Θεού, να καθαρίσει την ψυχή του με δάκρυα και να ζητήσει συχώρεση από το Θεό. Θά ‘χει την ευκαιρία να συγχωρέσει κι αυτός εκείνους που τον πρόσβαλαν, που τον έβλαψαν στη ζωή του, να χαιρετήσει όλους τους φίλους ή εχθρούς του, να θυμήσει στα παιδιά του το φόβο του Θεού, νά ‘χουν στο νου την ώρα του δικού τους θανάτου και να οπλίσουν την ψυχή τους με πίστη, προσευχή και καλά έργα. Ας δούμε στην Παλαιά Διαθήκη πως πέθαναν οι άνθρωποι που ευαρέστησαν στο Θεό: ο Αβραάμ, ο Ισαάκ, ο Ιακώβ, ο Ιωσήφ, ο Μωυσής κι ο Δαβίδ. Προτού πεθάνουν, όλοι τους είχαν αρρωστήσει. Όσο κράτησε η αρρώστια τους, το όνομα του Θεού δεν έλειπε από τα χείλη τους. Άφησαν όλοι καλή κληρονομιά στους απογόνους τους και τους ευλόγησαν. Αυτός είναι θάνατος δίκαιου ανθρώπου. Ίσως διερωτηθείς: Μα δεν πέθαναν πολλοί από τους δίκαιους στη μάχη, απροετοίμαστοι; Όχι! Οι δίκαιοι ποτέ δεν πεθαίνουν απροετοίμαστοι! Προετοιμάζονται πάντα για το θάνατό τους, περιμένουν από μέρα σε μέρα την αναχώρησή τους απ’ αυτή τη ζωή. Η καρδιά τους βρίσκεται σε διαρκή μετάνοια, εξομολογούνται στο Θεό και τον δοξολογούν. Οι δίκαιοι το κάνουν αυτό σε καιρούς ειρήνης και ευμάρειας. Το κάνουν όμως πολύ περισσότερο σε περιόδους πολέμου, βίας και ταραχών. Η ζωή τους ολόκληρη είναι μια διαρκής προετοιμασία για το θάνατο κι έτσι δεν πεθαίνουν ποτέ απροετοίμαστοι. Προετοιμασία για το θάνατο σημαίνει επίσης το «να πλουτίζει κανείς εν Χριστώ». Μόνο εκείνοι που πιστεύουν πραγματικά στο Θεό και στη μέλλουσα ζωή προετοιμάζονται για το θάνατο, για την αιώνια ζωή. Οι άπιστοι δεν προετοιμάζονται ποτέ για το θάνατο. Το μόνο που φροντίζουν, είναι να ζήσουν όσο γίνεται περισσότερο στη γη. Φοβούνται ακόμα και να σκεφτούν το θάνατο και κάνουν ελάχιστη προσπάθεια για «να πλουτίσουν εν Χριστώ». Όποιος προετοιμάζεται για το θάνατο, προετοιμάζεται και για την αιώνια ζωή. Τη φύση της προετοιμασίας αυτής για την αιώνια ζωή, τη γνωρίζει κάθε χριστιανός. Ο συνετός άνθρωπος δοκιμάζει κάθε μέρα την πίστη του στο Θεό, προφυλάσσει την καρδιά του από την απιστία, την αμφιβολία και την κακία, όπως ο συνετός αγρότης προφυλάσσει το αμπέλι του από τα έντομα και τις ακρίδες. Ο συνετός άνθρωπος δοκιμάζει καθημερινά τον εαυτό του αν τηρεί τις εντολές του Θεού με πράξεις συγγνώμης, αγάπης και ελεημοσύνης. Μ’ αυτόν τον τρόπο «πλουτίζει εν Χριστώ». Ο συνετός άνθρωπος δεν αποθηκεύει τα αγαθά του σε αποθήκες, αλλά τα εμπιστεύεται στη φύλαξη του Θεού. Το πιο πολύτιμο πράγμα γι’ αυτόν είναι η ψυχή του. Είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός του, το μόνο που δε φθείρεται και δεν πεθαίνει. Ο συνετός άνθρωπος ρυθμίζει τα θέματά του με τον κόσμο ισορροπημένα, καθημερινά. Είναι έτοιμος κάθε στιγμή να πεθάνει με σταθερή την πίστη πως θα παρουσιαστεί ενώπιον του Θεού και κει τον περιμένει ζωή αιώνια. Ο όσιος Αντώνιος έλεγε: «Να σκέφτεσαι μέσα σου και να λες: “Σήμερα είναι η τελευταία μέρα της ζωής μου”. Έτσι δε θ’ αμαρτήσεις ποτέ στο Θεό». Δεν υπάρχει πιο ανόητο πράγμα από το να πεις: «Καλύτερα να πεθάνω ξαφνικά, να μη νιώσω το θάνατό μου!». Έτσι μιλάνε οι ελαφρόμυαλοι κι οι άθεοι. Ο συνετός κι αφοσιωμένος πιστός λέει: «Γενηθήτω το θέλημα του Θεού!» Καλύτερα να μείνεις χρόνια στο κρεβάτι με αρρώστιες και πόνους, παρά να πεθάνεις απροετοίμαστος κι αμετανόητος. Οι πόνοι σ’ αυτόν τον κόσμο περνούν γρήγορα, όπως κι οι χαρές. Στον άλλο κόσμο όμως δεν υπάρχει τίποτα εφήμερο και παροδικό. Όλα είναι αιώνια, είτε βάσανα είτε χαρά. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να υποφέρεις λίγο εδώ παρά εκεί, όπου το μέτρο τόσο του πόνου όσο και της χαράς είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο. [Λόγος στην Θ’ Κυριακή του Λουκά, του αφρονα πλουσίου]

διαβάστε περισσότερα »
Χρονολογικό αρχείο

Φόρμα επικοινωνίας

Εορτολόγιο