Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου: Οι υπερήλικοι στην οικογένεια.

 

Από τον τίτλο και μόνο γίνεται προφανής η διπλή διάσταση αυτού του τόσο σημαντικού θέματος.

Η μία διάσταση αφορά στην κρυστάλλινη σαφήνεια της 5ης εντολής, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για διαπραγμάτευση χρονικών ορίων και συγκυριακών συμβιβασμών.

«Τίμα…» Συνεχώς και αδιαλείπτως. Όχι μόνο όταν εσύ είσαι νέος και έχεις ανάγκη τους γονείς, ή όταν εκείνοι είναι ακόμα νέοι και δυνατοί, ή, αντίθετα, όταν τους χάσεις και σε καταθλίβει η απώλειά τους. Όχι. Να τους τιμάς, με τον νου και την καρδιά σου, αλλά κυρίως με τις πράξεις σου, όσο εκείνοι βρίσκονται στη ζωή, αλλά και όταν έχουν φύγει, όσο εσύ ζεις πάνω σ’ αυτήν τη γη.

Η δεύτερη διάσταση του θέματος έχει να κάνει με την ύπαρξη υπερήλικων γονιών μέσα στην ευρύτερη οικογένεια. Λόγω της αυξήσεως του μέσου όρου επιβίωσης, η συνύπαρξη αυτή γίνεται όλο και πιο συχνή, με θετικές και αρνητικές όψεις, τόσο για τους ίδιους τους υπερήλικες , όσο και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους.

Είναι γεγονός ότι, στις περισσότερες χώρες που συνηθίζουμε να χαρακτηρίζουμε ως «προηγμένες», οι σχέσεις γονιών και παιδιών είναι, συνήθως, χαλαρές. Συχνά δε, από την εφηβεία και μετά, τα παιδιά απομακρύνονται σωματικά αλλά και ψυχικά από την πυρηνική οικογένεια, με σχέσεις κάπως τυπικές ή και σχεδόν ανύπαρκτες. Ευτυχώς, στην Πατρίδα μας, ακόμα τα πράγματα διαφέρουν και, σε όλες τις σχετικές κοινωνικές έρευνες, οι νέοι μας, κατά την ιεράρχηση των αξιών τους, δίνουν στην οικογένεια πολύ υψηλή θέση.

Όμως, οι κοινωνικές συνθήκες που συνεχώς αλλάζουν, αλλά και η γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ατομοκεντρισμού, των δικαιωμάτων, των απαιτήσεων, των επιθυμιών που μεταφράζονται αδιακρίτως σε ανάγκες, των συνεχών διεκδικήσεων, όπως και η μίμηση σαθρών προτύπων που επίμονα προβάλλονται γύρω μας, φαίνεται ότι επιδρούν πιά καταλυτικά στον τρόπο διαβίωσης και στη συμπεριφορά και της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Κατά συνέπεια, πολλοί και διαφορετικοί – για την κάθε συγκεκριμένη οικογένεια – παράγοντες είναι αυτοί που διαμορφώνουν αντίστοιχα και επηρεάζουν τις διάφορες οικογενειακές καταστάσεις. Θα μπορούσαμε, επομένως, να υποστηρίξουμε ότι, και για τα συμβαίνοντα μέσα στις οικογένειες, ισχύει κάτι παρεμφερές προς το γνωστό ιατρικό αξίωμα που λέει ότι: «Δεν υπάρχουν ασθένειες αλλά ασθενείς, και κάθε περίπτωση είναι μία ειδική περίπτωση».

Παρά ταύτα, θα επιχειρήσω μια, κατά το δυνατόν, γενική θεώρηση του θέματος, εξετάζοντάς το, τόσο από την πλευρά των νέων μελών μιας οικογένειας, όσο και από την πλευρά των υπερήλικων. Και επειδή, ένας καίριος και άκρως καθοριστικός παράγοντας είναι η κατάσταση της σωματικής και πνευματικής υγείας των υπερήλικων, θα αναφερθώ πρώτα σε όσα μπορεί να ισχύουν, όταν οι υπερήλικες είναι σχετικά υγιείς.

Όταν έχουν, δηλαδή, τη δυνατότητα, όχι μόνο να αυτοεξυπηρετούνται και να επικοινωνούν με τους δικούς τους, αλλά, συχνά, είναι και σε θέση να προσφέρουν ηθική συμπαράσταση, όπως και χρήσιμες ή και πολύτιμες ακόμα υπηρεσίες στα παιδιά και στα εγγόνια τους.

Στις ευλογημένες αυτές περιπτώσεις, και εφ’ όσον ο τόπος κατοικίας και οι αποστάσεις επιτρέπουν τη φυσική επικοινωνία της ευρύτερης οικογένειας, πιστεύω ότι, με την τήρηση κάποιων προϋποθέσεων – τόσο από τους νέους, όσο και από τους υπερήλικους – η 5η εντολή, με όλες της τις προεκτάσεις, μπορεί, αβίαστα, να γίνει βίωμα και συνειδητή πράξη ζωής.

* * *

Αρχίζοντας από τις προϋποθέσεις που αφορούν στους νέους ή και τους λιγότερο νέους, που έχουν την τύχη να βλέπουν δίπλα τους και τους δυό ή έστω τον έναν από τους ηλικιωμένους γονείς τους, θα προσπαθήσω, όσο πιο επιγραμματικά μπορώ, να απαριθμήσω και να καταθέσω στην κρίση σας μερικές από αυτές τις προϋποθέσεις.

Ως πρώτη προϋπόθεση, θα έβαζα την ανάγκη να συνειδητοποιούν, εγκαίρως, τα υπεραπασχολημένα, ίσως, ενήλικα παιδιά, που ενδεχομένως είναι πιά αυτά τα ίδια οικογενειάρχες, ότι «τους γονείς δεν θα τους έχουν μαζί τους για πάντα».

Με πόση χαρά και ανακούφιση θα καθόμασταν τώρα δίπλα τους, χωρίς να βιαζόμαστε, σε μια ήρεμη ώρα αφιερωμένη μόνο σ’ αυτούς. Και κρατώντας το τρεμάμενο, ίσως, χέρι τους, θα μοιραζόμασταν μαζί τους όσα κάποτε ζητούσε, με λαχτάρα και αγάπη, η άηχη προσμονή στο βλέμμα τους. Στο βλέμμα που εμείς, βιαστικοί και απρόσεκτοι, προσπερνούσαμε. Μήπως, ακόμα, δεν θα θέλαμε, ίσως, να ζητήσουμε τώρα κάποια οφειλόμενη κι ευλογημένη συγγνώμη για την άστοχη κουβέντα μας, που κάποτε τους είχε πικράνει;

Κι όμως. Εμείς, τότε που τους είχαμε δίπλα μας, μέσα στη βουή και το άγχος της καθημερινότητας, μέσα στη δίψα και την ανεξέλεγκτη βουλιμία για δραστηριότητες, για άψυχα υλικά αγαθά, για κατακτήσεις στόχων, είχαμε πάψει να θυμόμαστε ότι, «δεν φτάνει να υπάρχει η αγάπη, πρέπει και να εκδηλώνεται με έγνοια και με πράξεις».

της κ. Μερόπης Ν. Σπυροπούλου Ομοτίμου Καθηγήτριας Πανεπιστημίου Αθηνών

αν σας άρεσε το άρθρό κοινοποιήστε το:

Πρόσφατα άρθρα

Το βλέμμα που έχει αγάπη ανήκει στα πνευματικά.

“Παλιά στην πατρίδα μου, στα Φάρασα, έλεγαν: «Αν έχεις καμμιά δουλειά, μην την αφήνεις για αύριο. Αν έχεις καλό φαγητό, άσʹ το για αύριο, μήπως έρθει κανένας μουσαφίρης». Τώρα σκέφτονται: «Να αφήσουμε την δουλειά, μήπως έρθει κανείς αύριο και μας βοηθήσει. Το καλό φαγητό, ας το φάμε εμείς απόψε!». Οι περισσότεροι σήμερα γυρίζουν γύρω από τον εαυτό τους. Μόνον τον εαυτό τους σκέφτονται. Ας υποθέσουμε ότι βρέχει, γίνεται κατακλυσμός. Θα δείτε, οι περισσότερες [ο όσιος Παΐσιος μιλούσε με μοναχές] από σας θα σκεφθούν μήπως έχουν ρούχα απλωμένα, να πάνε να τα μαζέψουν. Κακό δεν είναι αυτό, αλλά δεν θα πάνε πιο πέρα. Τα ρούχα και να βραχούν, πάλι θα στεγνώσουν. Αυτοί όμως που αλωνίζουν τι θα γίνουν; Πονάτε γιʹ αυτούς, για να κάνετε καμιά ευχή; Ή πέφτουν κεραυνοί· ζήτημα πέντε‐έξι ψυχές να θυμηθούν τους καημένους τους γεωργούς η αυτούς που έχουν θερμοκήπια. Δεν σκέφτεται δηλαδή τον άλλον ο άνθρωπος, δεν βγαίνει από τον εαυτό του, αλλά γυρίζει συνέχεια γύρω από τον εαυτό του. Όταν όμως γυρίζει γύρω από τον εαυτό του, κέντρο έχει τον εαυτό του· δεν έχει τον Χριστό. Είναι έξω από τον άξονα που είναι ο Χριστός. Για να φθάσει να σκέφτεται τον άλλον, πρέπει ο νους του πρώτα να είναι στον Χριστό. Τότε σκέφτεται και τον πλησίον και μετά σκέφτεται και τα ζώα και όλη την φύση. Έχει τον σταθμό του ανοιχτό και, μόλις πάρει το μήνυμα, τρέχει να βοηθήσει. Αν ο νους του δεν είναι στον Χριστό, δεν δουλεύει η καρδιά του, γι ̓ αυτό δεν αγαπάει ούτε τον Χριστό ούτε τον συνάνθρωπό του, πόσο μάλλον την φύση, τα ζώα, τα δένδρα, τα φυτά. Έτσι όπως κινείστε, πού να φθάσετε στο σημείο να έχετε επικοινωνία με τα ζώα, με τα πουλιά! Αν πέσει κανένα πουλί από την σκεπή, θα το ταΐσετε. Αν δεν πέσει από την σκεπή, δεν σκέπτεσθε να το ταΐσετε. Εγώ βλέπω τα πουλιά· λέω «θέλουν τάισμα, τα καημένα»· ρίχνω ψίχουλα κ.λπ., βάζω και νεράκι να πιούν. Βλέπω άρρωστα κλαδιά στα δένδρα· αμέσως σκέφτομαι να τα κόψω, για να μην κολλήσουν και τα άλλα. Ή χτυπάει μια πόρτα, ένα παράθυρο, πάει εκεί ο νους μου. Θα ξεχάσω τον εαυτό μου, αν μου χρειάζεται κάτι, αλλά θα κοιτάξω την πόρτα, το παράθυρο, να μη σπάσει, να μη γίνει καμιά ζημιά. Παρεμπιπτόντως σκέφτομαι για μένα. Και αν κανείς σκέφτεται και πονάει για τα δημιουργήματα, πόσο μάλλον θα σκέφτεται τον Δημιουργό τους! Αν δεν κινείται έτσι ο άνθρωπος, πώς να συντονισθεί με τον Θεό; Έπειτα, και όταν βγαίνετε έξω, ρίξτε καμιά ματιά γύρω. Μπορεί κάποιος έστω και από απροσεξία ή από κακότητα – εύχομαι κανείς να μην κάνη κακό – κάτι να πετάξει και να βάλει φωτιά· γιʹ αυτό ρίξτε μια ματιά. Και αυτό στα πνευματικά ανήκει, γιατί και αυτό το βλέμμα έχει αγάπη. Εγώ βγαίνω έξω από το Καλύβι, ρίχνω μια ματιά προς τα κάτω, μια ματιά προς την σκεπή, να δω μήπως μυρίζει καμένο. Άλλο αν έχεις τέτοια πίστη πως, αν πιάσει φωτιά και κάνης προσευχή, θα σβήσει η φωτιά. Διαφορετικά, πρέπει να ενεργήσεις. Ή, όταν ακούω κρότο, προσέχω να δω τι είναι· πυροβόλο; άσκηση κάνουν; φουρνέλλο; Ένα και ένα ο νους μου πηγαίνει εκεί, για να κάνω κομποσχοίνι. Όποιος αδιαφορεί για τον εαυτό του, από αγάπη προς τους άλλους, το μεγάλο ενδιαφέρον του Θεού βρίσκεται μαζί του, και όλοι οι άνθρωποι ενδιαφέρονται γιʹ αυτόν. Αλλά η σημερινή γενιά είναι η γενιά της αδιαφορίας! Οι περισσότεροι μόνο για παρελάσεις είναι! Μην τους πεις, αν συμβεί κάτι, να αμυνθούν! Τώρα όμως και παρελάσεις δεν θέλουν! Παλιότερα πήγαιναν στις παρελάσεις, άκουγαν και ένα εμβατήριο, κάτι μέσα τους σκιρτούσε! Σήμερα υπάρχει ένα ρεμπελιό σε μας τους Έλληνες. Βέβαια άλλοι λαοί είναι ακόμη χειρότερα, γιατί δεν έχουν ιδανικά. Βλέπεις, οι Έλληνες μπορεί να έχουν ένα σωρό κουσούρια, αλλά έχουν και ένα δώρο από τον Θεό, το φιλότιμο και την λεβεντιά· όλα τα πανηγυρίζουν. Οι άλλοι λαοί ούτε στα λεξικά τους δεν έχουν αυτές τις λέξεις.” … Από το βιβλίο Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, «Πνευματική Αφύπνιση» Λόγοι Β’, έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης.

διαβάστε περισσότερα »

Να ψάχνεις άνθρωπο που να σε βοηθά να προοδεύεις πνευματικά.

Να ψάχνεις άνθρωπο που να σε βοηθά να προοδεύεις πνευματικά. Μεγάλο αγαθό να έχεις άνθρωπο που σε παρασύρει στα ανώτερα, στα πνευματικά, στα θεία και όχι στα επίγεια, στα μάταια και κοσμικά. Μεγάλο αγαθό να έχεις άνθρωπο που η ζωή του είναι παράδειγμα για σένα και για τον καθένα. Μακάριοι αυτοί που είναι τέτοιοι άνθρωποι, άνθρωποι απαλοί, διακριτικοί, πρόσχαροι, ειρηνικοί.   Και ευλογημένοι όσοι τους έχουνε στην ζωή τους. Μην ψάχνεις απλά έναν οποιονδήποτε άνθρωπο στην ζωή σου που σου προσφέρει πρόσκαιρη χαρά. Να ψάχνεις άνθρωπο που να σε βοηθά να προοδεύεις πνευματικά…. Γέροντας Εφραίμ Αριζόνας

διαβάστε περισσότερα »

Αναστάσιμη Ιερά Αγρυπνία για την Απόδοση του Πάσχα.

Την Τρίτη 27 Μαΐου προς Τετάρτη 28 Μαΐου στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό μας θα τελεσθεί Αναστάσιμη Ιερά Αγρυπνία για την Εορτή της Αποδόσεως του Αγίου Πάσχα. Το πρωί της Τετάρτης 28 Μαΐου δεν θα τελεσθεί Θεία Λειτουργία.

διαβάστε περισσότερα »

Ιερά Παράκληση και Λιτανεία Αγίας Φωτεινής.

Εσπερινός – Παράκληση και Λιτάνευση της Ιεράς εικόνος της Αγίας Φωτεινής. Ολοκληρώθηκαν το απόγευμα της Κυριακής με την αρμόζουσα τιμή και την δέουσα μεγαλοπρέπεια οι εόρτιες λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν της Αγίας και Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος και Ισαποστόλου Φωτεινής της Σαμαρείτιδος. Μετά το πέρας του Μεθέορτου Εσπερινού και της Ιεράς Παρακλήσεως στην Αγία Φωτεινή την Σαμαρείτιδα, πανδήμως κλήρος και λαός μετ΄ευλαβείας λιτάνευσε την Ιερά Εικόνα της Ισαποστόλου Φωτεινής στους δρόμους της Ενορίας, προς αγιασμό, ευλογία και ενίσχυση των πιστών Ενοριτών. Την λιτανευτική πομπή συνόδευσε ο Πανοσιολογιώτατος Aρχιμανδρίτης π. Καλλίνικος Νικολάου Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεώς μας με την συμμετοχή ιερέων όμορων ενοριών. Η Φιλαρμονική του Πυροσβεστικού Σώματος προπορεύονταν της λιτανευτικής πομπής η οποία καθ’ όλη την διάρκεια της λιτανείας παιάνιζε πανηγυρικά. Ακολουθούσαν Ιερόπαιδες φέροντες τα λάβαρα και τα εξαπτέρυγα, κοπέλες και κορίτσια του κατηχητικού περιστοιχίζουσες την Εικόνα της Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδος και ακολουθούσε ο Ιερός κλήρος και ο φιλάγιος και φιλέορτος λαός. Έμπροσθεν των σχολικών μονάδων επί της οδού Προύσης εψάλη ειδική δέηση συνταχθείσα υπό του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών κυρού Νικοδήμου Βαλληνδρά υπέρ των διαγωνιζομένων μαθητών και μαθητριών, Διδασκάλων και Καθηγητών. Ο π. Καλλίνικος μετέφερε στους πιστούς τις Αναστάσιμες ευχές του Σεπτού Ποιμενάρχου, Σεβ. Ποιμενάρχου μας κ. Δανιήλ και ευχήθηκε τα δέοντα. Ακολούθως ο Προϊστάμενος του Ιερού Ναού μας Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Νικόδημος Σιδέρης ευχαρίστησε τον π. Καλλίνικο, όλους όσους συμμετείχαν στο διήμερο του πανηγυριού, κληρικούς αλλά και όσους ήρθαν για την εορτή και ευχήθηκε η Αγία Φωτεινή να πρεσβεύει στον Κύριο για όλους.

διαβάστε περισσότερα »
Χρονολογικό αρχείο

Φόρμα επικοινωνίας

Εορτολόγιο