Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος πρακτικὰ μᾶς δείχνει πέντε δρόμους τῆς μετανοίας. Μᾶς λέγει:
Πρῶτος δρόμος μετανοίας εἶναι ν’ αὐτοκαταδικάζεσαι γιὰ τὶς ἁμαρτίες σου. Ὁ Κύριος ἐκτιμᾶ ἰδιαίτερα αὐτή σου τὴν πράξη. Αὐτὸς ποὺ μόνος του καταδίκασε τ’ ἁμαρτήματά του πολὺ δύσκολα θὰ τὰ ἐπαναλάβει. Ἡ ἔγκαιρη ἐξέγερση τῆς συνειδήσεώς σου διὰ τῆς αὐτοκατηγορίας δὲν θὰ ἔχει κατήγορο στὸ οὐράνιο κριτήριο.
Δεύτερος ἀξιόλογος δρόμος μετανοίας εἶναι νὰ μὴ βαστᾶς κακία γιὰ κανένα, ἀκόμα καὶ γι’ αὐτοὺς τοὺς ἐχθρούς σου. Νὰ συγκρατεῖς πάντοτε τὴν ὀργή σου, νὰ συγχωρεῖς τ’ ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων, γιατί ἔτσι θὰ ἐξαλείψει καὶ τὰ δικά σου ὁ Κύριος. Εἶναι αὐτὸ ἕνα ἀποτελεσματικὸ καθαρτικό, ἀφοῦ μᾶς τὸ ὑπέδειξε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέγοντας: Ἂν συγχωρέσετε τοὺς χρεῶστες σας, τότε θὰ σᾶς συγχωρήσει σίγουρα καὶ ὁ οὐράνιος πατέρας μας (Μάτθ. 6. I).
Τρίτος ἀσφαλὴς δρόμος μετανοίας εἶναι…
ἡ ὀρθή, θερμὴ καὶ ἐκ βαθέων καρδιακὴ προσευχή. Μὴ λησμονᾶμε τὴν εὐαγγελικὴ χήρα ποὺ ἐπέμενε στὸ αἴτημά της στὸν δύστροπο δικαστὴ καὶ τελικὰ ἔλαβε τὸ ποθούμενο (Λούκ. 18, 1-8). Ἂν ἐκείνη ἔλαβε γιὰ τὴν ἐπιμονή της ἀπὸ τὸν ἀδιάντροπο δικαστή, πόσο μᾶλλον ἐμεῖς ποὺ ἔχουμε οὐράνιο πατέρα ἥμερο, φιλικὸ καὶ φιλάνθρωπο καὶ ὁπωσδήποτε θὰ μᾶς δωρίσει τὰ πρὸς τὴ σωτηρία μᾶς αἰτήματα.
Τέταρτος σίγουρος δρόμος μετανοίας εἶναι τῆς ἐλεημοσύνης, ποὺ ἡ δύναμή της εἶναι ἀνέκφραστα μεγάλη. Ὁ προφήτης Δανιὴλ εἶπε στὸν βασιλέα Ναβουχοδονόσορα νὰ ξεπλύνει τὶς πολλὲς ἁμαρτίες τοῦ μ’ ἐλεημοσύνη καὶ τ’ ἀνομήματά του μὲ τὸ νὰ εὐσπλαγχνισθεῖ τοὺς φτωχούς. Ἡ ἀγάπη εἶναι ἱκανὴ νὰ ἐξαλείψει ἁμαρτήματα. Ὁ μετανοημένος παραβάτης μὲ τὴ φιλανθρωπία ἐπανορθώνει τὰ πάντα μὲ τὸν ἀγώνα του καὶ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ.
Πέμπτος δρόμος σταθερὸς ὁ συνδυασμὸς πηγαίας μετριοφροσύνης κι ἐγκάρδιας ταπεινοφροσύνης. Μάρτυρας πρὸς τοῦτο ὁ τελώνης τῆς εὐαγγελικῆς παραβολῆς. Ἡ γνήσια ταπεινοφροσύνη τοῦ ἀποτίναξε ὅλο τὸ βαρὺ φορτίο τῶν ἁμαρτημάτων του.
Καταλήγει λοιπόν, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: Νὰ καταδικάζουμε τὶς ἁμαρτίες μας, νὰ συγχωροῦμε τὶς ἁμαρτίες τῶν ἀδελφῶν μας, νὰ ‘χοῦμε κερδοφόρα προσευχή, καρποὺς ἐλεημοσύνης καὶ ταπεινοφροσύνης, δίχως νὰ καθυστεροῦμε, δίχως νὰ χάνουμε οὔτε μία μέρα καὶ ὥρα βαδίζοντας τοὺς πέντε αὐτοὺς σωτήριους δρόμους καθημερινά.
Ο ένας έφυγε θυμωμένος, ο άλλος χαμογελαστός.
Ένα άτομο που έφυγε θυμωμένος μπορεί να επιστρέψει ξανά, αλλά αυτός που έφυγε χαμογελαστός δεν θα είναι ποτέ ξανά εκεί. Όταν κάποιος φεύγει θυμωμένος, είναι συχνά επειδή νιώθει καταβεβλημένος, πληγωμένος ή απογοητευμένος. Mπορεί να ενεργούν παρορμητικά, χωρίς να σκέφτονται πλήρως τις συνέπειες των πράξεών τους. Mπορεί να παρακινούνται από την επιθυμία να βλάψουν ή να τιμωρήσουν το άλλο άτομο ή να αποδείξουν κάτι. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο που έφυγε θυμωμένος μπορεί πράγματι να επιστρέψει ξανά. Mπορεί να ηρεμήσουν, να προβληματιστούν τις πράξεις τους και να συνειδητοποιήσουν ότι αντέδρασαν υπερβολικά ή ότι έκαναν λάθος. Mπορεί να ζητήσουν συγγνώμη, να επανορθώσουν και να εργαστούν για να ξαναχτίσουν τη σχέση. Αλλά όταν κάποιος φεύγει με ένα χαμόγελο, είναι συχνά μια πολύ διαφορετική ιστορία. Aυτό το άτομο συνήθως έχει φτάσει σε ένα μέρος αποδοχής, κλεισίματος και οριστικότητας. Πήραν την απόφαση να προχωρήσουν, και δεν κοιτάνε πίσω. Το χαμόγελο μπορεί να είναι σημάδι ανακούφισης, ελευθερίας ή ενθουσιασμού για το νέο κεφάλαιο που βρίσκεται μπροστά μας. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο που έφυγε χαμογελαστός είναι απίθανο να επιστρέψει ξανά. Έκλεισαν την πόρτα, γύρισαν το κλειδί και έφυγαν. Δεν επενδύονται στην αναζωπύρωση του παρελθόντος, ή στην αναμάσηση παλιών επιχειρημάτων, ή στην αναδιάρθρωση άλυτων ζητημάτων. Έτσι, αν κάποιος σε έχει αφήσει με θυμό, μην απελπίζεσαι. Μπορεί να επιστρέψουν ξανά και ίσως μπορέσεις να τα βρεις. Αλλά αν κάποιος σε άφησε με ένα χαμόγελο, μάλλον ήρθε η ώρα να αποδεχτείς ότι έφυγε για τα καλά και να εστιάσεις στη δική σου θεραπεία, ανάπτυξη και ευτυχία.
19 Αυγούστου 2025
