Η Αγία Μεγαλομάρτυς Φωτεινή έζησε στα χρόνια του Χριστού. Ήταν Σαμαρείτισσα στην καταγωγή και διέμενε στην πόλη Συχάρ όπου ζούσε ένα έκλυτο βίο. Ο τρόπος ζωής της ήταν γνωστός στους συμπολίτες της και για αυτόν την είχαν στιγματίσει. Κάθε μεσημέρι πήγαινε έξω από την πόλη, στο πηγάδι το λεγόμενο του Ιακώβ, και εγέμιζε την στάμνα της. Εκείνο τον καιρό, ο Ιησούς περνούσε από την Συχάρ και στάθηκε στο πηγάδι του Ιακώβ για να πιει νερό. Εκεί συναντήθηκε με την Αγία Φωτεινή και εφανέρωσε σ’ αυτήν όλη τη ζωή της και από την οποία ζήτησε να του δώσει νερό. Ο Κύριος είπε στην Αγία, ότι Αυτός είναι « τό ὕδωρ τό ζῶν», δηλαδή η αστείρευτη πηγή του Αγίου Πνεύματος. Τότε οι Ιουδαίοι και οι Σαμαρείτες δεν είχαν επαφές και γι’ αυτό παραξενεύτηκε η Αγία που ένας Ιουδαίος της απηύθυνε τον λόγο. Μετά από την συνομιλία με τον Χριστό, η Αγία Φωτεινή πίστεψε σε Αυτόν και κάλεσε τους συμπολίτες της να τρέξουν να Τον συναντήσουν. Ο Χριστός έμεινε δύο ημέρες στη Συχάρ και τους μετέδωσε τον Λόγο και την ευλογία Του. Η Αγία Φωτεινή βαπτίστηκε από τους Αποστόλους την ημέρα της Πεντηκοστής μετά την Ανάσταση του Κυρίου. Μαζί της βαπτίστηκαν και οι δύο γιοι της καθώς και οι πέντε αδερφές της. Με την συνοδεία των γιων της και των αδερφών της κήρυξε τον λόγο του Χριστού στην Συρία, στην Φοινίκη, στην Παλαιστίνη, στην Αίγυπτο, στην Καρχηδόνα και τελικά στη Ρώμη. Η μεγάλη της αυτή αποστολική δράση είναι ο λόγος για τον οποίο η εκκλησία μας την ονομάζει Ισαπόστολο. Τα χρόνια περνούσαν και η Αγία κήρυττε τον λόγο του Χριστού με θέρμη σε όσα μέρη την αξίωσε η χάρη Του να ταξιδέψει. Κάποια στιγμή έφτασε και στην Καρθαγένη στην Βόρεια Αφρική. Μαζί της ήταν πάντα οι πέντε αδερφές της (Ανατολή, Φωτώ, Φωτίς, Παρασκευή και Κυριακή) και ο μικρός γιος της ο Ιωσής. Ο μεγάλος της γιος Βίκτωρ ήταν στρατιώτης στον Ρωμαϊκό στρατό και έφερε το βαθμό του στρατηλάτη. Ρωμαίος αυτοκράτορας τότε ήταν ο Νέρων, ο οποίος μη γνωρίζοντας ότι ο Βίκτωρ ήταν χριστιανός, του ανέθεσε να διώξει τους Χριστιανούς στην Ιταλία. Ο Βίκτωρ πήγε στην Ιταλία αλλά φυσικά αρνήθηκε να φέρει σε πέρας τις εντολές που είχε λάβει. Ο δούκας Σεβαστιανός, φίλος του Βίκτωρα προσπάθησε να τον μεταπείσει αλλά αντί αυτού και με την χάρη του Ιησού Χριστού, μεταπείστηκε ο ίδιος και βαπτίστηκε χριστιανός. Ο Νέρων πληροφορήθηκε τα γεγονότα αυτά και κάλεσε στην Ρώμη τόσο τον Βίκτωρα, που είχε εντωμεταξύ λάβει το χριστιανικό όνομα Φωτεινός, και τον Σεβαστιανό, όσο και την Αγία Φωτεινή με τις αδερφές της και τον μικρό της γιο. Στην προσπάθειά του να τους κάνει να αλλάξουν πίστη, ο Νέρων χρησιμοποίησε όσα δόλια μέσα και όσα βασανιστήρια του ήταν γνωστά. Η Αγία Φωτεινή και οι υπόλοιποι μάρτυρες δεν λύγισαν ούτε στιγμή και συνεχώς δοξολογούσαν τον Ιησού Χριστό. Κατά τη διάρκεια των φρικτών μαρτυρίων που υπέστησαν, πολλά θαύματα έλαβαν χώρα. Μετά από κάθε μαρτύριο, τόσο η Αγία όσο και οι υπόλοιποι μάρτυρες ήταν ανέπαφοι – οι πληγές τους αποκαθίσταντο. Αυτό ήταν κάτι που πείσμωνε τον Νέρωνα αλλά ταυτόχρονα έκανε πολλούς από αυτούς που έβλεπαν τα θαύματα αυτά να πιστέψουν στον Χριστό και να βαπτιστούν χριστιανοί. Μετά από ατελείωτα μαρτύρια που υπέστει η Αγία Φωτεινή φυλακίστηκε και μέσα στην φυλακή παρέδωσε την ψυχή της στον Κύριο.  Η αγία Φωτίς τεντώθηκε σε δύο δέντρα, τα οποία αφέθηκαν και την έσχισαν στα δύο. Οι άλλοι μάρτυρες θανατώθηκαν με ξίφος. Η Αγία Ανατολή ήταν η πρώτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Η Αγία Φωτώ ήταν η δεύτερη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Η Αγία Φωτίς ήταν η τρίτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής και μαρτύρησε αφού την έδεσαν σε δύο δένδρα και την ξέσχισαν. Η Αγία Παρασκευή ήταν η τέταρτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Η Αγία Κυριακή ήταν η πέμπτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Ο Άγιος Φωτεινός ήταν ο πρωτότοκος υιός της Αγίας Φωτεινής. Ο Άγιος Ιωσής ήταν οδευτερότοκος υιός της Αγίας Φωτεινής. Χριστῷ συνομίλησας ἐπὶ τῷ φρέαρ σεμνή, καὶ πίστιν εἰσδέδεξαι, τὴν πρὸς αὐτὸν ἀκλινῶς, Φωτεινὴ Ἰσαπόστολε· ὅθεν τῆς εὐσεβείας, ἐφαπλοῦσα τὸ φέγγος, ἤθλησας ὑπὲρ φύσιν, σὺν υἱοῖς καὶ συγγόνοις· μεθ’ ὧν ἀπαύστως πρέσβευε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε. Την μνήμη της Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδος την γιορτάζουμε στις 26 Φεβρουαρίου και την Κυριακή της Σαμαρείτιδος (την πρώτη Κυριακή μετά την Μεσοπεντηκοστή).  

Άρχισε η νηστεία των της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Και αρκετοί θα σπεύσουμε να νηστεύσουμε ώστε να είμαστε όσο το δυνατόν περισσότερο έτοιμοι για την μεγάλη εορτή της Αναστάσεως. Παρα ταύτα επειδή όπως έχουμε πει ότι ο άνθρωπος έχει μέσα του πολύ φως αλλά έχει και σκοτάδι, είμαστε ικανοί την πιο ιερή πράξη και να την παραμορφώνουμε σε βέβηλη. Το ίδιο κάνουμε και με την νηστεία. Ας διαβάσουμε τι λέει το Γεροντικό πάνω στο θέμα αυτό, σε ένα κείμενο που μας έρχεται από το 3-5 αιώνα: « Είναι παράδοξο, αλλά ότι έχουμε εμείς οι άνθρωποι, το έχει και ο διάβολος, ή ότι κάνουμε εμείς οι άνθρωποι, το κάνει και εκείνος. Εμείς νηστεύουμε, αυτός δεν τρώει καθόλου. Εμείς αγρυπνούμε, αυτός δεν κοιμάται καθόλου. Στο μόνο που διαφέρουμε και υπερισχύουμε είναι η ταπεινοφροσύνη». Θα προσθέταμε κι η αγάπη. Ο διάβολος δε μπορεί να αγαπήσει και να χαρεί. Πως μπορείς να καταλάβεις έναν κακό άνθρωπο; Από το γεγονός ότι ποτέ δεν χαίρεται. Αυτή είναι και η κόλαση του. Ας έρθουμε όμως στο κειμενάκι μας. Τι μας λέει; Μια απλή αλλά ουσιώδη αλήθεια, ότι μπορεί να νηστεύεις, να τηρείς τον εξωτερικό κανόνα, και μέσα σου να παραμένεις σκοτεινός, κακός και εγωιστής όπως ο διάβολος. Γιατί η νηστεία ή άσκηση δεν είναι αυτοσκοπός αλλά το μέσον για να πάμε στην ουσία. Ποια είναι η ουσία; Η αγάπη, η απλότητα και η ταπείνωση. Να αγαπήσουμε τον Θεό, τον εαυτό μας και τον συνάνθρωπο μας. Αυτός είναι ο στόχος της νηστείας. Δυστυχώς όμως αντί της ουσίας μένουμε στον τύπο και παραμορφώνουμε το νόημα της. Πότε λοιπόν αποτυγχάνει η νηστεία του σκοπού της; 1. Όταν μπερδεύουμε την νηστεία με την δίαιτα. 2. Όταν μένουμε μονάχα σε μια διατροφική αλλαγή δίχως μετάνοια και αγώνα εναντίον των παθών. Όταν δηλαδή δεν αλλάζεις τίποτα. 3. Όταν δεν τρως κρέας αλλά κατασπαράζεις τους άλλους ανθρώπους με την κριτική σου. 4. Όταν δεν έχεις χαρά και φως στα μάτια. 5. Όταν δεν χαίρεσαι που νηστεύεις, αλλά ζηλεύεις τους άλλους που τρώνε, γκρινιάζεις, νευριάζεις και είσαι μίζερος. 6. Όταν αισθάνεσαι πως κάτι κάνεις ή κάποιος είσαι επειδή νήστευσες και τα «κατάφερες». 7. Όταν στο τέλος της νηστείας δεν έχεις αγαπήσει έστω και λίγο παραπάνω τον Χριστό. Νηστεία σημαίνει πεινάω τον Θεό, την αγάπη, το φως, την ομορφιά. Ζητώ να βρω το νόημα της ζωής, το γιατί της ύπαρξης. Να πεινάω για να χορτάσω από κάτι άλλο, πιο μεγάλο, πιο αληθινό. Το μόνο αληθινό, που είναι ο Χριστός. Νηστεύω ηρεμώ το σώμα και ανοίγω το πνεύμα. Βγάζω τις βαριές τροφές, τρώω λιγότερο και μεταπλάθω τα πάθη μου. Στέκομαι γυμνός ενώπιον του Θεού και του φωνάζω δεν έχω τίποτε δικό μου, ντύσε με Εσύ…

Στις 23 Φεβρουαρίου η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του αγίου Πολυκάρπου επισκόπου Σμύρνης. Πρόκειται για σπουδαία προσωπικότητα της αρχαίας Εκκλησίας, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των Αποστολικών Πατέρων, δηλαδή των διαδόχων επισκόπων των αγίων Αποστόλων. Ο Άγιος Πολύκαρπος γεννήθηκε περί το 80 μ.Χ. από ευσεβείς και φιλόθεους γονείς, τον Παγκράτιο και τη Θεοδώρα, που είχαν εγκλειστεί στη φυλακή για την πίστη του Χριστού, και βαπτίσθηκε Χριστιανός σε νεαρή ηλικία. Υπήρξε μαζί με τον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο  μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη. Λίγο πριν αναχωρήσει από τον πρόσκαιρο αυτό βίο ο Άγιος Βουκόλος Επίσκοπος Σμύρνης  χειροτόνησε μετά των Αγίων Αποστόλων, ως διάδοχό του, τον Άγιο Πολύκαρπο διότι έβλεπε στο πρόσωπό του την αρετή και την αγιότητά και μετά κοιμήθηκε με ειρήνη. Η μακρά επισκοπική του διακονία σφραγίστηκε από την αγία βιωτή του και τη θέρμη του για την Εκκλησία. Ως πιστός μαθητής του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, αναδείχτηκε ένας μεγάλος θεολόγος της αρχαίας Εκκλησίας, ώστε η φήμη του έφτασε σε όλες τις τοπικές Εκκλησίες και ως τη μακρινή Ρώμη. Ο Άγιος παρακολούθησε με αγωνία και προσευχή τη σύλληψη του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, Επισκόπου Αντιοχείας και τα μαρτύρια αυτού. Η αγάπη του προς τον θεοφόρο Πατέρα μαρτυρείται και από την Επιστολή την οποία έγραψε προς τους Φιλιππησίους. Σε αυτή την επιστολή τους συγχαίρει για την φιλοξενία, την οποία παρείχαν στον Άγιο Ιγνάτιο, όταν αυτός διήλθε από την πόλη τους. Το κείμενο αυτό του Αγίου Πολυκάρπου διακρίνεται για τον αποστολικό, θεολογικό και ποιμαντικό χαρακτήρα του. Ο Άγιος Πολύκαρπος, διακρινόταν για την σωφροσύνη, τη θεολογική κατάρτιση και την αφοσίωση στη διδασκαλία του Ευαγγελίου, καθώς μιλούσε πάντα σύμφωνα με τις Γραφές. Ήταν ο γνησιότατος εκπρόσωπος της αποστολικής διδασκαλίας σε όλες τις Εκκλησίες της Ασίας. Ο Άγιος Ειρηναίος  παρέχει την πληροφορία ότι ο Άγιος Πολύκαρπος μετέστρεψε πολλούς από τις αιρέσεις του Βαλεντίνου και του Μαρκίωνος στην Εκκλησία του Θεού. Διηγείται μάλιστα και ένα επεισόδιο αναφερόμενο στη στάση του Αγίου Πολυκάρπου έναντι του Μαρκίωνος. Όταν ο αιρεσιάρχης αυτός τον πλησίασε κάποτε και του απηύθυνε την παράκληση: «ἐπεγίνωσκε ἠμᾶς», δηλαδή αναγνώρισέ μας, ο Άγιος απάντησε: «ἐπιγινώσκω, ἐπιγινώσκω σέ τον πρωτότοκον τοῦ Σατανᾶ». Ένα άλλο επεισόδιο ανάγεται στη γεροντική ηλικία του Αγίου Πολυκάρπου. Ο άγιος Πολύκαρπος κλήθηκε να διαχειριστεί μια σοβαρή διαμάχη, η οποία είχε ξεσπάσει το 2ο μ. Χ. αιώνα στην Εκκλησία, τον εορτασμό του Πάσχα. Όπως είναι γνωστό, τον χρόνο εορτασμού του Πάσχα καθόρισε η Α Οικουμενική Σύνοδος το 325. Μέχρι τότε οι τοπικές Εκκλησίες το εόρταζαν σύμφωνα με τη δική τους παράδοση. Oι Εκκλησίες της Μικράς Ασίας εόρταζαν το Πάσχα στις 14 του μηνός Νισσάν, σε οποιαδήποτε ημέρα και αν τύχαινε αυτό. Αντίθετα οι άλλες Εκκλησίες δεν εόρταζαν καθόλου το Πάσχα, αλλά αρκούνταν στον εβδομαδιαίο κατά Κυριακή εορτασμό της Αναστάσεως, τονίζοντας ασφαλώς περισσότερο τον εορτασμό της πρώτης Κυριακής μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Επειδή λόγω της διαφοράς αυτής η Εκκλησία της Ρώμης τηρούσε αυστηρή στάση έναντι των Μικρασιατών, ο Άγιος Πολύκαρπος αναγκάσθηκε να μεταβεί στη Ρώμη, για να διευθετήσει το ζήτημα και άλλα δευτερεύοντα θέματα, με τον Επίσκοπο Ρώμης Ανίκητο. Με την αγιότητα και τη σοφία, που τον διέκρινε, διευθέτησε το ζήτημα και ειρήνευσε η Εκκλησία του Χριστού. Μετά την επιστροφή του από την Ρώμη, υπέργηρος πλέον, συνέχισε την αποστολική δράση του με τόση επιτυχία, ώστε προκάλεσε την οργή των ειδωλολατρών. Οι φανατικοί ειδωλολάτρες της Μ. Ασίας βλέποντας την πίστη τους να μαραζώνει και την Εκκλησία του Χριστού να αυξάνεται με καταπληκτική ορμή, παρ’ όλους τους σκληρούς διωγμούς Της, μισούσαν θανάσιμα τους Χριστιανούς. Τα αδίστακτα και σκοταδιστικά τους ιερατεία, τα οποία έβλεπαν να εγκαταλείπονται τα «ιερά» τους και οι δεισιδαίμονες τελετές τους, κήρυξαν τον πόλεμο κατά των Χριστιανών, διότι θίγονταν τα οικονομικά τους συμφέροντα. Παρουσιάζονταν στους ρωμαίους διοικητές και τους απάγγειλαν απίστευτες συκοφαντίες, ώστε να σύρονται στα μαρτύρια και να οδηγούνται στο θάνατο χιλιάδες Χριστιανοί. Ιερείς των ειδώλων συκοφάντησαν και τον άγιο Πολύκαρπο στον ανθύπατο Στάτιο Κοδράτο, ως υποκινητή ομάδας Χριστιανών από τη Φρυγία να αρνηθούν να θυσιάσουν στα είδωλα και να θανατωθούν. Ο Κόιντος, ζηλωτής Χριστιανός, ο οποίος ήλθε στη Σμύρνη από τη Φρυγία, παρακίνησε ομάδα Φιλαδελφέων Χριστιανών να προσέλθουν στον ανθύπατο Στάτιο Κοδράτο, για να δηλώσουν σε αυτόν την ιδιότητά τους και την πίστη τους στον Χριστό, πράγμα το οποίο φυσικά προοιώνιζε θάνατο. Τελικά μαρτύρησαν όλοι, εκτός από τον Κόιντο, ο οποίος δειλιάσας την τελευταία στιγμή, θυσίασε στα είδωλα. Ο όχλος, αν και θαύμασε την γενναιότητα των Μαρτύρων, απαιτούσε να εκτελεσθούν οι «άθεοι» και να αναζητηθεί ο Άγιος Πολύκαρπος, ο οποίος πιεζόμενος από τους Χριστιανούς είχε αναχωρήσει σε κάποιο αγρόκτημα. Τελικά ο Άγιος συνελήφθη το έτος 167 μ.Χ. και οδηγήθηκε ενώπιον του ανθυπάτου. Ο γηραιός Επίσκοπος δεν ταράχθηκε. Το πρόσωπό του ήταν γαλήνιο και λαμπερό. Ο αστυνόμος Ηρώδης και ο πατέρας του Νικήτας προσπάθησαν να πείσουν τον Άγιο να αρνηθεί τον Χριστό. Ο Άγιος όμως, με πνευματική ανδρεία απάντησε ότι υπηρετεί τον Χριστό επί 86 έτη χωρίς καθόλου να Τον εγκαταλείψει. Πως μπορούσε λοιπόν τώρα να Τον βλασφημήσει και να Τον αρνηθεί; Οι ειδωλολάτρες δήμιοί του έτριζαν τα δόντια τους από θυμό και οργή για το θάρρος και τον ηρωισμό του γέροντος επισκόπου. Ο ανθύπατος τότε διέταξε να τον ρίξουν στην φωτιά για να καεί ζωντανός για παραδειγματισμό. Ο Γέρων Πολύκαρπος αποδύθηκε μόνος τα ιμάτιά του και περίμενε προσευχόμενος. Αλλά ρίχνοντάς τον στην φωτιά συνέβη το απροσδόκητο οι φλόγες σχημάτιζαν γύρω από το σώμα του Αγίου Πολυκάρπου καμάρα χωρίς να τον αγγίζουν. Τότε ένας από τους δημίους έβγαλε το ξίφος του και αποκεφάλισε τον άγιο! Οι Χριστιανοί της Σμύρνης συνέλεξαν τα τίμια λείψανα του Μάρτυρα επισκόπου τους και τα φύλαξαν ως «λίθων πολυτίμων πολυτιμότερα». Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε. Τήν κλῆσιν τοῖς ἔργοις σου, ἐπισφραγίσας σοφέ, ἐλαία κατάκαρπος, ὤφθης ἐν οἴκῳ Θεοῦ, Πολύκαρπε ἔνδοξε∙ σύ γαρ ως Ἱεράρχης, καί στερρός Ἀθλοφόρος, τρέφεις τήν Ἐκκλησίαν, λογικῇ εὐκαρπίᾳ, πρεσβεύων Ἱερομάρτυς, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ Αγαπητοί αδελφοί, στις 23 και 26 Φεβρουαρίου 2023 ο Ιερός Ναός μας Πανηγυρίζει μετά πάσης εκκλησιαστικής λαμπρότητος την μνήμη δυο σπουδαίων και μεγάλων Αγίων της πίστεώς μας, την μνήμη του Αγίου Πολυκάρπου Επισκόπου Σμύρνης και την μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος και Ισαποστόλου Φωτεινής της Σαμαρείτιδος προστατών και πολιούχων της Ενορίας μας. Θα τεθεί σε προσκύνηση από την Τετάρτη 22/2 το απόγευμα έως και την Κυριακή 26/2 το μεσημέρι τεμάχιο εκ των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Πολυκάρπου Επισκόπου Σμύρνης και της Αγίας Σοφίας της εν Κλεισούρα Καστορίας. Όσοι επιθυμούν να τελέσουν Αρτοκλασία υπερ ελέους και υγείας των οικογενειών τους μπορούν να το δηλώσουν στους Ιερείς του Ναού μας ή στα τηλεφωνα: 210 97 01 580 & 6941 60 8265 Θα θεωρήσουμε εξαιρετική τιμή την συμμετοχή σας στις Ιερές Ακολουθίες κατά το Ακόλουθο πρόγραμμα: ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023 Ώρα 5:30μ.μ. Το Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου. ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023 – Παραμονή της Εορτής – Ώρα: 5:30μ.μ. Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός μετ΄Αρτοκλασίας επί τη μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος Πολυκάρπου Επισκόπου Σμύρνης. ΠΕΜΠΤΗ 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023 – Μνήμη Αγίου Πολυκάρπου Επισκόπου Σμύρνης – Ώρα 7π.μ. Όρθρος και Θεία Λειτουργία. Ώρα 5μ.μ. Εσπερινός και Ιερά Παράκληση στον Άγιο Πολύκαρπο. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023 -Α΄& Β΄ εύρεσις Τιμίας Κεφαλής του Προδρόμου- Ώρα 7π.μ. Όρθρος και Θεία Λειτουργία. ΣΑΒΒΑΤΟ 25 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023 – Παραμονή της Εορτής – Ώρα 7π.μ. Όρθρος και Θεία Λειτουργία. Ώρα 5μ.μ. Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός μετ’ Αρτοκλασίας της Κυριακής της Τυρινής και επί τη μνήμη της Αγίας ενδόξου Μεγαλομάρτυρος και Ισαποστόλου Φωτεινής της Σαμαρείτιδος. ΚΥΡΙΑΚΗ 26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023 – Τυρινής & Μνήμη Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδος – Ώρα 6:30π.μ. Όρθρος και Αρχιερατική Θεία Λειτουργία μετά θείου κηρύγματος ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας  κ.κ. ΔΑΝΙΗΛ. Ώρα 11π.μ. Ιερά Παράκληση στην Αγία Φωτεινή. Ώρα 5μ.μ. Α΄ Κατανυκτικός Εσπερινός. (της Συγνώμης) Λεωφορεία: 206, 237, 140, 856 & 212 Στάση Ηλιουπόλεως & Πλατεία Ηρώων

Η εβδομάδα μεταξύ της Κυριακής της Απόκρεω και της Κυριακής της Τυρινής είναι η εβδομάδας κατά την οποία τρώμε ψάρι, γάλα, αυγά και τυρί. Αυτή είναι η ονομαζόμενη «λευκή νηστεία» Η εβδομάδα που ξεκινά από αύριο Δευτέρα ονομάζεται «της Τυροφάγου» ή και αλλιώς γνωστή ως «λευκή εβδομάδα» γιατί αυτή την βδομάδα – εκτός Τετάρτης και Παρασκευής που είναι ημέρες νηστείας – οι χριστιανοί δεν τρώνε καθόλου κρέας ώστε να είναι έτοιμοι για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Την εβδομάδα αυτή ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης την ονομάζει «προνήστιμον» και η υμνογραφία «προκαθάρσιον», επειδή μας προετοιμάζει για να περάσουμε στην Τεσσαρακοστή. Η Κυριακή λοιπόν αμέσως πριν από την αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι ευρέως γνωστή ως Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής και είναι μια μέρα με πολλά λαογραφικά δρώμενα στην Ελλάδα. Την Μ. Τεσσαρακοστή η νηστεία είναι αυστηρή άνευ καταλύσεως «οίνου και ελαίου».  

«Βρωμάτων νηστεύουσα ψυχή μου, καί παθῶν μή καθαρεύουσα, μάτην ἐπαγάλλῃ τῇ ἀτροφίᾳ∙ εἰ μή γάρ ἀφορμή σοι γένηται πρός διόρθωσιν, ὡς ψευδής μισεῖται παρά Θεοῦ, καί τοῖς κακίστοις δαίμοσιν ὁμοιοῦσαι, τοῖς μηδέποτε σιτουμένοις∙ μή οὖν ἁμαρτάνουσα, τήν νηστείαν ἀχρειώσῃς, ἀλλ’ ἀκίνητος, πρός ὁρμάς ἀτόπους μένε, δοκοῦσα παρεστάναι ἐσταυρωμένῳ τῷ Σωτῆρι, μᾶλλον δέ συσταυροῦσθαι, τῷ διά σέ σταυρωθέντι, ἐκβοῶσα πρός αὐτόν∙ Μνήσθητί μου Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Ἀπόστιχα τῶν Αἴνων, Ἰδιόμελον, ἦχος α΄). (Ψυχή μου, με το να νηστεύεις από φαγητά, αλλά να μη καθαρίζεσαι από τα πάθη σου, μάταια χαίρεσαι που δεν τρως. Διότι αν η νηστεία δεν σου γίνεται αφορμή για διόρθωσή σου, προκαλεί την αποστροφή του Θεού ως ψεύτικη, κι εσύ γίνεσαι όμοιος με τους δαίμονες, οι οποίοι δεν σιτίζονται καθόλου. Μην εξαχρειώσεις λοιπόν τη νηστεία με τις αμαρτίες σου, αλλά μένε ακίνητος, χωρίς να στρέφεσαι προς τις άτοπες ορμές. (Κι αυτό θα το καταφέρεις) με τη σκέψη ότι βρίσκεσαι μπροστά στον Εσταυρωμένο Σωτήρα Χριστό, ή μάλλον ότι είσαι σταυρωμένος μαζί μ’ Εκείνον που σταυρώθηκε για σένα, φωνάζοντας δυνατά προς Αυτόν: Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία Σου). Το συγκεκριμένο τροπάριο είναι από τα πιο συγκλονιστικά όλου του Τριωδίου. Ο υμνογράφος με κρυστάλλινη διαύγεια και αμεσότητα, με προφητική δύναμη που θυμίζει τους παλαιούς μεγάλους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, τονίζει τον αληθινό χαρακτήρα της νηστείας, η οποία όχι μόνον δεν εξαντλείται στον περιορισμό των τροφών ή και στην αποχή από αυτές, αλλά γίνεται αποδεκτή ακριβώς στον βαθμό που οδηγεί στη διόρθωση της ζωής του ανθρώπου, ως απομάκρυνση και κάθαρσή του από τα ψεκτά πάθη του εγωισμού και της φιλαυτίας∙ που θα πεί ότι, αφού διορθώνει τον άνθρωπο, γίνεται το μέσον για στροφή του προς τον Θεό, άρα προς απόκτηση περισσότερης αγάπης. Αν δεν κατανοηθεί έτσι η νηστεία του πιστού, τότε αφενός προκαλεί την αποστροφή του Θεού ως ψεύτικη και φαρισαϊκή, αφετέρου εξομοιώνει τον άνθρωπο με τους ίδιους τους δαίμονες, αφού κι εκείνοι απέχουν ολιωσδόλου από φαγητά. Τι προτείνει λοιπόν ο υμνογράφος ως στόμα της Εκκλησίας; Να κρατάει ο πιστός την αληθινή νηστεία, αποφεύγοντας τις αμαρτίες και μένοντας σταθερός σ’ αυτό που έχει κληθεί ως μέλος Χριστού: να είναι πάντα ενώπιον του Εσταυρωμένου, που σημαίνει να βλέπει τον εαυτό του συσταυρωμένο με Εκείνον. Στην πνευματική αυτή κατάσταση το μόνο που απαιτείται είναι να φωνάζει κι αυτός σαν τον ληστή πάνω στον Σταυρό: «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθεις στη Βασιλεία Σου». Είναι περιττό βεβαίως να σημειώσουμε ότι ο υμνογράφος, μολονότι μας διδάσκει και μας καθοδηγεί, δεν γίνεται καθόλου απόμακρος ή αποκρουστικός, γιατί απευθύνεται πρωτίστως στον εαυτό του και την ψυχή του, οπότε ο λόγος του αποκτά τη δραματική ένταση του πιστού που πάσχει κι αγωνίζεται κατά της αμαρτίας και των διαστροφών της. Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δορμπαράκης

Η αχαριστία είναι στάση ζωής πολλών. Στηριγμένοι στα χαρίσματά τους, στην δύναμη του χρήματος, στην ικανότητα να χειρίζονται τους άλλους, εκμεταλλεύονται την αγάπη ή την αδυναμία που τους δείχνουν για να ικανοποιήσουν τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις τους, χωρίς να αισθάνονται ότι οφείλουν αναγνώριση σε όσους τους ευεργετούν, σε όσους προσφέρουν. Σαν να δικαιούνται τα πάντα, ξεχνούν ακόμη και το «ευχαριστώ». Η αχαριστία είναι συνδεδεμένη με το ανθρώπινο θέλημα. Ιδιαιτέρως αυτό φαίνεται στα παιδιά της εποχής μας. Όσα κι αν τους παρέχουν οι γονείς τους, πάντοτε θα βρίσκουν αφορμή να απαιτήσουν περισσότερα. Όταν οι γονείς αρνηθούν την ικανοποίηση μιας επιθυμίας μέσα στις πολλές που εκπληρώνουν, τότε το παράπονο ανεβαίνει εύκολα στα χείλη και τα παιδιά έχουν ήδη πείσει τον εαυτό τους ότι οι γονείς τους τα αδικούν και δεν καταλαβαίνουν τις ανάγκες τους. Ανάλογη είναι και η συμπεριφορά όσων έχουν εξουσία στα χέρια τους. Ανικανοποίητοι, παρά την εκπλήρωση όλων των επιθυμιών τους από τους υφισταμένους τους, παρότι συχνά δεν το αξίζουν, επιβάλλουν ολοένα και μεγαλύτερα φορτία σε όσους τους διακονούν, ενώ δεν λαμβάνουν υπόψιν τους ότι οι «άνθρωποί» τους έχουν όρια, αλλά και ότι χρειάζονται από αυτούς ένα «ευχαριστώ», μία αναγνώριση και όχι την απαξίωση. Όμως η εξουσία κάνει τους κατόχους της τυφλά προσανατολισμένους στην εκπλήρωση του θελήματός τους και θεωρούν αυτονόητο ότι όσοι εξαρτώνται από αυτούς θα λειτουργούν στην προοπτική των «δούλων». Και στον έρωτα υπάρχει αχαριστία. Όταν ο ένας αυτοθαυμάζεται και ο άλλος αναζητεί εναγωνίως κάλυψη στην μοναξιά του ή αναγνώριση ότι αξίζει, τότε εύκολα ο έρωτας χάνει το νόημά του. Η σχέση μετατρέπεται σε εξάρτηση και συνήθως ο ισχυρότερος κουρελιάζει την αξιοπρέπεια του αδύναμου, τον απατά, τον κάνει «κολλημένο» και τον οδηγεί στο να ανέχεται κακές συμπεριφορές. Επειδή όμως ο αδύναμος νιώθει την ανάγκη να κρατηθεί από τον ισχυρό, τον ανέχεται και στην αχαριστία, κάποτε βαφτίζοντας «υπομονή» την αδυναμία του να αλλάξει ζωή. Η Εκκλησία μάς δείχνει την οδό του σταυρού στην ζωή και στις ανθρώπινες σχέσεις. Επισημαίνει ότι οι άνθρωποι αρνήθηκαν να αποδεχτούν τις ευεργεσίες του Θεού και Τον σταύρωσαν. Σταυρός σημαίνει θυσία και συγχώρεση, δρόμος που περνά από την μετάνοια όπως αυτή εκφράζεται στην παραίτηση από το ίδιον θέλημα. Έκφραση αυτής της παραίτησης είναι η ευγνωμοσύνη. Το «ευχαριστώ» σε όσους αγαπούνε, αλλά και σε όσους, μέσα από την κακία και την αχαριστία τους, δίνουν την ευκαιρία της ταπείνωσης. Σταυρός σημαίνει την απουσία εκδίκησης, αλλά και την κριτική της αχαριστίας στην προοπτική της αλήθειας. Ο Χριστός αποδέχτηκε την μετάνοια του ληστή και σιώπησε στις προκλήσεις. Ο λαός όμως που Τον ειρωνευόταν, βλέποντας τον σεισμό που ακολούθησε και τον πόνο της γης «έτυπτε τα στήθη». Πολλοί εξ αυτών βαφτίστηκαν χριστιανοί μετά την Πεντηκοστή, δείχνοντας ότι κατάλαβαν πόσο αχάριστοι υπήρξαν. Ο Σταυρός ως αλήθεια, αλλά και θυσία και ταπείνωση μπορεί να γίνει οδοδείκτης στις ανθρώπινες σχέσεις. Όχι για να πάψουμε να αγαπούμε τους αχάριστους, αλλά για να τους δείχνουμε ότι ο εγωκεντρισμός δεν ωφελεί. Στην απλότητα του «ευχαριστώ» και στην αναγνώριση ότι δεν μας ωφελεί η ικανοποίηση όλων των επιθυμιών μας, αλλά μόνο αυτών που έχουν σχέση με το Ευαγγέλιο, μπορούμε τελικά να βρούμε το μέτρο που μας λείπει. π. Θεμιστοκλή Μουρτζανού

  Όταν ανοίγεις ένα πνευματικό βιβλίο και μάλιστα, την Αγία Γραφή, είναι σα να λες: Ναι, Κύριε, πιστεύω ότι είσαι εδώ. Ζητώντας να καταλάβεις το νόημα, είναι σα να Του λέγεις: “ναι, έρχου Κύριε Ιησού”… Επομένως, μελετώ την Αγία Γραφή, σημαίνει κοινωνώ τον Χριστόν… Ο Χριστός, που κάποτε δίδασκε σε μια γωνιά της Παλαιστίνης, υπάρχει τώρα εδώ μυστικά, μα ΑΛΗΘΙΝΑ!…και πίσω από κάθε γραμμή του βιβλίου, ή της Αγίας Γραφής, σε καλεί: έλα, παιδί μου!… Κι αν έχεις τον πόθο να καταλάβεις τι σου λέγει, απαντάς: Έρχομαι Κύριε!… έλα τώρα κι Εσύ, μέσα μου… Γίνεται ένας διάλογος, πρόσωπο με πρόσωπο.. εγώ και ο Χριστός, κουβεντιάζουμε δια του βιβλίου…η ανάγνωσις δηλ. του πνευματικού βιβλίου, είναι μία αποκάλυψις, μία μυστική ένωσις μαζί Του… Μόνον με τον Χριστό; Όχι! Ο Χριστός είναι πάντα, μαζί με το πνευματικό ασκέρι Του.. τους Αγίους και τους αγγέλους.. Ενώνεσαι εκείνη την ώρα μυστικά, μαζί με όλους τους αγίους… Θα νιώσεις εκείνο που έλεγε ένας άγιος, ότι, “ζώντες επί γης, εορτάζομεν εν ουρανώ”, όταν έχουμε τον λόγο του Θεού, στην καρδιά και στο στόμα μας… Κι ένας φίλος, διάβαζε πάντα την Αγία Γραφή, με δάκρυα στα μάτια, ψάλλοντας… Κάτι περισσότερο καταλάβαιναν… “Περί Θεού λόγος αισθήσεως” Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης

  Ποτέ να μην προσεύχεσθε βιαστικά. Να προσεύχεσθε με έντονη συμμετοχή του νου και της καρδιάς στα νοήματα της προσευχής. Να προετοιμάζεσθε πριν από την προσευχή μαζεύοντας τις σκέψεις και προσπαθώντας με συγκεντρωμένη προσοχή να σταθήτε ενώπιον του Κυρίου. Βασική προϋπόθεσις μια καλής προσευχής είναι η μετάνοια. Όλοι είμαστε αμαρτωλοί και ο Θεός «πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ουκ εξουδενώσει». Σε κάθε προσευχή θυμηθήτε τις αμαρτίες στις οποίες πέσατε. Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου Περί νοεράς προσευχής

  Σκοπός είναι ο άνθρωπος να τα αξιοποιήσει όλα για αγώνα. Να προσπαθήσει να αποκτήσει την εσωτερική ησυχία. Να αξιοποιήσει τον θόρυβο βάζοντας δεξιό λογισμό. Όλη η βάση είναι η καλή αντιμετώπιση. Όλα με καλούς λογισμούς να τα αντιμετωπίζει. Μέσα στον θόρυβο, αν πετύχει την εσωτερική ησυχία, έχει πολλή αξία. Αν δεν πετύχει την ησυχία μέσα στην ανησυχία, ούτε στην ησυχία θα ησυχάσει. Όταν έρθει στον άνθρωπο η εσωτερική ησυχία, ησυχάζουν όλα μέσα του, και τίποτε δεν τον ενοχλεί. Αν θέλει την εξωτερική ησυχία, για να ησυχάσει εσωτερικά, όταν βρεθεί στην ησυχία, την ημέρα θα πάρει ένα καλάμι και θα διώχνει τα τζιτζίκια και το βράδυ θα διώχνει τα τσακάλια, για να μην τον ενοχλούν. Θα διώχνει δηλαδή αυτά που θα μαζεύει ο διάβολος. Τι νομίζετε; Ποιά είναι η δουλειά του; Όλα μας τα φέρνει ανάποδα ο διάβολος, μέχρι που μας αναποδογυρίζει. Σε μία Σκήτη δύο γεροντάκια πήραν ένα γαϊδουράκι που είχε ένα κουδουνάκι. Ένας νέος με ησυχαστικές τάσεις παραπονιόταν για το κουδουνάκι που είχε το ζώο και πήρε όλους τους κανόνες, για να αποδείξει ότι δεν επιτρέπεται να έχουν γαϊδουράκι στην Σκήτη! Οι άλλοι Πατέρες είπαν ότι δεν τους ενοχλεί. Του λέω: «Δεν φθάνει εκεί πέρα που δεν μας απασχολούν τα γεροντάκια, αλλά εξυπηρετούνται με το γαϊδουράκι; Αν δεν είχε κουδουνάκι και το έχαναν, θα έπρεπε να πάμε εμείς να το βρούμε. Παραπονιόμαστε κιόλας;». Αν δεν έχουμε έτσι καλούς λογισμούς και δεν αξιοποιήσουμε τα πάντα στα πνευματικά, τότε και σε Αγίους κοντά να πάμε, δεν θα κάνουμε προκοπή. Βρέθηκα λ.χ. σε στρατόπεδο; Να αξιοποιήσω την σάλπιγγα σαν καμπάνα και το όπλο να μου θυμίζει τα πνευματικά όπλα κατά του διαβόλου. Εάν δεν τα αξιοποιήσουμε όλα στα πνευματικά, θα μας ενοχλεί ακόμη και η καμπάνα. Ή εμείς θα τα αξιοποιήσουμε ή ο διάβολος θα τα εκμεταλλευθεί. Ο ανήσυχος και στην έρημο θα μεταφέρει τον ανήσυχο εαυτό του. Πρώτα απ’ όλα η ψυχή θα πρέπει να αποκτήσει την εσωτερική ησυχία μέσα στην εξωτερική ανησυχία, για να μπορέσει να ησυχάσει έξω στην ησυχία. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι, Με πόνο και αγάπη

  Από τον τίτλο και μόνο γίνεται προφανής η διπλή διάσταση αυτού του τόσο σημαντικού θέματος. Η μία διάσταση αφορά στην κρυστάλλινη σαφήνεια της 5ης εντολής, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για διαπραγμάτευση χρονικών ορίων και συγκυριακών συμβιβασμών. «Τίμα…» Συνεχώς και αδιαλείπτως. Όχι μόνο όταν εσύ είσαι νέος και έχεις ανάγκη τους γονείς, ή όταν εκείνοι είναι ακόμα νέοι και δυνατοί, ή, αντίθετα, όταν τους χάσεις και σε καταθλίβει η απώλειά τους. Όχι. Να τους τιμάς, με τον νου και την καρδιά σου, αλλά κυρίως με τις πράξεις σου, όσο εκείνοι βρίσκονται στη ζωή, αλλά και όταν έχουν φύγει, όσο εσύ ζεις πάνω σ’ αυτήν τη γη. Η δεύτερη διάσταση του θέματος έχει να κάνει με την ύπαρξη υπερήλικων γονιών μέσα στην ευρύτερη οικογένεια. Λόγω της αυξήσεως του μέσου όρου επιβίωσης, η συνύπαρξη αυτή γίνεται όλο και πιο συχνή, με θετικές και αρνητικές όψεις, τόσο για τους ίδιους τους υπερήλικες , όσο και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους. Είναι γεγονός ότι, στις περισσότερες χώρες που συνηθίζουμε να χαρακτηρίζουμε ως «προηγμένες», οι σχέσεις γονιών και παιδιών είναι, συνήθως, χαλαρές. Συχνά δε, από την εφηβεία και μετά, τα παιδιά απομακρύνονται σωματικά αλλά και ψυχικά από την πυρηνική οικογένεια, με σχέσεις κάπως τυπικές ή και σχεδόν ανύπαρκτες. Ευτυχώς, στην Πατρίδα μας, ακόμα τα πράγματα διαφέρουν και, σε όλες τις σχετικές κοινωνικές έρευνες, οι νέοι μας, κατά την ιεράρχηση των αξιών τους, δίνουν στην οικογένεια πολύ υψηλή θέση. Όμως, οι κοινωνικές συνθήκες που συνεχώς αλλάζουν, αλλά και η γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ατομοκεντρισμού, των δικαιωμάτων, των απαιτήσεων, των επιθυμιών που μεταφράζονται αδιακρίτως σε ανάγκες, των συνεχών διεκδικήσεων, όπως και η μίμηση σαθρών προτύπων που επίμονα προβάλλονται γύρω μας, φαίνεται ότι επιδρούν πιά καταλυτικά στον τρόπο διαβίωσης και στη συμπεριφορά και της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Κατά συνέπεια, πολλοί και διαφορετικοί – για την κάθε συγκεκριμένη οικογένεια – παράγοντες είναι αυτοί που διαμορφώνουν αντίστοιχα και επηρεάζουν τις διάφορες οικογενειακές καταστάσεις. Θα μπορούσαμε, επομένως, να υποστηρίξουμε ότι, και για τα συμβαίνοντα μέσα στις οικογένειες, ισχύει κάτι παρεμφερές προς το γνωστό ιατρικό αξίωμα που λέει ότι: «Δεν υπάρχουν ασθένειες αλλά ασθενείς, και κάθε περίπτωση είναι μία ειδική περίπτωση». Παρά ταύτα, θα επιχειρήσω μια, κατά το δυνατόν, γενική θεώρηση του θέματος, εξετάζοντάς το, τόσο από την πλευρά των νέων μελών μιας οικογένειας, όσο και από την πλευρά των υπερήλικων. Και επειδή, ένας καίριος και άκρως καθοριστικός παράγοντας είναι η κατάσταση της σωματικής και πνευματικής υγείας των υπερήλικων, θα αναφερθώ πρώτα σε όσα μπορεί να ισχύουν, όταν οι υπερήλικες είναι σχετικά υγιείς. Όταν έχουν, δηλαδή, τη δυνατότητα, όχι μόνο να αυτοεξυπηρετούνται και να επικοινωνούν με τους δικούς τους, αλλά, συχνά, είναι και σε θέση να προσφέρουν ηθική συμπαράσταση, όπως και χρήσιμες ή και πολύτιμες ακόμα υπηρεσίες στα παιδιά και στα εγγόνια τους. Στις ευλογημένες αυτές περιπτώσεις, και εφ’ όσον ο τόπος κατοικίας και οι αποστάσεις επιτρέπουν τη φυσική επικοινωνία της ευρύτερης οικογένειας, πιστεύω ότι, με την τήρηση κάποιων προϋποθέσεων – τόσο από τους νέους, όσο και από τους υπερήλικους – η 5η εντολή, με όλες της τις προεκτάσεις, μπορεί, αβίαστα, να γίνει βίωμα και συνειδητή πράξη ζωής. * * * Αρχίζοντας από τις προϋποθέσεις που αφορούν στους νέους ή και τους λιγότερο νέους, που έχουν την τύχη να βλέπουν δίπλα τους και τους δυό ή έστω τον έναν από τους ηλικιωμένους γονείς τους, θα προσπαθήσω, όσο πιο επιγραμματικά μπορώ, να απαριθμήσω και να καταθέσω στην κρίση σας μερικές από αυτές τις προϋποθέσεις. Ως πρώτη προϋπόθεση, θα έβαζα την ανάγκη να συνειδητοποιούν, εγκαίρως, τα υπεραπασχολημένα, ίσως, ενήλικα παιδιά, που ενδεχομένως είναι πιά αυτά τα ίδια οικογενειάρχες, ότι «τους γονείς δεν θα τους έχουν μαζί τους για πάντα». Με πόση χαρά και ανακούφιση θα καθόμασταν τώρα δίπλα τους, χωρίς να βιαζόμαστε, σε μια ήρεμη ώρα αφιερωμένη μόνο σ’ αυτούς. Και κρατώντας το τρεμάμενο, ίσως, χέρι τους, θα μοιραζόμασταν μαζί τους όσα κάποτε ζητούσε, με λαχτάρα και αγάπη, η άηχη προσμονή στο βλέμμα τους. Στο βλέμμα που εμείς, βιαστικοί και απρόσεκτοι, προσπερνούσαμε. Μήπως, ακόμα, δεν θα θέλαμε, ίσως, να ζητήσουμε τώρα κάποια οφειλόμενη κι ευλογημένη συγγνώμη για την άστοχη κουβέντα μας, που κάποτε τους είχε πικράνει; Κι όμως. Εμείς, τότε που τους είχαμε δίπλα μας, μέσα στη βουή και το άγχος της καθημερινότητας, μέσα στη δίψα και την ανεξέλεγκτη βουλιμία για δραστηριότητες, για άψυχα υλικά αγαθά, για κατακτήσεις στόχων, είχαμε πάψει να θυμόμαστε ότι, «δεν φτάνει να υπάρχει η αγάπη, πρέπει και να εκδηλώνεται με έγνοια και με πράξεις». της κ. Μερόπης Ν. Σπυροπούλου Ομοτίμου Καθηγήτριας Πανεπιστημίου Αθηνών

  Ποιός εἶναι ὁ πραγματικός Ἄσωτος; Η σημερινή Κυριακή εἶναι ἀφιερωμένη στον άσωτο υἱό. Καί ἐάν ἐρωτήσωμε, ποιός εἶναι ὁ ἄσωτος υἱός, θα εἰσπράξωμε τήν ἀπάντησιν ὅτι εἶναι αὐτός πού απήτησεν ἀπό τόν πατέρα του το μερίδιο της περιουσίας του και, αφοῦ ἔφαγεν ὅ,τι ἐδικαιοῦτο, με τους φίλους του και τις κακές γυναῖκες, ἐπέστρεψε μετανοιωμένος στον πατέρα του, ζητῶν νά τόν συγχωρήση. Το ερώτημα που δημιουργείται είναι: Ὑπό ποία ἔννοια εἶναι ἄσωτος ὁ μικρός υἱός; Τί εἴδους ασωτεία είχε; Ας ἐξετάσωμε λοιπόν τοῦτο, στηριζόμενοι στις δύο βασικές ἔννοιες τῆς λέξεως ἄσωτος, στο πλαίσιο τῆς σημερινής Εὐαγγελικῆς Παραβολής. Κατά μία έννοια, ἄσωτος εἶναι ὁ ἀκόλαστος, ὁ ἀνήθικος, ὁ ἄνθρωπος που κατασπαταλά το «βιός» του στις ἐφήμερες ἀπολαύσεις. Ὑπό αὐτήν τήν ἔννοια ὄντως ἄσωτος υἱός εἶναι ὁ μικρός, ὁ νεώτερος υἱός, διότι κατεσπατάλησε την περιουσία του σε γλεντοκοπήματα καί ἐφήμερη ζωή. Κατά μία ἄλλη ἔννοια, ἄσωτος εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος δέν μπορεῖ να σωθῆ ἢ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δεν συμβάλλει, ἀλλἀ ἀντιθέτως ἐμποδίζει την σωτηρία κάποιου ἄλλου. Υπό αὐτήν τήν ἔννοια, ἄσωτος εἶναι ὁ μεγάλος υἱός τῆς Παραβολῆς, ὁ ὁποῖος ἔδειξεν ἀπρεπέστατο χαρακτῆρα καί ἀήθη διαγωγή στην ἐπιστροφή τοῦ ἀδελφοῦ του. Εάν προσεγγίσωμε τα στοιχεία αὐτῆς τῆς Παραβολής, θα διαπιστώσωμεν ὅτι ὁ Χριστός ανέφερεν αὐτήν, ἐπειδή Τον κατηγόρουν οἱ Γραμματείς και Φαρισαῖοι ὅτι συνέτρωγε μετά ἁμαρτωλῶν, καί πολλές φορές συνανεστρέφετο με αὐτούς. Προφανῶς δεν εἶχαν ἀντιληφθῆ ὅτι ἔρχεται στιγμή που ὁ ἁμαρτωλός ἀποτινάσσει την ἁμαρτωλότητά του καί ἐλευθερώνεται ἀπ’ αὐτῆς· καί σέ αὐτό βεβαίως βοηθεῖ ὁ Χριστός. Πληροφορούμεθα λοιπόν σήμερον ὅτι μπορεῖ κάποιος να πέση στην ἐσχάτη βαθμίδα τῆς ἁμαρτίας, όμως στην συνέχεια να συνέλθη και να επιστρέψη μετανοιωμένος. Πληροφορούμεθα επίσης για την φιλανθρωπία τοῦ πατρός πού δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν Χριστό ἀλλα καί γιά τήν μέ εὐχαρίστησιν ἀποδοχή τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ ἁμαρτήσαντος και μετανοήσαντος μικροῦ υἱοῦ του. Ἐδῶ συνεπῶς δέν ἔχομε πρόβλημα, καθόσον ἔχομε καθαράν τήν ἔννοια της μετανοίας ἑνός ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου καί τήν σωτηρία του. Το πρόβλημα είναι στον μεγάλο υἱό, ὁ ὁποῖος εἶναι σαφέστατα ἡ εἰκόνα τῶν Γραμματέων και Φαρισαίων, οἱ ὁποῖοι ἐγόγγυζαν ὅταν ἔβλεπαν τον Ἰησοῦ Χριστό να συγχωρή τους ἁμαρτωλούς και να τους βάζη στην μερίδα τῶν δικαίων. Αὐτό ουδόλως τό ἤθελαν οἱ Φαρισαίοι. Οι Φαρισαῖοι ἤθελαν νά ὑπάρχουν οἱ ἁμαρτωλοί για να φαίνεται ὅτι αὐτοί μόνον εἶναι δίκαιοι καί καλοί· γι’ αὐτό καί ἡγωνίζοντο να ἐμποδίσουν την σωτηρία τῶν ἁμαρτωλῶν. Ο μεγάλος λοιπόν υἱός, ὡς ἐκφραστής τοῦ πνεύματος τῶν Γραμματέων καί Φαρισαίων, ἀντιδρᾶ στό ἄκουσμα ότι ὁ πατέρας του ἐδέχθη μέ χαρά τόν ἐπιστρέψαντα νεώτερο ἀδελφό του, και μάλιστα ὅτι ἐθυσίασε τόν μόσχο τον σιτευτόν. Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα φαίνεται καθαρῶς ὅτι ἡ ἐπίθεσίς του ἐστρέφετο ἐμμέσως μέν πρός τόν μικρό του αδελφό, ἀμέσως δέ πρός τόν πατέρα του. Σέ ἐκεῖνον ἐπέρριψε τήν εὐθύνη πού ὁ μικρός ξαναευρίσκετο στο σπίτι. Δηλαδή ἐκείνη τήν στιγμή ὁ μεγάλος υἱός ἐφανέρωσεν ἀκριβῶς τό μίσος που ἔτρεφαν οι Γραμματείς και Φαρισαίοι στον Ἰησοῦ Χριστό, ἐπειδή εδέχετο την μετάνοια των ἁμαρτωλῶν και τους ὡδήγει στην οδό τῆς σωτηρίας. Διεμαρτύρετο προς τον πατέρα του σαν δίκαιος, απαριθμῶν τα καλά του στοιχεία, ότι δηλαδή «ουδέποτε έντολήν του παρέβη καί ὅτι οὐδέποτε διεσκέδασε με τους φίλους του κλπ. Καί μόνον αὐτή ἡ διαμαρτυρία προς τον πατέρα του δειχνύει ὅτι δέν ἦτο κατά αλήθειαν δίκαιος, ἀλλά καί ὅτι δέν προσεπάθει νά γίνη δίκαιος, καθότι αυτοί πού ζοῦν ἐπί τῆς γῆς ἀγωνίζονται για να αναγνωρισθοῦν δίκαιοι ὄχι στην γῆ ἀπό τούς ἀνθρώπους αλλά στον οὐρανό ἀπό τόν Θεό. Ποιός πραγματικός δίκαιος καυχάται και διατυμπανίζει ὅτι ὑπηρέτησε πολλά ἔτη τον Θεό, Ποιός ἀληθῆς δίκαιος ἐξελέγχει και καταδικάζει ἕνα ἁμαρττωλό; Δεν ἦτο λοιπόν δίκαιος, διότι ὁ δίκαιος δέν ἀντιδρά στην σωτηρία ἑνός ἁμαρτωλοῦ καί μάλιστα ὅταν αὐτός ὁ ἁμαρτωλός εἶναι ὁ ἀδελφός του. Ὁ δίκαιος χαίρεται μαζί μέ τούς ἀγγέλους, καθότι «χαρά ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» (Λουκ. 15,7). Δεν ὑπάρχει καμμία αμφιβολία ὅτι ὁ μικρός υἱός ἦταν ἄσωτος· ἀλλά εἶχε κοινωνική ασωτεία. Δέν ἐχρησιμοποίησε το μυαλό του για κάτι δημιουργικό· εὗρεν ἕτοιμη περιουσία καί, ἀντί νά τήν αὐξήση, τήν ἐσκόρπισε στους πέντε ἀνέμους. Δέν έχρησιμοποίησε την ικμάδα τῆς νεότητός του  για να οἰκοδομήση στην Κοινωνία μία προσωπικότητα ἐπαινετή καί ἀξιοσέβαστη, ἀλλά τήν ἔρριψε στον βούρκο τῆς ἀθλιότητος καί τοῦ εὐτελισμοῦ. Ὅμως συνῆλθε, μετένόησε καί ἐπέστρεψε· εὗρε δηλαδή τόν ἑαυτόν του, ἔστω καί ὀλίγον καθυστερημένα. Είχε λοιπόν κοινωνική ἀσωτεία, ἀλλά μέ τήν μετάνοιά του ήλευθερώθη. Αντιθέτως, ὁ μεγάλος υἱός είχε ψυχική ασωτεία. Εἰχεν ὕπουλο εὐσεβισμό, ἐπικίνδυνο εγωισμό καί ἄκρατο μίσος ἔναντι τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἀνθρώπων που Τον ήκολούθουν καί πού δέν ἀνῆκαν στην φαρισαϊκή τάξιν. Είχε ψυχική διαστροφή γι’ αὐτό καί δέν ἐλύγισε στα παρακάλια τοῦ πατρός του να χαρή γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀδελφοῦ του. Αὐτή ἡ ἀσωτεία εἶναι ὅ,τι ἐπικινδυνότερο υπάρχει στόν ἄνθρωπο, διότι εἶναι ἀσωτεία χωρίς γυρισμό, χωρἷς ἐπιστροφή. Ὁ μικρός υἱός ἀσώτευσε κοινωνικῶς, ἀλλά μετενόησε καί ἐσώθη· ὁ μεγάλος υἱός εἶχε τήν ἀσωτεία φωλιασμένη στην ψυχή του· δέν μετενόησε, γι’ αυτό και ἐχάθη. Γι’ αὐτό καί ἡ Εὐαγγελική περικοπή τελειώνει με την ἀπογοητευτική παρατήρησιν τοῦ πατρός του πρός αὐτόν, ὅτι ἔπρεπε νά εὐχαριστηθῆ καί νά χαρῆ γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀδελφοῦ του. Ἐκεῖνος ὅμως ἔμεινε ψυχρός καί ἀμετανόητος. Ἄρα, το βάθος τοῦ νοήματος τῆς ἀσωτείας ἐγγίζει τόν μεγάλο αδελφό, ὁ ὁποῖος μέ τήν φαρισαϊκή συμπεριφορά του ἔχασε την σωτηρία παρέμεινε ἄσωτος. Ας προσευχώμεθα λοιπόν, καί ἡ ἁγία μας Εκκλησία ᾶς εὔχεται να μᾶς προστατεύη ὁ Θεός καί ἀπό τίς δύο ἀσωτείες: Ἀπό τήν πρώτη, ἐκ τοῦ φόβου μήπως δεν μετανοήσωμε και χαθοῦμε μέσα στον συναγελασμό μας μέ ἀθλίους ἀνθρώπους. Καί ἀπό τήν δευτέρα, ἐκ τοῦ φόβου μήπως περιπέσωμε στην φαρισαϊκή καί ὑποκριτική ἀσωτεία, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ὕπουλη ἀπομάκρυνσις ἀπό τοῦ Θεοῦ καί ἡ βεβαία ἀπώλεια τῆς σωτηρίας μας. Χαράλαμπος Σωτηρόπουλος Θεολόγος και Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα (Λουκ. ιε´ 11-32) Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς. Καὶ εἶπεν ὁ νεώτερος αὐτῶν τῷ πατρί· πάτερ, δός μοι τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας. Καὶ διεῖλεν αὐτοῖς τὸν βίον. Καὶ μετ᾿ οὐ πολλὰς ἡμέρας συναγαγὼν ἅπαντα ὁ νεώτερος υἱὸς ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν, καὶ ἐκεῖ διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ ζῶν ἀσώτως. Δαπανήσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα ἐγένετο λιμὸς

Σε κάποια δεξίωση της Ρωσικής Ιντελιγκέντσιας του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, κάποια Μεγάλη Τεσσαρακοστή, παρευρισκόταν και ο μεγάλος θεολόγος και διανοητής Αλέξιος Χομιακώφ (1804-1860). Παρ᾿ ό,τι Μεγάλη Τεσσαρακοστή, τα παρατιθέμενα στην δεξίωση ήταν αρτύσιμα! Ο Χομιακώφ περιοριζόταν να παίρνει λίγο ψωμί ή ένα δυο τουρσιά. Κάποιοι που “παραφύλαγαν” να δουν τι θα κάνει, τον πλησίασαν και, ούτε λίγο ούτε πολύ, του “επετέθησαν” λέγοντας: – Τι παριστάνεις τώρα εσύ; Εδώ είναι όλη η Ρωσική διανόηση και αφρόκρεμα! Αυτοί όλοι είναι αμαρτωλοί κι εσύ ο άγιος; [Ίσως να ‘ταν μεταξύ τους και κάποιοι κληρικοί που (από τότε), επικαλούμενοι ποιμαντική διάκριση (!!;;) και για να μη… σκανδαλίσουν (ως καλεσμένοι!!), δεν νήστευαν, χωρίς να σκέφτονται ότι σκανδαλισμός υπάρχει απ’ την παράβαση του νόμου του Θεού, όχι από την τήρησή του!!!]. Τι θες να μας παραστήσεις; Δεν είναι το σπουδαιότερο η νηστεία! Ουχί τα εισερχόμενα, αλλά τα εξερχόμενα…! Ο Χομιακώφ, ξέροντας όπως κι εμείς όλες αυτές τις ανόητες “απολογητικές” αυταπάτες, μετέφερε το θέμα στην ουσία του και τους απάντησε με τα όσα δέχεται η Εκκλησία για την νηστεία. – Αυτή την περίοδο, και κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, η Εκκλησία μου νηστεύει! Αν εγώ δεν νηστέψω, αποκόπτομαι εγώ από την Εκκλησία μου. Η νηστεία της Εκκλησίας δεν είναι απλώς γυμναστική της θέλησης, ούτε προσπάθεια να χαθούν κιλά! Η νηστεία της Εκκλησίας είναι απόφαση του Σώματος του Χριστού να κάνει άσκηση και κόπο, προκειμένου να μάθει να αγαπά κάνοντας θυσία. Η θυσία αρχίζει από το μυαλό και υλοποιείται με το σώμα. Αν μείνει μόνον στο μυαλό, κινδυνεύει να… εξαχνωθεί σε άσκοπα και… άστοχα λόγια. Η νηστεία της Εκκλησίας δεν είναι μια ευλαβής συνήθεια ικανοποίησης του λατρευομένου Κυρίου! Είναι θεραπευτική αγωγή ελευθερίας από τον εαυτουλισμό που θέλει τα πάντα γι’ αυτόν. Την νηστεία δεν την χρειάζεται ο Χριστός, αλλά εμείς. Δεν είναι εντολή (όπως βέβαια και κάθε εντολή): “μη απόλαυσης”, αλλά συνταγή φαρμάκου, ίσως πικρού, όμως θεραπευτικού. Κανένας λογικός άρρωστος δεν θεωρεί εξυπνάδα και άνεση την μη λήψη του φαρμάκου. Καθώς επίσης και κανένας λογικός άρρωστος δεν “καμαρώνει” γιατί παίρνει με συνέπεια το φάρμακό του!!! Σήμερα, σε μια εποχή καταναλωτικής υστερίας και εγωισμού, είναι περισσότερο από ποτέ χρήσιμη και αναγκαία η νηστεία. Τώρα που μας μαθαίνουν ότι “οι επιθυμίες σου δεν μπορούν να περιμένουν”, είναι αδήριτη ανάγκη να ελευθερωθούμε από επιθυμίες που μας κλείνουν στον πύργο της εγωιστικής αυταπάτης μιας ασφάλειας, όπως αυτή που προκαλείται από την απόλαυση. Η νηστεία είναι θέμα πολυεδρικό. Η νηστεία είναι δυνάμωμα της θέλησης. Η νηστεία είναι και αγώνας ελευθερίας. Η νηστεία είναι και κόπος αγάπης και θυσία προσφοράς. Πάνω απ’ όλα όμως είναι:Υπακοή στον τρόπο της Εκκλησίας που αποφάσισε ότι η χρήση των υλικών αγαθών πρέπει να είναι ευχαριστιακή. Δηλαδή όχι χρηστική και καταναλωτική, αλλά “ὡς ἐκ χειρός Κυρίου”. Η Εκκλησία μαθαίνει στα μέλη της την σχέση υιότητας με τον Θεό Πατέρα, σε όλες τις εκφράσεις της ζωής τους και πολύ περισσότερο στην λήψη τροφής, κάτι που έχει να κάνει και με άπειρα “ψυχόρμητα” του ανθρώπινου ασυνειδήτου. Η νηστεία είναι μια σωματική θυσία που έχει αντικείμενό της την όλη σωματική έκφραση του ανθρώπου (όχι μόνον την τροφή) και που εκφράζεται και με την συνάρτηση νηστείας τροφικής και εγκράτειας σεξουαλικής. Αν δεν μάθω την θυσία, τότε όλα γίνονται αντικείμενα “εκτεθειμένα” στην δική μου “απαίτηση” χρήσεως! Ακόμα και ένα άλλο πρόσωπο μπορεί να γίνει καταναλωτική “ύλη” προς ικανοποίηση της δικής μου επιθυμίας. Βλέπετε η επιθυμία είναι ψυχικό θέμα και έχει εκφράσεις και εκφάνσεις ψυχοβιολογικές. Η νηστεία λοιπόν είναι φάρμακο θεραπείας της επιθυμίας. Είναι όχι μόνο κατασταλτικό των σωματικών εκδηλωμάτων της αμαρτίας, αλλά προπάντων θεραπευτικό της επιθυμητικής ρίζας της ανθρώπινης ψυχής. “Εξυγιαίνει” την αιτία των συμπτωμάτων, δεν περιφρουρεί απλώς από λάθος ενέργειες. “Καθαρίζει” την καρδιά. Δεν μας κάνει απλώς “καθώς πρέπει” ανθρώπους. Όλα αυτά βεβαίως έχουν μακρά διαδρομή συνειδητοποίησης και ακόμα μακρύτερη υλοποίησης. Χρειάζεται να ελευθερωθεί κανείς από το θράσος της μεγάλης γνώμης για τον εαυτό του, και να δεχθεί κατ’ αρχάς κριτήριο της ζωής του το θέλημα του Θεού και ρυθμιστή των ενεργειών του τον τρόπο ζωής που προτείνει η Εκκλησία. Χωρίς αυτά, η νηστεία γίνεται… ιδιοτροπία και υπόθεση θρησκευτικής μονομανίας. Ατυχώς πολλές φορές, μια τέτοια εικόνα δώσαμε οι χριστιανοί προς τους έξω, γι’ αυτό και πολλές φορές εισπράττουμε την απορία-έκπληξη: Δεν το πιστεύω…!! Νηστεύεις;;; Τώρα λοιπόν βρισκόμαστε στην πορεία προς το Πάσχα. Στην διαδρομή να φτάσουμε στην Ανάσταση, ας ξεκινήσουμε με αγώνα συνειδητοποίησης της απαραίτητης ανάγκης να εξυγιανθεί η επιθυμία, ώστε να προσκυνά μόνον τον Αναστημένο Χριστό (που θα αναστήσει κι εμάς), και όχι κάθε πρόταση και κατάσταση που υπόσχεται ικανοποίηση της εγωιστικής μας απόλαυσης. Ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ότι ο εγωισμός μάς κλειδώνει σε “πύργο ψευδούς ασφάλειας” και μας γεμίζει αγκάθια ψυχικά. Και έτσι ούτε να επικοινωνήσουμε μπορούμε, κλειδωμένοι μέσα στον πύργο της αυταπάτης μας, αλλά και όταν καταφέρνουμε να επικοινωνούμε, το γεγονός γίνεται οδυνηρό, εξαιτίας των αγκαθιών με τα οποία ατυχώς κι εμείς και οι άλλοι είμαστε… “εξοπλισμένοι”. Ας παρακαλέσουμε τον Χριστό με τα λόγια του αγίου Ρωμανού του Μελωδού στο κοντάκιο της νηστείας: Σωτήρα Κύριε, του κόσμου· Εσένα προσκυνούντες αυτήν την λογική λατρεία Σου προσφέρουμε. Φιλάνθρωπε και Ελεήμον, ελέησον πάντας. Και με την νηστεία και χωρίς αυτήν, όλοι Εσένα δοξάζουμε που λυτρώνεις με την νηστεία, εμάς τα πλάσματά Σου, από το ψέμα.

Τι είναι και τι σημαίνει ότι άνοιξε το τριώδιο; Τι είναι το τριώδιο; Το τριώδιο έχει λάβει την ονομασία του από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο, το τριώδιο, το οποίο περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στις εκκλησίες κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Οι ύμνοι αυτοί έχουν τρεις ωδές σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ύμνους τις εκκλησίας, οι οποίοι έχουν εννέα ωδές. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο αυτό, και κατ’ επέκταση και η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, ονομάστηκαν τριώδιο. Τριώδιο και Καρναβάλι Οι περισσότεροι από εμάς έχουν συνδέσει το τριώδιο με τις αποκριές και τα καρναβαλικά έθιμα, λόγω της σύνδεσης που έχουν κάνει οι άνθρωποι και το ξεφάντωμα πριν από τη μεγάλη Νηστεία της Σαρακοστής. Η άλλη του όμως διάσταση, είναι βαθιά θρησκευτική και σηματοδοτεί την εισαγωγή στη διαδικασία του εξαγνισμού του ανθρώπου μέσω της σαρανταήμερης νηστείας που ξεκινάει αμέσως μετά τις απόκριες. Για την Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, η περίοδος του Τριωδίου είναι μια κινητή περίοδος, η οποία διαιρείται σε τρεις μικρότερες, δηλαδή Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι Κυριακή της Τυροφάγου, Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο Του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο πριν την Ανάσταση. Οι Κυριακές του Τριωδίου Κάθε Κυριακή των πρώτων τριών εβδομάδων έχει τη δική της σημειολογία. Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι οι εξής: Τελώνου και Φαρισαίου Ασώτου Απόκρεω Τυροφάγου Την πρώτη και την δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου γίνεται «κατάλυση στα πάντα» όλες τις ημέρες εκτός της Τετάρτης και Παρασκευής όποτε απέχουμε ακόμα και από τα λαδερά φαγητά όπως και τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής. Την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας στην Ελλάδα υπάρχει το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, κατά την οποία καταναλώνονται κρεατικά, δεδομένου ότι μετά από τρεις ημέρες αρχίζει ουσιαστικά η νηστεία της Σαρακοστής. Η τρίτη εβδομάδα του Τριωδίου είναι αυτή της Τυροφάγου ή Τυρινής, οπότε όλες τις ημέρες γίνεται κατάλυση σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα του αυγού, των ψαριών και φυσικά του ελαιόλαδου, απαγορεύεται όμως η κρεατοφαγία. Την τρίτη Κυριακή της Αποκριάς, πριν από την Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής, δηλαδή της νηστείας των σαράντα ημερών που προηγείται του χριστιανικού Πάσχα.