Όταν ανοίγεις ένα πνευματικό βιβλίο και μάλιστα, την Αγία Γραφή, είναι σα να λες: Ναι, Κύριε, πιστεύω ότι είσαι εδώ. Ζητώντας να καταλάβεις το νόημα, είναι σα να Του λέγεις: “ναι, έρχου Κύριε Ιησού”… Επομένως, μελετώ την Αγία Γραφή, σημαίνει κοινωνώ τον Χριστόν… Ο Χριστός, που κάποτε δίδασκε σε μια γωνιά της Παλαιστίνης, υπάρχει τώρα εδώ μυστικά, μα ΑΛΗΘΙΝΑ!…και πίσω από κάθε γραμμή του βιβλίου, ή της Αγίας Γραφής, σε καλεί: έλα, παιδί μου!… Κι αν έχεις τον πόθο να καταλάβεις τι σου λέγει, απαντάς: Έρχομαι Κύριε!… έλα τώρα κι Εσύ, μέσα μου… Γίνεται ένας διάλογος, πρόσωπο με πρόσωπο.. εγώ και ο Χριστός, κουβεντιάζουμε δια του βιβλίου…η ανάγνωσις δηλ. του πνευματικού βιβλίου, είναι μία αποκάλυψις, μία μυστική ένωσις μαζί Του… Μόνον με τον Χριστό; Όχι! Ο Χριστός είναι πάντα, μαζί με το πνευματικό ασκέρι Του.. τους Αγίους και τους αγγέλους.. Ενώνεσαι εκείνη την ώρα μυστικά, μαζί με όλους τους αγίους… Θα νιώσεις εκείνο που έλεγε ένας άγιος, ότι, “ζώντες επί γης, εορτάζομεν εν ουρανώ”, όταν έχουμε τον λόγο του Θεού, στην καρδιά και στο στόμα μας… Κι ένας φίλος, διάβαζε πάντα την Αγία Γραφή, με δάκρυα στα μάτια, ψάλλοντας… Κάτι περισσότερο καταλάβαιναν… “Περί Θεού λόγος αισθήσεως” Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης

  Ποτέ να μην προσεύχεσθε βιαστικά. Να προσεύχεσθε με έντονη συμμετοχή του νου και της καρδιάς στα νοήματα της προσευχής. Να προετοιμάζεσθε πριν από την προσευχή μαζεύοντας τις σκέψεις και προσπαθώντας με συγκεντρωμένη προσοχή να σταθήτε ενώπιον του Κυρίου. Βασική προϋπόθεσις μια καλής προσευχής είναι η μετάνοια. Όλοι είμαστε αμαρτωλοί και ο Θεός «πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ουκ εξουδενώσει». Σε κάθε προσευχή θυμηθήτε τις αμαρτίες στις οποίες πέσατε. Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου Περί νοεράς προσευχής

  Σκοπός είναι ο άνθρωπος να τα αξιοποιήσει όλα για αγώνα. Να προσπαθήσει να αποκτήσει την εσωτερική ησυχία. Να αξιοποιήσει τον θόρυβο βάζοντας δεξιό λογισμό. Όλη η βάση είναι η καλή αντιμετώπιση. Όλα με καλούς λογισμούς να τα αντιμετωπίζει. Μέσα στον θόρυβο, αν πετύχει την εσωτερική ησυχία, έχει πολλή αξία. Αν δεν πετύχει την ησυχία μέσα στην ανησυχία, ούτε στην ησυχία θα ησυχάσει. Όταν έρθει στον άνθρωπο η εσωτερική ησυχία, ησυχάζουν όλα μέσα του, και τίποτε δεν τον ενοχλεί. Αν θέλει την εξωτερική ησυχία, για να ησυχάσει εσωτερικά, όταν βρεθεί στην ησυχία, την ημέρα θα πάρει ένα καλάμι και θα διώχνει τα τζιτζίκια και το βράδυ θα διώχνει τα τσακάλια, για να μην τον ενοχλούν. Θα διώχνει δηλαδή αυτά που θα μαζεύει ο διάβολος. Τι νομίζετε; Ποιά είναι η δουλειά του; Όλα μας τα φέρνει ανάποδα ο διάβολος, μέχρι που μας αναποδογυρίζει. Σε μία Σκήτη δύο γεροντάκια πήραν ένα γαϊδουράκι που είχε ένα κουδουνάκι. Ένας νέος με ησυχαστικές τάσεις παραπονιόταν για το κουδουνάκι που είχε το ζώο και πήρε όλους τους κανόνες, για να αποδείξει ότι δεν επιτρέπεται να έχουν γαϊδουράκι στην Σκήτη! Οι άλλοι Πατέρες είπαν ότι δεν τους ενοχλεί. Του λέω: «Δεν φθάνει εκεί πέρα που δεν μας απασχολούν τα γεροντάκια, αλλά εξυπηρετούνται με το γαϊδουράκι; Αν δεν είχε κουδουνάκι και το έχαναν, θα έπρεπε να πάμε εμείς να το βρούμε. Παραπονιόμαστε κιόλας;». Αν δεν έχουμε έτσι καλούς λογισμούς και δεν αξιοποιήσουμε τα πάντα στα πνευματικά, τότε και σε Αγίους κοντά να πάμε, δεν θα κάνουμε προκοπή. Βρέθηκα λ.χ. σε στρατόπεδο; Να αξιοποιήσω την σάλπιγγα σαν καμπάνα και το όπλο να μου θυμίζει τα πνευματικά όπλα κατά του διαβόλου. Εάν δεν τα αξιοποιήσουμε όλα στα πνευματικά, θα μας ενοχλεί ακόμη και η καμπάνα. Ή εμείς θα τα αξιοποιήσουμε ή ο διάβολος θα τα εκμεταλλευθεί. Ο ανήσυχος και στην έρημο θα μεταφέρει τον ανήσυχο εαυτό του. Πρώτα απ’ όλα η ψυχή θα πρέπει να αποκτήσει την εσωτερική ησυχία μέσα στην εξωτερική ανησυχία, για να μπορέσει να ησυχάσει έξω στην ησυχία. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι, Με πόνο και αγάπη

  Από τον τίτλο και μόνο γίνεται προφανής η διπλή διάσταση αυτού του τόσο σημαντικού θέματος. Η μία διάσταση αφορά στην κρυστάλλινη σαφήνεια της 5ης εντολής, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για διαπραγμάτευση χρονικών ορίων και συγκυριακών συμβιβασμών. «Τίμα…» Συνεχώς και αδιαλείπτως. Όχι μόνο όταν εσύ είσαι νέος και έχεις ανάγκη τους γονείς, ή όταν εκείνοι είναι ακόμα νέοι και δυνατοί, ή, αντίθετα, όταν τους χάσεις και σε καταθλίβει η απώλειά τους. Όχι. Να τους τιμάς, με τον νου και την καρδιά σου, αλλά κυρίως με τις πράξεις σου, όσο εκείνοι βρίσκονται στη ζωή, αλλά και όταν έχουν φύγει, όσο εσύ ζεις πάνω σ’ αυτήν τη γη. Η δεύτερη διάσταση του θέματος έχει να κάνει με την ύπαρξη υπερήλικων γονιών μέσα στην ευρύτερη οικογένεια. Λόγω της αυξήσεως του μέσου όρου επιβίωσης, η συνύπαρξη αυτή γίνεται όλο και πιο συχνή, με θετικές και αρνητικές όψεις, τόσο για τους ίδιους τους υπερήλικες , όσο και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους. Είναι γεγονός ότι, στις περισσότερες χώρες που συνηθίζουμε να χαρακτηρίζουμε ως «προηγμένες», οι σχέσεις γονιών και παιδιών είναι, συνήθως, χαλαρές. Συχνά δε, από την εφηβεία και μετά, τα παιδιά απομακρύνονται σωματικά αλλά και ψυχικά από την πυρηνική οικογένεια, με σχέσεις κάπως τυπικές ή και σχεδόν ανύπαρκτες. Ευτυχώς, στην Πατρίδα μας, ακόμα τα πράγματα διαφέρουν και, σε όλες τις σχετικές κοινωνικές έρευνες, οι νέοι μας, κατά την ιεράρχηση των αξιών τους, δίνουν στην οικογένεια πολύ υψηλή θέση. Όμως, οι κοινωνικές συνθήκες που συνεχώς αλλάζουν, αλλά και η γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ατομοκεντρισμού, των δικαιωμάτων, των απαιτήσεων, των επιθυμιών που μεταφράζονται αδιακρίτως σε ανάγκες, των συνεχών διεκδικήσεων, όπως και η μίμηση σαθρών προτύπων που επίμονα προβάλλονται γύρω μας, φαίνεται ότι επιδρούν πιά καταλυτικά στον τρόπο διαβίωσης και στη συμπεριφορά και της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Κατά συνέπεια, πολλοί και διαφορετικοί – για την κάθε συγκεκριμένη οικογένεια – παράγοντες είναι αυτοί που διαμορφώνουν αντίστοιχα και επηρεάζουν τις διάφορες οικογενειακές καταστάσεις. Θα μπορούσαμε, επομένως, να υποστηρίξουμε ότι, και για τα συμβαίνοντα μέσα στις οικογένειες, ισχύει κάτι παρεμφερές προς το γνωστό ιατρικό αξίωμα που λέει ότι: «Δεν υπάρχουν ασθένειες αλλά ασθενείς, και κάθε περίπτωση είναι μία ειδική περίπτωση». Παρά ταύτα, θα επιχειρήσω μια, κατά το δυνατόν, γενική θεώρηση του θέματος, εξετάζοντάς το, τόσο από την πλευρά των νέων μελών μιας οικογένειας, όσο και από την πλευρά των υπερήλικων. Και επειδή, ένας καίριος και άκρως καθοριστικός παράγοντας είναι η κατάσταση της σωματικής και πνευματικής υγείας των υπερήλικων, θα αναφερθώ πρώτα σε όσα μπορεί να ισχύουν, όταν οι υπερήλικες είναι σχετικά υγιείς. Όταν έχουν, δηλαδή, τη δυνατότητα, όχι μόνο να αυτοεξυπηρετούνται και να επικοινωνούν με τους δικούς τους, αλλά, συχνά, είναι και σε θέση να προσφέρουν ηθική συμπαράσταση, όπως και χρήσιμες ή και πολύτιμες ακόμα υπηρεσίες στα παιδιά και στα εγγόνια τους. Στις ευλογημένες αυτές περιπτώσεις, και εφ’ όσον ο τόπος κατοικίας και οι αποστάσεις επιτρέπουν τη φυσική επικοινωνία της ευρύτερης οικογένειας, πιστεύω ότι, με την τήρηση κάποιων προϋποθέσεων – τόσο από τους νέους, όσο και από τους υπερήλικους – η 5η εντολή, με όλες της τις προεκτάσεις, μπορεί, αβίαστα, να γίνει βίωμα και συνειδητή πράξη ζωής. * * * Αρχίζοντας από τις προϋποθέσεις που αφορούν στους νέους ή και τους λιγότερο νέους, που έχουν την τύχη να βλέπουν δίπλα τους και τους δυό ή έστω τον έναν από τους ηλικιωμένους γονείς τους, θα προσπαθήσω, όσο πιο επιγραμματικά μπορώ, να απαριθμήσω και να καταθέσω στην κρίση σας μερικές από αυτές τις προϋποθέσεις. Ως πρώτη προϋπόθεση, θα έβαζα την ανάγκη να συνειδητοποιούν, εγκαίρως, τα υπεραπασχολημένα, ίσως, ενήλικα παιδιά, που ενδεχομένως είναι πιά αυτά τα ίδια οικογενειάρχες, ότι «τους γονείς δεν θα τους έχουν μαζί τους για πάντα». Με πόση χαρά και ανακούφιση θα καθόμασταν τώρα δίπλα τους, χωρίς να βιαζόμαστε, σε μια ήρεμη ώρα αφιερωμένη μόνο σ’ αυτούς. Και κρατώντας το τρεμάμενο, ίσως, χέρι τους, θα μοιραζόμασταν μαζί τους όσα κάποτε ζητούσε, με λαχτάρα και αγάπη, η άηχη προσμονή στο βλέμμα τους. Στο βλέμμα που εμείς, βιαστικοί και απρόσεκτοι, προσπερνούσαμε. Μήπως, ακόμα, δεν θα θέλαμε, ίσως, να ζητήσουμε τώρα κάποια οφειλόμενη κι ευλογημένη συγγνώμη για την άστοχη κουβέντα μας, που κάποτε τους είχε πικράνει; Κι όμως. Εμείς, τότε που τους είχαμε δίπλα μας, μέσα στη βουή και το άγχος της καθημερινότητας, μέσα στη δίψα και την ανεξέλεγκτη βουλιμία για δραστηριότητες, για άψυχα υλικά αγαθά, για κατακτήσεις στόχων, είχαμε πάψει να θυμόμαστε ότι, «δεν φτάνει να υπάρχει η αγάπη, πρέπει και να εκδηλώνεται με έγνοια και με πράξεις». της κ. Μερόπης Ν. Σπυροπούλου Ομοτίμου Καθηγήτριας Πανεπιστημίου Αθηνών

  Ποιός εἶναι ὁ πραγματικός Ἄσωτος; Η σημερινή Κυριακή εἶναι ἀφιερωμένη στον άσωτο υἱό. Καί ἐάν ἐρωτήσωμε, ποιός εἶναι ὁ ἄσωτος υἱός, θα εἰσπράξωμε τήν ἀπάντησιν ὅτι εἶναι αὐτός πού απήτησεν ἀπό τόν πατέρα του το μερίδιο της περιουσίας του και, αφοῦ ἔφαγεν ὅ,τι ἐδικαιοῦτο, με τους φίλους του και τις κακές γυναῖκες, ἐπέστρεψε μετανοιωμένος στον πατέρα του, ζητῶν νά τόν συγχωρήση. Το ερώτημα που δημιουργείται είναι: Ὑπό ποία ἔννοια εἶναι ἄσωτος ὁ μικρός υἱός; Τί εἴδους ασωτεία είχε; Ας ἐξετάσωμε λοιπόν τοῦτο, στηριζόμενοι στις δύο βασικές ἔννοιες τῆς λέξεως ἄσωτος, στο πλαίσιο τῆς σημερινής Εὐαγγελικῆς Παραβολής. Κατά μία έννοια, ἄσωτος εἶναι ὁ ἀκόλαστος, ὁ ἀνήθικος, ὁ ἄνθρωπος που κατασπαταλά το «βιός» του στις ἐφήμερες ἀπολαύσεις. Ὑπό αὐτήν τήν ἔννοια ὄντως ἄσωτος υἱός εἶναι ὁ μικρός, ὁ νεώτερος υἱός, διότι κατεσπατάλησε την περιουσία του σε γλεντοκοπήματα καί ἐφήμερη ζωή. Κατά μία ἄλλη ἔννοια, ἄσωτος εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος δέν μπορεῖ να σωθῆ ἢ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δεν συμβάλλει, ἀλλἀ ἀντιθέτως ἐμποδίζει την σωτηρία κάποιου ἄλλου. Υπό αὐτήν τήν ἔννοια, ἄσωτος εἶναι ὁ μεγάλος υἱός τῆς Παραβολῆς, ὁ ὁποῖος ἔδειξεν ἀπρεπέστατο χαρακτῆρα καί ἀήθη διαγωγή στην ἐπιστροφή τοῦ ἀδελφοῦ του. Εάν προσεγγίσωμε τα στοιχεία αὐτῆς τῆς Παραβολής, θα διαπιστώσωμεν ὅτι ὁ Χριστός ανέφερεν αὐτήν, ἐπειδή Τον κατηγόρουν οἱ Γραμματείς και Φαρισαῖοι ὅτι συνέτρωγε μετά ἁμαρτωλῶν, καί πολλές φορές συνανεστρέφετο με αὐτούς. Προφανῶς δεν εἶχαν ἀντιληφθῆ ὅτι ἔρχεται στιγμή που ὁ ἁμαρτωλός ἀποτινάσσει την ἁμαρτωλότητά του καί ἐλευθερώνεται ἀπ’ αὐτῆς· καί σέ αὐτό βεβαίως βοηθεῖ ὁ Χριστός. Πληροφορούμεθα λοιπόν σήμερον ὅτι μπορεῖ κάποιος να πέση στην ἐσχάτη βαθμίδα τῆς ἁμαρτίας, όμως στην συνέχεια να συνέλθη και να επιστρέψη μετανοιωμένος. Πληροφορούμεθα επίσης για την φιλανθρωπία τοῦ πατρός πού δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν Χριστό ἀλλα καί γιά τήν μέ εὐχαρίστησιν ἀποδοχή τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ ἁμαρτήσαντος και μετανοήσαντος μικροῦ υἱοῦ του. Ἐδῶ συνεπῶς δέν ἔχομε πρόβλημα, καθόσον ἔχομε καθαράν τήν ἔννοια της μετανοίας ἑνός ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου καί τήν σωτηρία του. Το πρόβλημα είναι στον μεγάλο υἱό, ὁ ὁποῖος εἶναι σαφέστατα ἡ εἰκόνα τῶν Γραμματέων και Φαρισαίων, οἱ ὁποῖοι ἐγόγγυζαν ὅταν ἔβλεπαν τον Ἰησοῦ Χριστό να συγχωρή τους ἁμαρτωλούς και να τους βάζη στην μερίδα τῶν δικαίων. Αὐτό ουδόλως τό ἤθελαν οἱ Φαρισαίοι. Οι Φαρισαῖοι ἤθελαν νά ὑπάρχουν οἱ ἁμαρτωλοί για να φαίνεται ὅτι αὐτοί μόνον εἶναι δίκαιοι καί καλοί· γι’ αὐτό καί ἡγωνίζοντο να ἐμποδίσουν την σωτηρία τῶν ἁμαρτωλῶν. Ο μεγάλος λοιπόν υἱός, ὡς ἐκφραστής τοῦ πνεύματος τῶν Γραμματέων καί Φαρισαίων, ἀντιδρᾶ στό ἄκουσμα ότι ὁ πατέρας του ἐδέχθη μέ χαρά τόν ἐπιστρέψαντα νεώτερο ἀδελφό του, και μάλιστα ὅτι ἐθυσίασε τόν μόσχο τον σιτευτόν. Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα φαίνεται καθαρῶς ὅτι ἡ ἐπίθεσίς του ἐστρέφετο ἐμμέσως μέν πρός τόν μικρό του αδελφό, ἀμέσως δέ πρός τόν πατέρα του. Σέ ἐκεῖνον ἐπέρριψε τήν εὐθύνη πού ὁ μικρός ξαναευρίσκετο στο σπίτι. Δηλαδή ἐκείνη τήν στιγμή ὁ μεγάλος υἱός ἐφανέρωσεν ἀκριβῶς τό μίσος που ἔτρεφαν οι Γραμματείς και Φαρισαίοι στον Ἰησοῦ Χριστό, ἐπειδή εδέχετο την μετάνοια των ἁμαρτωλῶν και τους ὡδήγει στην οδό τῆς σωτηρίας. Διεμαρτύρετο προς τον πατέρα του σαν δίκαιος, απαριθμῶν τα καλά του στοιχεία, ότι δηλαδή «ουδέποτε έντολήν του παρέβη καί ὅτι οὐδέποτε διεσκέδασε με τους φίλους του κλπ. Καί μόνον αὐτή ἡ διαμαρτυρία προς τον πατέρα του δειχνύει ὅτι δέν ἦτο κατά αλήθειαν δίκαιος, ἀλλά καί ὅτι δέν προσεπάθει νά γίνη δίκαιος, καθότι αυτοί πού ζοῦν ἐπί τῆς γῆς ἀγωνίζονται για να αναγνωρισθοῦν δίκαιοι ὄχι στην γῆ ἀπό τούς ἀνθρώπους αλλά στον οὐρανό ἀπό τόν Θεό. Ποιός πραγματικός δίκαιος καυχάται και διατυμπανίζει ὅτι ὑπηρέτησε πολλά ἔτη τον Θεό, Ποιός ἀληθῆς δίκαιος ἐξελέγχει και καταδικάζει ἕνα ἁμαρττωλό; Δεν ἦτο λοιπόν δίκαιος, διότι ὁ δίκαιος δέν ἀντιδρά στην σωτηρία ἑνός ἁμαρτωλοῦ καί μάλιστα ὅταν αὐτός ὁ ἁμαρτωλός εἶναι ὁ ἀδελφός του. Ὁ δίκαιος χαίρεται μαζί μέ τούς ἀγγέλους, καθότι «χαρά ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» (Λουκ. 15,7). Δεν ὑπάρχει καμμία αμφιβολία ὅτι ὁ μικρός υἱός ἦταν ἄσωτος· ἀλλά εἶχε κοινωνική ασωτεία. Δέν ἐχρησιμοποίησε το μυαλό του για κάτι δημιουργικό· εὗρεν ἕτοιμη περιουσία καί, ἀντί νά τήν αὐξήση, τήν ἐσκόρπισε στους πέντε ἀνέμους. Δέν έχρησιμοποίησε την ικμάδα τῆς νεότητός του  για να οἰκοδομήση στην Κοινωνία μία προσωπικότητα ἐπαινετή καί ἀξιοσέβαστη, ἀλλά τήν ἔρριψε στον βούρκο τῆς ἀθλιότητος καί τοῦ εὐτελισμοῦ. Ὅμως συνῆλθε, μετένόησε καί ἐπέστρεψε· εὗρε δηλαδή τόν ἑαυτόν του, ἔστω καί ὀλίγον καθυστερημένα. Είχε λοιπόν κοινωνική ἀσωτεία, ἀλλά μέ τήν μετάνοιά του ήλευθερώθη. Αντιθέτως, ὁ μεγάλος υἱός είχε ψυχική ασωτεία. Εἰχεν ὕπουλο εὐσεβισμό, ἐπικίνδυνο εγωισμό καί ἄκρατο μίσος ἔναντι τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἀνθρώπων που Τον ήκολούθουν καί πού δέν ἀνῆκαν στην φαρισαϊκή τάξιν. Είχε ψυχική διαστροφή γι’ αὐτό καί δέν ἐλύγισε στα παρακάλια τοῦ πατρός του να χαρή γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀδελφοῦ του. Αὐτή ἡ ἀσωτεία εἶναι ὅ,τι ἐπικινδυνότερο υπάρχει στόν ἄνθρωπο, διότι εἶναι ἀσωτεία χωρίς γυρισμό, χωρἷς ἐπιστροφή. Ὁ μικρός υἱός ἀσώτευσε κοινωνικῶς, ἀλλά μετενόησε καί ἐσώθη· ὁ μεγάλος υἱός εἶχε τήν ἀσωτεία φωλιασμένη στην ψυχή του· δέν μετενόησε, γι’ αυτό και ἐχάθη. Γι’ αὐτό καί ἡ Εὐαγγελική περικοπή τελειώνει με την ἀπογοητευτική παρατήρησιν τοῦ πατρός του πρός αὐτόν, ὅτι ἔπρεπε νά εὐχαριστηθῆ καί νά χαρῆ γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀδελφοῦ του. Ἐκεῖνος ὅμως ἔμεινε ψυχρός καί ἀμετανόητος. Ἄρα, το βάθος τοῦ νοήματος τῆς ἀσωτείας ἐγγίζει τόν μεγάλο αδελφό, ὁ ὁποῖος μέ τήν φαρισαϊκή συμπεριφορά του ἔχασε την σωτηρία παρέμεινε ἄσωτος. Ας προσευχώμεθα λοιπόν, καί ἡ ἁγία μας Εκκλησία ᾶς εὔχεται να μᾶς προστατεύη ὁ Θεός καί ἀπό τίς δύο ἀσωτείες: Ἀπό τήν πρώτη, ἐκ τοῦ φόβου μήπως δεν μετανοήσωμε και χαθοῦμε μέσα στον συναγελασμό μας μέ ἀθλίους ἀνθρώπους. Καί ἀπό τήν δευτέρα, ἐκ τοῦ φόβου μήπως περιπέσωμε στην φαρισαϊκή καί ὑποκριτική ἀσωτεία, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ὕπουλη ἀπομάκρυνσις ἀπό τοῦ Θεοῦ καί ἡ βεβαία ἀπώλεια τῆς σωτηρίας μας. Χαράλαμπος Σωτηρόπουλος Θεολόγος και Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα (Λουκ. ιε´ 11-32) Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς. Καὶ εἶπεν ὁ νεώτερος αὐτῶν τῷ πατρί· πάτερ, δός μοι τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας. Καὶ διεῖλεν αὐτοῖς τὸν βίον. Καὶ μετ᾿ οὐ πολλὰς ἡμέρας συναγαγὼν ἅπαντα ὁ νεώτερος υἱὸς ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν, καὶ ἐκεῖ διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ ζῶν ἀσώτως. Δαπανήσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα ἐγένετο λιμὸς

Σε κάποια δεξίωση της Ρωσικής Ιντελιγκέντσιας του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, κάποια Μεγάλη Τεσσαρακοστή, παρευρισκόταν και ο μεγάλος θεολόγος και διανοητής Αλέξιος Χομιακώφ (1804-1860). Παρ᾿ ό,τι Μεγάλη Τεσσαρακοστή, τα παρατιθέμενα στην δεξίωση ήταν αρτύσιμα! Ο Χομιακώφ περιοριζόταν να παίρνει λίγο ψωμί ή ένα δυο τουρσιά. Κάποιοι που “παραφύλαγαν” να δουν τι θα κάνει, τον πλησίασαν και, ούτε λίγο ούτε πολύ, του “επετέθησαν” λέγοντας: – Τι παριστάνεις τώρα εσύ; Εδώ είναι όλη η Ρωσική διανόηση και αφρόκρεμα! Αυτοί όλοι είναι αμαρτωλοί κι εσύ ο άγιος; [Ίσως να ‘ταν μεταξύ τους και κάποιοι κληρικοί που (από τότε), επικαλούμενοι ποιμαντική διάκριση (!!;;) και για να μη… σκανδαλίσουν (ως καλεσμένοι!!), δεν νήστευαν, χωρίς να σκέφτονται ότι σκανδαλισμός υπάρχει απ’ την παράβαση του νόμου του Θεού, όχι από την τήρησή του!!!]. Τι θες να μας παραστήσεις; Δεν είναι το σπουδαιότερο η νηστεία! Ουχί τα εισερχόμενα, αλλά τα εξερχόμενα…! Ο Χομιακώφ, ξέροντας όπως κι εμείς όλες αυτές τις ανόητες “απολογητικές” αυταπάτες, μετέφερε το θέμα στην ουσία του και τους απάντησε με τα όσα δέχεται η Εκκλησία για την νηστεία. – Αυτή την περίοδο, και κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, η Εκκλησία μου νηστεύει! Αν εγώ δεν νηστέψω, αποκόπτομαι εγώ από την Εκκλησία μου. Η νηστεία της Εκκλησίας δεν είναι απλώς γυμναστική της θέλησης, ούτε προσπάθεια να χαθούν κιλά! Η νηστεία της Εκκλησίας είναι απόφαση του Σώματος του Χριστού να κάνει άσκηση και κόπο, προκειμένου να μάθει να αγαπά κάνοντας θυσία. Η θυσία αρχίζει από το μυαλό και υλοποιείται με το σώμα. Αν μείνει μόνον στο μυαλό, κινδυνεύει να… εξαχνωθεί σε άσκοπα και… άστοχα λόγια. Η νηστεία της Εκκλησίας δεν είναι μια ευλαβής συνήθεια ικανοποίησης του λατρευομένου Κυρίου! Είναι θεραπευτική αγωγή ελευθερίας από τον εαυτουλισμό που θέλει τα πάντα γι’ αυτόν. Την νηστεία δεν την χρειάζεται ο Χριστός, αλλά εμείς. Δεν είναι εντολή (όπως βέβαια και κάθε εντολή): “μη απόλαυσης”, αλλά συνταγή φαρμάκου, ίσως πικρού, όμως θεραπευτικού. Κανένας λογικός άρρωστος δεν θεωρεί εξυπνάδα και άνεση την μη λήψη του φαρμάκου. Καθώς επίσης και κανένας λογικός άρρωστος δεν “καμαρώνει” γιατί παίρνει με συνέπεια το φάρμακό του!!! Σήμερα, σε μια εποχή καταναλωτικής υστερίας και εγωισμού, είναι περισσότερο από ποτέ χρήσιμη και αναγκαία η νηστεία. Τώρα που μας μαθαίνουν ότι “οι επιθυμίες σου δεν μπορούν να περιμένουν”, είναι αδήριτη ανάγκη να ελευθερωθούμε από επιθυμίες που μας κλείνουν στον πύργο της εγωιστικής αυταπάτης μιας ασφάλειας, όπως αυτή που προκαλείται από την απόλαυση. Η νηστεία είναι θέμα πολυεδρικό. Η νηστεία είναι δυνάμωμα της θέλησης. Η νηστεία είναι και αγώνας ελευθερίας. Η νηστεία είναι και κόπος αγάπης και θυσία προσφοράς. Πάνω απ’ όλα όμως είναι:Υπακοή στον τρόπο της Εκκλησίας που αποφάσισε ότι η χρήση των υλικών αγαθών πρέπει να είναι ευχαριστιακή. Δηλαδή όχι χρηστική και καταναλωτική, αλλά “ὡς ἐκ χειρός Κυρίου”. Η Εκκλησία μαθαίνει στα μέλη της την σχέση υιότητας με τον Θεό Πατέρα, σε όλες τις εκφράσεις της ζωής τους και πολύ περισσότερο στην λήψη τροφής, κάτι που έχει να κάνει και με άπειρα “ψυχόρμητα” του ανθρώπινου ασυνειδήτου. Η νηστεία είναι μια σωματική θυσία που έχει αντικείμενό της την όλη σωματική έκφραση του ανθρώπου (όχι μόνον την τροφή) και που εκφράζεται και με την συνάρτηση νηστείας τροφικής και εγκράτειας σεξουαλικής. Αν δεν μάθω την θυσία, τότε όλα γίνονται αντικείμενα “εκτεθειμένα” στην δική μου “απαίτηση” χρήσεως! Ακόμα και ένα άλλο πρόσωπο μπορεί να γίνει καταναλωτική “ύλη” προς ικανοποίηση της δικής μου επιθυμίας. Βλέπετε η επιθυμία είναι ψυχικό θέμα και έχει εκφράσεις και εκφάνσεις ψυχοβιολογικές. Η νηστεία λοιπόν είναι φάρμακο θεραπείας της επιθυμίας. Είναι όχι μόνο κατασταλτικό των σωματικών εκδηλωμάτων της αμαρτίας, αλλά προπάντων θεραπευτικό της επιθυμητικής ρίζας της ανθρώπινης ψυχής. “Εξυγιαίνει” την αιτία των συμπτωμάτων, δεν περιφρουρεί απλώς από λάθος ενέργειες. “Καθαρίζει” την καρδιά. Δεν μας κάνει απλώς “καθώς πρέπει” ανθρώπους. Όλα αυτά βεβαίως έχουν μακρά διαδρομή συνειδητοποίησης και ακόμα μακρύτερη υλοποίησης. Χρειάζεται να ελευθερωθεί κανείς από το θράσος της μεγάλης γνώμης για τον εαυτό του, και να δεχθεί κατ’ αρχάς κριτήριο της ζωής του το θέλημα του Θεού και ρυθμιστή των ενεργειών του τον τρόπο ζωής που προτείνει η Εκκλησία. Χωρίς αυτά, η νηστεία γίνεται… ιδιοτροπία και υπόθεση θρησκευτικής μονομανίας. Ατυχώς πολλές φορές, μια τέτοια εικόνα δώσαμε οι χριστιανοί προς τους έξω, γι’ αυτό και πολλές φορές εισπράττουμε την απορία-έκπληξη: Δεν το πιστεύω…!! Νηστεύεις;;; Τώρα λοιπόν βρισκόμαστε στην πορεία προς το Πάσχα. Στην διαδρομή να φτάσουμε στην Ανάσταση, ας ξεκινήσουμε με αγώνα συνειδητοποίησης της απαραίτητης ανάγκης να εξυγιανθεί η επιθυμία, ώστε να προσκυνά μόνον τον Αναστημένο Χριστό (που θα αναστήσει κι εμάς), και όχι κάθε πρόταση και κατάσταση που υπόσχεται ικανοποίηση της εγωιστικής μας απόλαυσης. Ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ότι ο εγωισμός μάς κλειδώνει σε “πύργο ψευδούς ασφάλειας” και μας γεμίζει αγκάθια ψυχικά. Και έτσι ούτε να επικοινωνήσουμε μπορούμε, κλειδωμένοι μέσα στον πύργο της αυταπάτης μας, αλλά και όταν καταφέρνουμε να επικοινωνούμε, το γεγονός γίνεται οδυνηρό, εξαιτίας των αγκαθιών με τα οποία ατυχώς κι εμείς και οι άλλοι είμαστε… “εξοπλισμένοι”. Ας παρακαλέσουμε τον Χριστό με τα λόγια του αγίου Ρωμανού του Μελωδού στο κοντάκιο της νηστείας: Σωτήρα Κύριε, του κόσμου· Εσένα προσκυνούντες αυτήν την λογική λατρεία Σου προσφέρουμε. Φιλάνθρωπε και Ελεήμον, ελέησον πάντας. Και με την νηστεία και χωρίς αυτήν, όλοι Εσένα δοξάζουμε που λυτρώνεις με την νηστεία, εμάς τα πλάσματά Σου, από το ψέμα.

Τι είναι και τι σημαίνει ότι άνοιξε το τριώδιο; Τι είναι το τριώδιο; Το τριώδιο έχει λάβει την ονομασία του από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο, το τριώδιο, το οποίο περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στις εκκλησίες κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Οι ύμνοι αυτοί έχουν τρεις ωδές σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ύμνους τις εκκλησίας, οι οποίοι έχουν εννέα ωδές. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο αυτό, και κατ’ επέκταση και η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, ονομάστηκαν τριώδιο. Τριώδιο και Καρναβάλι Οι περισσότεροι από εμάς έχουν συνδέσει το τριώδιο με τις αποκριές και τα καρναβαλικά έθιμα, λόγω της σύνδεσης που έχουν κάνει οι άνθρωποι και το ξεφάντωμα πριν από τη μεγάλη Νηστεία της Σαρακοστής. Η άλλη του όμως διάσταση, είναι βαθιά θρησκευτική και σηματοδοτεί την εισαγωγή στη διαδικασία του εξαγνισμού του ανθρώπου μέσω της σαρανταήμερης νηστείας που ξεκινάει αμέσως μετά τις απόκριες. Για την Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, η περίοδος του Τριωδίου είναι μια κινητή περίοδος, η οποία διαιρείται σε τρεις μικρότερες, δηλαδή Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι Κυριακή της Τυροφάγου, Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο Του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο πριν την Ανάσταση. Οι Κυριακές του Τριωδίου Κάθε Κυριακή των πρώτων τριών εβδομάδων έχει τη δική της σημειολογία. Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι οι εξής: Τελώνου και Φαρισαίου Ασώτου Απόκρεω Τυροφάγου Την πρώτη και την δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου γίνεται «κατάλυση στα πάντα» όλες τις ημέρες εκτός της Τετάρτης και Παρασκευής όποτε απέχουμε ακόμα και από τα λαδερά φαγητά όπως και τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής. Την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας στην Ελλάδα υπάρχει το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, κατά την οποία καταναλώνονται κρεατικά, δεδομένου ότι μετά από τρεις ημέρες αρχίζει ουσιαστικά η νηστεία της Σαρακοστής. Η τρίτη εβδομάδα του Τριωδίου είναι αυτή της Τυροφάγου ή Τυρινής, οπότε όλες τις ημέρες γίνεται κατάλυση σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα του αυγού, των ψαριών και φυσικά του ελαιόλαδου, απαγορεύεται όμως η κρεατοφαγία. Την τρίτη Κυριακή της Αποκριάς, πριν από την Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής, δηλαδή της νηστείας των σαράντα ημερών που προηγείται του χριστιανικού Πάσχα.

  Αν θέλεις να σε σπλαχνιστεί ο Θεός, να σπλαχνίζεσαι κι εσύ τον πλησίον. Αν θέλεις να σ’ αγαπάει ο Θεός, ν’ αγαπάς και εσύ τον πλησίον. Αν θέλεις να σε ευεργετεί ο Θεός, να ευεργετείς κι εσύ τον πλησίον. Κι αν θέλεις να σε συγχωρήσει ο Θεός για τ’ αμαρτήματά σου, να συγχωρείς κι εσύ τον πλησίον. Απεναντίας, αν οργίζεσαι εναντίον του πλησίον, προκαλείς την οργή του Θεού εναντίον σου. Αν εκδικείσαι τον πλησίον, το ίδιο θα πάθεις κι εσύ από τον Θεό, όπως λέει ο σοφός Σειράχ: «Όποιος εκδικείται, θα δοκιμάσει την εκδίκηση του Κυρίου, που θα τον τιμωρήσει για τις αμαρτίες του» (28:1). Μα και ο ίδιος ο Χριστός το είπε καθαρά: » (Ματθ. 6:14-15). Αν δεν συγχωρείς τον πλησίον, πως τολμάς να λες στην Κυριακή Προσευχή (Ματθ. 6:9-13), «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών;» Αν δεν συγχωρείς τον πλησίον, πως θα ζητήσεις έλεος από τον δίκαιο Κριτή; Μην ξεχνάς, γράφει ο αδελφόθεος Ιάκωβος, ότι «στην τελική Κρίση δεν θα υπάρχει έλεος γι’ αυτόν που δεν έδειξε ευσπλαχνία. Για τον εύσπλαχνο, όμως, η τελική Κρίση θα είναι θρίαμβος. Πως συγχωρεί ο ουράνιος Πατέρας τα αμαρτήματά μας; Απάντηση: Με δυό προϋποθέσεις συγχωρεί ο Θεός τα αμαρτήματά μας. Η πρώτη είναι η ειλικρινής μετάνοια (βλ. Μαρκ. 1:4· Πραξ. 5:31· Β’ Κορ. 7:10). Η δεύτερη είναι η συγχωρητικότητα προς τους συνανθρώπους μας, εκείνους οι οποίοι με οποιονδήποτε τρόπο μας αδίκησαν, όπως φαίνεται από την ευαγγελική παραβολή του κακού δούλου (Ματθ. 18:23-35), από την Κυριακή Προσευχή (Ματθ. 6:12) και από την ξεκάθαρη διαβεβαίωση του Χριστού: «Αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα σας συγχωρήσει κι εσάς ο ουράνιος Πατέρας σας. Αν, όμως, δεν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, ούτε κι ο ουράνιος Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας παραπτώματα» (Ματθ. 6:14-15). Από το βιβλίο: Γέροντος Ευστρατίου (Γκολοβάνσκι), Απαντήσεις σε ερωτήματα χριστιανών. Ιερά Μονή Παρακλήτου, 2012.  

  Βρισκόμαστε σε μια εποχή μεγάλης πνευματικής σύγχυσης. Το θρησκευτικό μπέρδεμα είναι τέτοιο, που θυμίζει τα ρωμαϊκά χρόνια, όταν πρωτοεμφανίστηκε ο χριστιανισμός – τότε, το ανακάτεμα των θρησκειών και η μαγεία διαφόρων ειδών κυριαρχούσαν. Κάτι παρόμοιο παρατηρούμε και σήμερα: ο δυτικός κόσμος έχει γεμίσει από πρόσωπα και ομάδες που δίνουν πνευματικές υποσχέσεις, ανακατεύοντας ιδέες και πρακτικές από διάφορες θρησκείες και βεβαιώνοντας ή πιστεύοντας και οι ίδιοι ότι διαθέτουν κάποιο ξεχωριστό «χάρισμα» και την υψηλή «αποστολή» να διδάξουν και να καθοδηγήσουν την ανθρωπότητα… Πέρα από τους γκουρού, τα μέντιουμς κ.ά., που προέρχονται από τις θρησκείες της Άπω Ανατολής ή την αρχαία ειδωλολατρία, και στο χώρο του χριστιανισμού έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, σε όλο τον πλανήτη, η εμφάνιση ανθρώπων με «ιδιαίτερα χαρίσματα», «κλήσεις» και «αποστολές». Τα πρόσωπα αυτά συχνά συσπειρώνονται στις ομάδες που ονομάζονται «Εκκλησία της Πεντηκοστής» («πεντηκοστιανοί») ή στις ομάδες των «αναγεννημένων» ή «χαρισματικών χριστιανών», που κατά τις λατρευτικές συγκεντρώσεις τους πέφτοντας σε κάποια μορφή έκστασης θεωρούν ότι τους επισκέπτεται το Άγιο Πνεύμα και τους οδηγεί σε διάφορες προφητικές ή θαυματουργικές καταστάσεις. Άλλοι ιδρύουν δικές τους ομάδες, για να διδάξουν τον κόσμο, είτε στην ιδιαίτερη πατρίδα τους είτε ταξιδεύοντας σε όλη τη Γη. Υπάρχουν όμως και κάποιοι που θεωρούν τον εαυτό τους ορθόδοξο χριστιανό, πηγαίνουν στην εκκλησία, προσεύχονται, γονατίζουν, μεταλαβαίνουν, ίσως μάλιστα και να εξομολογούνται, και συγχρόνως ζουν μια μεγάλη σειρά υπερφυσικών εμπειριών, οραμάτων και αποκαλύψεων, που πιστεύουν πως τους έρχονται από το Χριστό, την Παναγία, τους αγγέλους ή κάποιον άγιο. Ορισμένοι από τους «χαρισματούχους» αυτούς συνανθρώπους μας, όλων των παραπάνω περιπτώσεων, εμφανίζουν στ’ αλήθεια προφητικά ή θαυματουργικά χαρίσματα και γίνονται ευεργέτες ταλαίπωρων και δυστυχισμένων ανθρώπων, με αποτέλεσμα να εδραιώνεται μέσα τους (αλλά και στους άλλους) η βεβαιότητα πως είναι άγιοι, εκλεγμένοι από το Θεό για μια ξεχωριστή αποστολή. Απομιμήσεις θεϊκών εμπειριών Η ιστορία του χριστιανισμού είναι γεμάτη περιπτώσεις ανθρώπων, που έζησαν υπερφυσικές εμπειρίες οι οποίες φαίνονταν να προέρχονται από το Θεό, κι όμως στην πορεία αποδείχτηκε ότι προέρχονταν από το διάβολο. Η ίδια η Καινή Διαθήκη μάς λέει ότι ο διάβολος μπορεί να μεταμορφωθεί και σε άγγελο φωτός για να ξεγελάσει και να παγιδεύσει τους χριστιανούς (Β΄ προς Κορινθίους, 11, 14). Στις Πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται η περίπτωση μιας σκλάβας με μαντικές ικανότητες, που φώναζε για τον απόστολο Παύλο και τους συνεργάτες του πως είναι άνθρωποι του Θεού και διδάσκουν το δρόμο της σωτηρίας! Κι όμως, παρόλο που τούς έκανε διαφήμιση, ο Παύλος στράφηκε και διέταξε το πνεύμα που κατοικούσε μέσα της να την αφήσει ελεύθερη. Τότε η γυναίκα ελευθερώθηκε από το διάβολο και έχασε αμέσως την ικανότητα να μαντεύει! Ακόμη και ο Ιησούς Χριστός προειδοποιεί ότι θα εμφανιστούν ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήτες με υπερφυσικές δυνάμεις που θα πλανήσουν ακόμη και εκλεκτούς (δηλ. τους πιο πιστούς και ενάρετους), αλλά και ότι θα υπάρξουν άνθρωποι που κάνουν προφητείες και θαύματα στο όνομά Του, μα δε θα έχουν καμιά πραγματική σχέση μ’ Αυτόν – και θα τους πει: «ποτέ δε σας γνώρισα· φύγετε από κοντά μου, οι εργαζόμενοι την ανομία» (κατά Ματθαίον 7, 21-23, και 24, 23-25). Μέσα στην ιστορία τέτοιες περιπτώσεις έχουν εμφανιστεί πολλές, ενώ σήμερα, όπως προαναφέραμε, έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας σε παγκόσμια κλίμακα. Πηγή τους είναι ο ανθρώπινος εγωισμός. Όλοι λαχταράμε να είμαστε κάτι ξεχωριστό. Και είμαστε: ο καθένας για το Θεό είναι ξεχωριστός και καλεσμένος να ενωθεί μαζί Του, μέσω του Ιησού Χριστού, να γίνει άγιος και να σωθεί στην αιωνιότητα. Ναι, είμαι ξεχωριστός: ο Θεός έγινε άνθρωπος και σταυρώθηκε για μένα, έδωσε στον κόσμο τα άγια Μυστήρια για να μπορέσω να ενωθώ με Αυτόν, το βάπτισμα για να γίνω μέλος του σώματός Του (της Εκκλησίας, δηλ. του συνόλου των χριστιανών), το χρίσμα, για να λάβω τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, την εξομολόγηση, για να συγχωρούνται οι αμαρτίες μου και να λαμβάνω καθοδήγηση από τον πνευματικό μου, τη θεία Μετάληψη για να παίρνω μέσα μου το πανάγιο Σώμα και Αίμα Του!… Αλλά το ίδιο ξεχωριστός είναι κι ο διπλανός μου, κι ο απέναντί μου κι ο κάθε άνθρωπος. Όλοι είμαστε καλεσμένοι από τον Ίδιο τον Ιησού Χριστό (προσωπικά ο καθένας μας) για το άγιο βάπτισμα και τον πνευματικό και ηθικό αγώνα της Ορθοδοξίας, που οδήγησε και οδηγεί χιλιάδες ανθρώπους κάθε εποχής στην ένωση με το Θεό. Γι’ αυτά είμαστε καλεσμένοι και είναι υπεραρκετά. Δε χρειάζεται να «μας καλέσει προσωπικά ο Χριστός» να κάνουμε θαύματα ή προφητείες ή να διδάσκουμε την ανθρωπότητα. Ας γίνουμε πρώτα ταπεινά μέλη του σώματός Του (της Εκκλησίας) και βλέπουμε… Τότε γινόμαστε «οι εκλεκτοί», για τους οποίους μίλησε ο Χριστός και είπε «πολλοί είναι οι καλεσμένοι, αλλά λίγοι οι εκλεκτοί» (κατά Ματθαίον, κεφ. 20 – είναι από την παραβολή των εργατών, όπου φαίνεται ότι ΟΛΟΙ είμαστε καλεσμένοι, αλλά οι πονηροί θέλουν να ξεχωρίζουν από τους άλλους επειδή «κουράστηκαν περισσότερο»). Ποιοι είναι λοιπόν οι εκλεκτοί; Αυτοί που αποδέχονται την πρόσκληση. Αν όλοι την αποδέχονταν, θα ήταν όλοι εκλεκτοί, γιατί ο Χριστός μοιράζει το Σώμα και το Αίμα του εξίσου σε όλους μας (δες και την παραβολή του μεγάλου δείπνου, κατά Λουκάν 14, 15-24). Όμως το θέμα είναι ότι ο Χριστός δίδαξε πως η σωτηρία έρχεται με την ταπείνωση και η ταπείνωση χρειάζεται μεγάλο πνευματικό αγώνα. Και τον ασφαλή τρόπο αυτού του αγώνα μάς τον δείχνουν οι άγιοι, από την εποχή των αποστόλων ακόμη, μέχρι και σήμερα. Θ. Ι. Ρηγινιώτης

  Ο απόστολος Παύλος προς έλεγχον των Κορινθίων λέει με πικρία: «Ημείς μωροί διά Χριστόν». Αν θελήσουμε ν᾽ αναλύσουμε τη φράση αυτή, σημαίνει τρία πράγματα: Πρώτον, γίνεται μία πλήρης αντιστροφή των πραγμάτων. Οι απόστολοι, οι όντως δηλαδή σοφοί εν Πνεύματι αγίω, χαρακτηρίζονται ως μωροί – ανόητοι. Κατά την παροιμία, «σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπούν το κεφάλι». Δεύτερον, οι απόστολοι εισπράττουν μια απαξίωση, ζουν κατά κόσμον ένα μεγάλο εξευτελισμό ενώ είναι κι αυτοί άνθρωποι, άξιοι τιμής, σεβασμού και ευγνωμοσύνης. Παρ᾽ όλα αυτά βρίσκουν τη δύναμι να κηρύττουν. και Τρίτον, ο παραλογισμός κι ο εξευτελισμός που εισπράττουν δεν κάμπτει το φρόνημα και την αντοχή των αποστόλων και δεν ανακόπτει την αποστολή τους. Παρ᾽ όλα τα εμπόδια, το φρόνημά τους μένει ισχυρό και βγαίνουν νικητές στη δοκιμασία της πίστεως. Το συμπέρασμα είναι, ότι ζούμε κ᾽ εμείς σε κοινωνία και σε χρόνια που η πίστη στο Χριστό καταντά δυσεύρετη. Ο Διογένης έβγαινε μέσα στο λιοπύρι με φανάρι αναμμένο, κι όταν τον ρωτούσαν τι ζητάει απαντούσε «Άνθρωπον ζητώ» Εμείς λέμε: Πιστόν Χριστιανόν ζητώ ! Και ο Χριστός μας ερωτά: Αν κατεβώ πάλι στη γη, θα βρω άραγε την πίστη; (βλ. Λουκ. 18,8) (†) επίσκοπος Αυγουστίνος

  Κάποιοι θέλουν να διασκεδάσουν στα νιάτα τους και μόνο στα γεράματά τους να επιστρέψουν στον Θεό, να μετανοήσουν, να φροντίσουν την ψυχή τους. Δίνω όλο το σθένος της νιότης σε αυτούς που δεν το έχουν ανάγκη, και τα φθαρμένα γηρατειά περπατούν για να τα χαρίσουν στον Θεό. Όταν όμως γεράσεις, θα θέλεις να επιστρέψεις κοντά Του, αλλά δεν έχεις πια όλη τη δύναμη. Τότε θα θέλετε να πάτε στην εκκλησία, αλλά δεν θα μπορείτε λόγω της ασθένειας που σας κρατά κλινήρη. Θα θέλεις να πεις και μια προσευχή, αλλά το στόμα σου είναι σφιγμένο, τα μάτια σου δεν βλέπουν πια καλά, η μνήμη σου σε άφησε. Θα θέλεις και να νηστέψεις τότε, αλλά το στομάχι σου, γεμιστό με κρέας και ποτά τις μέρες της άδειας, δεν μπορεί πια να σε κρατήσει. Αντίθετα, ακολουθείς καθεστώτα επί καθεστώτων ακόμα κι αν δεν το θέλεις, αλλά ο γιατρός σε αναγκάζει προς Θεού δεν ήθελες να ακούσεις. Θα θελήσετε να κάνετε τουλάχιστον μερικές μετάνοιες, αλλά η σπονδυλική σας στήλη που στηρίζεται με δεκανίκι δεν σας αφήνει. Θα θελήσεις τότε να φωνάξεις έναν ιερέα να εξομολογηθεί και να κοινωνήσεις αλλά ντρέπεσαι για τις αμαρτίες σου, ντρέπεσαι για τον ιερέα γιατί ξέφυγες από αυτόν όλη σου τη ζωή, έκλεισες την πόρτα όταν ήρθε το βράδυ. Θα θες να κάνεις και ελεημοσύνη, να δίνεις χρήματα στους φτωχούς, αλλά η μικρή σου σύνταξη καλύπτει μόνο το φάρμακό σου. Τότε θα θελήσετε να διορθώσετε τα παιδιά σας που έχουν παραστρατήσει, αλλά θα είναι πολύ αργά γιατί έχουν μεγαλώσει στην ίδια απιστία και ανεμελιά με εσάς. Τότε θα θέλετε να σκίσετε και να κάψετε όλα τα βιβλία και τα γραπτά σας εναντίον του Θεού, αλλά θα είναι πολύ αργά γιατί έχουν εξαπλωθεί στον κόσμο και πολλοί ακολούθησαν τις κακές σας παρορμήσεις. Θα θελήσεις τότε να γυρίσεις τον χρόνο πίσω, να ξαναγίνεις νέος, να διορθώσεις το αμαρτωλό σου παρελθόν, αλλά τα γηρατειά δεν σε συγχωρούν. Κοιτάς πίσω και βλέπεις το παρελθόν σου να χάνεται. Κοιτάς μπροστά και βλέπεις την ψυχή σου στα χέρια των διαβόλων. Χριστιανέ αδελφέ, στο νεκροκρέβατό σου κανείς δεν εγγυάται τη σωτηρία σου. Ό,τι έκανε με ευχαρίστηση πληρώνεται με πόνο.  Έχεις κάποια εγγύηση ότι θα φτάσεις σε μεγάλη ηλικία; Έχετε συμβόλαιο με τον Θεό;  Εργαστείτε, λοιπόν, για τη σωτηρία της ψυχής όσο είναι μέρα, γιατί έρχεται η νύχτα και μετά θα είναι πολύ αργά…

  Τα πολλά υλικά πράγματα δένουν τον άνθρωπο στην γη αυτή, και δεν τον αφήνουν να δει την Αιώνια Βασιλεία. Η αφθονία των πραγμάτων είναι εχθρός της εγκράτειας. Είναι ευτυχισμένος εκείνος που προσπαθεί να βρει ησυχία για να έλθει σε επικοινωνία με τον Θεό, και δεν επηρεάζεται από τις πολλές εργασίες. Γιατί όσο ζει ο άνθρωπος θα έχει δουλειές και δεν θα σταματήσουν ποτέ. Βέβαια, και η εργασία είναι απαραίτητη για την προκοπή της ψυχής. Οι Πατέρες μάλιστα ορίζουν ότι οι αρχάριοι στην πνευματική ζωή πρέπει να καταγίνονται πολύ με τη σωματική εργασία, για να μη τους πειράζει ο σατανάς, χωρίς φυσικά να παραλείπουν και την προσευχή. Και προσευχή και εργασία. Να μην αμελείς τις μετάνοιές σου, γιατί αυτό φοβίζει τον σατανά. Να γνωρίζεις ότι θα σε πολεμήσουν πολύ οι δαίμονες, όταν αρχίζεις να προσκυνάς τον Θεό σου. Κανένα πράγμα στον πνευματικό αγώνα δεν είναι ανώτερο όσο η ασκητική προσπάθεια, που τόσο φθονούν οι δαίμονες, γιατί καίγονται όταν βλέπουν τους χριστιανούς να πέφτουν γονατιστοί μπροστά στον Εσταυρωμένο. Να ζητάς το έλεος του Θεού και Αυτός θα φωτίσει το σκοτάδι της καρδιάς σου και θα κάνει ν’ ανθίσει μέσα σου ένας πνευματικός παράδεισος. Πρώτα όμως πρέπει να κόψεις κάθε αμαρτωλό πράγμα που σε συνδέει με τον κόσμο και μετά να στραφείς στον εσωτερικό σου κόσμο, για να ξεριζώσεις ό,τι σάπιο υπάρχει. Αυτά όπως σου είπα και πιο πάνω, δεν είναι εύκολα πράγματα. Το να καθαρίσει κανείς τον εαυτό του από τους σαρκικούς μολυσμούς απαιτεί αγώνα μεγάλο που θα διαρκέσει πολύ καιρό. Καί αυτά στα λέω όχι για να σε απελπίσω για τη σωτηρία σου, αλλά για να σε βοηθήσω να προχωράς συνεχώς, μέχρις ότου γευθείς τη γλυκύτητα που προσφέρει ο Θεός. Γιατί η γλυκύτητα της αμαρτίας είναι ψευτική και πρόσκαιρη. Μόνο κοντά στο Θεό θα βρείς πραγματική παρηγοριά και καταφύγιο. Να μισήσεις τα αμαρτωλά έργα και τότε θα σε πλησιάσει ο Θεός και θα σου στείλει τη χάρη Του. Κοντά στον Θεό θα βρείς ειρήνη και χαρά, αρκεί να Τον αγαπήσεις μ’ όλη τη δύναμη της ψυχής σου. Κοντά στον Θεό θ’ απολαύσεις την αιώνια μακαριότητα στη Βασιλεία των Ουρανών. Αγάπησε αληθινά τον Θεό και τότε θα γίνεις ευτυχισμένος. Του Αββά Ισαάκ

  Φώτισε, Κύριε, τις σκοτισμένες διάνοιές μας. Ελευθέρωσέ τες από τα φιλόσαρκα φρονήματα. Γέμισε την καρδιά μας με την πανευφρόσυνη λύπη σου. Γιατί μ᾿ αυτή βρίσκουμε τον μυστικό δρόμο που μας φέρνει σε Σένα, κι όχι με τις απατηλές σοφίες του κόσμου τούτου. Η λύπη της διανοίας είναι θυμίαμα εύοσμο, που ανεβαίνει πρός τον θρόνο σου. Αυτή ανοίγει την κλεισμένη πύλη, για να μπεί η ψυχή μας στη χώρα των μυστηρίων Σου. Για τούτο είπες· «μακάριοι οι πενθούντες, ότι αυτοί παρακληθήσονται. Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται». Φ. Κόντογλου

  – Γέροντα, πόσοι είναι οι αναχωρητές στο Άγιον Όρος; – Δεν ξέρω λένε ότι είναι επτά. Εδώ και μερικά χρόνια είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς τόπο ήσυχο, για να ασκητέψει. Γι’ αυτό μερικοί Πατέρες, όταν υπήρχαν ακόμη ιδιόρρυθμα μοναστήρια στο Άγιον Όρος, έβρισκαν άλλον τρόπο να ζήσουν την άσκηση. Π.χ. έλεγαν: «δεν με αναπαύει εδώ, θα πάω σε κανένα ιδιόρρυθμο να δουλέψω, για να μαζέψω χρήματα», και οι άλλοι το πίστευαν. Πήγαιναν σε ιδιόρρυθμο, δούλευαν εκεί τρείς-τέσσερις μήνες και ύστερα ζητούσαν μεγάλη αύξηση. Επειδή δεν τους την έδιναν, έλεγαν: «Δεν με συμφέρει θα φύγω». Έπαιρναν λίγο παξιμάδι και πήγαιναν, κρύβονταν σε καμμιά σπηλιά και ασκήτευαν. Οι άλλοι είχαν την εντύπωση ότι πήγαν και δουλεύουν αλλού. Και αν ρωτούσαν στο μοναστήρι: «τί γίνεται, πέρασε εκείνος ο Πατέρας;», έλεγαν: «Ναι, πέρασε, αλλά τί ιδιότροπος που ήταν! Ήθελε να μαζέψει από ’δω χρήματα. Ζητούσε αύξηση. Καλόγερος, και να ζητάει αύξηση! Τι καλόγερος είναι αυτός;». Οπότε, ωφελείτο ο αναχωρητής και από την άσκηση που έκανε και από τις κατηγορίες των άλλων, ωφελείτο και από τους κλέφτες. Γιατί μάθαιναν οι κλέφτες ότι ο τάδε έχει χρήματα και πήγαιναν στην σπηλιά, τον ταλαιπωρούσαν, αλλά τελικά δεν έβρισκαν τίποτε. Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης

  Όταν ένα παιδί μπλέξει με κακές παρέες και εγκαταλείψει το σπίτι του, ενώ δεν έχει πάρει πολύ Χριστό μαζί του, υπάρχουν ελπίδες να επανέλθει; – Αγάπη πήρε μέσα του; Όταν μέσα στο σπίτι υπάρχει αγάπη και το ίδιο το παιδί το περιβάλλουμε με αγάπη και φύγει και να μπλέξει με παρέες και με γλέντια, θα δει κάποια στιγμή ότι έξω δεν υπάρχει αγάπη. Θα δει ότι υπάρχει παντού υποκρισία και θα γυρίσει στο σπίτι. Ενώ αν θυμάται εχθρότητα και μίσος, δε θα του κάνει καρδιά να πάρει τη στράτα του γυρισμού. – Όταν γνωρίσουμε το Χριστό αργά, δηλαδή ενώ τα παιδιά μας έχουν ήδη μεγαλώσει, τι πρέπει να κάνουμε για να τα βάλουμε στο δρόμο του Θεού; – Εδώ μόνο η προσευχή φέρνει αποτέλεσμα. Πρέπει να ζητήσουμε από το Θεό με πολλή πίστη έλεος γι’ αυτά τα παιδιά, που δεν ευθύνονται για την απιστία τους. Να αναγνωρίσουμε ότι η ευθύνη είναι μόνο δική μας, να ταπεινωθούμε και να μετανοήσουμε ειλικρινά και ο Θεός θα τα βοηθήσει Έχει Εκείνος τον τρόπο του. Όλο και κάποιο σωσίβιο θα τους ρίξει για να σωθούν. Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης