Μας ρωτήσατε το εξής: Είμαστε μια χώρα όπου το 90% είναι ορθόδοξοι, δεν είναι μια αποτυχία της εκκλησίας το γεγονός ότι έχει ευθύνες για μια τόσο εγωιστική κοινωνία όπως είναι η ελληνική; 1)Η ερώτησή σας από την αρχή είναι διατυπωμένη λάθος. Λέτε «εκκλησία». Τι είναι εκκλησία για εσάς; Δεν είναι κλήρος και λαός μαζί; Μάλλον με τον όρο «εκκλησία» εννοείται μόνο την διοικούσα εκκλησία, δηλαδή τους αρχιερείς και τους ιερείς και όχι τον λαό. Αυτό είναι λάθος. Ας πάρουμε όμως ως εκκλησία – σύμφωνα με το σκεπτικό σας- μόνο τον κλήρο. Τότε θα λέγαμε ότι σίγουρα υπάρχει κάποιο μέρος ευθύνης και σ’ αυτούς. Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε ότι ο κλήρος δεν ήρθε ουρανοκατέβατος, αλλά πηγάζει μέσα από τον πιστό λαό. Ως άνθρωποι λοιπόν οι κληρικοί ίσως κάνουν λάθη. Όμως σίγουρα δεν μπορείς να τους κατηγορήσεις ότι ευθύνονται για το κατάντημα της κοινωνίας. Δεν μπορούμε να μιλούμε με γενικότητες, δεν μπορούμε να κατηγορούμε το σύνολο του κλήρου για κάποια λάθη που έχουν γίνει από ένα μέρος του κλήρου. Όπως έλεγε ένας γέροντας, θέλετε καλούς ιερείς, κάντε τα παιδιά σας. Κατηγορούμε τους ιερείς ότι δεν είναι καλοί, ότι τα χωριά μας σε λίγα χρόνια δεν θα έχουν ιερέα. Ποιος ευθύνεται γι’ αυτό; Η διοικούσα εκκλησία; Φυσικά όχι. Την ευθύνη έχει ο λαός, την ευθύνη έχουν οι γονείς που θέλουν τα παιδιά τους να γίνουν οτιδήποτε άλλο, αλλά όχι ιερείς. Τί υποκρισία; Να κατηγορείς τον εκάστοτε αρχιερέα ότι δεν έστειλε ιερέα στο χωριό τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα (λες και το κάνει επίτηδες) και από τη άλλη ολόκληρο το χωριό εδώ και δεκαετίες να μην έχει ούτε έναν άνθρωπο που να θέλει να διακονήσει ως ιερέας στο χωριό του. Να περνούν οι γενιές των ανθρώπων και ούτε ένας!…ούτε ένας να μην θέλει να γίνει ιερέας. Ενώ από την άλλη όλοι να κατηγορούν την διοικούσα εκκλησία για αδιαφορία. Ποιος είναι τελικά ο αδιάφορος; 2)Έχει μέρος ευθύνης ο κλήρος για την τόσο εγωιστική κοινωνία; Έχει. Όπως έχει ευθύνη ένας δάσκαλος για την αποτυχία του μαθητή του. Όμως τελικά, ποιος ευθύνεται πιο πολύ; Ο δάσκαλος ή ο μαθητής; Μάλλον ο μαθητής για την αδιαφορία του. Μπορεί ο δάσκαλος να έκανε κάποια λάθη, όμως δεν ευθύνεται για την αποτυχία του μαθητή. Εάν υπήρχε ενδιαφέρον από το μαθητή θα άλλαζε διδάσκαλο, θα πήγαινε σε κάποιον άλλο που θα του μετέδιδε καλύτερα τις γνώσεις που επιζητούσε. 3) Όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση μιλούμε για μια πνευματική αποτυχία. Ειδικά σε πνευματικά θέματα την ευθύνη τη φέρει κυρίως -αν όχι εξολοκλήρου- ο ίδιος ο άνθρωπος. Σίγουρα παίζουν ρόλο και οι δίπλα του αλλά την ευθύνη των πράξεων, των λόγων, της στάσης ζωής του την επιλέγει ελεύθερα ο ίδιος ο άνθρωπος. Με το σκεπτικό σας θα έπρεπε να κατηγορήσουμε και τον Θεό ότι απέτυχε για την παρακοή των πρωτοπλάστων, το Θείο Βρέφος για την σφαγή των νηπίων από τον μανιώδη Ηρώδη. Θα έπρεπε να κατηγορήσουμε τον Χριστό για τον Ιούδα και τους σταυρωτάς Του, τους Αποστόλους για τους διώκτες τους, τους Μάρτυρες για τους δημίους τους, τους Θεοφόρους Πατέρες για τους αιρεσιάρχες που πλάνεψαν και πλανούν εκατομμύρια ανθρώπων. Όμως κάτι τέτοιο θα είναι αναληθές. 4)Η πνευματική αναγέννηση και πρόοδος στηρίζεται στην ελευθερία, στηρίζεται στο αυτεξούσιο. Είναι πολύ βολικό να βρίσκουμε κουσούρια στους άλλους ώστε να δικαιολογούμε την δική μας ανεπάρκεια. Είναι εύκολο να λέμε «με έκοψε ο καθηγητής» από το να λέμε «κόπηκα γιατί δεν διάβασα». Από την άλλη μεριά λέμε «πέρασα το μάθημα» και όχι «με πέρασε ο καθηγητής». Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι το πρόβλημά μας είναι πολύ μεγάλο. Για όλα τα κακά κατηγορούμε τον Θεό, την Εκκλησία Του, τους ιερείς, τους πολιτικούς, τους άλλους…βάζουμε ταμπέλες σε όλους και όλα, και το κυριότερο βγάζουμε την ουρά μας απ’ έξω. 5) Η πραγματική αποτυχία είναι να αντιμετωπίζεις την αποτυχία του συνόλου ως ευκαιρία για κατάκριση των άλλων και όχι ως αφορμή για αυτοκριτική. Αποτυχία είναι να σηκώνεις τα χέρια σου και να μουτζώνεις, να βρίζεις, να γιουχάρεις τους άλλους χωρίς να σκέφτεσαι τα δικά σου λάθη και σφάλματα. Αποτυχία είναι να θέλουμε να βρούμε παντού και πάντοτε κάποιον Ηρώδη για να κατηγορήσουμε αφήνοντας τον Ηρώδη που κρύβουμε μέσα μας να μεγαλουργεί… Αποτυχία είναι να θεωρούμε Εκκλησία μόνο τους ιερείς και όχι τον εαυτό μου, τον δίπλα μου, την οικογένειά μου… Όταν η μετάνοια και η ταπείνωση έρθει στην ζωή μας, τότε και μόνο τότε θα αντιληφθούμε το κακό που έχουμε προκαλέσει εμείς οι ίδιοι στην κοινωνία παύοντας να κατηγορούμε τους άλλους. Διότι τελικά οι άλλοι είμαστε εμείς κι ας μην θέλουμε να το παραδεχτούμε… αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος

  Αργά τα άνοιξε τα μάτια του ο πλούσιος! Τότε που είδε στην αγκαλιά του Αβραάμ τον Λάζαρο! Τον άνθρωπο, που δεν καταδεχόταν ούτε να του ρίξει μια ματιά, όταν τον εύρισκε να περιμένει έξω από την πόρτα του! Και τότε το κατάλαβε καλά, τι σημαίνει εκείνο, που λίγο πριν ποτέ δεν θέλησε να το καταλάβει. Στην κόλαση βρέθηκε υποχρεωμένος, θέλοντας και μη, να κάμει έναν απολογισμό. Εκεί, αναγκάσθηκε να ψάξει να ιδεί, τι του είχε γίνει αφορμή να χάσει, η κακή του εκείνη διάθεση, που δεν τον άφηνε να ιδεί στο πρόσωπο του φτωχού Λαζάρου τον «πλησίον» του: δηλ. έναν συνάνθρωπο, που έπρεπε να τον περιμένει ότι μπορούσε κάποτε να βρεθεί και ο ίδιος στην θέση του και είχε γι’ αυτό χρέος να τον συμπονάει. Ας ρίξουμε μια ματιά στην άθλια κατάσταση, που είχε βρεθεί τότε ο πλούσιος. Τώρα είχε φθάσει στο άκρο αντίθετο! Τότε είχε μεγάλη αφθονία. Τότε γλεντούσε, όσο πιο καλά μπορούσε. Τώρα τα είχε χάσει όλα. Και όσο πιο πολύ σκεπτόταν την μεγάλη αντίθεση, τόσο πιο πολύ τον έτσουζε. Και γι’ αυτό είπε: «Πατέρα, Αβραάμ, λυπήσου με. Και στείλε τον Λάζαρο, να «βουτήξει» έστω και ένα δάχτυλό του σε νερό, να μου δροσίσει λίγο την γλώσσα γιατί υποφέρω πολύ μέσα σε αυτές τις φλόγες» (Λουκ. 16,24). Από τα λόγια αυτά, ασφαλώς δεν πρέπει να βγάλουμε το συμπέρασμα, ότι αρκεί μια σταγόνα νερό, για να ανακουφίσει και να δροσίσει. Τα λόγια αυτά μας λένε μόνο, ότι εκείνοι που έχουν πολλές αμαρτίες, εκεί θα υποφέρουν πολύ, εκεί θα ταλαιπωρηθούν πολύ, από την φοβερή εκείνη φωτιά, από την αίσθηση του βάρους της αμαρτίας τους. Από τα λόγια αυτά του πλουσίου, μαθαίνουμε μόνο ότι: Στην τελική κρίση του Κυρίου η ποινή θα είναι κάτι το ανάλογο με την εσωτερική μας αθλιότητα. Ο πλούσιος, σπρωγμένος από την άθλια κατάσταση στην οποία βρισκόταν, αναγκάστηκε να ζητήσει μια σταγόνα νερό! Εδώ στην γη, σπρωγμένος από την φιλαργυρία και ασπλαχνία του, είχε καταντήσει να μη δίνει ούτε μια σταγόνα νερό! Άραγε μπορούσε ποτέ, να βρεθεί γι’ αυτόν κατάσταση πιο δίκαιη, μέχρι τις τελευταίες της λεπτομέρειες και ταυτόχρονα πιο οδυνηρή; Ζητάει μια σταγόνα νερό! Ποιος; Εκείνος, που στον φτωχό δεν έδινε ούτε ψίχουλο ψωμί. Τον έκαμε ο Θεός, να ποθήσει σταγόνα νερό! Για να τον κάμει να καταλάβει, τι φοβερό πράγμα είναι η φτώχεια. Και πόσο χρειάζεται να είμαστε πονετικοί στην φτώχεια. Απόδοση: Αρχιμ. Α.Μ. Από το περιοδικό Λυχνία, της Ι. Μητρ. Νικοπόλεως και Πρεβέζης, τεύχος Νοεμβρίου 2004

Στη διαμάχη γύρω από το ζήτημα της θέσπισης γάμου και τεκνοθεσίας για τους ομοφυλόφιλους η πλευρά των υποστηρικτών της, θεωρώντας ότι η Εκκλησία δεν έχει λόγο σε αυτό, επικαλείται τη γνωστή φράση του Κυρίου «τα του Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ» (Ματθ. 22,21), για να δικαιολογήσει τις ενέργειες της Πολιτείας και να ζητήσει να γίνουν από όλους σεβαστές οι αποφάσεις της. Εδώ όμως δεν πρόκειται για ένα ζήτημα σαν την πληρωμή φόρων προς το κράτος, για το οποίο ο Χριστός απάντησε «απόδοτε τα του Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ», αλλά για κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ανθρωπολογία και την ηθική του χριστιανισμού. Σε τέτοιες περιπτώσεις ισχύει το «πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις» (πρέπει να πειθαρχούμε στον Θεό μάλλον, παρά στους ανθρώπους) (Πράξ. 5,29), όπως είπαν οι απόστολοι, αρνούμενοι να συμμορφωθούν προς τη διαταγή των ιουδαϊκών αρχών να μη διδάσκουν για το όνομα του Χριστού. Παρόμοια υπήρξε η στάση του Ιωάννη του Βαπτιστή, ο οποίος κατήγγειλε τον παράνομο (με βάση τη διδασκαλία της Παλαιάς Διαθήκης) γάμο της Ηρωδιάδος, έστω κι αν αυτό τον οδήγησε τελικά στη φυλακή και τον αποκεφαλισμό (Ματθ. 14,1 εξ. / Μάρκ. 6,14 εξ.). Δεν μπορεί η Εκκλησία να σιωπά ή να υποτάσσεται σε «εντάλματα ανθρώπων» (Ματθ. 15,9) αντίθετα προς τις εντολές του Θεού. Θα σταθούμε λίγο σε αυτό το εδάφιο (Ματθ. 15,1 εξ.), στο οποίο αναφέρεται ότι οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι ακύρωσαν την εντολή «τίμα τον πατέρα και τη μητέρα» διδάσκοντας «εντάλματα ανθρώπων», γιατί διαβάσαμε σε δημοσίευμα ιερωμένου καί καθηγητή Θεολογίας (!), με αναφορά στο ζήτημα του γάμου των ομοφυλόφιλων, πως, όταν ο Θεός «μιλάει» στο βιβλίο της Γένεσης, αυτά τα λόγια ανήκουν στον συγγραφέα της Πεντατεύχου και όχι στον άφατο, αόρατο και υπερβατικό Θεό, και ότι αυτό είναι η βάση και η ουσία της ερμηνευτικής. Δηλαδή τι; Πρόκειται για ανθρώπινες ιδεολογίες, τις οποίες μπορεί ο καθένας να αναθεωρεί ή να ερμηνεύει κατά το δοκούν και όπως τον βολεύει σε κάθε περίσταση; Ή μήπως με το να εκφέρεται με ανθρώπινα λόγια ο θείος νόμος παύει να προέρχεται από τον άφατο, αόρατο και υπερβατικό Θεό; Κι αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, προς τι η επισήμανση; Ο Χριστός πάντως, κατηγορώντας τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους για παράβαση της εντολής «τίμα τον πατέρα και την μητέρα», τους είπε ότι παραβαίνουν «την εντολήν του Θεού» και όχι την εντολή του Μωυσή (Ματθ. 15,1 εξ.). Ή μήπως και τα λόγια του Χριστού δεν ανήκουν στον άφατο, αόρατο και υπερβατικό Θεό, οπότε μπορούμε να υποβαθμίζουμε τη σημασία τους; Παρεμπιπτόντως, επειδή κάποιοι επικαλούνται ότι ο Χριστός δεν ανέφερε τίποτα για την ομοφυλοφιλία, ας σημειωθούν τα εξής: Ο Χριστός μπορεί να μην αναφέρθηκε άμεσα στην ομοφυλοφιλία, αναφέρθηκε όμως έμμεσα και με σαφήνεια, όταν συμβούλευσε να μνημονεύεται το πάθημα της γυναίκας του Λωτ (Λουκ. 17,32-33), όταν προειδοποίησε ότι η Δευτέρα Παρουσία θα αιφνιδιάσει πολλούς ανθρώπους, όπως αιφνιδίασε τους Σοδομίτες η βροχή πυρός και θείου από τον ουρανό (Λουκ. 17,28-30), και όταν έκανε σύγκριση της τιμωρίας των Σοδόμων με την τιμωρία που θα υποστεί η Καπερναούμ (Ματθ. 11,23-24) και όποια άλλη πόλη δεν δέχτηκε το κήρυγμα των αποστόλων (Ματθ. 10,15. Πρβλ. Λουκ. 10,12 εξ.). Δεν χρειάστηκε να προσδιορίσει τα αμαρτήματα των Σοδομιτών, γιατί αυτά ήταν ήδη γνωστά από την Παλαιά Διαθήκη. Σημειωτέο εξάλλου ότι σε εδάφια της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης υπάρχουν σαφείς αρνητικές αναφορές για την ομοφυλοφιλία, όπως είναι γνωστό. Κι ενώ αυτά δεν φαίνεται να έχουν ιδιαίτερη αξία, κατά το προαναφερθέν δημοσίευμα, αφού πρόκειται για λόγια των συγγραφέων των βιβλίων της Αγίας Γραφής και όχι του ίδιου του Θεού, ο νόμος της Πολιτείας (που αυτός κι αν είναι ανθρώπινος), κατά το ίδιο άρθρο, «δεν επιδέχεται κριτική, ακόμη και εκ μέρους της Εκκλησίας». Τέτοια αποθέωση του Καισαροπαπισμού από την πλευρά ανθρώπων της Εκκλησίας, ούτε ο ίδιος ο Καίσαρας δεν θα μπορούσε να φανταστεί! Στο ίδιο κείμενο ωστόσο ασκείται κριτική στους νόμους της Ρωσίας και της Γεωργίας, που εξακολουθούν να είναι αντίθετοι στις επιδιώξεις της κοινότητας των ΛΟΑΤΚΙ. Δύο μέτρα και δύο σταθμά. Και κάπου εδώ αποκαλύπτεται ο πραγματικός λόγος της ψήφισης του επίμαχου νομοσχεδίου. Το ομολόγησε άλλωστε και ένας προβεβλημένος πολιτικός παράγοντας, αναφερόμενος στη γεωστρατηγική σημασία της ψηφοφορίας, δεδομένου ότι η Ρωσία είναι αντίθετη σε αυτά τα ζητήματα. Όλα λοιπόν έγιναν, επειδή το απαίτησε από τους υποτελείς του ο Καίσαρας των ημερών μας. Εφόσον όμως υποκύψαμε σε μία τέτοια απαίτηση και δώσαμε και τα του Θεού τω Καίσαρι, θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι, τουλάχιστον αυτή τη φορά, δεν είμαστε στη «σωστή πλευρά της ιστορίας». Στη σωστή πλευρά της ιστορίας είναι οι ομολογητές και οι μάρτυρες που δεν προσέφεραν θυσία στα είδωλα, όταν το απαιτούσαν με διατάγματα οι αυτοκράτορες, αλλά θυσίασαν ακόμα και τη ζωή τους, για να μην προδώσουν τον Χριστό. Αντίθετα, όσοι λύγισαν και θυσίασαν στα είδωλα έμειναν στην ιστορία γνωστοί ως «πεπτωκότες» (lapsi), στους οποίους αντιστοιχούν σήμερα αυτοί που υπέκυψαν στους εκβιασμούς προσφέροντας υπηρεσίες στα σύγχρονα είδωλα του «δικαιωματισμού» και της ανηθικότητας (αν βέβαια πρόκειται για χριστιανούς). Όσο για την απαίτηση (του συντάκτη του εν λόγω άρθρου, καθώς και άλλων) να σταθεί η Εκκλησία δίπλα στους «πλέον περιθωριοποιημένους και εξοστρακισμένους» (δηλαδή τους ομοφυλόφιλους), αυτό προϋποθέτει την παραδοχή του σφάλματος εκ μέρους τους, ώστε να μπορέσει η Εκκλησία να το αντιμετωπίσει ποιμαντικά. Όταν όμως η αμαρτία νομιμοποιείται ξεδιάντροπα, για τι είδους συμπαράσταση μιλάμε; Να δεχτεί η Εκκλησία ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα; Δεν αγαπάς τον αμαρτωλό, όταν τον σπρώχνεις πιο βαθιά στην αμαρτία κάνοντας το μαύρο άσπρο, για να μην τον στενοχωρήσεις, αλλά όταν του επισημαίνεις ότι βρίσκεται σε λάθος δρόμο και προσπαθείς να τον βγάλεις από αυτόν. Η αγάπη «ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία» (Α΄ Κορ. 13,6). Γράφει ο Μιχαήλ Βασ. Γαλενιανός στην Romfea.gr Δρ. Θεολογίας, Δρ. Φιλοσοφίας

  Η ανισότητα έχει τοποθετηθεί στο ίδιο το θεμέλιο του κτιστού κόσμου. Θα πρέπει να χαιρόμαστε με την ανισότητα αυτή και όχι να επαναστατούμε εναντίον της, επειδή την τοποθέτησε η αγάπη και όχι το μίσος, η σύνεση και όχι η παραφροσύνη. Δεν είναι η ζωή του ανθρώπου άσχημη επειδή λείπει η ισότητα, αλλά εξαιτίας της έλλειψης αγάπης και πνευματικής κατανόησης ανάμεσα στους ανθρώπους. Προσθέστε ακόμα περισσότερη αγάπη Θεού και πνευματικής κατανόησης της ζωής και θα δείτε, ότι και δυό φορές περισσότερη ανισότητα δεν μπορεί να βλάψει την μακαριότητα των ανθρώπων. Όλοι οι άνθρωποι είναι άνισοι, επειδή δεν μας είναι το ίδιο απαραίτητοι: ο Αλέξανδρος και ο Διογένης, ούτε το ίδιο αδύναμοι: ο Πέτρος και ο Αλέξιος, ούτε πάλι το ίδιο ικανοί να αγαπήσουν: ο Παύλος και ο Ιούδας ούτε και κατάλληλοι για δικαιοσύνη: ο Χαρούν αλ Ρασίντ και οι ευνουχισμένοι σουλτάνοι. Η εξίσωση των πάντων σημαίνει την εξασθένηση της δημιουργίας. Η ζωή βασίζεται στις ανισότητες. Κοιτάξτε καλλίτερα μέσα σας και θα δείτε, ότι στην πραγματικότητα ποτέ δεν επιθυμείτε την ισότητα. Αυτό που επιθυμείτε δεν είναι η εξίσωση όλων αλλά η ανύψωση των μικρών και αδυνάτων στο ίδιο επίπεδο με τους μεγάλους και ισχυρούς. Και αυτό είναι ένας πόθος ευγενής. Μη έχοντας, όμως, την δύναμη να εξυψώσετε μικρούς και αδυνάτους, υποβιβάζετε από το ύψος τους μεγάλους και ισχυρούς στο περιβάλλον των μικρών και αδυνάτων. Όσο σας ενδιαφέρει η νίκη, άλλο τόσο σας ενδιαφέρει η ζωή. Μία ζωή όμως που έχει τη λέξη νίκη, πρέπει να έχει και την λέξη ανισότητα. Ο Θεός έδωσε την δύναμη στον ισχυρό για να γίνει βοηθός του αδυνάτου, τον πλούτο στον πλούσιο για να επιτελεί έργα ελεημοσύνης, την σοφία στον σοφό για να διδάσκει τους αδαείς και να συνετίσει τους ασυνέτους. Ο Θεός μοίρασε στους ανθρώπους με άνισο μέτρο τα χαρίσματα, ώστε εξαιτίας αυτής της ανισότητας να υπάρχει μία συνεχής κινητικότητα στη ζωή του ανθρώπου. Κανένας δεν ευθύνεται, για το ότι δεν ήρθε σε αυτή την ζωή με κάποιο μεγαλύτερο χάρισμα. Θα είναι, όμως, ένοχος και πικρά τιμωρημένος εκείνος, όπου δεν μπορεί να αντικρίσει το χάρισμά του στο πραγματικό του μέγεθος και εκείνος, όπου δεν θα φροντίσει με το χάρισμα που του δόθηκε να δικαιολογήσει την ύπαρξή του και να εκτελέσει την αποστολή του. Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

  Παρακολουθήσαμε τήν συζήτηση στή Βουλή καί ἀκούσαμε τά ὃσα ἐλέχθησαν. Ἐκφράζομε τήν βαθυτάτην ὀδύνη μας διά τε τήν ἐπιχειρηματολογίαν καί βεβαίως διά τό ἀποτέλεσμα, ἀφοῦ ἡ θεσμοθέτηση αὐτοῦ τοῦ Νομοσχεδίου, ἒγινε, σύν τοῖς ἂλλοις, ἐρήμην τοῦ Λαοῦ καί βεβαίως ἐρήμην τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖνο ὃμως, τό ὁποῖο μᾶς θλίβει ὃλως ἰδιαιτέρως, εἶναι τό ὃτι, κάποιοι, στήν Ἑλλάδα, δέν ἐκφράζουν ἁπλῶς γνώμη, ἀλλά «ἀπαιτοῦν» ἀπό τήν Ἐκκλησία νά σιωπήσῃ. Νά μήν ἒχῃ λόγο στά θέματα πού ἀφοροῦν στό Λαό μας, στήν κοινωνία. Μᾶς εἶπαν μέ θράσος ὃτι δέν νομοθετεῖ ἡ Ἐκκλησία καί ὃτι πρέπει νά περιορισθῇ, στά τοῦ οἲκου της. Καί βέβαια γνωρίζομε καί σεβόμεθα μέ εὐλάβεια τούς διακριτούς ρόλους, ὃμως οὐδείς ἒχει τό δικαίωμα νά μᾶς φιμώσῃ, ὡς Ἓλληνες πολίτες καί ὡς ἓνα Θεοΐδρυτο θεσμό, πού ὀρθοτομεῖ τόν λόγον τῆς ἀληθείας καί βεβαίως σέβεται τούς νόμους τοῦ Κράτους, ὡς ὑπαγορεύει τό Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος, τό ὁποῖον φέρει ὡς «ἐπικεφαλίδα» τό, «εἰς τό Ὂνομα τῆς Ἁγίας καί Ὀμοουσίου καί Ἀδιαιρέτου Τριάδος» καί προστατεύει τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησία, τά Δόγματα, τούς Ἱερούς Κανόνας, τήν οἰκογένεια, τήν μητρότητα, τήν πατρότητα κ.λ.π. Τό Ἀποκορύφωμα, ὁ λόγος τοῦ Πρωθυπουργοῦ, ὁ ὁποῖος ἀναφερόμενος στήν Ἐκκλησία, μεταξύ τῶν ἂλλων, εἶπε: «Τά τοῦ Καίσαρος τῷ καίσαρι καί τά τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ» καί προχώρησε, «γιά νά τό πῶ μέ ἂλλα λόγια ἢ παπᾶς παπᾶς, ἢ ζευγάς ζευγάς». Μέ ἂλλα λόγια, μᾶς εἶπε: «ὃτι δέν ἒχετε τό δικαίωμα νά μιλᾶτε γιατί εἶσθε παπάδες…» Τί κρῖμα γιά ἂλλη μιά φορά ἀπαξιώνεται ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία στάθηκε καί στέκεται ἡ κολώνα, ὁ στῦλος ὁ ἀκλόνητος αὐτοῦ τοῦ Λαοῦ. Καί τό ἁγιογραφικόν χωρίον τό ὁποῖον ἐχρησιμοποίησατε κ. Πρωθυπουργέ, ἀλλά καί ἡ λαϊκή ρήσις, ἒχουν μεγάλο βάθος καί βαθυτάτην ἑρμηνείαν. Ἂν οἱ Ἱερεῖς, κ. Πρωθυπουργέ, ἦτο μόνο Παπάδες καί περιορίζονταν μόνο στίς ἱερές Ἀκολουθίες, ὃπερ εἶναι καί τό πρώτιστο καθῆκον τους καί δέν ἒδιναν τό αἷμα μας γι’ αὐτόν τόν τόπο καί τόν Λαό, δέν θά εἲσασταν ἐσεῖς σήμερα σ’ αὐτή τή θέση, οὒτε ἡ Ἑλλάδα, βεβαίως, θά ἢταν ἐλεύθερη. Ἡ ἱστορία, παρακαλῶ μελετεῖστε την εἰς βάθος, δέν ἐπικυρώνει τήν ρῆσιν σας, ἡ ὁποία στηρίζεται σέ παροιμία τοῦ Λαοῦ, τήν ὁποία δυστυχῶς δέν ἑρμηνεύετε σωστά καί τήν ὁποία χρησιμοποιήσατε διά νά ἀπαξιώσετε τόν ρόλο τῆς Ἐκκλησίας. Ἐάν ἦταν ὁ Παπᾶς περιορισμένος στούς τέσσερις τοίχους τοῦ Ναοῦ, ἐπί τόσες ἑκατονταετίες, δέν θά εἶχε διασωθεῖ οὒτε ὁ Ἑλληνικός πολιτισμός, οὒτε ἡ γλῶσσα, οὒτε ἡ ἐλευθερία μας. Καλό θά ἦτο νά κάνετε μιάν ἐπίσκεψη σέ ὀρεινά χωριά τῆς Ἑλλάδος γιά νά διαπιστώσετε ὃτι οἱ ἣρωες Παπάδες μας, κρατᾶνε ἀπό τό ἓνα χέρι τῆς καμπάνας τό σχοινί καί ἀπό τό ἂλλο τό ἀλέτρι γιά νά καλλιεργήσουν τήν γῆ πού ρήμαξε, ἓνεκα τῆς καταστροφικῆς πολιτικῆς, ἀνέκαθεν, γιά τήν ὓπαιθρο τῆς Ἑλλάδος. Καί ὁ πατέρας μου ἦτο καί Παπάς καί ζευγάς γιά νά μᾶς μεγαλώσῃ, σέ δύσκολες ἐποχές. Πάντως, οὐδείς ἀνέμενε, ἀπό τά δικά σας χείλη, τοιοῦτον λόγον περί τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Λειτουργῶν της. Μήπως γνωρίζετε κύριε Πρωθυπουργέ, τί προσφέρει ὁ Παπᾶς, πού εὐτυχῶς δέν κάθεται σέ κάποιον καναπέ, ὣστε νά πηγαίνῃ μόνο στήν Λειτουργία; Ρίξτε μιά ματιά, στό κοινωνικό ἒργο τῆς Ἐκκλησίας, τήν προσφορά της στόν Λαό πού παίνεται ἀπό τήν ἀνεργία, τήν ἀνέχεια, τήν ἐγκατάλειψη τῆς ὑπαίθρου, τήν ὑπογεννητικότητα, τό μεταναστευτικό, τήν παραβατικότητα, τήν ἐνδοοικογενειακή σχολική βία καί τόσα ἂλλα. Εὒκολα μπορεῖτε νά διαπιστώσετε μέσα ἀπό τά ἢδη λειτουργοῦντα πλεῖστα ὃσα Ἱδρύματα τῆς Ἐκκλησίας τήν προσφορά της, ὃπως λέμε ἐμεῖς, μετά τήν Ἁγία Τράπεζα, στήν κοινωνία. Τό κάνομε, καί δέν θά σταματήσωμε νά τό κάνωμε, γιατί δώσαμε ὑπόσχεση ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ὃτι θά ὑπηρετοῦμε τό θέλημά Του, θά λειτουργοῦμε καί θά διακονοῦμε μέχρι τελευταίας ρανίδος τοῦ αἳματός μας, ἂν χρειασθῇ, αὐτόν τόν Λαό, ὁ ὁποῖος πολλάκις ἀπαξιώθηκε καί περισσότερες φορές ἀγνοήθηκε. Εὐτυχῶς κύριε Πρωθυπουργέ, πού σταθήκαμε ὡς Ἱερεῖς ἀπό ἑκατοντάδων ἐτῶν καί στεκόμαστε, στό ὓψος τῶν περιστάσεων, τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καί τῆς Διακονίας τοῦ Λαοῦ. Καί σᾶς διαβεβαιοῦμε ὃτι οὒτε τώρα, οὒτε στό μέλλον θά ἀλλάξωμε, οὒτε νερό στό κρασί μας, θά ρίξωμε, ὑπερασπιζόμενοι τά ἱερά καί τά ὃσια τοῦ τόπου μας καί τοῦ Λαοῦ μας καί κηρύττοντας τήν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου, τήν ὁποία τό Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος ὑπερασπίζεται. Σᾶς διαβεβαιοῦμε ἐπίσης ὃτι εἲμαστε καί ἒτσι θά παραμείνωμε: «Καί Παπάδες καί ζευγάδες». Ἂ, καί μη λησμονεῖτε κ. Πρωθυπουργέ. 1) Ὁ Θεός ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δέ δίδωσι χάριν (Ἰακ, 4,6) καί 2) Κριτής καί ἀφέντης εἶναι ὁ Θεός καί δραγουμάνος του ὁ Λαός.

Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Β’, Πνευματική Αφύπνιση”, Ιερό Ησυχαστήριον “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος”, Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 1999, σελ. 34 – 37 “Είχε έρθει στο Καλύβι ένας άθεος μέχρι το κόκκαλο. …Υποστήριζε εν τω μεταξύ όλη την σημερινή κατάσταση. Μαλώσαμε εκεί πέρα. “Καλά, του λέω, κατάσταση είναι αυτή; Δικαστικοί να φοβούνται να δικάσουν, να κάνουν μηνύσεις για εγκληματίες και να τους απειλούν ο ένας και ο άλλος  και να αναγκάζονται να τις αποσύρουν; Και τελικά ποιοι κυβερνούν; Σε αναπαύει αυτή η κατάσταση; Υποστηρίζεις αυτούς; Εσύ είσαι εγκληματίας. Γι΄ αυτό ήρθες; Άντε φύγε από εδώ!” Τον έδιωξα. …Έχω υπ’  όψιν μου έναν άλλο άθεο, έναν βλάσφημο, που τον αφήνουν στην τηλεόραση και μιλάει, ενώ έχει πει τα πιο βλάσφημα λόγια για τον Χριστό και την Παναγία. Δεν παίρνει και η Εκκλησία μια θέση να αφορίσει μερικούς. Αυτούς έπρεπε να τους αφορίζει η Εκκλησία. Λυπούνται τον αφορισμό! …Τουλάχιστον να φανεί ότι η Εκκλησία παίρνει μια θέση. … Έγραψε ένας κάτι βλάσφημα για την Παναγία και κανείς δεν μίλησε. Λέω σε κάποιον: “Δεν είδες τι γράφει εκείνος;”. “Ε, τι να τους κάνεις, μου λέει. Θα λερωθείς, αν ασχοληθείς μαζί τους”. Φοβούνται να μιλήσουν. …Να μην γράψουν τίποτε γι΄ αυτόν και εκτεθεί και ανέχεται να βλασφημείται η Παναγία! Να μη θέλουμε να βγάλει ο άλλος το φίδι από την τρύπα, για να έχουμε εμείς την ησυχία μας. Αυτό είναι έλλειψη αγάπης. Ύστερα αρχίζει ο άνθρωπος να κινείται από συμφέρον. Γι΄ αυτό βλέπεις ένα πνεύμα σήμερα: “Με τον τάδε να τα έχουμε καλά, για να μας λεέι καλά λόγια. Με τον άλλο να τα έχουμε καλά, για να μη μας διασύρει κλπ.. Να μη μας πάρουν για κορόιδα, να μη γίνουμε θύματα”. Άλλος αδιαφορεί και δεν μιλάει. “Να μη μιλήσω, λέει, για να μη με γράψουν οι εφημερίδες”. Οι περισσότεροι δηλαδή είναι τελείως αδιάφοροι. …Σ΄ αυτά τα δύσκολα χρόνια ο καθένας μας πρέπει να κάνει ό,τι γίνεται ανθρωπίνως και ό,τι δεν γίνεται ανθρωπίνως να το αφήνει στον Θεό. Έτσι θα έχουμε ήσυχη την συνείδησή μας ότι κάναμε εκείνο που μπορούσαμε. Αν δεν αντιδράσουμε, θα σηκωθούν οι πρόγονοί μας από τους τάφους. Εκείνοι υπέφεραν  τόσα για την πατρίδα και εμείς τι κάνουμε γι΄ αυτήν; Η Ελλάδα, η Ορθοδοξία, με την παράδοσή της, τους Αγίους, τους ήρωές της, να πολεμείται από τους ίδιους τους Έλληνες και εμείς να μην μιλάμε! Είναι φοβερό! Είπα σε κάποιον: “Γιατί δεν μιλάτε; Τι είναι αυτά που κάνει ο τάδε;”. “Τι να πεις , μου λέει, αυτός όλος βρωμάει”. “Αν βρωμάει όλος, γιατί δεν μιλάτε; Χτυπήστε* τον”! Τίποτε, τον αφήνουν. Έναν πολιτικό τον έφτυσα. “Πες, του λέω, “δεν συμφωνώ μ’ αυτό”. Τίμια πράγματα. Θέλεις να εξυπηρετηθείς εσύ και να ρημάξουν όλα;”. Αν οι Χριστιανοί δεν ομολογήσουν, δεν αντιδράσουν, αυτοί θα κάνουν χειρότερα…”!

Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΙΣΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ  ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ «ΠΑΡΕΛΑΣΕΙΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ» «Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται» Παροιμ. 3,34 Του θεολόγου, Β. Χαραλάμπους  «Οι άνθρωποι σήμερα υπερηφανεύονται για τα πάθη τους», έλεγε ο Γέροντας Παΐσιος. Λόγος αγωνίας του μεγάλου αυτού Γέροντος, και σε όσους με απαράδεκτο τρόπο επιδεικνύουν την «επηρμένην οφρύν» των, εμμένοντας στην αμετανόητη υπερηφάνεια για το ομοφυλοφιλικό πάθος.   Είναι πολύ μεγάλη  κατάντια, να «υπερφρονούν» για τούτα τα «πάθη ατιμίας». Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες απαράδεκτων «φεστιβάλ» «Pride Festivals»,  όπου με αναίσχυντο τρόπο διεφημίζετο η ομοφυλοφιλία και τα λοιπά πάθη απωλείας.  Γιατί δεν ερυθριούν για την ατιμία;  Γιατί δεν αισχύνονται για το κολάσιμο πάθος;  Προς τι η τόση υπερηφάνεια;  Ο Απόστολος Πάυλος λέγει «ότι εν ταις εσχάταις ημέραις ενστήσονται καιροί χαλεποί· έσονται γαρ οι άνθρωποι φίλαυτοι,…αλάζονες , υπερήφανοι,…ανόσιοι» Β΄ Τιμ. 3,1-2. Τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, στην Προς Τιμόθεον Επιστολή «αρσενοκοίταις…και ει τι έτερον τη υγιαινούση διδασκαλία αντίκειται» (Α΄Τιμ. 1,10), ξεκάθαρα αναφέρονται στο γεγονός, ότι τα «πάθη ατιμίας» εν τέλει αντιστρατεύονται την αληθινή διδασκαλία του Χριστού.   Να υπενθυμίσομε και τα λόγια του από την Προς Ρωμαίους Επιστολή «Δια τούτο παρέδωκεν αυτούς ο Θεός εις πάθη ατιμίας.  Αι τε γαρ θήλειαι αυτών μετήλλαξαν την φυσικήν χρήσιν εις την παρά φύσιν » Ρωμ. 1,26. Να πούμε ότι, δεν έχει κανείς το δικαίωμα να κατακρίνει τον συνάνθρωπό του, για οποιοδήποτε πάθος.  Η κατάκριση φανερώνει υπερηφάνεια και πως θα βοηθήσεις στον τερματισμό τούτης της αλλόκοτης υπερηφάνειας που διαφημίζεται από την Οργάνωση  ΛΟΑΤ (Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφισεξουαλικοί, Τρανσέξουαλ);  Όμως δεν πρόκειται περί καταδίκης ή κατακρίσεως των συνανθρώπων μας, που ταλαιπωρούνται από τούτη την «αλλόκοτον λύσσαν» κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, αλλά για την καταδίκη του ομοφυλοφιλικού πάθους. Τέτοιες καταστάσεις αντιμετωπίζονται με διάκριση και χωρίς τη παραμικρό ίχνος κατάκρισης. Γιατί αν όντως το κάρφος βλέπει κάποιος, στον οφθαλμό του αδελφού του, με σκληροκαρδία και διάθεση κατακρίσεως, ίσως ο Θεός επιτρέψει να δει την δοκό, στο δικό του οφθαλμό.  Δεν πρόκειται για «το κάρφος όμως, το εν τω οφθαλμώ» των συνανθρώπων μας, αλλά για το «υπερφρονείν», από μέρους των ομοφυλοφίλων, για τούτα τα κολάσιμα πάθη. «Οι άνθρωποι σήμερα υπερηφανεύονται για τα πάθη τους», έλεγε ο Γέροντας Παΐσιος.  Σε ερώτηση κάποτε του δημοσιογράφου-συγγραφέα Τάσου Μιχαλά, στον Γέροντα Παΐσιο, «αν έχουν και οι  μοναχοί πάθη», ο Γέροντας απάντησε: «Πολλά. Αλλά ο μοναχός δεν καμαρώνει για τα πάθη του, αλλά αγωνίζεται να τα ξεριζώσει.  Ο μοναχός συνεχώς πολεμάει τα πάθη του, κλαίει για τα πάθη του, ασκείται και πολλές φορές τα νεκρώνει» Σε ερώτηση πάλι του ιδίου δημοσιογράφου, στον Γέροντα Παΐσιο, «αν οι λαϊκοί καυχόνται για τα πάθη τους», ο Γέροντας απάντησε: «Ναι, αυτό γίνεται καμιά φορά.  Θυμάμαι όταν ήμουν στον κόσμο, πολλοί συνομήλικοί μου αμάρταναν με γυναίκες κι έπειτα διηγούνταν τις εμπειρίες τους γελώντας.  Θεωρούσαν επιτυχία την αμαρτία.  Και μου λένε ότι στην τηλεόραση βλέπεις συχνά ανθρώπους που μιλούν για τα πάθη τους»*. Μακριά από δικαιικές τοποθετήσεις, η Εκκλησία μας προτάσσει την ελπίδα του Σταυρού και της Ανάστασης.   Οι Άγιοι μας διδάσκουν  τη σωτήριο μετάνοια.  «Η μετάνοια, η εξομολόγηση κόβει το δικαίωμα του διαβόλου», έλεγε ο Γέροντας Παΐσιος. Καταληκτικά ας παραθέσομε τους λόγους του Γέροντος Παϊσίου για τη Θεία παρηγορία, που φέρνει η σωτηριώδης μετάνοια.  «Όσο περισσότερο υποφέρει ο άνθρωπος και λυπάται για την αμαρτωλότητά του ή για την αχαριστία του προς τον Θεό και κλαίει φιλότιμα που λύπησε με τις αμαρτίες του τον Θεό Πατέρα του, τόσο περισσότερο τον ανταμείβει με θεία αγαλλίαση και τον γλυκαίνει εσωτερικά.  Αυτή η λύπη έχει μεν πόνο, αλλά έχει και ελπίδα και παρηγοριά.  Όποιος όμως θέλει τη θεία παρηγοριά, δεν πρέπει να ζητάει παρηγοριά.  Πρέπει να νοιώσει το σφάλμα του, να μετανοιώσει και τότε θα έρθει από μόνης της η θεία παρηγοριά».

Ὅταν ἕνα σκάνδαλο εἶναι συνεχές, πρέπει νὰ τὸ ἀνεχόμαστε; Τὰ μάτια μας καὶ τὰ αὐτιά μας νὰ μὴ λειτουργοῦν; Μέχρι πότε; Πρέπει νὰ φανερώνουμε τὴν ἐνόχλησή μας καὶ τὴ διαφωνία μας, ἤ πρέπει νὰ ἀφήνουμε νὰ ἐπιληφθεῖ τοῦ σκανδάλου κάποιος ἄλλος ἐκτὸς ἀπὸ μᾶς; Προτοῦ νὰ ἀπαντήσουμε στὰ ἐρωτήματα αὐτά, εἶναι ἀνάγκη νὰ διευκρινίσουμε ὅτι ἄλλο εἶναι τὸ σκάνδαλο καὶ ἄλλο εἶναι ἕνα προσωπικὸ ἁμάρτημα. Τὸ πρῶτο εἶναι δημόσια περιφρόνηση κάποιας ἐντολῆς, ποὺ διαρκεῖ, ἐνοχλεῖ τοὺς ἀνθρώπους καὶ τοὺς ὁδηγεῖ σὲ γενικεύσεις καὶ ἄδικα συμπεράσματα. Ὑπάρχει δὲ πάντα ὁ κίνδυνος νὰ ἀποτελέσει παράδειγμα πρὸς μίμηση σὲ πολλούς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν χαλαρὴ συνείδηση καὶ δὲν τὸ καταδικάζουν. Τὸ δεύτερο δὲν εἶναι εὐρέως γνωστὸ καὶ ἐπειδὴ στὴν ἐποχή μας πλεονάζει ἡ ἁμαρτία, οἱ περισσότεροι μένουν ἀπαθεῖς. Μόνο… ὅταν τὸ πρόσωπο εἶναι γνωστὸ ἀπὸ κάποιο χάρισμα ποὺ ἔχει ἤ ἀπὸ τὸ ἀξίωμα ποὺ κατέχει ἤ ἀπὸ κάποιες ἐπαγγελματικὲς ἐπιτυχίες του, προκαλεῖ ἐφήμερο ἐνδιαφέρον, περισσότερο γιὰ διασκέδαση, παρὰ γιὰ διόρθωση τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Τὸ συνεχὲς σκάνδαλο πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ ἐλέγχεται, στὴν ἀρχὴ κατ’ ἰδίαν καὶ μετὰ δημοσίως. Ὁ σκοπὸς δὲν εἶναι νὰ ἐξουθενωθεῖ ὁ σκανδαλοποιός, ἀλλὰ νὰ περιοριστεῖ καὶ τελικὰ νὰ ἐξαλειφθεῖ τὸ σκάνδαλο. Τὴν κύρια εὐθύνη τὴν ἔχουν οἱ ἁρμόδιοι, οἱ ὁποῖοι συχνὰ μὲ τὴν ἀνοχή τους γίνονται συνυπεύθυνοι! Περιφρονοῦν τὸ λαὸ ποὺ ταλαιπωρεῖται ἀπὸ τὴ σκληρότητα καὶ πονηρία τοῦ σκανδαλοποιοῦ. Ὅταν ἐκεῖνοι ἀδιαφοροῦν, οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι, ποὺ βλέπουν καὶ ἀκοῦν, πρέπει νὰ ἐκφράζονται ἐλεύθερα, ὄχι γιατὶ αὐτὸ τοὺς εὐχαριστεῖ, ἀλλὰ ἀπὸ πόνο γιὰ τὸ κακὸ ποὺ συμβαίνει. Ὑπάρχουν βέβαια κι ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν ἐμπάθεια γιὰ κάποιους ἀνθρώπους καὶ ἀπέχθεια γιὰ θεσμοὺς καὶ ἀρέσκονται νὰ κρίνουν τὰ σκάνδαλα καὶ νὰ καταδικάζουν ὅσους ἐκεῖνοι ἐπιθυμοῦν. Οἱ προθέσεις τους εἶναι κακές. Προφανῶς δὲν μποροῦν νὰ συγκριθοῦν οἱ δύο αὐτὲς περιπτώσεις οὔτε καὶ νὰ ταυτιστοῦν. Ἄλλοι οἱ κρίνοντες ποὺ πονοῦν καὶ ἄλλοι οἱ κρίνοντες ποὺ χαίρονται. Οἱ πρῶτοι προσπαθοῦν νὰ οἰκοδομήσουν καὶ οἱ δεύτεροι νὰ κατεδαφίσουν καὶ νὰ ἐκθεμελιώσουν. Τὰ σκάνδαλα στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας προβάλλονται καὶ σχολιάζονται μὲ ὑπερβολικὸ τρόπο ἀπὸ τὰ μέσα ἐνημέρωσης, γιατὶ ἔτσι πιστεύουν οἱ ὑπεύθυνοι ὅτι θὰ κτυπήσουν τὴν Ἐκκλησία, δημιουργώντας ἐντυπώσεις εἰς βάρος της, ἀλλὰ καὶ ἀπαξιώνοντας τοὺς κληρικούς της. Ἡ εὐαισθησία τῶν συν­ειδητῶν χριστιανῶν ἀπέναντι στὰ ἐκκλησιαστικὰ σκάνδαλα πρέπει νὰ εἶναι μεγάλη καὶ πάντα νὰ θυμοῦνται τὸ λόγο τοῦ Κυρίου μας: «Ὅποιος γίνει ἀφορμὴ νὰ κλονιστεῖ ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς τοὺς μικρούς, ποὺ πιστεύει σὲ μένα, εἶναι προτιμότερο γι’ αὐτὸν νὰ κρεμάσει μιὰ μυλόπετρα στὸ λαιμὸ του καὶ νὰ καταποντιστεῖ στὴ θάλασσα». Καὶ συν­εχίζει: «Ἀλίμονο στὸν ἄνθρωπο ποὺ προκαλεῖ τὸ σκάνδαλο». Βαρὺς καὶ σκληρὸς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου μας γιὰ τοὺς σκανδαλοποιούς, γιατὶ μὲ τὶς ἀπερίσκεπτες καὶ ἁμαρτωλές τους ἐπιλογὲς προξενοῦν μεγάλη πνευματικὴ βλάβη στοὺς πιστούς. Πολλές φορὲς οἱ σκανδαλώδεις συμπεριφορὲς καλύπτονται μὲ τὴν ὑποκρισία, ἡ ὁποία ὅμως κάποια στιγμὴ δὲν μπορεῖ νὰ τὶς κρατήσει μυστικὲς καὶ τότε ἡ κατακραυγὴ τοῦ λαοῦ εἰς βάρος τῶν σκανδαλοποιῶν εἶναι μεγάλη. Μερικοὶ πνευματικοὶ συμβουλεύουν ὅτι τὰ σκάνδαλα δὲν πρέπει νὰ τὰ ἐλέγχουμε, ἀλλὰ νὰ τὰ κρύβουμε γιὰ νὰ μὴ προκαλεῖται μεγαλύτερος σκανδαλισμός. Ὅμως ἀδιαφοροῦν, ὅταν συνεχίζονται καὶ μάλιστα μὲ μεγαλύτερη ἔνταση, χωρὶς νὰ ὑπάρχει ἡ παραμικρὴ ἐλπίδα ὅτι κάτι θὰ ἀλλάξει. Καὶ διερωτᾶται ἕνας λογικὸς ἄνθρωπος, θὰ ἀφήσουμε τοὺς σκανδαλοποιοὺς νὰ μᾶς πνίξουν πνευματικά; Εἶναι ἡ ἀνοχὴ τρόπος ἀποτελεσματικῆς ἀντιμετώπισης; Προφανῶς καὶ δὲν εἶναι. Οἱ σκανδαλοποιοὶ μόνοι τους δὲν κρεμοῦν μυλόπετρα στὸ λαιμό τους. Οὔτε ἐμεῖς θὰ τὴν κρεμάσουμε, γιὰ νὰ πνιγοῦν στὴ θάλασσα. Ὅμως πρέπει νὰ ἀνησυχοῦμε, νὰ μὴ ἀλλάζουμε γνώμη, νὰ μὴν ἐθελοτυφλοῦμε καὶ νὰ μὴν εἴμαστε ἀρνητικοὶ στὴν ἀποκάλυψη τῶν σκανδάλων καὶ στὸν ἔλεγχο. Ἡ ἁμαρτωλὴ πραγματικότητα πρέπει νὰ ἐλέγχεται, ὅταν γίνεται ἄθλιο κατεστημένο, γιατὶ βλάπτει τοὺς πιστοὺς καὶ ὑποβαθμίζει τὴν Ἐκκλησία στὴν συνείδηση τοῦ λαοῦ. Εἶναι ἐνδιαφέρον νὰ σημειώσουμε περιπτώσεις σκανδαλισμοῦ, τὶς ὁποῖες πολλὲς φορὲς παραβλέπουμε, εἴτε ἑκουσίως εἴτε ἀκουσίως. Τὶς ἀναφέρει ὁ Μέγας Βασίλειος. «Σκανδαλίζει κανείς, ὅταν παραβαίνει τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ μὲ λόγια ἤ μὲ ἔργα καὶ ὁδηγεῖ καὶ ἄλλον στὴν παράβαση τοῦ θείου νόμου, ὅπως παρέσυρε τὸ φίδι τὴν Εὔα καὶ ἡ Εὔα τὸν Ἀδάμ». «Σκανδαλίζει κανείς, ὅταν ἐμποδίζει κάποιον νὰ ἐκτελέσει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὁ Πέτρος τὸν Κύριο, ὅταν εἶπε: «Ὁ Θεὸς νὰ σὲ φυλάξει, Κύριε· δὲν πρέπει νὰ σοῦ συμβοῦν αὐτὰ τὰ φοβερὰ ποὺ μᾶς εἶπες». Ὁπότε ἄκουσε ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου: «Φύγε ἀπὸ μπροστά μου, Σατανά, μοῦ εἶσαι ἐμπόδιο στὸ ἀπολυτρωτικό μου ἔργο, γιατὶ δὲν φρονεῖς ὅσα ἀρέσουν στὸν Θεό, ἀλλὰ ὅσα ἀρέσουν στοὺς ἀνθρώπους”». «Σκανδαλοποιὸς εἶναι κι ἐκεῖνος ποὺ ἐνθαρρύνει τοὺς ἀνθρώπους μὲ ἀσθενῆ πίστη, σὲ κάτι ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἀπαγορεύει ὁ θεῖος νόμος». «Σκανδαλίζει ὁ λιποτάκτης μοναχὸς μὲ τὸ νὰ ἐπανέλθει στὴν κοσμικὴ ζωή, μὲ καταδικασμένη τὴν ψυχή του, κάτι ποὺ θὰ προκαλέσει σὲ ὅλους τὴν προκατάληψη καὶ τὴν ὑπόνοια ὅτι ἡ ἐν Χριστῷ ζωὴ καὶ συμπεριφορὰ εἶναι ἀδύνατη». Σκανδαλισμὸ ἐπίσης προκαλοῦν καὶ μερικοὶ γνωστοὶ εὐσεβεῖς, ὅταν ἀπὸ ἀδυναμίες καὶ ἰδιοτελεῖς σκοπιμότητες, ἀκολουθοῦν δρόμους, ποὺ εἶναι ἀντίθετοι μὲ τὴ διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου καὶ διαψεύδουν τὴν ἐντύπωση ὅτι εἶναι συνεπεῖς στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Οἱ σκανδαλοποιοὶ πάντα ἐπιζητοῦν καὶ βρίσκουν συνεργάτες καὶ συνηγόρους. Θέλουν νὰ κρύψουν τὰ φανερὰ «κατορθώματά» τους! Ἐμφανίζονται ὡς θύματα συκοφαντῶν, ἐνῶ ἔχουν φόβο Θεοῦ καὶ ἐργάζονται μὲ ἀφοσίωση καὶ ἱεραποστολικὴ διάθεση στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας! Κι ἐνῶ προσπαθοῦν νὰ διαψεύσουν τὶς διαδόσεις γιὰ τὰ ἔργα τους, συνεχίζουν μὲ καινούργια σκάνδαλα, χωρὶς ντροπὴ καὶ στοιχειώδη συναίσθηση. Τὰ μάτια τους εἶναι στεγνά. Δὲν ἔχουν οὔτε ἕνα δάκρυ μετάνοιας! Ὁ Χριστὸς ἀναφέρεται στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζει ὁ χριστιανὸς ἐκεῖνον, ποὺ τὸν πληγώνει μὲ τὸν σκανδαλώδη βίο του. Συμβουλεύει σχετικά: «Ἄν σφάλλει ἀπέναντί σου ὁ ἀδελφός σου, πήγαινε καὶ ἐπίπληξέ τον χωρὶς νὰ εἶναι ἄλλος μπροστά. Ἄν σὲ ἀκούσει, κέρδισες τὸν ἀδελφό σου. Ἄν ὅμως δὲν σὲ ἀκούσει, πάρε μαζί σου ἀκόμα ἕνα ἤ δύο ἄλλους, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ ἀποδειχθεῖ ἐκεῖνο, ποὺ θὰ εἰπωθεῖ, ἀφοῦ θὰ τὸ διαβεβαιώνουν δύο ἤ τρεῖς μάρτυρες. Ἄν καὶ αὐτοὺς δὲν τοὺς ἀκούσει, πές το στὴ συνάθροιση τῆς ἐκκλησίας· κι ἄν παρακούσει καὶ τὴν ἐκκλησία, τότε πιὰ θὰ εἶναι γιὰ σένα, ὅπως ὁ εἰδωλολάτρης ἤ ὁ τελώνης (μισητὸς καὶ ἁμαρτωλός)». Ἡ ἔνοχη σιωπὴ ἀπέναντι στὰ σκάνδαλα διαιωνίζει φοβερὲς καταστάσεις στὸ ἱερὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὥρα ποὺ ὁ Κύριός μας ἀνησυχεῖ καὶ

–Γέροντα, γιατί στις γιορτές συνήθως συμβαίνει κάποιος πειρασμός; -Δεν ξέρεις; Στις γιορτές ο Χριστός, η Παναγία, οι Άγιοι έχουν χαρά και κερνούν, δίνουν ευλογίες, δώρα πνευματικά στους ανθρώπους. Εδώ οι γονείς κερνούν, όταν γιορτάζουν τα παιδιά, ή οι βασιλείς χαρίζουν ποινές, όταν γεννιέται κανένα βασιλόπουλο, οι Άγιοι γιατί να μην κεράσουν; Μάλιστα η χαρά που δίνουν κρατάει πολύ και βοηθιούνται πολύ οι ψυχές. Γι’ αυτό ο διάβολος, επειδή το ξέρει αυτό, δημιουργεί πειρασμούς, για να στερηθούν οι άνθρωποι τα θεία δώρα και να μη χαρούν ούτε να ωφεληθούν από την γιορτή. Και βλέπεις, μερικές φορές στην οικογένεια, όταν σε μια γιορτή ετοιμάζονται όλοι να κοινωνήσουν, τους βάζει ο πειρασμός να μαλώσουν, και όχι μόνο δεν κοινωνούν, αλλά ούτε στην εκκλησία πηγαίνουν. Τα φέρνει έτσι τα πράγματα το ταγκαλάκι, ώστε να στερηθούν όλη την θεία βοήθεια. Αυτό παρατηρείται και στην δική μας, την καλογερική, ζωή. Πολλές φορές το ταγκαλάκι, επειδή γνωρίζει εκ πείρας ότι θα βοηθηθούμε πνευματικά σε κάποια γιορτή, εκείνη την ημέρα, ή μάλλον από την παραμονή, δημιουργεί έναν πειρασμό – σαν πειρασμός που είναι – και μας χαλάει όλη την διάθεση. Μπορεί λ.χ. να μας βάλει να φιλονικήσουμε με έναν αδελφό, και ύστερα μας θλίβει, μας τσακίζει ψυχικά και σωματικά. Έτσι, δεν μας αφήνει να ωφεληθούμε από την γιορτή με τον χαρούμενο τρόπο της δοξολογίας. Ο Καλός Θεός όμως, όταν δει ότι δεν δώσαμε εμείς αφορμή, αλλά αυτό έγινε μόνον από φθόνο του πονηρού, μας βοηθάει. Και ακόμη πιο θετικά μας ωφελεί, όταν εμείς παίρνουμε ταπεινά το σφάλμα επάνω μας και δεν κατηγορούμε όχι μόνον τον αδελφό μας αλλά ούτε και τον μισόκαλο διάβολο, διότι η δουλειά του αυτή είναι: να δημιουργεί σκάνδαλα και να σκορπάει κακότητα, ενώ ο άνθρωπος ως εικόνα Θεού πρέπει να σκορπάει ειρήνη και καλοσύνη. (Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος”, σελ. 163-164)

Έλεγε κάποτε ο Άγιος Πορφύριος στον Σεβ. Μητρ. Νεοφύτου και Μπάτσκας κ. Ειρηναίο: «Κάθισα μία ημέρα πάνω σε μία γέφυρα εκεί στα μέρη σας,(ενν. στη Σερβία όπου μετέβαινε με χαρισματικό τρόπο)… Παρατηρούσα τους ανθρώπους που περνούσαν. Και με τη χάρι του Θεού τους έβλεπα διάφανους, και τα σώματα και τις ψυχές τους. Τι να σου πω, Ειρηναίε! Είδα ψυχές άδειες, μοναχικές, πληγωμένες, τσακισμένες. Έβλεπα εκεί να περνούν αγόρια και κορίτσια πιασμένα χέρι χέρι, χωρίς όμως οι ψυχές τους να έχουν δύναμη να αγαπήσουν αληθινά. Ερωτεύονται χονδρά και επιφανειακά. Μεγαλωμένα χωρίς οικογένεια ή και σε άθεη οικογένεια, δεν έχουν εφόδια για την αληθινή αγάπη. Πολλές από τις κοπέλες σας δεν είναι καν εις θέσιν να γίνουν μητέρες από την ελευθεριάζουσα ζωή που κάνουν. Γι’ αυτό μη λέτε στους νέους θεωρίες, αλλά να τους ομιλείτε να ζουν σεμνή ζωή. Να μη ζουν με χαλαρότητα ηθών. Να τους ομιλείτε σε βασικά θέματα: ότι ο Χριστός τα κάνει όλα, αλλά εμείς πρέπει να θέλουμε τον Χριστό. Να τον αποδεχόμεθα. Και αυτό επιτυγχάνεται με προσπάθεια, με εγκράτεια. Την θέλει την άσκηση ο Χριστός. Θέλει τον αγνό έρωτα. Στους νέους λοιπόν να συνιστάτε να αγαπούν την αγνότητα, γιατί η ελευθεριάζουσα ζωή δεν είναι μόνο ανθυγιεινή και άχαρη, αλλά είναι και εξαθλιωτική. Εξαθλιώνει τον άνθρωπο, τον αχρηστεύει, δημιουργεί ψυχολογικές και σωματικές διαταραχές. Στους νέους να διδάσκεις να μελετούν την Αγία Γραφή και ειδικά το Ψαλτήρι». Σεβ. Μητρ. Νεοφύτου και Μπάτσκας κ. Ειρηναίου/ Η πνευματική σχέση του Γερ. Πορφυρίου με τον Σερβικό λαό, στο Πρακτικά Διορθόδοξου Μοναστικού Συνεδρίου: Γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης, Ορόσημο αγιότητος στο σύγχρονο κόσμο, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά 2008, σελ. 296.

  Η ελεημοσύνη πολύ βοηθάει τους κεκοιμημένους. Ο πλούτος φέρνει την καταστροφή στον άνθρωπο, όταν δεν διανέμεται στους φτωχούς για την ψυχή μας και για τις ψυχές των πεθαμένων μας Η ελεημοσύνη στους πονεμένους, χήρες, ορφανά κ.λπ. πάρα πολύ βοηθάει και για την ανάπαυση των κεκοιμημένων. Γιατί, όταν δίνει κανείς ελεημοσύνη για έναν κεκοιμημένο, οι άλλοι λένε: «Θεός σχωρέσ’ τον. Να αγιάσουν τα κόκκαλά του». Αν τύχη κάποιος να έχει αρρώστιες, να μην μπορεί να δουλέψει, να έχει χρέη, και σε μια τέτοια δύσκολη περίσταση τον βοηθήσεις και πεις «πάρ’ τα για την ψυχή του τάδε», θα πει και αυτός: «Θεός σχωρέσ’ τον, να αγιάσουν τα κόκκαλά του!». Κάνουν δηλαδή καρδιακή προσευχή και αυτό είναι πού βοηθάει πολύ τους κεκοιμημένους. – Όταν κάποιας ο άνδρας πεθάνει ακοινώνητος, ανεξομολόγητος η σκοτωθεί το παιδί της, τι άλλο μπορεί να κάνει, για να βοηθήσει τις ψυχές τους; – Όσο μπορεί, να γίνει η ίδια καλύτερη. Αυτό φυσικά θα βοηθήσει και την ίδια, αλλά θα βοηθήσει και τον άνδρα της, γιατί, αφού στεφανώθηκαν, έχει μερίδιο και εκείνος που πέθανε. Αυτό είναι το κυριότερο από όλα, να γίνει καλύτερη. Αλλιώς, μπορεί να κάνει και μια καλοσύνη, αλλά να έχει και τον χαβά της. Σου λέει: «Έκανα τα καθήκοντα μου. Άλλο τι θέλεις να κάνω;» και μένει αδιόρθωτη ή και χειροτερεύει. Ελεημοσύνη «εν τω κρύπτω» – Γέροντα, μερικοί θεωρούν φαρισαϊσμό το να πηγαίνει κανείς στην Εκκλησία και να υστερεί στην αγάπη και την θυσία. – Έ, που το ξέρουν; Είναι σίγουροι γι’ αυτό; – Έτσι κρίνουν. – Ο Χριστός τι είπε; «Να κρίνετε»; ο άλλος μπορεί να μη δίνει στον τσιγγάνο, γιατί έχει υπ’ όψιν του έναν άρρωστο που έχει μεγάλη ανάγκη και θα βοηθήσει εκείνον. Τον τσιγγάνο κάποιος περαστικός θα βρεθεί να του δώσει κάτι, ενώ εκείνον δεν θα του δώσει κανένας. Πώς βγάζουν συμπεράσματα, χωρίς να ξέρουν; Φαρισαϊσμός είναι, όταν κάποιος κάνει την καλοσύνη φανερά, για να τον επαινέσουν. Θυμάμαι, όταν ήμουν το 1957 στο Ιδιόρρυθμο, έδιναν για κάθε διακόνημα, ανάλογα με το πόσο δύσκολο ήταν, μια ευλογία. Επειδή τότε υπήρχε στα μοναστήρια λειψανδρία, ήταν μερικοί Πατέρες πού είχαν δυνάμεις και αναλάμβαναν πολλά διακονήματα και έπαιρναν περισσότερες ευλογίες, αλλά τις έδιναν. Ήταν ένας μοναχός που τον έλεγαν «σπάγκο», γιατί δεν έδινε. «Όταν πέθανε αυτός ο μοναχός, μαζεύτηκαν στην κηδεία του ταλαίπωροι άνθρωποι από εδώ από την Χαλκιδική, από την Μεγάλη Παναγία, από το Παλαιοχώρι, το Νεοχώρι, και τον έκλαιγαν. Αυτοί είχαν βόδια και κουβαλούσαν την ξυλεία, τους γρεντέδες, γιατί τότε η μεταφορά γινόταν με τα βόδια – μη βλέπεις τώρα που γίνεται με αυτοκίνητα, με τριαξονικά! Τι έκανε αυτός ο καημένος; Μάζευε-μάζευε τα χρήματα που του έδιναν για τα διακονήματα που έκανε και, όταν έβλεπε έναν οικογενειάρχη που είχε μόνον ένα βόδι η ψοφούσε το βόδι του, του αγόραζε ένα βόδι. Και τότε το να αγοράσεις ένα βόδι ήταν μεγάλο πράγμα στοίχιζε, πέντε χιλιάδες δραχμές, αλλά τα χρήματα ήταν γερά. Οι άλλοι Πατέρες έδιναν πέντε δραχμές στον έναν φτωχό, δέκα στον άλλον, κανένα εικοσάρικο στον άλλον, έκαναν δηλαδή τέτοιες καλοσύνες και φαίνονταν. Εκείνος καθόλου δεν φαινόταν, γιατί δεν έδινε όπως έδιναν οι άλλοι, αλλά τα μάζευε και βοηθούσε με αυτόν τον τρόπο. Έτσι όλοι τον έλεγαν «σπάγκο, σπάγκο» και πήρε το όνομα «σπάγκος», σπαγκοραμμένος δηλαδή! Και τελικά, όταν πέθανε, μαζεύτηκαν οι καημένοι και έκλαιγαν. «Με έσωσε!», έλεγε ο ένας, «με έσωσε!», έλεγε ο άλλος. Γιατί τότε, άμα είχε ένα βόδι κανείς, μετέφερε την ξυλεία και έτρεφε την οικογένειά του. Τα έχασαν οι Πατέρες! Γι’ αυτό λέω, που ξέρεις τι κάνει ο άλλος; – Γέροντα, υπάρχουν άνθρωποι που δεν πιστεύουν, αλλά είναι πονόψυχοι και κάνουν καλοσύνες. – Όταν ένας κοσμικός δίνει από καθαρή διάθεση και όχι από ανθρωπαρέσκεια, τότε ο Θεός δεν θα τον αφήσει, αλλά κάποτε θα μιλήσει στην καρδιά του. Μου διηγήθηκε μια φορά ένας γνωστός μου που ζούσε στην Ελβετία το εξής περιστατικό: Μια πλούσια άθεη κυρία ήταν τόσο πονόψυχη, που είχε φθάσει σε σημείο να μοιράσει όλη την περιουσία της σε φτωχούς και πονεμένους, και στο τέλος έμεινε πάμφτωχη. Τότε, όσοι είχαν βοηθηθεί, φρόντισαν να μπει στο καλύτερο Γηροκομείο. Παρόλο όμως που έκανε τόσες καλοσύνες, παρέμενε άθεη. Πήγαιναν να της μιλήσουν για τον Χριστό και δεν δεχόταν συζήτηση. Έλεγε πως ο Χριστός δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας καλός άνθρωπος, ένας κοινωνικός εργάτης, και άλλες τέτοιες θεωρίες. Ίσως και οι Χριστιανοί που είχε γνωρίσει να μην την είχαν βοηθήσει, για να συγκινηθεί από την ζωή τους. «Κάνε προσευχή γι’ αυτήν την ψυχή», μου έλεγε ο φίλος μου. Πάντως έκανε πολλή προσευχή και εκείνος για την μεταστροφή της. Μετά από καιρό μου είπε ο φίλος μου: «Μια μέρα που πήγα να την επισκεφθώ στο Γηροκομείο, την βρήκα ολότελα αλλαγμένη. «Πιστεύω, πιστεύω», φώναζε». Της είχε συμβεί ένα γεγονός που την αλλοίωσε. Ζήτησε μετά να βαπτισθεί. Από το βιβλίο: Λόγοι του Γέροντος Παισίου Β’. Πνευματική αφύπνιση. Έκδοση: Ιερόν Ησυχαστήριον Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος. Σουρωτή Θεσσαλονίκης. 1999.

– Γέροντα, όταν κάνει ελεημοσύνη κανείς, αλλά νιώθει ένα κενό, τι φταίει; – Να προσέξει μήπως κινείται από ανθρωπαρέσκεια. Όταν έχει καθαρά κίνητρα, αισθάνεται χαρά. Σε μια πόλη ξέρετε τι έκαναν μια φορά; Μου το έλεγε ένας γνωστός μου ευλαβής δικηγόρος. Πλησίαζαν Χριστούγεννα και είπαν μερικοί Χριστιανοί να μαζέψουν διάφορα πράγματα, να τα κάνουν δέματα και να τα μοιράσουν στην πλατεία στους φτωχούς – ήταν τότε μετά την Κατοχή που οι άνθρωποι είχαν ανάγκη. Τους λέει ο δικηγόρος: «Αφού ξέρουμε ποιοι είναι οι φτωχοί, καλύτερα να τα δώσουμε αθόρυβα». «Όχι, του λένε, να τα μοιράσουμε στην πλατεία εις δόξαν Θεού, για να δουν ότι ενδιαφερόμαστε». «Μα δεν κάνει, τους ξαναλέει αυτός. Πού το βρήκατε γραμμένο να γίνεται έτσι η ελεημοσύνη;». Το δικό τους εκείνοι, «εις δόξαν Θεού…». Με κανέναν τρόπο δεν μπορούσε να τους πείσει. Αφού είδε και απόκαμε, τους άφησε. Συγκέντρωσαν λοιπόν τα δέματα στην μεγάλη πλατεία της πόλεως και ανακοίνωσαν κιόλας ότι εκεί θα μοιράσουν δέματα. Το έμαθαν όλοι και όρμησαν κάτι άνθρωποι μπαμπάτσικοι, σαν γορίλλες, και μάζευαν-μάζευαν, τα άρπαξαν όλα. Και έτσι πήραν τα δέματα όσοι ήταν βάρβαροι και δεν είχαν ούτε ανάγκη, και οι καημένοι οι φτωχοί έμειναν με άδεια χέρια. Μόλις πήγαν οι υπεύθυνοι να αντιδράσουν, τους έδωσαν και ένα ξύλο γερό «εις… δόξαν Θεού!». Βλέπετε πώς λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι! Σέ έναν κοσμικό δικαιολογείται και να υπερηφανευθεί και να κάνει διαφήμιση, αλλά στους πνευματικούς ανθρώπους πώς να δικαιολογηθεί; Από το βιβλίο: Λόγοι του Γέροντος Παισίου Β’. Πνευματική αφύπνιση. Έκδοση: Ιερόν Ησυχαστήριον Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος. Σουρωτή Θεσσαλονίκης. 1999.

Τίποτε, ἀγαπητοί μου, δὲν εἶνε τυχαῖο στὸν κόσμο. Οὔτε μιὰ σταγόνα νεροῦ οὔτε ἕνα φύλλο ἀπὸ τὰ δέντρα δὲν πέφτει χωρὶς κάποια αἰτία. Κάθε πρᾶγμα ἢ γεγονὸς ἔχει τὴν αἰτία του. Οἱ ἄνθρωποι ἐρευνοῦν γιὰ νὰ βροῦν τὰ βαθύτερα αἴτια. Ἀξιέπαινη ἡ ἔρευνα τῆς ἐπιστήμης. Ἀλλ᾿ ὄχι σπάνια ἡ ἔρευνα γιὰ νὰ βρεθῇ ἡ αἰτία ἀποτυγχάνει· ὁ νοῦς τῶν ἐπιστημόνων πλανᾶται, λοξοδρομεῖ, πέφτει σὲ λαβύρινθο ἀμφιβολιῶν καὶ βγάζει σφαλερὰ συμπεράσματα, ποὺ δὲν δίνουν τὴν εἰκόνα τῆς πραγματικῆς αἰτίας τῶν γεγονότων. Ἔτσι καὶ προκειμένου γιὰ τὴν αἰτία τῆς πτώσεως τοῦ Βυζαντίου. * * * Ἀπὸ ὅσα μαρτυροῦν αὐτόπτες καὶ αὐτήκοοι βγαίνει τὸ συμπέρασμα, ὅτι «ἡ ἀπερίγραπτη ἐκείνη συμφορὰ δὲν ἐπῆλθε μόνη της· ἦταν ἀποτέλεσμα μιᾶς γενικῆς ἐξαχρειώσεως τοῦ ἔθνους, ὅτι κυρία αἰτία δὲν ἦταν τόσο ἡ δύναμι τοῦ κατακτητοῦ ὅσο οἱ ἁμαρτίες ποὺ πλημμύρισαν τὸν πολιτικό, κοινωνικὸ καὶ ἰδιωτικὸ βίο» (Νικηφόρος Καλογερᾶς μτφρ.). Πράγματι ἡ Πόλις καὶ μαζί της ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία ἔπεσε γιὰ τὶς ἁμαρτίες τῶν κατοίκων της. Μπορεῖ ὁ μαθητὴς τῆς σχολῆς τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ(σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία μόνο ὁ οἰκονομικὸς παράγων εἶνε ἐκεῖνος ποὺ ῥυθμίζει τὴν ἐξέλιξι τῶν κοινωνιῶν), νὰ μᾶς εἰρωνευθῇ γιὰ τὴν ἀφελῆ, κατ᾿ αὐτόν, ἑρμηνεία ποὺ δίνουμε. Ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀποκλείει ἀ πὸ τὴν ἱστορία τὴν ὕπαρξι ἠθικοῦ καὶ πνευ μα τικοῦ παράγοντος καὶ ἀποδίδει τὰ πάντα στὴ συστολὴ ἢ διαστολὴ τοῦ στομάχου καὶ Θεὸ ἔχει τὴν ὕλη, αὐτὸς μυωπάζει καὶ δὲν μπορεῖ νὰ δῇ τὰ ἀπώτερα αἴτια καὶ τοὺς παράγοντες ἐκείνους ποὺ ἡ ἐπίδρασί τους στὴν ἐξέλιξι τῶν ἀνθρωπίνων κοινωνιῶν εἶνε τεραστία. Πίσω ἀπὸ τὴν ὕλη κρύβεται τὸ πνεῦμα. Πίσω ἀπὸ τοὺς φυσικοὺς νόμους ὑπάρχουν οἱ ἠθικοὶ νόμοι, ποὺ ἡ μὲν αὐστηρὴ τήρησί τους ἐπιφέρει τὴν κοινωνικὴ ἀκμὴ καὶ πρόοδο, ἐνῷ ἡ ἀσύστολη παράβασί τους ἀπὸ τοὺς ἄρχοντες καὶ τὸ λαὸ ἐπιφέρει τὴν ἐξασθένησι, τὸν ἐκφυλισμὸ καὶ τὸν ὁλοκληρωτικὸ ὄλεθρο τῶν ἐθνῶν. Ἕνα μικρὸ ἔθνος, ποὺ οἱ πολῖτες του ζοῦν μὲ φόβο Θεοῦ κ᾽ εἶνε πρόθυμοι νὰ ἀκοῦνε καὶ γρήγοροι καὶ δραστήριοι στὸ νὰ ἐφαρμόζουν τοὺς ἠθικοὺς νόμους του, εἶνε ἀδύνατον νὰ νικηθῇ, ἔστω καὶ ἂν ὁ ἐχθρὸς ποὺ τοῦ ἐπιτίθεται διαθέτῃ δεκαπλάσιες καὶ εἰ κοσαπλάσιες δυνάμεις· διότι ἕνας πιστὸς δοῦλος τοῦ Θεοῦ θὰ καταδιώξῃ χίλιους ἀπίστους καὶ ἀσεβεῖς(Δευτ. 32,30. Ἰησ. Ναυῆ 23,10). Ἔχει μαζί του σύμμαχο τὸν Κύριο! Ποιός ἄλλος μεγαλύτερος σύμμαχος ὑπάρχει ἀπὸ αὐτόν; Ἀντιθέτως ἕνα μεγάλο ἔθνος, ποὺ οἱ πολῖτες του εἶνε καθημερινοὶ παραβάτες τῶν ἠθικῶν νόμων καὶ φρικτοὶ ὑβρισταὶ τῆς θείας μεγαλωσύνης τοῦ Δημιουργοῦ καὶ ζοῦν μιὰ ζωὴ ἁρπαγῆς καὶ ἀκολασίας, τὸ ἔθνος αὐτὸ θὰ καταρρεύσῃ. Τίποτε δὲν θὰ μπορέσῃ νὰ τοῦ προσφέρῃ ὁ πιὸ ἰσχυρὸς ἐξοπλισμός, οἱ πλωτοὶ κολοσσοὶ στὴ θάλασσα, τὰ ὑπερφρούρια στὸν ἀέρα, τὰ τεχνητὰ τείχη στὴν ξηρά. Γιὰ ᾽κεῖνον ποὺ φοβᾶται τὸ Θεὸ ὁ ἱστὸς τῆς ἀράχνης γίνεται φρούριο ἀπόρθητο, ἐνῶ γιὰ τὸν ἀσεβῆ, τὸν ἀναιδῆ περιφρονητὴ τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, θὰ ἔρθῃ στιγμὴ ποὺ καὶ τὰ χαλύβδινα τείχη ποὺ τὸν προστατεύουν θὰ γίνουν πιὸ ἀδύναμα κι ἀπὸ ἱστὸ ἀράχνης, ξερὴ καλαμιὰ ποὺ καίγεται μ᾽ ἕνα σπίρτο. Τίποτε δὲν πρόκειται νὰ σώσῃ τὸν ὑπερήφανο ἀσεβῆ, τὸν ἀμετανόητο λαό. Ὅπως λέει ὁ Κύριος μὲ τὸ στόμα τοῦ προφήτου Ὀβδιού, «Ἐὰν μετεωρισθῇς ὡς ἀετὸς καὶ ἐὰν ἀνὰ μέσον τῶν ἄστρων θῇς νοσσιάν σου, ἐκεῖθεν κατάξω σε», δηλαδή· Ἂν ὑψωθῇς σὰν ἀετὸς κι ἂν στήσῃς τὴ φωλιά σου ἀνάμεσα στὰ ἄστρα, ἀπὸ ᾽κεῖ θὰ σὲ κατεβάσω(Ὀβδ. 4). Ὁ Θεὸς δὲν στέκεται σὰν ἕνας ἀπαθὴς θεατὴς τῆς ἱστορίας τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων. Εἶνε ὁ δίκαιος Κριτής. Φαίνονται τὰ ἴχνη του διὰ μέσου τῶν σελίδων τῆς ἱστορίας. Διαβαίνει ἀμείβοντας τὴν ἀρετή, τιμωρώντας τὴν κακία, καὶ ἀπ᾽ τὸ πικρὸ ἡ ἄπειρη Σοφία του ξέρει νὰ βγάζῃ τὸ γλυκύ· ἀπ᾽ τὴν κοπριὰ τὰ εὐωδιαστὰ ἄνθη τῆς εἰλικρινοῦς μετανοίας καὶ ἱερᾶς κατανύξεως, κι ἀπὸ τὴ δουλεία τοῦ 1453 τὸ ἡρωικὸ 1821. * * * Κάθε χρόνο, ἀγαπητοί μου, μὲ ἀφορμὴ τὴν ἐπέτειο τοῦ θλιβεροῦ γεγονότος τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἂς μελετοῦμε σοβαρὰ τὴν ἱστορία καί, βλέποντας ὅτι ἡ κυρία αἰτία τῆς συμφορᾶς ἐκείνης ἦταν ἡ ἁμαρτία ποὺ ἐπλεόνασε, ἂς ἀν τλήσουμε πολύτιμα διδάγματα. Τὰ παθήματα τῶν προγόνων ἂς γί νουν μαθήματα γιὰ μᾶς. Τὸ ἕνα, ποὺ πρέπει νὰ ἑλκύσῃ ἀμέριστη τὴν προσοχὴ κλήρου καὶ λαοῦ, εἶνε τοῦτο· ὅλοι ἐμεῖς ποὺ κατοικοῦμε τὴ μαρτυρικὴ αὐτὴ γωνιὰ τοῦ κόσμου, «ποὺ φτάσαμε στὰ τέλη τῶν αἰώνων»(Α΄ Κορ. 10,11), ἂν ἀγαποῦμε τὸν Κύριο, ἂς τηροῦμε τὶς ἐντολές του, ἂς «ἀποστυγῶμεν τὸ πονηρόν» ἂς ἀπεχθανώμαστε δηλαδὴ τὸ κακό(῾Ρωμ. 12,9) ὁπουδήποτε κι ἂν τὸ συναντήσουμε· συγκεκριμένα δηλαδή, νὰ μισοῦμε δυνατὰ τὴ θεομπαιξία, τὴ σιμωνία, τὴ βλασφημία, τοὺς ὅρκους, τὴ φιλοδοξία, τὴν ἁρπαγή, τὴν ἀκολασία, τὴν κακὴ ἐπιθυμία, τὴ φιλαργυρία, «τὴν πλεονεξίαν, ἥ τις ἐστὶν εἰδωλολατρία»(Κολ. 3,5). Αὐτὰ τὰ πάθη ἔ γι ναν οἱ νεκροθάφτες τῆς Βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας. Αὐτὰ στάθηκαν οἱ ἰσχυρότεροι σύμ μαχοι τοῦ κατακτητοῦ. Χωρὶς τὴ δική τους βοήθεια ποτέ ὁ Μωάμεθ ὁ Β΄ δὲν θὰ ἔμπαινε στὴν Πόλι, ἡ σημαία τοῦ σταυροῦ θὰ κυμάτιζε στὸν τροῦλλο τῆς Ἁγίας Σοφίας, καὶ διαφορετικὴ θὰ ἦταν ἡ ἐξέλιξι τῶν γεγονότων. * * * Ἀδελφοὶ Ἕλληνες! Μὲ πόνο ψυχῆς καὶ δάκρυα σᾶς προσφωνῶ κατὰ τὴ θλιβερὴ αὐτὴ ἐπέτειο. Ἂς βάλουμε τὸ χέρι στὴν καρδιὰ κι ἂς ρωτήσουμε καθένας τὸν ἑαυτό του κι ὁ ἕνας τὸν ἄλλο· Ζῇ μέσα μας ἡ ὀρθὴ πίστι, ἡ ἀνυπόκριτη ἀγάπη στὸν Κύριο καὶ τὸν πλησίον; Ἂν εἶνε μαζί μας ὁ Κύριος, τότε ἡ πατρίδα μας θὰ εἶνε ἀπόρθητο φρούριο. Ἂν ὅμως πλήθυνε ἡ ἀνομία, πάγωσε ἡ ἁγνὴ ἀγάπη, νεκρώθηκε ἡ Ὀρθόδοξος πίστις, ὑψώθηκαν ἀνάμεσά μας ξένοι βωμοί, νέα εἴδωλα τοῦ ψευτοπολιτισμοῦ, τότε νέα συμφορά, μεγαλύτερη σὲ βάθος καὶ ἔκτασι ἀπὸ τὴν ἅλωσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, θὰ πέσῃ στὸ ταλαίπωρο ἔθνος μας. Ὁ «Θεὸς οὐ μυκτηρίζεται», δὲν ἐμπαίζεται (Γαλ. 6,7). Εἶνε «πῦρ καταναλίσκον», φωτιὰ ποὺ κατατρώει (Δευτ. 4,24· 9,3. Ἑβρ. 12,29). Κανένας ἔξυπνος οἰκονομικὸς συνδυασμός, καμμιά συμμαχία μὲ ξένα κράτη δὲ θὰ μᾶς σώσῃ, ἂν ἀπιστοῦμε καὶ νεοειδωλολατροῦμε καὶ βλασφημοῦμε καπηλικῶς τὰ θεῖα. Ἱστὸ ἀράχνης ὑφαίνουμε, ἕνα λεπτὸ καλάμι θὰ μᾶς διαλύσῃ. Ἀδελφοὶ Ἕλληνες! Ἀπὸ μᾶς, ὅσο ὑπάρχει ἀκόμη καιρός, ἐξαρτᾶται ἡ ἀποτροπὴ μιᾶς νέας συμφορᾶς. Ἐμπρός μας σήμερα βρίσκονται «ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος»(βλ. Δευτ. 30,19. Σ. Σειρ. 15,17)· ἡ ζωὴ μαζὶ μὲ τὸ Χριστό, ὁ θάνατος μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστό. Ἂς ἐκλέξουμε τὴ Ζωὴ τὴν ἀθάνατη.

  Η μεγαλύτερη πλάνη του διαβόλου… Υπάρχει λύπη για τον αδερφό μας που πλανήθηκε. Ως χριστιανοί δεν μισούμε το πρόσωπο αλλά την αμαρτία. Την αμαρτία από την οποία υποφέρουμε όλοι και αν δεν μετανοήσουμε, θα χάσουμε τον παράδεισο… Εδώ όμως πέρα από την λύπη για τον αδερφό που πλανήθηκε, τίθεται σοβαρό ζήτημα συνεχούς πλάνης χιλιάδων ανθρώπων από τα λεγόμενά του. “Είναι η ταυτότητά μου, αυτό που είμαι” λέει ο Κονάνος. “Την δίνει ο Θεός” λέει ο μητροπολίτης Ιωνίας. “Δεν είναι η εποχή του Απόστολου Παύλου σήμερα που εθεωρείτο η ομοφυλοφιλία αμαρτία” λέει άλλος, ο π. Βασίλειος Θερμός. Αποκαλεί τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια “οικογένεια” ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος… Κι έτσι η ομοφυλοφιλία, πέρα από την καθημερινή προπαγάνδα μέσα από όλους τους κοινωνικούς φορείς, σιγά-σιγά έχει μπει στην ζωή μας κι έχει γίνει αποδεκτή από μεγάλο μέρος της (υποτιθέμενης) εκκλησίας. Η μεγαλύτερη πλάνη του διαβόλου, είναι ότι μας πείθει σιγά σιγά ότι ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΑΜΑΡΤΊΑ αλλά ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ. Οπότε δεν είναι πάθος για το οποίο πρέπει να αγωνιστείς με την βοήθεια του Θεού να το νικήσεις. Ίσα ίσα είναι η φύση σου που πρέπει να αποδεχθείς για να είσαι ”ευτυχισμένος”… Καταλαβαίνουμε ότι αυτό το σκεπτικό οδηγεί τους ανθρώπους σε ακόμα μεγαλύτερη πλάνη, ότι δηλαδή ο Θεός της Αγάπης σε αγαπά όπως είσαι, ότι όλοι σώζονται φτάνει να αγαπούν και να είναι ”καλοί άνθρωποι”. (…) Και η μεγίστη πλάνη ότι όσοι λένε αντίθετα από αυτά είναι ”κακόψυχοι”… (Και οι άγιοι δηλαδή). Θ. Σ.

  – Γέροντα, συχνά μου πονάει το στομάχι και δυσκολεύομαι να ανταποκριθώ στα πνευματικά μου καθήκοντα. – Εσύ κάθεσαι και συζητάς με τους λογισμούς σου, τα βλέπεις όλα μαύρα και βασανίζεσαι χωρίς λόγο∙ έτσι τσακίζεσαι ψυχικά και σωματικά. Έπειτα από ένα τέτοιο τσάκισμα πονάει και το στομάχι, και πού να βρεθεί μετά κουράγιο για πνευματικά; Μπορεί να πάρεις κάτι και να σου περάσει το στομάχι, αλλά, αν δεν λείψει η στενοχώρια, πάλι θα πονέσει. Μη δέχεσαι τους λογισμούς που σε απογοητεύουν, για να μην αχρηστέψεις τα δώρα που σου έχει δώσει ο Θεός. Όσο θα τοποθετείσαι σωστά, τόσο θα γαληνεύεις και θα ηρεμείς, και τόσο η υγεία σου θα καλυτερεύει και δε θα έχεις ανάγκη από φάρμακα. Η στενοχώρια αφοπλίζει τον άνθρωπο. Του ρουφάει όλο το μεδούλι των ψυχικών και σωματικών του δυνάμεων και δεν τον αφήνει να κάνει τίποτε. Δηλητηριάζει την ψυχή και φέρνει ανωμαλίες και στο σώμα. Χτυπάει στα πιο ευαίσθητα μέρη του σώματος και εξασθενεί τον άνθρωπο με το άγχος που δημιουργεί. Το δηλητηρίασμα από την πίκρα μπορεί να καταβάλει τελείως όχι μόνον έναν ευαίσθητο οργανισμό αλλά και γερούς οργανισμούς. Μια αδελφή εδώ ξέρετε τι δυνατότητες έχει; Μπορεί να κάνει πολύ καλή πνευματική εργασία, και στις δουλειές είναι σπίρτο! Όλο το μοναστήρι μπορεί να το φέρει βόλτα, αλλά, επειδή την πιάνει αυτό το τσάκισμα από την στενοχώρια, δεν μπορεί να κάνει τίποτε∙ χαραμίζεται. Κι έτσι αχρηστεύεται μια γερή μηχανή. Πάθη και αρετές Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Ε´ Ιερόν Ησυχαστήριον Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος Σουρωτή Θεσσαλονίκης

  Τον εξόργισες αρπάζοντας χρήματα; Με αυτά συμφιλιώσου μαζί Του και επιστρέφοντας σε όσους αδίκησες εκείνα που άρπαξες και δίνοντας σ’ εκείνους και άλλα επί πλέον, πες σαν τον Ζακχαίο∙ «Αποδίδω τετραπλάσια από όσα άρπαξα» ( Λουκ. 19,8 ) . Τον εξόργισες βρίζοντας και κακολογώντας πολλούς; Εξιλέωσέ Τον πάλι με την γλώσσα σου, αναπέμποντας προς Αυτόν καθαρές προσευχές, μιλώντας με καλά λόγια για εκείνους που σε βρίζουν, εγκωμιάζοντας εκείνους που σε κακολογούν, συγχωρώντας εκείνους που σε αδικούν. Αυτά δεν χρειάζονται ημέρες, ούτε χρόνια πολλά, αλλά μόνο καλή διάθεση, και κατορθώνονται μέσα σε μία ημέρα. Απομάκρυνε την πονηρία, προσπάθησε να ασκήσεις την αρετή, σταμάτησε την κακία και υποσχέσου ότι δεν θα τα ξανακάνεις και σου είναι αρκετό αυτό για απολογία. Σας δίνω εγώ την υπόσχεση και την εγγύηση, ότι ο καθένας από μας που αμαρτάνει, αν, αφού απομακρυνθεί από τα προηγούμενα κακά, υποσχεθεί στον Θεό με όλη του την ειλικρίνεια, ότι δεν θα τα ξανακάνει πλέον, τίποτε άλλο ο Θεός δεν θα ζητήσει για μεγαλύτερη απολογία. Γιατί ο Θεός είναι φιλάνθρωπος και σπλαχνικός και, όπως ακριβώς εκείνη που υποφέρει από τους φοβερούς πόνους του τοκετού επιθυμεί να γεννήσει, έτσι και αυτός επιθυμεί να χύση πλούσιο το έλεός Του∙ αλλά οι αμαρτίες μας Τον εμποδίζουν να το κάνει αυτό. Ας καταστρέψουμε λοιπόν το τείχος και ας κάνουμε αρχή της εορτής από εδώ ήδη αφήνοντας όλα κατά μέρος τις πέντε αυτές ημέρες∙ ας πάνε στο καλό τα δικαστήρια, ας πάνε στο καλό τα βουλευτήρια∙ ας διαμαρτύρονται τα βιωτικά πράγματα, τα συμβόλαια και τα συναλλάγματα∙ την ψυχή μου θέλω να σώσω. Διότι, «Τι έχει να ωφεληθεί ο άνθρωπος, εάν όλον τον κόσμο κερδίσει, αλλά ζημιώσει την ψυχή του;» ( Μαρκ. 8, 36 ). Αναχώρησαν οι μάγοι από την Περσία∙ εγκατάλειψε κι εσύ τα κοσμικά πράγματα και βάδισε προς τον Ιησού ∙ δεν είναι μεγάλη η απόσταση, αν θέλουμε. Διότι δεν χρειάζεται να διαπλεύσεις πέλαγος, ούτε να περάσεις πάνω από βουνοκορφές, αλλά καθισμένος στο σπίτι σου, δείχνοντας ευλάβεια και μεγάλη κατάνυξη, μπορείς να καταστρέψεις το τείχος, να απομακρύνεις το εμπόδιο, να συντομεύσεις το μήκος της οδού∙ διότι λέγει∙ «Εγώ είμαι Θεός, που βρίσκομαι πολύ κοντά και όχι Θεός που βρίσκεται μακριά» ( Ψαλμ. 144, 18 ) ∙ και «ο Κύριος βρίσκεται πολύ κοντά σ’ εκείνους που τον επικαλούνται αληθινά» ( Ιερ. 23, 23 ) .   ( Περί ακαταλήπτου, ΣΤ΄, ΕΠΕ 35, 210-214. PG 48, 753-755 ) Από το βιβλίο: «ΜΕΤΑΝΟΙΑ , ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ, ΝΗΣΤΕΙΑ, ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ» ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Χρυσοστομικός Άμβων ΣΤ΄» 2η Έκδοσις ( Επηυξημένη και βελτιωμένη)  Έκδοσις: Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου Νέα Σκήτη Αγ. Όρους