Η Θεία Χάρις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού με αξίωσε, εμένα τον ανάξιο, να διακονώ τον λαόν του Αγίου Θεού ως πνευματικός και εξομολόγος από το 1984. Στο διάστημα αυτό, έχω διαπιστώσει, ως ιατρός των πνευματικών ασθενειών, ότι πολλοί Χριστιανοί, ενώ εξολογούνται και μάλιστα συστηματικά, αλλά δεν μετανοούν. Τί θέλω να πω; Το Ιερό Μυστήριο λέγεται “Μυστήριο της Εξομολογήσεως και Μετανοίας”. Έχει δηλαδή δύο σκέλη: Το πρώτο είναι η εξομολόγηση των συνειδητοποιημένων και αναγνωρισμένων αμαρτημάτων. Το δεύτερο μέρος είναι η συνεχής μετάνοια. Δηλαδή, η αλλαγή του τρόπου της ζωής μας προς το καλύτερο. Ο αγώνας εναντίον των προσωπικών μας ελαττωμάτων και αδυναμιών. Η προσπάθεια στο να καταπολεμούμε την κάθε είδους αμαρτία και να αποκτήσουμε τις αρετές, ώστε να μοιράσουμε, όσο γίνεται, πιο πολύ με τον ίδιον τον Σωτήρα Χριστό. Εάν, λοιπόν, απλά εξομολογούμαστε, αλλά δεν μετανοούμε, τότε δεν ωφελούμαστε. Η εξομολόγηση μας γίνεται μία τυπική και ξηρά διαδικασία χωρίς κέρδος και ωφέλεια. Ένα άλλο σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι: η διόρθωση των αδικιών. Παράδειγμα έχουμε τον Ζακχαίο, ο οποίος όχι μόνον εξομολογήθηκε δημόσια στο Χριστό, αλλά διόρθωσε τις αδικίες που διέπραξε. Επίσης, άλλο πολύ σημαντικό και ουσιαστικό σημείο είναι το να συγχωρούμε τα σφάλματα του πλησίον μας που διέπραξε εναντίον μας. Θέλεις να σε συγχωρέσει ο Άγιος Θεός, τότε εσύ πρώτος οφείλεις να συγχωρέσεις τον συνάνθρωπό σου. Το λέμε καθημερινά με το “Πάτερ ημών”, εκεί ζητάμε από τον Ουράνιαν Πατέρα να μας συγχωρέσει, όπως και εμείς συγχωρούμε εκείνους που μας οφείλουν (δηλαδή, εκείνους που μας αδικήσανε με οποιονδήποτε τρόπο). Παράδειγμα έχουμε την Παραβολή του δούλου εκείνου που χρεωστούσε “μύρια τάλαντα”. Και ενώ ο βασιλιάς του χάρισε το υπέρογκο χρέος του, εκείνος φάνηκε σκληρός απέναντι του συνδούλου του, που του χρεωστούσε ένα ασήμαντο ποσό. Το αποτέλεσμα ήταν να ανακληθεί το χρέος από τον βασιλιά. Έτσι, λοιπόν θα συμβεί στο καθένα που εξολογείται, αλλά δεν συγχωρεί. Επίσης, πρέπει να τονίσω, ότι η εξομολόγηση δεν γίνεται διά τηλεφώνου ή κινητού, αλλά μόνον προσωπικά. Ενώπιον του Πνευματικού και με ειλικρινή μετάνοια. Ο δε Πνευματικός να σκεπάσει τον μετανοούντα με το ιερό πετραχήλι, που έχει τον συμβολισμό, ότι αυτός που εξολογείται είναι κάτω από την σκέπη του Αγίου Θεού. Τέλος, η ειλικρινής μετάνοια εκδηλώνετε με καλά έργα και κυρίως με ελεημοσύνες. +Ο Μητροπολίτης Αντινόης Παντελεήμων Εφησυχάζων Μητροπολίτης Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής

Ήμουν στο λεωφορείο και δίπλα μου καθόταν μία κυρία. Περνώντας έξω από έναν Ιερό Ναό έκανα το σταυρό μου. Παρακινούμενη από εμένα έκανε και εκείνη κάτι σαν σταυρό –γρήγορα –γρήγορα- κάτι σαν ανακάτεμα! Της λέω..’’αυτόν τον σταυρό που κάνεις δεν τον φοβάται ο διάβολος’’ έτσι όπως τον κάνεις είναι σαν να κοροιδεύεις. Θίχτηκε τότε εκείνη και μου λέει…’’τι είναι αυτά που λέτε; το ξέρετε πως εγώ είμαι πολύ πιστή και βοηθάω την εκκλησία όσο μπορώ; ‘’ Της απάντησα πως δεν το ήξερα και συνέχισα ….’’Δηλαδή εκκλησιάζεστε, εξομολογείστε, κοινωνάτε, και συμμετέχετε στα μυστήρια της εκκλησίας;’’ Δεν εκκλησιάζομαι συχνά, μου λέει, ούτε συμμετέχω ιδιαίτερα, αλλά βοηθάω όσο μπορώ την εκκλησία. Έχω δώσει ένα σωρό λεφτά για να χτιστούν εκκλησίες, για να εξοπλιστούν με τα απαραίτητα, για να αγιογραφηθούν τόσοι Άγιοι….!!! Χίλιες εκκλησίες να χτίσεις, αν δεν μπεις μέσα, δε σώζεσαι…της απάντησα! Η Εκκλησία σαν κιβωτός που είναι, το ξέρεις πως πρέπει να μπεις μέσα για να σωθείς; Ξέρεις τι απέγιναν αυτοί που έφτιαξαν την κιβωτό του Νώε; ΠΝΙΓΗΚΑΝ! Πνίγηκαν επειδή την κατασκεύασαν, αλλά δεν πίστευαν στο κακό που ερχόταν και έμειναν απ’΄εξω! Γι΄αυτό όσες εκκλησίες και να φτιάξει ο άνθρωπος και όσα μοναστήρια, αν δεν μπει μέσα στην κιβωτό που λέγεται εκκλησία, να κοινωνάει το σώμα και το αίμα του Χριστού, δε σώζεται! Απόσπασμα ομιλίας του μακαριστού Δημητρίου Παναγόπουλου.

Άρχισε η νηστεία των της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Και αρκετοί θα σπεύσουμε να νηστεύσουμε ώστε να είμαστε όσο το δυνατόν περισσότερο έτοιμοι για την μεγάλη εορτή της Αναστάσεως. Παρα ταύτα επειδή όπως έχουμε πει ότι ο άνθρωπος έχει μέσα του πολύ φως αλλά έχει και σκοτάδι, είμαστε ικανοί την πιο ιερή πράξη και να την παραμορφώνουμε σε βέβηλη. Το ίδιο κάνουμε και με την νηστεία. Ας διαβάσουμε τι λέει το Γεροντικό πάνω στο θέμα αυτό, σε ένα κείμενο που μας έρχεται από το 3-5 αιώνα: « Είναι παράδοξο, αλλά ότι έχουμε εμείς οι άνθρωποι, το έχει και ο διάβολος, ή ότι κάνουμε εμείς οι άνθρωποι, το κάνει και εκείνος. Εμείς νηστεύουμε, αυτός δεν τρώει καθόλου. Εμείς αγρυπνούμε, αυτός δεν κοιμάται καθόλου. Στο μόνο που διαφέρουμε και υπερισχύουμε είναι η ταπεινοφροσύνη». Θα προσθέταμε κι η αγάπη. Ο διάβολος δε μπορεί να αγαπήσει και να χαρεί. Πως μπορείς να καταλάβεις έναν κακό άνθρωπο; Από το γεγονός ότι ποτέ δεν χαίρεται. Αυτή είναι και η κόλαση του. Ας έρθουμε όμως στο κειμενάκι μας. Τι μας λέει; Μια απλή αλλά ουσιώδη αλήθεια, ότι μπορεί να νηστεύεις, να τηρείς τον εξωτερικό κανόνα, και μέσα σου να παραμένεις σκοτεινός, κακός και εγωιστής όπως ο διάβολος. Γιατί η νηστεία ή άσκηση δεν είναι αυτοσκοπός αλλά το μέσον για να πάμε στην ουσία. Ποια είναι η ουσία; Η αγάπη, η απλότητα και η ταπείνωση. Να αγαπήσουμε τον Θεό, τον εαυτό μας και τον συνάνθρωπο μας. Αυτός είναι ο στόχος της νηστείας. Δυστυχώς όμως αντί της ουσίας μένουμε στον τύπο και παραμορφώνουμε το νόημα της. Πότε λοιπόν αποτυγχάνει η νηστεία του σκοπού της; 1. Όταν μπερδεύουμε την νηστεία με την δίαιτα. 2. Όταν μένουμε μονάχα σε μια διατροφική αλλαγή δίχως μετάνοια και αγώνα εναντίον των παθών. Όταν δηλαδή δεν αλλάζεις τίποτα. 3. Όταν δεν τρως κρέας αλλά κατασπαράζεις τους άλλους ανθρώπους με την κριτική σου. 4. Όταν δεν έχεις χαρά και φως στα μάτια. 5. Όταν δεν χαίρεσαι που νηστεύεις, αλλά ζηλεύεις τους άλλους που τρώνε, γκρινιάζεις, νευριάζεις και είσαι μίζερος. 6. Όταν αισθάνεσαι πως κάτι κάνεις ή κάποιος είσαι επειδή νήστευσες και τα «κατάφερες». 7. Όταν στο τέλος της νηστείας δεν έχεις αγαπήσει έστω και λίγο παραπάνω τον Χριστό. Νηστεία σημαίνει πεινάω τον Θεό, την αγάπη, το φως, την ομορφιά. Ζητώ να βρω το νόημα της ζωής, το γιατί της ύπαρξης. Να πεινάω για να χορτάσω από κάτι άλλο, πιο μεγάλο, πιο αληθινό. Το μόνο αληθινό, που είναι ο Χριστός. Νηστεύω ηρεμώ το σώμα και ανοίγω το πνεύμα. Βγάζω τις βαριές τροφές, τρώω λιγότερο και μεταπλάθω τα πάθη μου. Στέκομαι γυμνός ενώπιον του Θεού και του φωνάζω δεν έχω τίποτε δικό μου, ντύσε με Εσύ…

Στις 23 Φεβρουαρίου η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του αγίου Πολυκάρπου επισκόπου Σμύρνης. Πρόκειται για σπουδαία προσωπικότητα της αρχαίας Εκκλησίας, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των Αποστολικών Πατέρων, δηλαδή των διαδόχων επισκόπων των αγίων Αποστόλων. Ο Άγιος Πολύκαρπος γεννήθηκε περί το 80 μ.Χ. από ευσεβείς και φιλόθεους γονείς, τον Παγκράτιο και τη Θεοδώρα, που είχαν εγκλειστεί στη φυλακή για την πίστη του Χριστού, και βαπτίσθηκε Χριστιανός σε νεαρή ηλικία. Υπήρξε μαζί με τον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο  μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη. Λίγο πριν αναχωρήσει από τον πρόσκαιρο αυτό βίο ο Άγιος Βουκόλος Επίσκοπος Σμύρνης  χειροτόνησε μετά των Αγίων Αποστόλων, ως διάδοχό του, τον Άγιο Πολύκαρπο διότι έβλεπε στο πρόσωπό του την αρετή και την αγιότητά και μετά κοιμήθηκε με ειρήνη. Η μακρά επισκοπική του διακονία σφραγίστηκε από την αγία βιωτή του και τη θέρμη του για την Εκκλησία. Ως πιστός μαθητής του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, αναδείχτηκε ένας μεγάλος θεολόγος της αρχαίας Εκκλησίας, ώστε η φήμη του έφτασε σε όλες τις τοπικές Εκκλησίες και ως τη μακρινή Ρώμη. Ο Άγιος παρακολούθησε με αγωνία και προσευχή τη σύλληψη του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, Επισκόπου Αντιοχείας και τα μαρτύρια αυτού. Η αγάπη του προς τον θεοφόρο Πατέρα μαρτυρείται και από την Επιστολή την οποία έγραψε προς τους Φιλιππησίους. Σε αυτή την επιστολή τους συγχαίρει για την φιλοξενία, την οποία παρείχαν στον Άγιο Ιγνάτιο, όταν αυτός διήλθε από την πόλη τους. Το κείμενο αυτό του Αγίου Πολυκάρπου διακρίνεται για τον αποστολικό, θεολογικό και ποιμαντικό χαρακτήρα του. Ο Άγιος Πολύκαρπος, διακρινόταν για την σωφροσύνη, τη θεολογική κατάρτιση και την αφοσίωση στη διδασκαλία του Ευαγγελίου, καθώς μιλούσε πάντα σύμφωνα με τις Γραφές. Ήταν ο γνησιότατος εκπρόσωπος της αποστολικής διδασκαλίας σε όλες τις Εκκλησίες της Ασίας. Ο Άγιος Ειρηναίος  παρέχει την πληροφορία ότι ο Άγιος Πολύκαρπος μετέστρεψε πολλούς από τις αιρέσεις του Βαλεντίνου και του Μαρκίωνος στην Εκκλησία του Θεού. Διηγείται μάλιστα και ένα επεισόδιο αναφερόμενο στη στάση του Αγίου Πολυκάρπου έναντι του Μαρκίωνος. Όταν ο αιρεσιάρχης αυτός τον πλησίασε κάποτε και του απηύθυνε την παράκληση: «ἐπεγίνωσκε ἠμᾶς», δηλαδή αναγνώρισέ μας, ο Άγιος απάντησε: «ἐπιγινώσκω, ἐπιγινώσκω σέ τον πρωτότοκον τοῦ Σατανᾶ». Ένα άλλο επεισόδιο ανάγεται στη γεροντική ηλικία του Αγίου Πολυκάρπου. Ο άγιος Πολύκαρπος κλήθηκε να διαχειριστεί μια σοβαρή διαμάχη, η οποία είχε ξεσπάσει το 2ο μ. Χ. αιώνα στην Εκκλησία, τον εορτασμό του Πάσχα. Όπως είναι γνωστό, τον χρόνο εορτασμού του Πάσχα καθόρισε η Α Οικουμενική Σύνοδος το 325. Μέχρι τότε οι τοπικές Εκκλησίες το εόρταζαν σύμφωνα με τη δική τους παράδοση. Oι Εκκλησίες της Μικράς Ασίας εόρταζαν το Πάσχα στις 14 του μηνός Νισσάν, σε οποιαδήποτε ημέρα και αν τύχαινε αυτό. Αντίθετα οι άλλες Εκκλησίες δεν εόρταζαν καθόλου το Πάσχα, αλλά αρκούνταν στον εβδομαδιαίο κατά Κυριακή εορτασμό της Αναστάσεως, τονίζοντας ασφαλώς περισσότερο τον εορτασμό της πρώτης Κυριακής μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Επειδή λόγω της διαφοράς αυτής η Εκκλησία της Ρώμης τηρούσε αυστηρή στάση έναντι των Μικρασιατών, ο Άγιος Πολύκαρπος αναγκάσθηκε να μεταβεί στη Ρώμη, για να διευθετήσει το ζήτημα και άλλα δευτερεύοντα θέματα, με τον Επίσκοπο Ρώμης Ανίκητο. Με την αγιότητα και τη σοφία, που τον διέκρινε, διευθέτησε το ζήτημα και ειρήνευσε η Εκκλησία του Χριστού. Μετά την επιστροφή του από την Ρώμη, υπέργηρος πλέον, συνέχισε την αποστολική δράση του με τόση επιτυχία, ώστε προκάλεσε την οργή των ειδωλολατρών. Οι φανατικοί ειδωλολάτρες της Μ. Ασίας βλέποντας την πίστη τους να μαραζώνει και την Εκκλησία του Χριστού να αυξάνεται με καταπληκτική ορμή, παρ’ όλους τους σκληρούς διωγμούς Της, μισούσαν θανάσιμα τους Χριστιανούς. Τα αδίστακτα και σκοταδιστικά τους ιερατεία, τα οποία έβλεπαν να εγκαταλείπονται τα «ιερά» τους και οι δεισιδαίμονες τελετές τους, κήρυξαν τον πόλεμο κατά των Χριστιανών, διότι θίγονταν τα οικονομικά τους συμφέροντα. Παρουσιάζονταν στους ρωμαίους διοικητές και τους απάγγειλαν απίστευτες συκοφαντίες, ώστε να σύρονται στα μαρτύρια και να οδηγούνται στο θάνατο χιλιάδες Χριστιανοί. Ιερείς των ειδώλων συκοφάντησαν και τον άγιο Πολύκαρπο στον ανθύπατο Στάτιο Κοδράτο, ως υποκινητή ομάδας Χριστιανών από τη Φρυγία να αρνηθούν να θυσιάσουν στα είδωλα και να θανατωθούν. Ο Κόιντος, ζηλωτής Χριστιανός, ο οποίος ήλθε στη Σμύρνη από τη Φρυγία, παρακίνησε ομάδα Φιλαδελφέων Χριστιανών να προσέλθουν στον ανθύπατο Στάτιο Κοδράτο, για να δηλώσουν σε αυτόν την ιδιότητά τους και την πίστη τους στον Χριστό, πράγμα το οποίο φυσικά προοιώνιζε θάνατο. Τελικά μαρτύρησαν όλοι, εκτός από τον Κόιντο, ο οποίος δειλιάσας την τελευταία στιγμή, θυσίασε στα είδωλα. Ο όχλος, αν και θαύμασε την γενναιότητα των Μαρτύρων, απαιτούσε να εκτελεσθούν οι «άθεοι» και να αναζητηθεί ο Άγιος Πολύκαρπος, ο οποίος πιεζόμενος από τους Χριστιανούς είχε αναχωρήσει σε κάποιο αγρόκτημα. Τελικά ο Άγιος συνελήφθη το έτος 167 μ.Χ. και οδηγήθηκε ενώπιον του ανθυπάτου. Ο γηραιός Επίσκοπος δεν ταράχθηκε. Το πρόσωπό του ήταν γαλήνιο και λαμπερό. Ο αστυνόμος Ηρώδης και ο πατέρας του Νικήτας προσπάθησαν να πείσουν τον Άγιο να αρνηθεί τον Χριστό. Ο Άγιος όμως, με πνευματική ανδρεία απάντησε ότι υπηρετεί τον Χριστό επί 86 έτη χωρίς καθόλου να Τον εγκαταλείψει. Πως μπορούσε λοιπόν τώρα να Τον βλασφημήσει και να Τον αρνηθεί; Οι ειδωλολάτρες δήμιοί του έτριζαν τα δόντια τους από θυμό και οργή για το θάρρος και τον ηρωισμό του γέροντος επισκόπου. Ο ανθύπατος τότε διέταξε να τον ρίξουν στην φωτιά για να καεί ζωντανός για παραδειγματισμό. Ο Γέρων Πολύκαρπος αποδύθηκε μόνος τα ιμάτιά του και περίμενε προσευχόμενος. Αλλά ρίχνοντάς τον στην φωτιά συνέβη το απροσδόκητο οι φλόγες σχημάτιζαν γύρω από το σώμα του Αγίου Πολυκάρπου καμάρα χωρίς να τον αγγίζουν. Τότε ένας από τους δημίους έβγαλε το ξίφος του και αποκεφάλισε τον άγιο! Οι Χριστιανοί της Σμύρνης συνέλεξαν τα τίμια λείψανα του Μάρτυρα επισκόπου τους και τα φύλαξαν ως «λίθων πολυτίμων πολυτιμότερα». Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε. Τήν κλῆσιν τοῖς ἔργοις σου, ἐπισφραγίσας σοφέ, ἐλαία κατάκαρπος, ὤφθης ἐν οἴκῳ Θεοῦ, Πολύκαρπε ἔνδοξε∙ σύ γαρ ως Ἱεράρχης, καί στερρός Ἀθλοφόρος, τρέφεις τήν Ἐκκλησίαν, λογικῇ εὐκαρπίᾳ, πρεσβεύων Ἱερομάρτυς, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Η αχαριστία είναι στάση ζωής πολλών. Στηριγμένοι στα χαρίσματά τους, στην δύναμη του χρήματος, στην ικανότητα να χειρίζονται τους άλλους, εκμεταλλεύονται την αγάπη ή την αδυναμία που τους δείχνουν για να ικανοποιήσουν τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις τους, χωρίς να αισθάνονται ότι οφείλουν αναγνώριση σε όσους τους ευεργετούν, σε όσους προσφέρουν. Σαν να δικαιούνται τα πάντα, ξεχνούν ακόμη και το «ευχαριστώ». Η αχαριστία είναι συνδεδεμένη με το ανθρώπινο θέλημα. Ιδιαιτέρως αυτό φαίνεται στα παιδιά της εποχής μας. Όσα κι αν τους παρέχουν οι γονείς τους, πάντοτε θα βρίσκουν αφορμή να απαιτήσουν περισσότερα. Όταν οι γονείς αρνηθούν την ικανοποίηση μιας επιθυμίας μέσα στις πολλές που εκπληρώνουν, τότε το παράπονο ανεβαίνει εύκολα στα χείλη και τα παιδιά έχουν ήδη πείσει τον εαυτό τους ότι οι γονείς τους τα αδικούν και δεν καταλαβαίνουν τις ανάγκες τους. Ανάλογη είναι και η συμπεριφορά όσων έχουν εξουσία στα χέρια τους. Ανικανοποίητοι, παρά την εκπλήρωση όλων των επιθυμιών τους από τους υφισταμένους τους, παρότι συχνά δεν το αξίζουν, επιβάλλουν ολοένα και μεγαλύτερα φορτία σε όσους τους διακονούν, ενώ δεν λαμβάνουν υπόψιν τους ότι οι «άνθρωποί» τους έχουν όρια, αλλά και ότι χρειάζονται από αυτούς ένα «ευχαριστώ», μία αναγνώριση και όχι την απαξίωση. Όμως η εξουσία κάνει τους κατόχους της τυφλά προσανατολισμένους στην εκπλήρωση του θελήματός τους και θεωρούν αυτονόητο ότι όσοι εξαρτώνται από αυτούς θα λειτουργούν στην προοπτική των «δούλων». Και στον έρωτα υπάρχει αχαριστία. Όταν ο ένας αυτοθαυμάζεται και ο άλλος αναζητεί εναγωνίως κάλυψη στην μοναξιά του ή αναγνώριση ότι αξίζει, τότε εύκολα ο έρωτας χάνει το νόημά του. Η σχέση μετατρέπεται σε εξάρτηση και συνήθως ο ισχυρότερος κουρελιάζει την αξιοπρέπεια του αδύναμου, τον απατά, τον κάνει «κολλημένο» και τον οδηγεί στο να ανέχεται κακές συμπεριφορές. Επειδή όμως ο αδύναμος νιώθει την ανάγκη να κρατηθεί από τον ισχυρό, τον ανέχεται και στην αχαριστία, κάποτε βαφτίζοντας «υπομονή» την αδυναμία του να αλλάξει ζωή. Η Εκκλησία μάς δείχνει την οδό του σταυρού στην ζωή και στις ανθρώπινες σχέσεις. Επισημαίνει ότι οι άνθρωποι αρνήθηκαν να αποδεχτούν τις ευεργεσίες του Θεού και Τον σταύρωσαν. Σταυρός σημαίνει θυσία και συγχώρεση, δρόμος που περνά από την μετάνοια όπως αυτή εκφράζεται στην παραίτηση από το ίδιον θέλημα. Έκφραση αυτής της παραίτησης είναι η ευγνωμοσύνη. Το «ευχαριστώ» σε όσους αγαπούνε, αλλά και σε όσους, μέσα από την κακία και την αχαριστία τους, δίνουν την ευκαιρία της ταπείνωσης. Σταυρός σημαίνει την απουσία εκδίκησης, αλλά και την κριτική της αχαριστίας στην προοπτική της αλήθειας. Ο Χριστός αποδέχτηκε την μετάνοια του ληστή και σιώπησε στις προκλήσεις. Ο λαός όμως που Τον ειρωνευόταν, βλέποντας τον σεισμό που ακολούθησε και τον πόνο της γης «έτυπτε τα στήθη». Πολλοί εξ αυτών βαφτίστηκαν χριστιανοί μετά την Πεντηκοστή, δείχνοντας ότι κατάλαβαν πόσο αχάριστοι υπήρξαν. Ο Σταυρός ως αλήθεια, αλλά και θυσία και ταπείνωση μπορεί να γίνει οδοδείκτης στις ανθρώπινες σχέσεις. Όχι για να πάψουμε να αγαπούμε τους αχάριστους, αλλά για να τους δείχνουμε ότι ο εγωκεντρισμός δεν ωφελεί. Στην απλότητα του «ευχαριστώ» και στην αναγνώριση ότι δεν μας ωφελεί η ικανοποίηση όλων των επιθυμιών μας, αλλά μόνο αυτών που έχουν σχέση με το Ευαγγέλιο, μπορούμε τελικά να βρούμε το μέτρο που μας λείπει. π. Θεμιστοκλή Μουρτζανού

  Όταν ανοίγεις ένα πνευματικό βιβλίο και μάλιστα, την Αγία Γραφή, είναι σα να λες: Ναι, Κύριε, πιστεύω ότι είσαι εδώ. Ζητώντας να καταλάβεις το νόημα, είναι σα να Του λέγεις: “ναι, έρχου Κύριε Ιησού”… Επομένως, μελετώ την Αγία Γραφή, σημαίνει κοινωνώ τον Χριστόν… Ο Χριστός, που κάποτε δίδασκε σε μια γωνιά της Παλαιστίνης, υπάρχει τώρα εδώ μυστικά, μα ΑΛΗΘΙΝΑ!…και πίσω από κάθε γραμμή του βιβλίου, ή της Αγίας Γραφής, σε καλεί: έλα, παιδί μου!… Κι αν έχεις τον πόθο να καταλάβεις τι σου λέγει, απαντάς: Έρχομαι Κύριε!… έλα τώρα κι Εσύ, μέσα μου… Γίνεται ένας διάλογος, πρόσωπο με πρόσωπο.. εγώ και ο Χριστός, κουβεντιάζουμε δια του βιβλίου…η ανάγνωσις δηλ. του πνευματικού βιβλίου, είναι μία αποκάλυψις, μία μυστική ένωσις μαζί Του… Μόνον με τον Χριστό; Όχι! Ο Χριστός είναι πάντα, μαζί με το πνευματικό ασκέρι Του.. τους Αγίους και τους αγγέλους.. Ενώνεσαι εκείνη την ώρα μυστικά, μαζί με όλους τους αγίους… Θα νιώσεις εκείνο που έλεγε ένας άγιος, ότι, “ζώντες επί γης, εορτάζομεν εν ουρανώ”, όταν έχουμε τον λόγο του Θεού, στην καρδιά και στο στόμα μας… Κι ένας φίλος, διάβαζε πάντα την Αγία Γραφή, με δάκρυα στα μάτια, ψάλλοντας… Κάτι περισσότερο καταλάβαιναν… “Περί Θεού λόγος αισθήσεως” Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης

  Ποτέ να μην προσεύχεσθε βιαστικά. Να προσεύχεσθε με έντονη συμμετοχή του νου και της καρδιάς στα νοήματα της προσευχής. Να προετοιμάζεσθε πριν από την προσευχή μαζεύοντας τις σκέψεις και προσπαθώντας με συγκεντρωμένη προσοχή να σταθήτε ενώπιον του Κυρίου. Βασική προϋπόθεσις μια καλής προσευχής είναι η μετάνοια. Όλοι είμαστε αμαρτωλοί και ο Θεός «πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ουκ εξουδενώσει». Σε κάθε προσευχή θυμηθήτε τις αμαρτίες στις οποίες πέσατε. Αγίου Θεοφάνους του Εγκλείστου Περί νοεράς προσευχής

  Σκοπός είναι ο άνθρωπος να τα αξιοποιήσει όλα για αγώνα. Να προσπαθήσει να αποκτήσει την εσωτερική ησυχία. Να αξιοποιήσει τον θόρυβο βάζοντας δεξιό λογισμό. Όλη η βάση είναι η καλή αντιμετώπιση. Όλα με καλούς λογισμούς να τα αντιμετωπίζει. Μέσα στον θόρυβο, αν πετύχει την εσωτερική ησυχία, έχει πολλή αξία. Αν δεν πετύχει την ησυχία μέσα στην ανησυχία, ούτε στην ησυχία θα ησυχάσει. Όταν έρθει στον άνθρωπο η εσωτερική ησυχία, ησυχάζουν όλα μέσα του, και τίποτε δεν τον ενοχλεί. Αν θέλει την εξωτερική ησυχία, για να ησυχάσει εσωτερικά, όταν βρεθεί στην ησυχία, την ημέρα θα πάρει ένα καλάμι και θα διώχνει τα τζιτζίκια και το βράδυ θα διώχνει τα τσακάλια, για να μην τον ενοχλούν. Θα διώχνει δηλαδή αυτά που θα μαζεύει ο διάβολος. Τι νομίζετε; Ποιά είναι η δουλειά του; Όλα μας τα φέρνει ανάποδα ο διάβολος, μέχρι που μας αναποδογυρίζει. Σε μία Σκήτη δύο γεροντάκια πήραν ένα γαϊδουράκι που είχε ένα κουδουνάκι. Ένας νέος με ησυχαστικές τάσεις παραπονιόταν για το κουδουνάκι που είχε το ζώο και πήρε όλους τους κανόνες, για να αποδείξει ότι δεν επιτρέπεται να έχουν γαϊδουράκι στην Σκήτη! Οι άλλοι Πατέρες είπαν ότι δεν τους ενοχλεί. Του λέω: «Δεν φθάνει εκεί πέρα που δεν μας απασχολούν τα γεροντάκια, αλλά εξυπηρετούνται με το γαϊδουράκι; Αν δεν είχε κουδουνάκι και το έχαναν, θα έπρεπε να πάμε εμείς να το βρούμε. Παραπονιόμαστε κιόλας;». Αν δεν έχουμε έτσι καλούς λογισμούς και δεν αξιοποιήσουμε τα πάντα στα πνευματικά, τότε και σε Αγίους κοντά να πάμε, δεν θα κάνουμε προκοπή. Βρέθηκα λ.χ. σε στρατόπεδο; Να αξιοποιήσω την σάλπιγγα σαν καμπάνα και το όπλο να μου θυμίζει τα πνευματικά όπλα κατά του διαβόλου. Εάν δεν τα αξιοποιήσουμε όλα στα πνευματικά, θα μας ενοχλεί ακόμη και η καμπάνα. Ή εμείς θα τα αξιοποιήσουμε ή ο διάβολος θα τα εκμεταλλευθεί. Ο ανήσυχος και στην έρημο θα μεταφέρει τον ανήσυχο εαυτό του. Πρώτα απ’ όλα η ψυχή θα πρέπει να αποκτήσει την εσωτερική ησυχία μέσα στην εξωτερική ανησυχία, για να μπορέσει να ησυχάσει έξω στην ησυχία. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι, Με πόνο και αγάπη

  Αν θέλεις να σε σπλαχνιστεί ο Θεός, να σπλαχνίζεσαι κι εσύ τον πλησίον. Αν θέλεις να σ’ αγαπάει ο Θεός, ν’ αγαπάς και εσύ τον πλησίον. Αν θέλεις να σε ευεργετεί ο Θεός, να ευεργετείς κι εσύ τον πλησίον. Κι αν θέλεις να σε συγχωρήσει ο Θεός για τ’ αμαρτήματά σου, να συγχωρείς κι εσύ τον πλησίον. Απεναντίας, αν οργίζεσαι εναντίον του πλησίον, προκαλείς την οργή του Θεού εναντίον σου. Αν εκδικείσαι τον πλησίον, το ίδιο θα πάθεις κι εσύ από τον Θεό, όπως λέει ο σοφός Σειράχ: «Όποιος εκδικείται, θα δοκιμάσει την εκδίκηση του Κυρίου, που θα τον τιμωρήσει για τις αμαρτίες του» (28:1). Μα και ο ίδιος ο Χριστός το είπε καθαρά: » (Ματθ. 6:14-15). Αν δεν συγχωρείς τον πλησίον, πως τολμάς να λες στην Κυριακή Προσευχή (Ματθ. 6:9-13), «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών;» Αν δεν συγχωρείς τον πλησίον, πως θα ζητήσεις έλεος από τον δίκαιο Κριτή; Μην ξεχνάς, γράφει ο αδελφόθεος Ιάκωβος, ότι «στην τελική Κρίση δεν θα υπάρχει έλεος γι’ αυτόν που δεν έδειξε ευσπλαχνία. Για τον εύσπλαχνο, όμως, η τελική Κρίση θα είναι θρίαμβος. Πως συγχωρεί ο ουράνιος Πατέρας τα αμαρτήματά μας; Απάντηση: Με δυό προϋποθέσεις συγχωρεί ο Θεός τα αμαρτήματά μας. Η πρώτη είναι η ειλικρινής μετάνοια (βλ. Μαρκ. 1:4· Πραξ. 5:31· Β’ Κορ. 7:10). Η δεύτερη είναι η συγχωρητικότητα προς τους συνανθρώπους μας, εκείνους οι οποίοι με οποιονδήποτε τρόπο μας αδίκησαν, όπως φαίνεται από την ευαγγελική παραβολή του κακού δούλου (Ματθ. 18:23-35), από την Κυριακή Προσευχή (Ματθ. 6:12) και από την ξεκάθαρη διαβεβαίωση του Χριστού: «Αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα σας συγχωρήσει κι εσάς ο ουράνιος Πατέρας σας. Αν, όμως, δεν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, ούτε κι ο ουράνιος Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας παραπτώματα» (Ματθ. 6:14-15). Από το βιβλίο: Γέροντος Ευστρατίου (Γκολοβάνσκι), Απαντήσεις σε ερωτήματα χριστιανών. Ιερά Μονή Παρακλήτου, 2012.  

  Ο απόστολος Παύλος προς έλεγχον των Κορινθίων λέει με πικρία: «Ημείς μωροί διά Χριστόν». Αν θελήσουμε ν᾽ αναλύσουμε τη φράση αυτή, σημαίνει τρία πράγματα: Πρώτον, γίνεται μία πλήρης αντιστροφή των πραγμάτων. Οι απόστολοι, οι όντως δηλαδή σοφοί εν Πνεύματι αγίω, χαρακτηρίζονται ως μωροί – ανόητοι. Κατά την παροιμία, «σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπούν το κεφάλι». Δεύτερον, οι απόστολοι εισπράττουν μια απαξίωση, ζουν κατά κόσμον ένα μεγάλο εξευτελισμό ενώ είναι κι αυτοί άνθρωποι, άξιοι τιμής, σεβασμού και ευγνωμοσύνης. Παρ᾽ όλα αυτά βρίσκουν τη δύναμι να κηρύττουν. και Τρίτον, ο παραλογισμός κι ο εξευτελισμός που εισπράττουν δεν κάμπτει το φρόνημα και την αντοχή των αποστόλων και δεν ανακόπτει την αποστολή τους. Παρ᾽ όλα τα εμπόδια, το φρόνημά τους μένει ισχυρό και βγαίνουν νικητές στη δοκιμασία της πίστεως. Το συμπέρασμα είναι, ότι ζούμε κ᾽ εμείς σε κοινωνία και σε χρόνια που η πίστη στο Χριστό καταντά δυσεύρετη. Ο Διογένης έβγαινε μέσα στο λιοπύρι με φανάρι αναμμένο, κι όταν τον ρωτούσαν τι ζητάει απαντούσε «Άνθρωπον ζητώ» Εμείς λέμε: Πιστόν Χριστιανόν ζητώ ! Και ο Χριστός μας ερωτά: Αν κατεβώ πάλι στη γη, θα βρω άραγε την πίστη; (βλ. Λουκ. 18,8) (†) επίσκοπος Αυγουστίνος

  Όταν ένα παιδί μπλέξει με κακές παρέες και εγκαταλείψει το σπίτι του, ενώ δεν έχει πάρει πολύ Χριστό μαζί του, υπάρχουν ελπίδες να επανέλθει; – Αγάπη πήρε μέσα του; Όταν μέσα στο σπίτι υπάρχει αγάπη και το ίδιο το παιδί το περιβάλλουμε με αγάπη και φύγει και να μπλέξει με παρέες και με γλέντια, θα δει κάποια στιγμή ότι έξω δεν υπάρχει αγάπη. Θα δει ότι υπάρχει παντού υποκρισία και θα γυρίσει στο σπίτι. Ενώ αν θυμάται εχθρότητα και μίσος, δε θα του κάνει καρδιά να πάρει τη στράτα του γυρισμού. – Όταν γνωρίσουμε το Χριστό αργά, δηλαδή ενώ τα παιδιά μας έχουν ήδη μεγαλώσει, τι πρέπει να κάνουμε για να τα βάλουμε στο δρόμο του Θεού; – Εδώ μόνο η προσευχή φέρνει αποτέλεσμα. Πρέπει να ζητήσουμε από το Θεό με πολλή πίστη έλεος γι’ αυτά τα παιδιά, που δεν ευθύνονται για την απιστία τους. Να αναγνωρίσουμε ότι η ευθύνη είναι μόνο δική μας, να ταπεινωθούμε και να μετανοήσουμε ειλικρινά και ο Θεός θα τα βοηθήσει Έχει Εκείνος τον τρόπο του. Όλο και κάποιο σωσίβιο θα τους ρίξει για να σωθούν. Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης

Ον αγαπά Κύριος παιδεύει. Ποια η ερμηνεία αυτής της φράσης; Οι πολέμιοι του Χριστιανισμού λένε: Αφού ο Θεός παιδεύει αυτούς που αγαπάει, καλύτερα να μην πιστεύουμε. Ύστερα δεν είναι παθητική και μοιρολατρική μια τέτοια αντιμετώπιση εκ μέρους των Χριστιανών; Τι διαφορά έχει ο Χριστιανισμός από τις άλλες θρησκείες και μάλιστα από τον Βουδισμό και τον Μωαμεθανισμό που διδάσκουν την απάθεια;…» Ο στίχος αυτός αποτελεί μέρος περικοπής από την προς Εβραίους επιστολή του αποστόλου Παύλου (κεφ. ιβ´ στ. 1-13). Ως μεμονωμένος στίχος, από όπου και έχει φερθεί εδώ, βρίσκεται στις Παροιμίες Σολομώντος (γ´ 12). Ο απόστολος Παύλος τον επαναλαμβάνει, τον ερμηνεύει και τον αναπτύσσει με τρόπο πειστικό. Ξεκινάει από τις δοκιμασίες και τις θλίψεις των μαρτύρων της πίστεως. Τι τράβηξαν και τι απερίγραπτα μαρτύρια υπέμειναν, για να μην προδώσουν την πίστη τους, αλλά να μείνουν πιστοί στο Θεό! Όλα αυτά τα γνώριζε ο Θεός και τα επέτρεψε, όχι για να τους τιμωρήσει, όχι να τους συντρίψει, αλλά να τους αναδείξει. Μικρού χρόνου η δοκιμασία και ο πόνος, μακρά όμως η τιμή και η δόξα και στη γη αυτή και στον ουρανό. Αυτούς τους μάρτυρες τους προβάλλει ο θείος Παύλος ως υποδείγματα θάρρους και υπομονής και ως πηγή εμπνεύσεως και παραδειγματισμού. Τι μας λέει; Έχουμε ολόγυρά μας μεγάλο νέφος μαρτύρων που μαρτύρησαν για την πίστη τους κι εμείς κατά το παράδειγμά τους ας τρέχουμε με υπομονή και επιμονή τον αγώνα που βρίσκεται μπροστά μας. Στην προσπάθειά μας αυτή ας έχουμε στραμμένο αδιάκοπα το βλέμμα μας στον αρχηγό της πίστεώς μας, τον Χριστό, τον εμπνευστή των μαρτύρων. Αυτός μας άφησε μοναδικό παράδειγμα υπομονής και καρτερίας με τη σταυρική θυσία Του. Σκεφθείτε τι υπέστη και τι υπέμεινε από τους σταυρωτές του, για να μη λιποψυχήσετε και αποθαρρυνθείτε. Άλλωστε δεν συγκρίνονται οι δικές σας δοκιμασίες με την καταφρόνια και τους εξευτελισμούς Εκείνου. Και όμως ξεχάσατε την παρηγοριά και την προτροπή του Θεού, που μας απευθύνει, σαν παιδιά Του που είμαστε, και μας λέει: Παιδί μου, μην παραμελείς και μη βγάζεις από τη σκέψη σου την ωφέλεια και την παιδαγωγία των θλίψεων που σου δίνει ο Κύριος και μην αποθαρρύνεσαι όταν ελέγχεσαι από Αυτόν. Γιατί εκείνον που αγαπάει ο Κύριος τον παιδαγωγεί με θλίψεις και δοκιμάζει καθένα που τον δέχεται σαν παιδί του. Και συνεχίζει; Αν δείχνετε υπομονή και δεχόσαστε την παιδαγωγία του Κυρίου μην ξεχνάτε πως ο Θεός φέρεται σε σας σαν σε παιδιά Του. Γιατί ποιο παιδί δεν παιδαγωγεί ο πατέρας του; Αν είσαστε χωρίς παιδαγωγία, τότε σημαίνει πως δεν είσαστε γνήσια παιδιά του Θεού. Οι καλοί πατέρες πάντοτε παιδαγωγούν τα παιδιά τους για το καλό τους, έστω κι αν κάνουν οι ίδιοι λάθη. Ο Θεός όμως μας παιδαγωγεί για το συμφέρον μας, για να γίνουμε μέτοχοι της αγιότητας και της δόξας Του. Κάθε παιδαγωγία, όσο χρόνο διαρκεί, δεν φαίνεται να φέρνει χαρά αλλά λύπη. Ύστερα όμως έρχονται τα ευχάριστα αποτελέσματα, πλούσιοι και ώριμοι πνευματικοί καρποί. Λοιπόν μην αποθαρρύνεσθε, αλλά σηκώστε και χαλυβδώστε τα πεσμένα κάτω χέρια σας και τα παραλυμένα γόνατά σας. Παιδαγωγεί, λοιπόν, ο Θεός και δοκιμάζει και επιτρέπει θλίψεις «επί το συμφέρον, εις το μεταλαβείν της αγιότητος αυτού». Κίνητρο η αγάπη και αποκλειστικός σκοπός η ωφέλεια και το συμφέρον του δοκιμαζομένου. Εδώ όμως είναι ο προβληματισμός, η απορία η και η αντίδραση μερικών: Τι να τις κάνω τις θλίψεις; Μου είναι τόσο ενοχλητικές. Θα ήταν καλύτερα να λείπουν. Ξεχνάμε στις περιπτώσεις αυτές πως χωρίς παιδαγωγία, άσκηση, κακοπάθεια, προσπάθεια, αγώνα σκληρό, δεν υπάρχει πουθενά πρόοδος, δημιουργία. Ο μαθητής που δεν κοπιάζει, που δεν έμαθε να κάνει θυσίες για την πρόοδό του, να υποβάλλεται σε διάφορες στερήσεις, συχνά να κακοπάθει χάριν ενός υψηλού σκοπού, δεν θα κάνει τίποτα μεγάλο στη ζωή του. Είπαν και είναι σωστό, πως το χαϊδεμένο και καλομαθημένο παιδί, είναι το χαλασμένο παιδί. Γονείς που δεν έκαναν τα παιδιά τους ποτέ να κλάψουν, θα κλάψουν οι ίδιοι αργότερα γι´ αυτά. Γονείς που σκληραγώγησαν τα παιδιά τους δρέπουν τους καρπούς της προόδου και της ευγνωμοσύνης τους. «Πάσα παιδαγωγία, όσο διαρκεί η παίδευση δεν φαίνεται να προξενεί χαρά, αλλά προκαλεί λύπη, ύστερα όμως ανταμείβει, αυτούς που παιδαγωγήθηκαν και γυμνάσθηκαν, με καρπούς ειρήνης, δικαιοσύνης και αγιότητος!» (Εβρ. ιβ´11). Δεν φαίνεται η δοκιμασία σαν αφορμή χαράς, αλλά λύπης. Στην ουσία όμως είναι αφορμή χαράς. Οι ρίζες της παιδείας δεν είναι γλυκές. Είναι πικρές. Ύστερα όμως οι καρποί είναι γλυκύτατοι. Ο γυμναστής που θέλει να καταρτίσει και να αναδείξει τον αθλητή δεν τον καλοπιάνει, δεν τον αφήνει σε ησυχία ούτε φοβάται μήπως κακοπάθει. Τι κάνει; Τον γυμνάζει συνεχώς, τον κουράζει με κοπιαστικές ασκήσεις, τον υποβάλλει σε στερήσεις και τόσα άλλα με αντικειμενικό σκοπό να τον προπονήσει σωστά και να τον κάνει πρωταθλητή. Ακριβώς γιατί το κίνητρό του είναι το ενδιαφέρον και η αγάπη. Πηγή : Ορθόδοξον Χριστιανικόν Περιοδικόν. – Όργανον Αδελφότητος Θεολόγων η «ΖΩΗ».

Eπιστρέφοντας από μια έξοδό του στον κόσμο ο Γέροντας Παΐσιος είπε: «Η αμαρτία σήμερα έγινε της μόδας. Ούτε το δέκα τοις εκατό δεν ήταν εξομολογημένοι από αυτούς που είδα. Εγώ έχω ανάγκη και κάθε μέρα να εξομολογούμαι και αυτοί δεν βρίσκουν αμαρτίες!» Ο Άγιος Παΐσιος εκινείτο σε άλλον πνευματικό χώρο. Αξιολογούσε διαφορετικά τις πράξεις του. Για τους άλλους εύρισκε πάντα ελαφρυντικά, τον εαυτό του όμως τον έκρινε αυστηρά. Έλεγε: «Τεκμήριο γνησιότητος της πνευματικής ζωής κάποιου είναι η μεγάλη αυστηρότητα στον εαυτό του και η πολλή επιείκεια στους άλλους. Να μη χρησιμοποιεί τους κανόνες για κανόνια εναντίον των άλλων». Έκανε λεπτή πνευματική εργασία, μετανοούσε, εξομολογείτο και έκανε με φιλότιμο αυτοπροαίρετες ασκήσεις και κανόνες, μιμούμενος τους Αγίους. Ανέφερε: « Όταν έλεγαν οι Άγιοι ότι είναι αμαρτωλοί, το πίστευαν. Τα πνευματικά τους μάτια είχαν γίνει σαν μικροσκόπια και έβλεπαν και τα παραμικρά σφάλματά τους σαν μεγάλα». Όποιος άκουγε τον Γέροντα να μιλά για τον εαυτό του, θα σχημάτιζε την εντύπωση ότι είναι μεγάλος αμαρτωλός. Ζούσε έντονα την μετάνοια, αλλά μέσα του είχε παρηγοριά και χαρά που ξεχείλιζε. Η μετάνοιά του ήταν φλογερή, γι’ αυτό αισθανόταν την ανάγκη να εξομολογείται συχνά. Για ένα διάστημα, εκτός των άλλων ασκήσεων έκανε και εβδομήντα επτά κομποσχοίνια τριακοσάρια με σταυρούς. Ζητούσε από τον Θεό συμβολικά την εβδομηκοντάκις επτά συγχώρηση. Αυτός ήταν ο μεγάλος αμαρτωλός, όπως πίστευε, και ζητούσε διακαώς από τον Θεό το έλεος και την συγχώρηση των αμαρτιών του. Καλλιεργώντας την μετάνοια διάβαζε συχνά τον Μεγάλο Κανόνα, τον οποίο έμαθε απ’ έξω. Επίσης του άρεσε και τον βοηθούσε στην μετάνοια η προσευχή του Μανασσή (Μέγα Απόδειπνο). Όταν την έλεγε με πνεύμα συντετριμμένο και ψυχή ταπεινωμένη, γονάτιζε και κολλούσε στο έδαφος. Το πόση βαρύτητα έδινε ο Γέροντας στην συντριβή και την μετάνοια, που την θεωρούσε ως το κυριότερο έργο του μοναχού, φαίνεται και από το εξής χωρίο που είχε γράψει με μολύβι στον τοίχο του μικρού του καλυβιού στην Σκήτη των Ιβήρων: «Και ποία μελέτη υπάρχει ανωτέρα της μελέτης του κλαυθμού; Και ευκαιρεί ο μοναχός από τον κλαυθμόν;» (Αβ. Ισαάκ). Όταν είχε θεία Λειτουργία στο Καλύβι του, πριν να κοινωνήσει γονάτιζε και ζητούσε από τον ιερέα να του διαβάσει συγχωρητική ευχή. Παρέμενε με το κεφάλι κολλημένο στο έδαφος, ενώ του ξέφευγαν βαθείς καρδιακοί αναστεναγμοί. Στο κοινωνικό έψαλλε κάποτε και το «Πάντων προστατεύεις αγαθή…». Η φωνή του έτρεμε από κατάνυξη. Έβγαινε από τα βάθη της υπάρξεώς του, λες και ξεριζωνόταν η καρδιά του. Όταν έφθασε στο «άλλην γαρ ουκ έχομεν αμαρτωλοί προς Θεόν…», δεν άντεξε. Ξέσπασε σε λυγμούς. Ματαίως προσπάθησε να κρύψει την κατάνυξή του, βγαίνοντας από την Εκκλησία και προσποιούμενος ότι σκουπίζει την μύτη του. Κληρικός προσκυνητής παραβρέθηκε σε αγρυπνία στην Ι. Μονή Σταυρονικήτα. Εντυπωσιάσθηκε από κάποιον μοναχό που καθόταν στο διπλανό στασίδι και σε όλη την αγρυπνία έκλαιγε ασταμάτητα. Προσπαθούσε να μη γίνει αντιληπτός, αλλά δεν τα κατάφερε. Ρώτησε και έμαθε ότι ο μοναχός ήταν ο π. Παΐσιος. Για τα δάκρυα έλεγε: «Υπάρχουν πολλών ειδών δάκρυα. Τα δάκρυα της μετανοίας είναι σίγουρα, διότι καθαρίζουν τις αμαρτίες και έχουν μισθό πνευματικό, αλλά εξαντλούν τον οργανισμό. Υπάρχουν και αθόρυβα δάκρυα που δεν φαίνονται. Και ένας αναστεναγμός πολλές φορές είναι ανώτερος από ένα φλυτζάνι ή και από ένα κουβά δάκρυα». Ιερομονάχου Ισαάκ, ΒΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Στ’ έκδοσις, Άγιον Όρος 2008, σελ. 417.

Η θρησκεία μας είναι αγάπη, είναι έρωτας, είναι ενθουσιασμός, είναι τρέλα, είναι λαχτάρα του θείου. Είναι μέσα μας ολ’ αυτά. Είναι απαίτηση της ψυχής μας η απόκτησή τους. Για πολλούς όμως η θρησκεία είναι ένας αγώνας, μία αγωνία κι ένα άγχος. Γι’ αυτό πολλούς απ’ τους «θρήσκους» τους θεωρούνε δυστυχισμένους, γιατί βλέπουνε σε τι χάλια βρίσκονται. Κι έτσι είναι πράγματι. Γιατί αν δεν καταλάβει κανείς το βάθος της θρησκείας και δεν τη ζήσει, η θρησκεία καταντάει αρρώστια και μάλιστα φοβερή. Τόσο φοβερή που ο άνθρωπος χάνει τον έλεγχο των πράξεών του, γίνεται άβουλος κι ανίσχυρος, έχει αγωνία κι άγχος και φέρεται υπό του κακού πνεύματος. Κάνει μετάνοιες, κλαίει, φωνάζει, ταπεινώνεται τάχα, κι όλη αυτή η ταπείνωση είναι μία σατανική ενέργεια. Ορισμένοι τέτοιοι άνθρωποι ζούνε τη θρησκεία σαν ένα είδος κολάσεως. Μέσα στην εκκλησία κάνουν μετάνοιες, σταυρούς, λένε: «είμαστε αμαρτωλοί, ανάξιοι» και μόλις βγούνε έξω αρχίζουν να βλασφημάνε τα θεία, όταν κάποιος λίγο τους ενοχλήσει. Στην πραγματικότητα, η χριστιανική θρησκεία μεταβάλλει τον άνθρωπο και τον θεραπεύει. Η κυριότερη, όμως προϋπόθεση για να αντιληφθεί και να διακρίνει ο άνθρωπος την αλήθεια είναι η ταπείνωση. Ο εγωισμός σκοτίζει το νού του ανθρώπου, τον μπερδεύει, τον οδηγεί στην πλάνη, στην αίρεση. Είναι σπουδαίο να κατανοήσει ο άνθρωπος της αλήθεια. Το ουσιαστικότερο είναι να φεύγεις απ’ τον τύπο και να πηγαίνεις στην ουσία. Ο,τι γίνεται, να γίνεται από αγάπη. Η αγάπη εννοεί πάντα να κάνεις θυσίες. Ο Χριστός δεν θα μας αγαπήσει άμα εμείς δεν είμαστε άξιοι να μας αγαπήσει. Για να μας αγαπήσει, πρέπει να βρεί μέσα μας κάτι το ιδιαίτερο. Θέλεις, ζητάς, προσπαθείς, παρακαλείς, δεν παίρνεις όμως τίποτα. Ετοιμάζεσαι ν’ αποκτήσεις εκεί που θέλει ο Χριστός, για να έλθει μέσα σου η θεία χάρις, αλλά δεν μπορεί να μπεί, όταν δεν υπάρχει εκείνο που πρέπει να έχει ο άνθρωπος. Ποιο είναι αυτό; Είναι η ταπείνωση. Αν δεν υπάρχει ταπείνωση, δεν μπορούμε ν’ αγαπήσουμε τον Χριστό. Ταπείνωση και ανιδιοτέλεια στη λατρεία του Θεού. «Μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου». Κανείς να μη σας βλέπει, κανείς να μην καταλαβαίνει τις κινήσεις της λατρείας σας προς το θείον. Ολ’ αυτά κρυφά, μυστικά, σαν τους ασκητές. Θυμάστε που σας έχω πεί για τ’ αηδονάκι; Μες στο δάσος κελαηδεί. Στη σιγή. Να πείς πως κάποιος τ’ ακούει, πως κάποιος το επαινεί; Κανείς. Πόσο ωραίο κελάηδημα μες στην ερημιά! Έχετε δεί πως φουσκώνει ο λάρυγγας, παθαίνει, μαλλιάζει η γλώσσα. Πιάνει μία σπηλιά, ένα λαγκάδι και ζει τον Θεό μυστικά, «στανεγμοίς αλαλήτοις»… …Όλο το μυστικό είναι η αγάπη, ο έρωτας στον Χριστό. Το δόσιμο στον κόσμο τον πνευματικό. Ούτε μοναξιά νιώθει κανείς, ούτε τίποτα. Ζεί μέσα σ’ άλλον κόσμο. Εκεί που η ψυχή χαίρεται, εκεί που ευφραίνεται, που ποτέ δεν χορταίνει… Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου

Να πως πρέπει να ζητάς κάτι από το Θεό: «Κύριε, Εσύ βλέπεις ότι χρειάζομαι το τάδε πράγμα η ότι υποφέρω από τη δείνα συμφορά. Βοήθησε με, όπως ξέρεις και όπως θέλεις! Γενηθήτω το θέλημά Σου…». Μ’ αυτή την εσωτερική τοποθέτηση, να προσεύχεσαι πολύ. Όχι μια φορά, έστω και παρατεταμένα, ούτε για μια μέρα μόνο, αλλά για εβδομάδες, μήνες, χρόνια… Όλο να ικετεύεις, όλο να κραυγάζεις: *«Κύριε, βοήθησε με! Κύριε, λύτρωσε με! ‘Ωστόσο, ας μη γίνει ό,τι θέλω εγώ, μα ό,τι θέλεις Εσύ». Αυτό ακριβώς έλεγε και ο Χριστός στη Γεθσημανή, όταν προσευχόταν στον Πατέρα Του. Και η χήρα της ευαγγελικής παραβολής βρήκε τελικά το δίκιο της από τον άδικο εκείνο δικαστή, μόνο και μόνο επειδή δεν κουράστηκε να τον παρακαλάει για πολύν καιρό. Κάποιος σοφός είπε το λόγο τούτο: «Πρέπει να γίνεις φορτικός στο Θεό και στους άγιους Του!». Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

Όποιος στον καιρό της ειρήνης φροντίζει για τα πράγματα της μάχης, αυτός θα είναι φοβερός στον καιρό της μάχης. Όποιος όμως είναι άπειρος των πολεμικών πραγμάτων, αυτός περισσότερο θα θορυβηθεί και θα τα χάσει ακόμα και σε καιρό ειρήνης. Δεν βλέπετε τους στρατιώτες, που σε καιρό ειρήνης ασκούνται σε πολεμικά γυμνάσια; Αν και δεν τους ενοχλεί κανένας πόλεμος, εντούτοις καθαρίζουν τα όπλα τους και οι γυμναστές τους διδάσκουν την πολεμική τέχνη. Ποιός από τους πνευματικούς στρατιώτες κάνει κάτι τέτοιο; Κανένας. Γι’ αυτός στους πνευματικούς πολέμους φαινόμαστε νωθροί και απαίδευτοι και ευάλωτοι από παντού. Στην εποχή μας δεν υπάρχει διωγμός, αλλά υπάρχει ο πόλεμος των επιθυμιών και ο πόλεμος των παθών μας. Πάντοτε πρέπει να οπλιζόμαστε. Διότι είναι μεγάλος ο πόλεμος της γλώσσας, ο πόλεμος των ματιών. Αυτόν τον (πνευματικό) πόλεμο να διεξάγουμε. Είναι φοβερός ο πόλεμος των επιθυμιών. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος