«Είναι ώρα για ύπνο και πρέπει να προσευχηθείς» ή «ο Θεός είναι καλός, ευχαρίστησε Τον για το φαγητό που σου έδωσε» είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες εκφράσεις των γονέων προς τα παιδιά τους. Δυστυχώς όμως πάρα πολύ συχνά διαπιστώνουμε τη δυσκολία των παιδιών να πουν τις μικρές παιδικές τους προσευχές. Για το λόγο αυτό αισθανόμαστε απογοητευμένοι και προβληματισμένοι επειδή ενώ πολλές φορές έχουμε διδάξει τα παιδιά μας να προσεύχονται, το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό. Αυτό συμβαίνει γιατί οι γονείς και οι μεγαλύτεροι, γιαγιάδες και παππούδες, ξεχνούν μια μεγάλη αλήθεια: Τα παιδιά μιμούνται και παιδαγωγούνται σύμφωνα με αυτό που βλέπουν από τους μεγαλύτερους. Πως θέλουμε τα παιδιά μας να προσεύχονται στο Θεό, όταν αυτά δεν έχουν δει ποτέ εμάς να προσευχόμαστε; Πως θα μάθουν να ευχαριστούν το Θεό για την τροφή ή την υγεία, εάν πρώτα δεν δουν εμάς να βρισκόμαστε στα γόνατα και να ευχαριστούμε το Δημιουργό για την ημέρα που πέρασε, για το φαγητό που προμήθευσε, για την υγεία μας, για την προστασία Του, για την οδηγία μέσα στη ζωή μας; Παρακάτω, σάς δίνω, μερικές απλές συμβουλές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν την σπουδαιότητα της προσευχής: Οι γονείς πρέπει να ξέρουν πως το παιδί τους θα ακολουθήσει το παράδειγμά τους και όχι τη συμβουλή τους. Αφήστε τα παιδιά σας να σας δουν: Τα παιδιά μαθαίνουν από το παράδειγμα. Τα παιδιά και τα εγγόνια μας πρέπει να δουν την ημέρα μας κάτω από την προσευχή και τη μελέτη της Βίβλου. Γίνε το παράδειγμα στα παιδιά σου μέσα από τη δική σου ζωή. Συμμεριστείτε το πρόβλημα μαζί τους. Τις περισσότερες φορές όταν προκύπτει κάποιο πρόβλημα στην οικογένεια, οι γονείς προσεύχονται στο Θεό να δώσει λύση χωρίς να συμμετέχουν στην προσευχή και τα παιδιά. Προσευχηθείτε μαζί τους και δώστε τους την ευκαιρία να εκθέσουν τον πρόβλημα της οικογένειας και αυτά στο Θεό με το δικό τους τρόπο. Η επίκληση θα πρέπει να έχει περισσότερο χρόνο από ότι μια προσευχή πριν την ώρα του φαγητού. Συνοδεύστε τα παιδιά σας με μια προσευχή. Καθημερινά έχουμε την ευκαιρία να διδάξουμε την προσευχή στα παιδιά μας με απλό και σύντομο τρόπο: Προσευχηθείτε μαζί τους πριν αυτά φύγουν για το σχολείο ή την εκδρομή τους, ζητώντας την προστασία και την καθοδήγησή τους από το Θεό. Ζητείστε από τα παιδιά να κάνουν το ίδιο. Πολλές φορές τα λόγια της προσευχής έρχονται να τους υπενθυμίσουν για αυτό που προσευχήθηκαν κατά τη διάρκεια των σχολικών μαθημάτων τους και να συμπεριφερθούν κόσμια και χριστιανικά σε καθημερινές περιστάσεις. ΜΕΓΑ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ

Χθες το βράδυ, ο σύζυγός μου έριξε κατά λάθος ένα ποτήρι κρασί, το οποίο έσπασε σε κομμάτια στο πάτωμα. Δεν είδα τη σκηνή, αλλά άκουσα τον ήχο να σπάει το γυαλί. Στη συνέχεια ο σύζυγός μου μάζεψε τα κομμάτια και, αφού βεβαιώθηκε ότι είχε αφαιρέσει όλα τα θραύσματα, πήγε για ύπνο Εκείνο το βράδυ σηκώθηκα για να πάω στο πλυσταριό και, περνώντας από την κουζίνα, παρατήρησα ότι υπήρχαν ακόμα μεγάλα κομμάτια γυαλιού σκορπισμένα στο πάτωμα. Ειλικρινά, η πρώτη μου αντίδραση ήταν να νευριάσω. Σκέφτηκα: «Τι θα γινόταν αν ένα από τα παιδιά σηκωθεί και πατήσει ένα κομμάτι γυαλιού;» Όσο περισσότερο το σκεφτόμουν, τόσο πιο ενοχλημένη ένιωθα. Τότε, ξαφνικά, μια μικρή εσωτερική φωνή με διόρθωσε: «Δεν είσαι εδώ για να τον βοηθήσεις;» Έπειτα πήρα τη σκούπα και άρχισα να μαζεύω τα υπόλοιπα κομμάτια. Μετακίνησα και κάποια αντικείμενα, σε περίπτωση που τυχόν θραύσματα γυαλιού κατέληγαν αλλού. Και, μάλιστα, βρήκα αρκετά. Αυτό είναι γάμος. Οι σύζυγοί μας δεν τα κάνουν πάντα όλα τέλεια, ακόμα και με τις καλύτερες προθέσεις, αλλά ένας αληθινός σύντροφος βλέπει πού λείπει κάτι και κάνει τη διαφορά. Δεν είναι πάντα ώρα για παράπονα, μερικές φορές είναι απλά η ώρα να αναλάβετε δράση.

  Να αγαπάτε τα παιδιά σας με την αγάπη του Χριστού και όχι με την ανθρώπινη αγάπη, για να μην τα κάνετε κακό. Όταν πατέρα και μητέρα, ποτίζεστε με νηστείες, προσευχές, ελεημοσύνες, φυλάει ο Θεός τα παιδιά σας. Τα τέκνα υπακούετε τοις γονεύσιν υμών εν Κυρίω. Τούτο γαρ έστι δίκαιον. Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα. (Τα παιδιά να υπακούτε στους γονείς σας, σύμφωνα με το θέλημα του Κυρίου. Διότι αυτό είναι το σωστό. Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου). (Προς Εφεσίους 6,1) Και οι πατέρες μη παροργίζετε τα τέκνα υμών, αλλ’ εκτρέφετε αυτά εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου. (Και εσείς πατέρες, μη φέρνεστε στα παιδιά σας έτσι, ώστε να εξοργίζονται, αλλά να τα ανατρέφετε δίνοντάς τους αγωγή και συμβουλές, που εμπνέονται από την πίστη στον Κύριο). (Προς Εφεσίους 6,4) Ο κακολογών πατέρα αυτού ή μητέρα αυτού τελευτήσει θανάτω. Ο κακολογών πατέρα αυτού ή μητέρα αυτού τελευτήσει θανάτω. (Εκείνος που κακολογεί τον πατέρα ή την μητέρα του, να τιμωρείται με θάνατο. Εκείνος επίσης που υβρίζει τον πατέρα του ή την μητέρα του, να τιμωρείται με θάνατο). (Έξοδος 20,15-16) Γιός μυαλωμένος, κάνει ευτυχισμένο τον πατέρα του, ενώ ο άμυαλος είναι η στενοχώρια της μάνας του. (Σολομώντας) Όταν πατέρα και μητέρα, ποτίζεστε με νηστείες, προσευχές, ελεημοσύνες, φυλάει ο Θεός τα παιδιά σας. Όταν ξηραίνεστε σεις οι γονείς με τις αμαρτίες, πάνε χαμένα και τα παιδιά σας. (Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός) Όταν μια μηλιά κάνει ξυνά μήλα, την μηλιά πρέπει να κατηγορούμε ή τα μήλα; Τη μηλιά. Λοιπόν, κάνετε καλά εσείς οι γονείς, που είσαστε η μηλιά, για να γίνονται και τα μήλα γλυκά. (Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός) Δώσε πρώτη κληρονομιά στα παιδιά σου την αρετή και ύστερα μοίρασέ τους και την περιουσία σου. (Μέγας Βασίλειος) Η φροντίδα των πελαργών για τους γηρασμένους τους γονείς είναι αρκετή να κάνει τα παιδιά μας ν’ αγαπούν τους γονείς τους. Ας το προσέξουν αυτό τα παιδιά, γιατί κανείς δεν είναι τόσο λειψός στο μυαλό, ώστε να μην καταλαβαίνει ότι είναι επαίσχυντο να φαίνεται στην αρετή κατώτερος από τα άλογα πτηνά. Οι πελαργοί λοιπόν, όταν ο γονιός τους γυμνωθεί εντελώς από την πτερόρροια του γήρατος, τον βάζουν ανάμεσά τους και τον ζεσταίνουν με τα φτερά τους. Και του ετοιμάζουν τις τροφές σε αφθονία και τον βοηθούν όσο γίνεται ακόμη και στην πτήση, σηκώνοντάς τον απαλά με τα φτερά τους, ένας από δεξιά και άλλος από αριστερά. Και αυτό είναι τόσο πασίγνωστο, ώστε μερικοί και την ανταπόδοση αυτή των ευεργεσιών, την ονομάζουν αντιπελάργωση. (Μέγας Βασίλειος) Ν’ αγαπάτε τα παιδιά σας με την αγάπη του Χριστού και όχι με την ανθρώπινη αγάπη, για να μην τα κάνετε κακό. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης) Η Aγιότητα των γονέων, σώζει τα παιδιά τους. Αν οι γονείς γίνουν άγιοι, τα παιδιά αγιάζουν. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)

  Οι περισσότεροι γονείς στο άκουσμα περί Κατηχητικών Σχολείων δείχνουν μια αδικαιολόγητη αποστροφή. Ταυτόχρονα, οι ίδιοι, έχουν ήδη από την τάξη του νηπιαγωγείου σχηματίσει την καλύτερη γνώμη για τα παιδιά τους. «Το παιδί μου είναι έξυπνο, καλό, κοινωνικό, έχει κάτι το ιδιαίτερο». Φράσεις που ακούμε συχνά σε συναναστροφές με άλλους γονείς. Πολλές φορές όμως ζούμε σε μια ψευδαίσθηση, σε μια ουτοπία. Φανταζόμαστε το παιδί μας ως ένα μελλοντικό δικηγόρο, ως γιατρό ακόμη και ως πρωθυπουργό, με οικονομική πάντοτε ευχέρεια. Δυσκολευόμαστε να δούμε και να σκεφτούμε το παιδί μας απλά ευτυχισμένο, σε ένα ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον, περιστοιχισμένο από καλοπροαίρετους ανθρώπους και με έναν καλό σύντροφο στο πλάι του. Στη διάρκεια, όμως, της σχολικής ζωής του δημοτικού σχολείου έρχονται και τα πρώτα σύννεφα προβληματισμού για τη συμπεριφορά του παιδιού μας. Η δασκάλα θα μας καλέσει και τότε θα ακούσουμε για πρώτη φορά ότι το παιδί μας έχει ενδείξεις παραβατικής συμπεριφοράς. Ενδείξεις που δεν έχουν να κάνουν πάντοτε με θέματα που αφορούν στην επίδραση ψυχολογικών και ψυχοκοινωνικών προβλημάτων της οικογένειας, όπως για παράδειγμα γονείς σε διάσταση ή γονείς χωρισμένοι, γονέας ή γονείς που κακοποιούν τα παιδιά κ.λπ. Η αγωγή που δίδεται από το σπίτι στα παιδιά, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η αγωγή της κοσμικής ζωής και της ευμάρειας με χαλαρούς ελέγχους και έλλειψη επικοινωνίας. Θέλουμε πάντα να δίνουμε στα παιδιά μας τα καλύτερα χωρίς στερήσεις, ενώ αυτό στην πραγματικότητα δημιουργεί ανεξέλεγκτες καταστάσεις στην ψυχοσύνθεση του παιδιού και έχει ως συνέπεια να νομίζει ότι μπορεί να κάνει και να αποκτά ό,τι θέλει εύκολα και γρήγορα. Πολλά από τα παιδιά που βίωσαν την αληθινή χαρά σε κάποιο Κατηχητικό Σχολείο της ενορίας τους, άλλαξαν με τον καιρό νοοτροπία και άρχισαν να βλέπουν τη ζωή με άλλα μάτια. Τα παιχνίδια τους, για παράδειγμα, από βίαια και μοναχικά έγιναν πιο ομαδικά, με περισσότερο ενδιαφέρον και χαρά. Τα κατηχητικά μαθήματα γίνονται συνήθως σε χώρο του Ναού με την επιτήρηση του υπευθύνου ιερέως νεότητας και από εξαίρετους κατηχητές διορισμένους από την εκάστοτε Μητρόπολη. Η ευρύτερη προσφορά του Κατηχητικού Σχολείου στους νέους σήμερα, θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στα εξής ακόλουθα: 1) καλλιεργεί την αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο. 2) βοηθάει στη διάκριση των ποικίλων κινδύνων και παγίδων της ζωής. 3) προσφέρει τα απαραίτητα πνευματικά εφόδια για την αντιμετώπιση των δυσκολιών και αδιεξόδων που παρουσιάζονται στο διάβα της ζωής. 4) καθοδηγεί στον δρόμο του ορθοδόξου χριστιανικού ήθους. 5) διδάσκει τον σεβασμό των αξιών της κοινωνίας μας. 6) βοηθάει στην αποφόρτιση από την πίεση, το βάρος και την κούραση της καθημερινότητας. 7) συντελεί στην κοινωνικοποίηση μέσα από το ομαδικό πνεύμα των συνάξεων και της ψυχαγωγίας και 8) συμπληρώνει το έργο των γονέων και των δασκάλων, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας υγιούς και ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Σε μια εποχή, λοιπόν, που τα ναρκωτικά κάνουν θραύση, η παραβατικότητα ανθεί και τα παιδιά μας απειλούνται ανά πάσα στιγμή και ώρα από ποικίλους κινδύνους, είναι καιρός να σκεφθούμε να στείλουμε τα παιδιά μας στη θαλπωρή της Εκκλησίας, εκεί που υπάρχει αγάπη και ασφάλεια, εκεί που το παιδί μας θα αναπτύξει ισχυρό χαρακτήρα και θα μάθει να σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους, να αγαπάει και να εκφράζει ελεύθερα τη σκέψη και τα συναισθήματά του. Το παιδί στο Κατηχητικό Σχολείο δεν έχει να χάσει τίποτα, ίσως κάποιες ελάχιστες ώρες, οι οποίες όμως θα αποδειχθούν στο μέλλον βάλσαμο τόσο για το ίδιο και την οικογένειά του, όσο και για το σύνολο της κοινωνίας. π. Γεώργιος Χριστοδούλου (υπεύθυνος Νεότητος Ιερού Ναού Αγίας Σοφίας Νέου Ψυχικού)

Έλεγε κάποτε ο Άγιος Πορφύριος στον Σεβ. Μητρ. Νεοφύτου και Μπάτσκας κ. Ειρηναίο: «Κάθισα μία ημέρα πάνω σε μία γέφυρα εκεί στα μέρη σας,(ενν. στη Σερβία όπου μετέβαινε με χαρισματικό τρόπο)… Παρατηρούσα τους ανθρώπους που περνούσαν. Και με τη χάρι του Θεού τους έβλεπα διάφανους, και τα σώματα και τις ψυχές τους. Τι να σου πω, Ειρηναίε! Είδα ψυχές άδειες, μοναχικές, πληγωμένες, τσακισμένες. Έβλεπα εκεί να περνούν αγόρια και κορίτσια πιασμένα χέρι χέρι, χωρίς όμως οι ψυχές τους να έχουν δύναμη να αγαπήσουν αληθινά. Ερωτεύονται χονδρά και επιφανειακά. Μεγαλωμένα χωρίς οικογένεια ή και σε άθεη οικογένεια, δεν έχουν εφόδια για την αληθινή αγάπη. Πολλές από τις κοπέλες σας δεν είναι καν εις θέσιν να γίνουν μητέρες από την ελευθεριάζουσα ζωή που κάνουν. Γι’ αυτό μη λέτε στους νέους θεωρίες, αλλά να τους ομιλείτε να ζουν σεμνή ζωή. Να μη ζουν με χαλαρότητα ηθών. Να τους ομιλείτε σε βασικά θέματα: ότι ο Χριστός τα κάνει όλα, αλλά εμείς πρέπει να θέλουμε τον Χριστό. Να τον αποδεχόμεθα. Και αυτό επιτυγχάνεται με προσπάθεια, με εγκράτεια. Την θέλει την άσκηση ο Χριστός. Θέλει τον αγνό έρωτα. Στους νέους λοιπόν να συνιστάτε να αγαπούν την αγνότητα, γιατί η ελευθεριάζουσα ζωή δεν είναι μόνο ανθυγιεινή και άχαρη, αλλά είναι και εξαθλιωτική. Εξαθλιώνει τον άνθρωπο, τον αχρηστεύει, δημιουργεί ψυχολογικές και σωματικές διαταραχές. Στους νέους να διδάσκεις να μελετούν την Αγία Γραφή και ειδικά το Ψαλτήρι». Σεβ. Μητρ. Νεοφύτου και Μπάτσκας κ. Ειρηναίου/ Η πνευματική σχέση του Γερ. Πορφυρίου με τον Σερβικό λαό, στο Πρακτικά Διορθόδοξου Μοναστικού Συνεδρίου: Γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης, Ορόσημο αγιότητος στο σύγχρονο κόσμο, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά 2008, σελ. 296.

Αγαπητοί αναγνώστες είναι σίγουρο ότι όλοι συγκλονιζόμαστε ως πρόσωπα αλλά και γενικότερα ως κοινωνία, όταν κατά καιρούς ακούμε και αποκαλύπτονται περιπτώσεις κακοποιήσεως ή σεξουαλικής εκμεταλλεύσεως ανηλίκων, είτε αυτά βρίσκονται στις οικογένειές τους είστε σε δομές και ιδρύματα! Δυστυχώς η τρέχουσα επικαιρότητα στη χώρα μας, λες και πρόκειται για μάστιγα ή πανδημία, ξεφυτρώνουν περιστατικά, σαν τα μανιτάρια το ένα μετά το άλλο, που πλέον από μεμονωμένα περιστατικά μοιάζουν με κοινές πρακτικές και φυσικά αντί να τραυματίζονται αθώες και παιδικές ψυχές έπρεπε να προστατεύονται ιδιαίτερα στην πιο τρυφερή τους ηλικία! Σε αυτή την πρακτική καταρρέει δυστυχώς στα μάτια μας και η ελπίδα που είχαμε για ένα καλύτερο αύριο αφού όλοι κοιτάμε αποσβολωμένοι όσα ακούγονται και αποκαλύπτονται  για πολυβραβευμένες δομές πρότυπο που όλοι είχαμε σε εκτίμηση και όλοι ευχόμαστε να είναι ψέματα και ένα «κακό όνειρο», που θα «ξυπνήσουμε» και δεν θα ισχύει τίποτα, όλα θα είναι σαν πριν! Αν όμως δεν γίνει αυτό, τι γίνεται δεν έχουμε ελπίδα; Για να ανατρέξουμε στην Εκκλησία και στο Συναξάρι της να δούμε μήπως υπάρχει και το ξεχνάμε! Ακολουθήστε μας! Στις 26 Νοεμβρίου κάθε χρόνο η Εκκλησία μας μεταξύ άλλων Αγίων τιμά και την μνήμη του Οσίου Στυλιανού του Παφλαγόνος ο οποίος εικονίζεται να κρατάει ένα παιδί συνήθως ή πολλά μικρά παιδιά στην αγκαλιά του και αυτό φυσικά όχι τυχαία. Ας δούμε σύντομα το βίο του έχει πράγματι πολλή ενδιαφέρον : Ο Όσιος Στυλιανός γεννήθηκε στην Παφλαγονία και ήταν τέκνο μιας πλούσιας και ευσεβής οικογένειας. Ενώ τα χρήματα και τα υλικά αγαθά δεν έλειπαν στην οικογένεια, παρόλα αυτά διδάχτηκε ο Στυλιανός από  νωρίς από τους γονείς του να είναι εγκρατής και να θεωρεί το χρήμα μέσο για την ανακούφιση και περίθαλψη των φτωχών και των αρρώστων και όχι να το οικειοποιείται αποκλειστικά και κυρίως να ελέγχεται από αυτό και από τις κοσμικές ηδονές. Μεγαλώνοντας ο Όσιος και έχοντας αυτή την ανατροφή και λιτή ζωή, όταν κοιμήθηκαν οι γονείς και δεν είχε πλέον κάτι να τον κρατάει στον κόσμο, διαμοίρασε όλη την πλούσια κληρονομιά του και πήγε σαν ασκητής στην έρημο. Εκεί γνωρίστηκε με άλλους ασκητές, που ζούσε μαζί τους με αδελφική αγάπη, χριστιανική συγκατάβαση και επιείκεια. Δεν λύπησε ποτέ κανένα, μεγάλη του χαρά μάλιστα, ήταν να επαναφέρει τη γαλήνη στις ταραγμένες ψυχές. Η φήμη της θαυμαστής ασκητικής του ζωής γρήγορα έφθασε και εξαπλώθηκε μέχρι τις πόλεις, και πολλοί έτρεχαν να τον βρουν για να ζητήσουν απ’ αυτόν τις πνευματικές του οδηγίες. Ο όσιος Στυλιανός, παρά την ερημική και ασκητική ζωή του, που φυσικά δεν διάλεξε τον δρόμο του εγγάμου βίου και της οικογένειας και της απόκτησης και ανατροφής κατά σάρκα τέκνων, εν τούτοις έτρεφε μεγάλη στοργή και συμπάθεια προς τα παιδιά, που τόσο αγαπούσε και ο Κύριος και μας τα έδινε ως παράδειγμα και πρότυπα ως τα μεγαλύτερα για  την Βασιλεία Του. Έχοντας αυτό το παράδειγμα του Κυρίου βαθιά στη καρδιά του υλοποίησε και στον βίο του σε απόλυτο βαθμό. Οπότε και δίδασκε με όλη τη δύναμη της  ψυχής του τα εξής : « Αν η ταπεινοφροσύνη αποτελεί θεμέλιο των αρετών, η παιδική ηλικία από τη φύση της είναι περισσότερο ενάρετη, απ’ ότι οι μεγαλύτεροι των φιλοσόφων ακόμη και των ερημιτών ασκητών». Ο Άγιος δεν έμεινε φυσικά μόνο στην θεωρεία αλλά κυρίως στη πράξη βοήθησε πολλοί τα παιδιά της περιοχής και της εποχής του αφού πολλές φορές οι γονείς έφερναν προς αυτόν τα παιδιά τους για να τα ευλογεί, όσα ήταν άρρωστα να τα θεραπεύει και τα προστάτευε με την προσευχή του σε όλη τους την ζωή.  Επίσης πολλά άτεκνα ζευγάρια χάρις την θαυματουργική χάρη του Αγίου, που του παραχωρήθει από τον Θεό αποκτούσαν παιδί και πολλά από ευγνωμοσύνη και αναγνώριση λάμβαναν το όνομα του Οσίου. Τέλος ο Όσιος Στυλιανός κοιμήθηκε πλήρης ήμερων αλλά και αρετών. Επομένως μπορεί εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι  να απογοητεύουμε, παρ όλες τις καλές μας προσπάθειες και προθέσεις, όμως τα παιδιά δεν είναι χωρίς ελπίδα, έχουν τον φιλάνθρωπο Θεό, τις πρεσβείες και την σκέπη της Παναγίας μας και την προστασία του Αγίου Στυλιανού που και μετά την κοίμησή του συνεχίζει να προστατεύει και να καθοδηγεί τα παιδιά και τους γονείς τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι δομές και ιδρύματα που ασχολούνται με παιδιά (μεταξύ αυτών και το πρώην ΠΙΚΠΑ Βούλας), το εκκλησάκι τους είναι αφιερωμένο στον Άγιο Στυλιανό και όλα λίγο πολύ έχουν κάτι να διηγηθούν από την προστασία του. Ας τα προστατεύει λοιπόν ο Άγιος όλα τα παιδιά του κόσμου, γιατί σαν κοινωνία χάσαμε την παιδικότητα μας δυστυχώς και είναι ζητούμενο! Ας την ξαναβρούμε! Αμήν!

Τα φερσίματα των παιδιών έχουν άμεση σχέση με την κατάσταση των γονέων. Όταν τα παιδιά πληγώνονται απ’ την κακή μεταξύ των γονέων τους συμπεριφορά, χάνουν δυνάμεις και διάθεση να προχωρήσουν στην πρόοδο. Κακοχτίζονται και το οικοδόμημα της ψυχής τους κινδυνεύει από στιγμή σε στιγμή να γκρεμισθεί. Είχαν έλθει δύο κοπελίτσες και η μία είχε κάτι πολύ άσχημα βιώματα και με ρωτούσαν που οφείλονται. Και τους είπα: -Είναι απ’ το σπίτι, απ’ τους γονείς σας. Κι όπως την «έβλεπα» τη μία, λέω: -Εσύ απ’ την μητέρα σου τα έχεις κληρονομήσει αυτά. -Κι όμως, λέει, οι γονείς μας είναι τόσο τέλειοι άνθρωποι. Είναι χριστιανοί, εξομολογούνται, μεταλαμβάνουν, που μπορεί να πει κανείς, ζήσαμε μέσα στη θρησκεία. Εκτός… αν φταίει η θρησκεία, απαντάει εκείνη. Τους λέω: -Τίποτα δεν πιστεύω απ’ αυτά που μου λέτε. Εγώ ένα μόνο βλέπω, οι γονείς σας δεν την ζουν τη χαρά του Χριστού. Πάνω σ’ αυτό η άλλη είπε: -Άκουσε, Μαρία. Καλά λέει ο παππούλης. Έχει δίκιο. Οι γονείς μας πάνε στον πνευματικό, στην Εξομολόγηση, στη Θεία Μετάληψη, ναι. Αλλά είχαμε ποτέ ειρήνη στο σπίτι; Ο πατέρας συνεχώς γκρίνιαζε με τη μητέρα μας. Διαρκώς πότε ο ένας δεν έτρωγε, πότε ο άλλος δεν ήθελε να πάνε κάπου μαζί. Έχει δίκιο, λοιπόν, ο παππούλης. Το παιδί θέλει κοντά του ανθρώπους θερμής προσευχής. Όχι ν’ αρκείται η μητέρα στο αισθητό χάδι για το παιδί της, αλλά να προσφέρει συγχρόνως και το χάδι της προσευχής. Το παιδί αισθάνεται στο βάθος της ψυχής του το πνευματικό χάδι, που μυστικά στέλνει η μητέρα του, και έλκεται προς αυτήν. Νιώθει ασφάλεια, σιγουριά, όταν η μητέρα με τη συνεχή, την επίμονη και θερμή προσευχή της αγκαλιάζει το παιδί της μυστικά και το ελευθερώνει απ’ ό,τι το σφίγγει. Οι μητέρες ξέρουν να αγχώνονται, να συμβουλεύουν, να λένε πολλά, αλλά δεν έμαθαν να προσεύχονται. Οι πολλές συμβουλές και υποδείξεις κάνουν πολύ κακό. Όχι πολλά λόγια στα παιδιά. Τα λόγια χτυπάνε στ’ αυτιά, ενώ η προσευχή πηγαίνει στην καρδιά. Προσευχή χρειάζεται, με πίστη δίχως άγχος, αλλά και καλό παράδειγμα. Όλα απ’ την προσευχή, τη σιωπή και την αγάπη γίνονται. Καταλάβατε τα αποτελέσματα της προσευχής; Αγάπη εν προσευχή, εν Χριστώ αγάπη. Αυτή ωφελεί πραγματικά. Όσο θ’ αγαπάτε τα παιδιά με την ανθρώπινη αγάπη, που είναι συχνά παθολογική, τόσο θα μπερδεύονται, τόσο η συμπεριφορά τους θα είναι αρνητική. Όταν όμως η αγάπη σας θα είναι μεταξύ σας και προς τα παιδιά χριστιανική και αγία, τότε δεν θα έχετε κανένα πρόβλημα. Η αγιότητα των γονέων σώζει τα παιδιά. Για να γίνει αυτό πρέπει να επιδράσει η θεία χάρις στις ψυχές των γονέων. Κανείς δεν αγιάζεται μόνος του. Η ίδια η θεία χάρις μετά θα φωτίσει, θα θερμάνει και θα ζωογονήσει τις ψυχές των παιδιών. Να προσεύχεσαι και, όταν πρέπει, να μιλάς στα παιδιά με αγάπη. Πιο πολύ να κάνεις προσευχή και λίγα λόγια να τους λες. Πολλή προσευχή και λίγα λόγια σε όλους. Να μη γινόμαστε ενοχλητικοί, αλλά να προσευχόμαστε μυστικά και μετά να μιλάμε κι ο Θεός θα μας βεβαιώνει μέσα μας αν η ομιλία μας είναι δεκτή στους άλλους. Αν δεν είναι πάλι, δεν θα μιλάμε. Θα προσευχόμαστε μυστικά μόνο. Διότι και με το να μιλάμε, γινόμαστε ενοχλητικοί και κάνουμε τους άλλους ν’ αντιδρούν και καμιά φορά ν’ αγανακτούν. Γι’ αυτό πιο καλά είναι να τα λέει κανείς μυστικά στην καρδιά των άλλων παρά στ’ αυτί τους, μέσω της μυστικής προσευχής. Να προσεύχεσαι και μετά να μιλάς. Έτσι να κάνεις στα παιδιά σου. Άμα διαρκώς τους δίδεις συμβουλές, θα γίνεις βαρετή κι όταν θα μεγαλώσουν, θα αισθάνονται ένα είδος καταπιέσεως. Να προτιμάς, λοιπόν, την προσευχή. Να τους μιλάς με την προσευχή. Να τα λες στον Θεό κι ο Θεός θα τα λέει μέσα τους. Δηλαδή, δεν πρέπει να συμβουλεύεις τα παιδιά σου έτσι, με φωνή που να την ακούνε τ’ αυτιά τους. Μπορείς να το κάνεις κι αυτό, αλλά προπάντων πρέπει να μιλάς για τα παιδιά σου στον Θεό. Να λες: «Κύριε Ιησού Χριστέ, φώτισε τα παιδάκια μου. Εγώ σ’ Εσένα τα αναθέτω. Εσύ μου τα έδωσες, μα κι εγώ είμαι αδύναμη, δεν μπορώ να τα κατατοπίσω· γι’ αυτό, Σε παρακαλώ, φώτισέ τα». Κι ο Θεός θα τους μιλάει. Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλιβίτης

Τα Ευαγγέλια δε λένε ποιος έφερε τα παιδάκια και τα βρέφη στον Ιησού. Ίσως οι πατεράδες τους, μπορεί και οι μητέρες ή τα μεγαλύτερα αδέλφια τους. Τα ’φεραν, θυμάται ο Μάρκος, «για να τ’ αγγίξει, αλλά οι μαθητές μάλωναν εκείνους που τα έφεραν. Ο Ιησούς, όμως, όταν τους είδε, αγανάκτησε και τους είπε: Αφήστε τα παιδιά να ’ρχονται σε μένα και μην τα εμποδίζετε, γιατί σε ανθρώπους σαν κι αυτά ανήκει η βασιλεία του Θεού. Πραγματικά, σας λέω, όποιος δε δεχτεί τη βασιλεία του Θεού σαν παιδί, αυτός ποτέ δε θα μπεί σ’ αυτήν. Κι αφού τα αγκάλιασε, τα ευλογούσε, βάζοντας τα χέρια του πάνω τους». (Μαρκ. 10, 13-16). Το άγγιγμα του χεριού του ανθρώπου του Θεού μεταδίδει χάρη, και τα παιδάκια ήλθαν στον Ιησού ζητώντας τη χάρη του Θεού. Οι μαθητές ωστόσο δεν το θεώρησαν ορθό να ενοχληθεί ο Δάσκαλος για τα μικρά παιδιά, ή ίσως δε θεώρησαν πως τα παιδάκια είχαν ανάγκη να πάρουν ή μπορούσαν να δεχτούν τη θεία χάρη. Βλέποντάς το αυτό ο Ιησούς αγανάκτησε, γράφει ο Μάρκος. Και είναι η μόνη φορά στα Ευαγγέλια που λέγεται ότι ο Ιησούς αγανάκτησε. Συγκινήθηκε, επιτίμησε, θύμωσε, μα μόνο εδώ αγανάκτησε – για τη συμπεριφορά των μεγάλων προς τα παιδιά. Όσοι προσπαθούν να χωρίσουν τον Ιησού από τα παιδιά θα αντιμετωπίσουν την αγανάκτησή του. Όσοι, ξέροντας την αδυναμία τους, έρχονται με εμπιστοσύνη στο Θεό, θα πάρουν δώρο τη Βασιλεία του. Κι ας παν να λένε ό,τι θέλουν οι κριτές και οι επικριτές, οι λογικοί, οι συνετοί, οι δίκαιοι και οι υπολογιστές. Η χάρη του Θεού δεν είναι φτηνή, αλλά το αντίτιμό της το πληρώνει ο Ίδιος, που ξέρει τα «συμφέροντά» του καλύτερα από τους «υπερασπιστές» του. Οι Φαρισαίοι, ως σήμερα αγωνίζονται να εμποδίσουν τα παιδιά να έλθουν στον Ιησού. Να μην έρχονται στη λειτουργία, λένε τώρα, γιατί ενοχλούν, ή, γιατί δεν καταλαβαίνουν. Φαρισαίε τυφλέ, μαζεύτηκε ποτέ καμιά οικογένεια στην πατρική γιορτή χωρίς να ’ναι και τα παιδιά εκεί, να τρέχουν, να τρώνε, να φωνάζουν; Γιατί, λοιπόν, στο Δείπνο του δεν έχει δικαίωμα ο Δεσπότης να έχει κοντά του τα παιδιά του; Κι αν τα πετάξεις έξω και τα σιωπήσεις αυτά, νομίζεις θα προσευχηθείς; Για σε δε θα λαλήσουν τ’ αηδόνια (τα ’χεις σκοτώσει μέσα σου). Κανείς δεν μπορεί να χωρίσει τον Ιησού από τα παιδάκια. Από τα μουντά βιομηχανικά προάστια της σύγχρονης Τεχνούπολης ως τους μελαγχολικούς προσφυγικούς συνοικισμούς, όπου στη γη οι μαύροι άνθρωποι έχουνε κλείσει τα παιδιά, ο Ιησούς είναι μαζί τους – έτσι όπως τον είδε ο Rouault στον πίνακά του Le Christdans labanlieue. Στο μακρύ σκοτεινό δρόμο με τα σπίτια αποθήκες, με τις πελώριες μαύρες πόρτες και τ’ ατέλειωτα μονότονα παράθυρα που χάσκουν σαν δαιμονικά άδεια μάτια, η απαίσια καπνοδόχος δεν μπορεί να κρύψει το φεγγάρι. Κι ο Χριστός συνοδεύει στην ερημιά δυό μοναχικά παιδάκια. Αρχ. Παύλου Εγγλεζάκη

  Ο Άγιος Πορφύριος είπε μια μέρα σε μία πνευματική του κόρη: – «Έλα κοντά μου να σου πω ένα μυστικό. Αυτό αν εφαρμόσεις, θα δεις τον άντρα σου να έρχεται και να σε αναζητά, όπου είσαι, χωρίς να ξέρει γιατί, και θ’ απορεί κι ο ίδιος… Το μυστικό είναι τούτο: Να προσεύχεσαι γι αυτόν μυστικά. Έτσι μυστικά, θα πηγαίνει η αγάπη σου και θα τον καλεί. Μη του λες τη λέξη σ’ αγαπώ, αλλά προπάντων μην απαιτείς να σου τη λέει… Η αγάπη δεν ζητιέται μα γεννιέται. Η αγάπη δεν λέγεται, εμπνέεται. Να τυλίγεις τον αγαπημένο σου με θαλπωρή μυστικά, δια της προσευχής. Τότε, κι ο πιο εύθικτος χαρακτήρας δεν αντιδρά… Η μυστική μετάδοση της αγάπης διώχνει τις φοβίες της δέσμευσης και καταπίεσης, και οι ευθύνες του γίνονται ελαφρές και κάποτε αγαπητές. Ένας κόκκος ανιδιοτελούς αγάπης να υπάρχει μέσα μας, έρχεται σιγά-σιγά η χάρη και τον κάνει να πετάξει δυο φυλλαράκια. Γρήγορα μετά μεγαλώνει…». Φυσικά, κατά τη διάρκεια του γάμου μπορείτε να συναντήσετε, πολλές φορές, ένα άτομο που να ”σας φανεί καλύτερο” και πιο ”ενδιαφέρον” από τον σύζυγο… Αλλά το ενδιαφέρον σας για αυτόν δεν πρέπει να θεωρείται ως δώρο της μοίρας, αλλά ως πειρασμός, δοκιμασία αφοσίωσης στον Κύριο. Ναι, η πίστη στο γάμο δεν είναι μόνο η πίστη σε μια σύζυγο ή έναν σύζυγο, αλλά στον ίδιο τον Θεό…

  Η μεγαλύτερη πλάνη του διαβόλου… Υπάρχει λύπη για τον αδερφό μας που πλανήθηκε. Ως χριστιανοί δεν μισούμε το πρόσωπο αλλά την αμαρτία. Την αμαρτία από την οποία υποφέρουμε όλοι και αν δεν μετανοήσουμε, θα χάσουμε τον παράδεισο… Εδώ όμως πέρα από την λύπη για τον αδερφό που πλανήθηκε, τίθεται σοβαρό ζήτημα συνεχούς πλάνης χιλιάδων ανθρώπων από τα λεγόμενά του. “Είναι η ταυτότητά μου, αυτό που είμαι” λέει ο Κονάνος. “Την δίνει ο Θεός” λέει ο μητροπολίτης Ιωνίας. “Δεν είναι η εποχή του Απόστολου Παύλου σήμερα που εθεωρείτο η ομοφυλοφιλία αμαρτία” λέει άλλος, ο π. Βασίλειος Θερμός. Αποκαλεί τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια “οικογένεια” ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος… Κι έτσι η ομοφυλοφιλία, πέρα από την καθημερινή προπαγάνδα μέσα από όλους τους κοινωνικούς φορείς, σιγά-σιγά έχει μπει στην ζωή μας κι έχει γίνει αποδεκτή από μεγάλο μέρος της (υποτιθέμενης) εκκλησίας. Η μεγαλύτερη πλάνη του διαβόλου, είναι ότι μας πείθει σιγά σιγά ότι ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΑΜΑΡΤΊΑ αλλά ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ. Οπότε δεν είναι πάθος για το οποίο πρέπει να αγωνιστείς με την βοήθεια του Θεού να το νικήσεις. Ίσα ίσα είναι η φύση σου που πρέπει να αποδεχθείς για να είσαι ”ευτυχισμένος”… Καταλαβαίνουμε ότι αυτό το σκεπτικό οδηγεί τους ανθρώπους σε ακόμα μεγαλύτερη πλάνη, ότι δηλαδή ο Θεός της Αγάπης σε αγαπά όπως είσαι, ότι όλοι σώζονται φτάνει να αγαπούν και να είναι ”καλοί άνθρωποι”. (…) Και η μεγίστη πλάνη ότι όσοι λένε αντίθετα από αυτά είναι ”κακόψυχοι”… (Και οι άγιοι δηλαδή). Θ. Σ.

Πολλά χρόνια στην Εκκλησία. Από τότε που θυμάται τον εαυτό του. Από μικρό στα χέρια και την αγκαλιά και μετά με το σχολείο στις Κυριακές και τις γιορτές. Παπαδάκι στο Ιερό τα τελευταία χρόνια του Δημοτικού και τα πρώτα του Γυμνασίου. Κάποιοι πρόλαβαν και την… μακαρία εκείνη εποχή που ο εκκλησιασμός ήταν υποχρεωτική εκδήλωση σχολικής δραστηριότητας! Τότε που «παίρναν» απουσίες όσοι κοιμόντουσαν ή το σκάγαν καθ’ οδόν! Τότε που ήταν η Εκκλησία στοιχείο κοινωνικής ευπρέπειας και τάξεως! Μερικοί ακόμα τα θυμούνται με νοσταλγία! Υπήρχε… τάξη, σεβασμός, γινόταν το… σωστό, τώρα όλα… διαλύθηκαν, λένε! Όλα αυτά που όντως γίνονταν και λειτουργούσαν, όχι μόνο τώρα, αλλά και τότε, ήταν απαράδεκτα! Ήταν η τάξη του… Γυμνασιάρχη, όχι του Θεού! Υπήρχε σύγχυση λόγων και κινήτρων. Η διδασκαλία της πίστεως γινόταν αναγκαστική πορεία. Η ελευθερία του Χριστού (Όστις θέλει…) καταργούνταν χάριν της χρησιμοθηρικής «ωφελείας». Η Εκκλησία ήταν ένας διδακτισμός: Τι πρέπει να ξέρεις! Όχι τι πρέπει να ζήσεις..! Η συνήθεια για κάμποσα χρόνια και για… κάμποσους, λειτούργησε. Δούλεψε ως ασυνείδητη εξάρτηση και κράτησε τα πράγματα. Βέβαια σε μια ασάφεια και απροσδιοριστία. Αυτοί που εκκλησιάζονταν συζητούσαν για το… καθήκον του εκκλησιασμού. Βρίσκονταν κάθε Κυριακή στο Ναό, αλλά δεν μπορούσαν να πουν για ποιό λόγο βρίσκονταν εκεί. Δεν είχαν δυνατότητα να «παρουσιάσουν» την… «εν ημίν ελπίδα». Ούτε γιατί ο Χριστός είναι Θεός της ζωής τους μπορούσαν να «δικαιολογήσουν». Σ’ όλα αυτά επιπρόσθετα η δυσκολία της γλώσσας έκανε την υπόθεση… «θέατρο»! Συνήθειες (ίσως) ιερές αποκτούσαν οι άνθρωποι. Συνείδηση όμως πώς να «βλέπουν» και πώς να ακούνε τον λόγο του Χριστού, σπανίως και λίγοι! Έτσι και όλα όσα έχουν σχέση με την Εκκλησία και τον Χριστό έμπαιναν τελικά στο χώρο της ασάφειας και της θρησκοληψίας! Φόβοι, αγωνίες, θεολογική ασυναρτησία ήταν (μήπως και είναι;) τα κίνητρα της σχέσεως. Μέσα σ’ αυτήν τη σύγχυση και το κατ’ ουσίαν Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας έχασε, περνώντας τα χρόνια, τον δυναμισμό της κοινής προσφοράς και έγινε… θέαμα και ακρόαμα ακατανόητο. Θέαμα αφού οι χριστιανοί απλώς παρακολουθούν (σαν από… κερκίδες) χωρίς συμμετοχή ουδέ στο ΑΜΗΝ, που λέει ο Απόστολος (Α’ Κόρ. 14, 16)! Άγνωστοι, εν πολλοίς, μεταξύ τους… Χάθηκε η κοινότητα και η Εκκλησία έγινε… «τεκές»… προσευχομένων (υποτίθεται). Ο παπάς έπρεπε να τα τελεί όλα τυπικώς και οπωσδήποτε να κοινωνάει αφού δεν ξέραμε… τί να κάνουμε τα ΔΩΡΑ της Ευχαριστίας που τελέσθηκε! Κατέληξε η Θεία Ευχαριστία ακρόαμα μουσικής πανδαισίας που «κάλυψε» το κενό της ακατανόητης γλώσσας με ηχητική ανακούφιση. Έγιναν τα ψαλλόμενα ένα λειτουργικό soundtrack! Μουσική χωρίς λόγια. Όλα αυτά έσπρωξαν τον χριστιανό στον χώρο της ατομικής ευλάβειας. Έκαναν την υπόθεση προσωπική φιλοτιμία και ανάγκη. Η κοινότητα χάθηκε, και κάτω από το βάρος της ασυντόνιστης… ευσέβειας, δημιουργήθηκαν οι… θεούσες και οι άσχετοι! Η Μετάληψη έγινε αξιομισθία προσωπικής διαθέσεως. Χάθηκε αφού έγινε εκδήλωμα για δύο-τρείς φορές το χρόνο. Πρέπει όμως όλοι να κοινωνάμε (οι χωρίς εμπόδιο πολύ μεγάλης αμαρτίας που μάς αποκόπτει από το σώμα της Εκκλησίας) όπως σαφέστατα φαίνεται στις ίδιες τις ευχές της Λειτουργίας: «…αξίωσέ μας με το δικό σου παντοδύναμο χέρι να μεταλάβουμε το άχραντο σώμα σου και το τίμιο αίμα σου, και μέσω ημών και όλος ο λαός». Γι’ αυτό, όπως είπαμε πηγαίνουμε στο Ναό, για να ενωθούμε με τον Χριστό και τούς αδελφούς μας. Αυτά είναι και το σωστό φρόνημα και η υγιής σχέση με την Ευχαριστία. Το “σήμερα” δυστυχώς είναι οδυνηρό. Κοινωνεί ο παπάς και τα παιδάκια! Οι υπόλοιποι… Χριστιανοί κοιτάζουν από μακριά! Άραγε τί θα πείτε στα παιδιά σας που τυχόν θα σάς ρωτήσουν: – Εσύ μπαμπά-μαμά γιατί δεν κοινωνείς; Ότι εσείς μεγαλώσατε; Ότι η μετάληψη αφορά μόνο τους μικρούς; Πιστεύετε στ’ αλήθεια ότι πείθετε με τέτοια… επιχειρήματα τα παιδιά; Εσείς πείθεστε; Ας ξαναρχίσουμε μία σοβαρή σχέση με την Εκκλησία. Ας φύγουμε από τα… καθήκοντα και ας πάμε στη Ζωή που είναι ο Χριστός. Ας βάλουμε στόχο μια συνειδητή σχέση μαζί Του που αρχίζει με ειλικρινή αντιμετώπιση της πορείας και των πτώσεων κατ’ αυτήν (εξομολόγηση) και συνεχίζεται με την όσο γίνεται συχνότερη (γιατί όχι κάθε Κυριακή;) συμμετοχή μας στη Θεία Ευχαριστία. Όχι για να κάνουμε… ενέσεις αγιωσύνης με τη μετάληψη, αλλά να σχετισθούμε μ’ Αυτόν που θα μας οδηγήσει στον δρόμο του αγιασμού και της «ταύτισης» της καρδιάς μας με το δικό Του θέλημα και την δική Του καρδιά. Σ’ όλη την Γραφή ο Χριστός αυτό και μόνο φωνάζει: Δος μου την καρδιά σου. Σε μάς μένει η απάντηση: Γεννηθήτω το θέλημά Σου. ΑΜΗΝ.  

  Από τον τίτλο και μόνο γίνεται προφανής η διπλή διάσταση αυτού του τόσο σημαντικού θέματος. Η μία διάσταση αφορά στην κρυστάλλινη σαφήνεια της 5ης εντολής, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για διαπραγμάτευση χρονικών ορίων και συγκυριακών συμβιβασμών. «Τίμα…» Συνεχώς και αδιαλείπτως. Όχι μόνο όταν εσύ είσαι νέος και έχεις ανάγκη τους γονείς, ή όταν εκείνοι είναι ακόμα νέοι και δυνατοί, ή, αντίθετα, όταν τους χάσεις και σε καταθλίβει η απώλειά τους. Όχι. Να τους τιμάς, με τον νου και την καρδιά σου, αλλά κυρίως με τις πράξεις σου, όσο εκείνοι βρίσκονται στη ζωή, αλλά και όταν έχουν φύγει, όσο εσύ ζεις πάνω σ’ αυτήν τη γη. Η δεύτερη διάσταση του θέματος έχει να κάνει με την ύπαρξη υπερήλικων γονιών μέσα στην ευρύτερη οικογένεια. Λόγω της αυξήσεως του μέσου όρου επιβίωσης, η συνύπαρξη αυτή γίνεται όλο και πιο συχνή, με θετικές και αρνητικές όψεις, τόσο για τους ίδιους τους υπερήλικες , όσο και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους. Είναι γεγονός ότι, στις περισσότερες χώρες που συνηθίζουμε να χαρακτηρίζουμε ως «προηγμένες», οι σχέσεις γονιών και παιδιών είναι, συνήθως, χαλαρές. Συχνά δε, από την εφηβεία και μετά, τα παιδιά απομακρύνονται σωματικά αλλά και ψυχικά από την πυρηνική οικογένεια, με σχέσεις κάπως τυπικές ή και σχεδόν ανύπαρκτες. Ευτυχώς, στην Πατρίδα μας, ακόμα τα πράγματα διαφέρουν και, σε όλες τις σχετικές κοινωνικές έρευνες, οι νέοι μας, κατά την ιεράρχηση των αξιών τους, δίνουν στην οικογένεια πολύ υψηλή θέση. Όμως, οι κοινωνικές συνθήκες που συνεχώς αλλάζουν, αλλά και η γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ατομοκεντρισμού, των δικαιωμάτων, των απαιτήσεων, των επιθυμιών που μεταφράζονται αδιακρίτως σε ανάγκες, των συνεχών διεκδικήσεων, όπως και η μίμηση σαθρών προτύπων που επίμονα προβάλλονται γύρω μας, φαίνεται ότι επιδρούν πιά καταλυτικά στον τρόπο διαβίωσης και στη συμπεριφορά και της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Κατά συνέπεια, πολλοί και διαφορετικοί – για την κάθε συγκεκριμένη οικογένεια – παράγοντες είναι αυτοί που διαμορφώνουν αντίστοιχα και επηρεάζουν τις διάφορες οικογενειακές καταστάσεις. Θα μπορούσαμε, επομένως, να υποστηρίξουμε ότι, και για τα συμβαίνοντα μέσα στις οικογένειες, ισχύει κάτι παρεμφερές προς το γνωστό ιατρικό αξίωμα που λέει ότι: «Δεν υπάρχουν ασθένειες αλλά ασθενείς, και κάθε περίπτωση είναι μία ειδική περίπτωση». Παρά ταύτα, θα επιχειρήσω μια, κατά το δυνατόν, γενική θεώρηση του θέματος, εξετάζοντάς το, τόσο από την πλευρά των νέων μελών μιας οικογένειας, όσο και από την πλευρά των υπερήλικων. Και επειδή, ένας καίριος και άκρως καθοριστικός παράγοντας είναι η κατάσταση της σωματικής και πνευματικής υγείας των υπερήλικων, θα αναφερθώ πρώτα σε όσα μπορεί να ισχύουν, όταν οι υπερήλικες είναι σχετικά υγιείς. Όταν έχουν, δηλαδή, τη δυνατότητα, όχι μόνο να αυτοεξυπηρετούνται και να επικοινωνούν με τους δικούς τους, αλλά, συχνά, είναι και σε θέση να προσφέρουν ηθική συμπαράσταση, όπως και χρήσιμες ή και πολύτιμες ακόμα υπηρεσίες στα παιδιά και στα εγγόνια τους. Στις ευλογημένες αυτές περιπτώσεις, και εφ’ όσον ο τόπος κατοικίας και οι αποστάσεις επιτρέπουν τη φυσική επικοινωνία της ευρύτερης οικογένειας, πιστεύω ότι, με την τήρηση κάποιων προϋποθέσεων – τόσο από τους νέους, όσο και από τους υπερήλικους – η 5η εντολή, με όλες της τις προεκτάσεις, μπορεί, αβίαστα, να γίνει βίωμα και συνειδητή πράξη ζωής. * * * Αρχίζοντας από τις προϋποθέσεις που αφορούν στους νέους ή και τους λιγότερο νέους, που έχουν την τύχη να βλέπουν δίπλα τους και τους δυό ή έστω τον έναν από τους ηλικιωμένους γονείς τους, θα προσπαθήσω, όσο πιο επιγραμματικά μπορώ, να απαριθμήσω και να καταθέσω στην κρίση σας μερικές από αυτές τις προϋποθέσεις. Ως πρώτη προϋπόθεση, θα έβαζα την ανάγκη να συνειδητοποιούν, εγκαίρως, τα υπεραπασχολημένα, ίσως, ενήλικα παιδιά, που ενδεχομένως είναι πιά αυτά τα ίδια οικογενειάρχες, ότι «τους γονείς δεν θα τους έχουν μαζί τους για πάντα». Με πόση χαρά και ανακούφιση θα καθόμασταν τώρα δίπλα τους, χωρίς να βιαζόμαστε, σε μια ήρεμη ώρα αφιερωμένη μόνο σ’ αυτούς. Και κρατώντας το τρεμάμενο, ίσως, χέρι τους, θα μοιραζόμασταν μαζί τους όσα κάποτε ζητούσε, με λαχτάρα και αγάπη, η άηχη προσμονή στο βλέμμα τους. Στο βλέμμα που εμείς, βιαστικοί και απρόσεκτοι, προσπερνούσαμε. Μήπως, ακόμα, δεν θα θέλαμε, ίσως, να ζητήσουμε τώρα κάποια οφειλόμενη κι ευλογημένη συγγνώμη για την άστοχη κουβέντα μας, που κάποτε τους είχε πικράνει; Κι όμως. Εμείς, τότε που τους είχαμε δίπλα μας, μέσα στη βουή και το άγχος της καθημερινότητας, μέσα στη δίψα και την ανεξέλεγκτη βουλιμία για δραστηριότητες, για άψυχα υλικά αγαθά, για κατακτήσεις στόχων, είχαμε πάψει να θυμόμαστε ότι, «δεν φτάνει να υπάρχει η αγάπη, πρέπει και να εκδηλώνεται με έγνοια και με πράξεις». της κ. Μερόπης Ν. Σπυροπούλου Ομοτίμου Καθηγήτριας Πανεπιστημίου Αθηνών

Γέροντα, το παιδί ενός γνωστού μου κάνει συνέχεια σκανταλιές, φωνάζει, χτυπάει. Τι φταίει; τι να κάνει; — Κοίταξε, δεν φταίνε τα παιδιά. Σήμερα τα έχουν κλεισμένα μέσα στα διαμερίσματα και δεν έχουν χώρο να τρέξουν, να παίξουν. Ζορίζονται τα παιδιά. Δεν μπορούν να κινηθούν, να εκτονώσουν την ζωηράδα τους. Τρελαίνονται, μετά χτυπάν το κεφάλι τους στον τοίχο! Τα παιδιά για να μεγαλώσουν φυσιολογικά θέλουν αυλή! — Δηλαδή γέροντα, τα παιδιά στα διαμερίσματα αποκτούν ψυχολογικά προβλήματα; — Έμ, εάν ζορίζεται, πιέζεται. Πολύ καλύτερα να υπάρχει μια αυλή! Αυτό είναι το φυσιολογικό. Βλέπεις, αν πάς σε κάποιο σπίτι που έχει παιδιά και τα βρεις όλα τακτοποιημένα, στην εντέλεια, αυτό δεν είναι καλό. Σημαίνει στρατιωτική πειθαρχία, υπάρχει φόβος μέσα στην ψυχή των παιδιών. Καλύτερα είναι να ασχολείται η μάννα με την ανατροφή των παιδιών, να τους μιλάει, να τους διαβάζει για τους αγίους, για το Χριστό, παρά να ασχολείται με την τακτοποίηση και τα άψυχα πράγματα. *** Σε έναν καθηγητή είπε: — Όταν αποκτήσεις δικά σου παιδιά θα τα καταλαβαίνεις καλύτερα τα παιδιά στο σχολείο. Όταν κανείς τ’ αγαπάει τα παιδιά, και όταν τα μαλώνει με καλοσύνη, το δέχονται τα παιδιά το καταλαβαίνουν αυτό! *** Να μην δημιουργούνται αντιπάθειες στην ψυχή του καθηγητή με τα παιδιά. Και όταν μας κάνουν τη ζωή δύσκολη να γνωρίζετε ότι φταίτε. Δηλαδή τώρα ξεπληρώνετε αυτά που κάνατε άλλοτε. *** Σήμερα έχει γίνει ένα μεγάλο άλμα και δεν καταλαβαίνουν οι γονείς τα παιδιά και τα παιδιά τους γονείς. Πρέπει να μπει κανείς στη θέση του άλλου και μετά θα συνεννοηθούν. *** Πρέπει να τα δένουμε τα παιδιά, αλλά μαλακά. Να εγώ τις ντομάτες μου τις έδεσα με κορδέλες. Αν τις έδενα με σύρμα τι θα γινόταν; Δεν θα τραυματίζονταν; Φταίνε σήμερα και πολλές Χριστιανικές οικογένειες. «Εγώ εντάξει, τα έσφιξα τα παιδιά μου, όχι σαν τα παιδιά του κόσμου και κοιμάμαι ήσυχος». Δεν είναι ότι τα έσφιξε, έστω και παραπάνω από αδιακρισία, αλλά γιατί το έκανε. Αν το έκανε από φόβο για την αμαρτία, να τα γλυτώσει από την κόλαση, από φόβο Θεού, βοηθάει ο Θεός και δεν παθαίνει τίποτα το παιδί. Αν είναι από εγωισμό; Αν όμως γίνεται από νοοτροπία (Το δικό μου το παιδί δεν το έκανε αυτό;;!!). Ε, τότε δεν βοηθάει ο Θεός… για να διορθώσει τους γονείς. *** — Γέροντα, σκέφτομαι στο καινούργιο σπίτι που θα χτίσω, στον κάτω όροφο να κάνω δύο διαμερισματάκια για τους γονείς και τα πεθερικά μου. Είναι καλά έτσι; — Ναι, πολύ καλά!! Μπράβο που το σκέφτηκες. Είναι μεγάλη ευλογία από το Θεό να κοιτάει κανείς τους γονείς του. Κι αν δεν σου φτάνουν τα λεφτά για το σπίτι θα βγάλω μια «απανταχούσα» και θα γυρίσω γύρω-γύρω το Άγιον Όρος για να σου φέρω. (Είχα λογισμό ότι δεν φτάνουν τα χρήματα, δεν είπα τίποτα, μόνος το κατάλαβε). *** – Γέροντα τα παιδιά πρέπει να τα δέρνουμε όταν κάνουν αταξίες; — Να τα δέρνετε; πολύ ή λίγο; (Γελάει). Κοιτάξτε να δείτε και ο φόβος είναι φρένο και γλυτώνει το παιδί από πολλά, όταν δεν καταλαβαίνει. Ας πούμε ότι το παιδί ανεβαίνει στην καρέκλα ψηλά. Δεν νοιώθει τον κίνδυνο. Άμα φάει ένα μπατσάκι από την μαμά, μετά πάλι θα θέλει ν’ ανέβει, θα κοιτάει δεξιά-αριστερά, να δει, «με βλέπουν;» κι αν δεν το βλέπει κανείς θα θυμάται το μπάτσο που έφαγε και θα μαζεύεται. Άσε να μην φάω κάνα μπάτσο, θα λέει, και έτσι ο φόβος γίνεται φρένο και γλυτώνει τα μωρά από πολλά. Όταν όμως αρχίζουν τα παιδιά και καταλαβαίνουν πρέπει να καθόμαστε με το καλό και με υπομονή να τους εξηγούμε αυτά που μπορούν να καταλάβουν. *** Οι γονείς καμμιά φορά κάνουν κακό στα παιδιά τους από την υπερβολική αγάπη που τους έχουν… Βλέπεις αν «εκτροχιασθεί» η αγάπη τότε κάνει κακό στο παιδί… Το «πνίγει» με την πολλή αγάπη. Είναι αρρωστημένο πράγμα. Ευτυχώς μερικά παιδιά έχουν μέσα τους ανδρεία και γλυτώνουν… άλλα όμως καταστρέφονται… Βλέπεις θέλει και η αγάπη ένα φρένο… ένα μέτρο… Εγώ δεν θα γινόμουν καλός γονιός, μου λέει ο λογισμός, γιατί δεν θα μπορούσα να επιβληθώ στον εαυτό μου. *** Καλό είναι η οικογένεια να έχει τον ίδιο πνευματικό. Ο άντρας, η γυναίκα, τα παιδιά, αυτό βοηθάει πολύ. *** Τα μικρά παιδιά όταν διαβάζουν συναξάρια πολύ ωφελούνται. Επειδή είναι απλά έχουν πολλή πίστη. Έτσι αποκτούν καλές συνήθειες. Όταν αρχίσει κανείς από μικρός την πνευματική ζωή, από το δημοτικό ακόμα αυτός κάνει την πιο χαρούμενη ζωή. Γιατί μικρός έχει και την αμεριμνησία. Αποκτάει και καλές συνήθειες και συνεχίζει έτσι. Εγώ μικρός πέρασα τα καλύτερά μου χρόνια, πέμπτη-έκτη δημοτικού πετούσα. Μετά αν μεγαλώσει λίγο μπαίνει η καλή ανησυχία, τι θα γίνω, τι θα σπουδάσω κ.λ.π. Μέχρι το ’40 που άρχισε ο πόλεμος με τους Ιταλούς, ήμουν 16 χρονών, τότε πέρασα τα καλύτερά μου χρόνια. Μετά ο πόλεμος τα χάλασε τα πράγματα. Είχαμε δυσκολίες. Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου.

Ησαϊα χόρευε, η Παρθένος έσχεν εν γαστρί, και έτεκεν υιόν τον Εμμανουήλ, Θεόν τε και άνθρωπον, Ανατολή όνομα αυτώ, όν μεγαλύνοντες, την Παρθένον μακαρίζομεν, ψάλλεται κατά το μυστήριο του γάμου, γιατί όμως; Κατά το μυστήριο του γάμου, καλούμε τον προφήτη Ησαΐα να χορέψει επειδή η προφητεία του επαληθεύθηκε. Ο προφητικός λόγος, που εξέφρασε ο Ησαΐας μπροστά στο βασιλιά Άχαζ και το λαό έχει ως εξής: «Ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει και τέξεται υιόν, και καλέσεις το όνομα αυτού Εμμανουήλ» (Ησ. 7.14). Εμμανουήλ σημαίνει, «ο Θεός μαζί μας». Η γέννηση του Χριστού από την Παρθένο και το Πνεύμα είναι η αγιότατη γέννηση, από τότε που ο κόσμος γνωρίζει περί γεννήσεως. Μέσω αυτής της γέννησης αναγγέλθηκε το μυστήριο της αγάπης του Θεού προς τους ανθρώπους: ο Θεός ντύθηκε το ανθρώπινο σώμα, για να σώσει τους ανθρώπους. Και εφόσον ο γάμος είναι αφιερωμένος στη γέννηση και τον πολλαπλασιασμό του ανθρώπινου γένους, γι’ αυτό ψάλλεται αυτός ο ύμνος, για να θυμίσει στους νεόνυμφους την καθαρότητα και την αγιότητα του γάμου, και την πρόνοια του Θεού, κατά την οποία γεννιούνται τα παιδιά. Για να έχουν οι νεόνυμφοι φόβο Θεού και να κρατούν περισσότερο την πνευματική και ηθική σημασία της γαμήλιας σχέσης τους παρά τη σωματική. Ειρήνη σε σας και χαρά από τον Εμμανουήλ Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Δεν φτάνει μόνο η πίστη, Εκδ. Εν πλω, σ. 136-138

Ο γέροντας αγαπούσε παρά πολύ την νεολαία. Τότε οι νέοι δεν πήγαιναν σχεδόν καθόλου στην εκκλησία και ο Γέροντας χαιρόταν παρά πολύ, όταν αυτοί τον επισκέπτονταν. Ο πατήρ Σεραφείμ έλεγε ότι θα είναι παρά πολύ μεγάλος ο ρόλος της νεολαίας στην μελλοντική αναβίωση της εκκλησιαστικής ζωής. Έλεγε επίσης ότι θα έλθει η εποχή που η διαφθορά και η ακολασία μεταξύ των νέων θα φτάσει σε έσχατο σημείο. Παρθένοι νέοι σχεδόν δεν θα υπάρχουν. Θα βλέπουν την ατιμωρησία τους και θα νομίζουν ότι όλα τους είναι επιτρεπτά για να ικανοποιούν τις επιθυμίες τους… Θα τους καλέσει όμως ο Θεός, και θα καταλάβουν… ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουν μια τέτοια ζωή, και με διάφορους τρόπους θα οδηγηθούν στον Θεό. Σε πολλούς θα υπάρχει τάση για ασκητική ζωή. Αυτοί που παλιά ήταν αμαρτωλοί και οινοπότες θα γεμίσουν τις εκκλησίες και θα αισθανθούν μεγάλη διψά για την πνευματική ζωή. Πολλοί θα γίνουν μοναχοί…Θ’ ανοίξουν τα μοναστήρια και οι εκκλησίες θα είναι γεμάτη πιστούς. Θα πάνε οι νέοι προσκύνημα στους αγίους τόπους. Ωραία θα είναι εκείνη η εποχή. Το ό,τι σήμερα αμαρτάνουν πολύ, θα τους οδηγήσει σε πιο βαθιά μετάνοια. Όπως το κερί που πριν σβήσει λάμπει δυνατά, και πετάει σπινθήρες και με το φως του φωτίζει το γύρο σκοτάδι, έτσι θα είναι και η ζωή της εκκλησίας στην έσχατη εποχή. Και ο καιρός αυτός είναι κοντά, Άγιος Σεραφείμ της Βίριτσα (+1866-1949)