Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή άλλως η Σαρακοστή που σημαίνει «Μεγάλες 40 Ημέρες» ή η Μεγάλη Νηστεία , είναι η πιο σημαντική περίοδος νηστείας στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο των Ορθοδόξων Χριστιανών, όπου προετοιμάζει τους Χριστιανούς για τη μεγαλύτερη εορτή του εκκλησιαστικού ημερολογίου, το Πάσχα. Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα, προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή των Ορθοδόξων Χριστιανών, μοιάζει πολύ με τη Σαρακοστή στο Δυτικό Χριστιανισμό . Υπάρχουν κάποιες διαφορές στον υπολογισμό της σαρακοστής (πέραν του υπολογισμού της ημέρας του Πάσχα) και το πώς αυτή ασκείται τόσο λειτουργικά στη δημόσια λατρεία της εκκλησίας όσο και ατομικά. Σκοπός Ο σκοπός της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι να προετοιμάσει τους πιστούς, όχι μόνο για να τιμήσουν, αλλά και να εισέλθουν στα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Ιησού. Το σύνολο του Ορθοδόξου βίου επικεντρώνεται γύρω από την Ανάσταση. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή προτίθεται να είναι το «εργαστήρι», όπου ο χαρακτήρας του πιστού ανυψώνεται και εδραιώνεται πνευματικά· όπου η ζωή του ξανά αφιερώνεται στις αρχές και τα ιδεώδη του Ευαγγελίου· όπου η νηστεία και η προσευχή κορυφώνονται με τη βαθιά πεποίθηση της ζωής· όπου η απάθεια και η αδιαφορία μετατρέπονται σε έντονες δραστηριότητες πίστης και καλών έργων. Η ίδια η Σαρακοστή δεν είναι προς χάριν της Σαρακοστής, όπως και η νηστεία δεν είναι προς χάριν της νηστείας. Μάλλον, αυτά είναι τα μέσα με τα οποία και για τα οποία, ο πιστός προετοιμάζει τον εαυτό του για να φτάσει, να αποδεχθεί και να επιτύχει το κάλεσμα του Σωτήρος του. Ως εκ τούτου, η σημασία της Μεγάλης Σαρακοστής εκτιμάται ιδιαιτέρως, όχι μόνο από τους μοναχούς οι οποίοι αυξάνουν σταδιακά το χρονικό διάστημα της Σαρακοστής, αλλά και από τους ίδιους τους λαϊκούς. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο ασκητισμός δεν είναι αποκλειστικά και μόνο για τους “επαγγελματίες” θρησκευτικούς, αλλά και για κάθε λαϊκό άτομο επίσης, σύμφωνα με την αντοχή του. Ως εκ τούτου, η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ένα ιερό Εκπαιδευτήριο της Εκκλησίας, για να χρησιμεύσει στον πιστό να συμμετάσχει, ως μέλος του Μυστικού Σώματος του Χριστού. Παρέχει στον κάθε ενδιαφερόμενο, μια ετήσια ευκαιρία για αυτοεξέταση και τη βελτίωση των προτύπων της πίστης και της ηθικής στην Χριστιανική του ζωή. Η βαθιά πρόθεση του πιστού κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ενθυλακώνεται στα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Ξεχνώ αυτά που είναι πίσω μου και κάνω ό,τι μπορώ για να φτάσω αυτά που βρίσκονται μπροστά μου. Αγωνίζομαι να τερματίσω και προσβλέπω στο βραβείο της ουράνιας πρόσκλησης του Θεού δια του Ιησού Χρηστού.» (Προς Φιλιππησίους 3:13-14). Μέσω της αφιέρωσης περισσότερου χρόνου από ό, τι συνήθως στην προσευχή και τον διαλογισμό για την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση από την Εκκλησία, ο πιστός στον Χριστό γίνεται μέσω της χάριτος του Θεού πιο θεοειδής. Η στάση προς αυτήν την περίοδο είναι πολύ θετική, δεν είναι τόσο πολύ μια περίοδος μετανοίας, όπως τη σκέφτονται οι «Δυτικοί», ως μια προσπάθεια να ανακαταλάβουμε την πραγματική μας κατάσταση όπως ήταν με τον Αδάμ και την Εύα πριν από την πτώση – για να ζήσουμε καθαρές ζωές.

  Κάθε Κυριακή της Μ. Σαρακοστής έχει δύο θέματα, δύο νοήματα. Από το ένα μέρος η κάθε Κυριακή αποτελεί μέρος μιας συνέχειας στην οποία αποκαλύπτεται ο ρυθμός και η πνευματική «διαλεκτική» της Μ. Σαρακοστής. Από το άλλο μέρος, σύμφωνα με την πορεία της ιστορικής εξέλιξης της Εκκλησίας, σχεδόν κάθε Κυριακή της Σαρακοστής απόκτησε ένα δεύτερο θέμα. Έτσι την Α΄ Κυριακή των Νηστειών η Εκκλησία γιορτάζει τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Την Β΄ Κυριακή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά γιορτάζουμε τη καταδίκη των εχθρών του και την υπεράσπιση της διδασκαλίας του ως δεύτερος θρίαμβος της Ορθοδοξίας. Την Γ΄ Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Την Δ΄ Κυριακή του αγίου Ιωάννου της Κλίμακας και Την Ε΄ Κυριακή της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Κατανυκτικοί Εσπερινοί Τις απογευματινές ώρες των Κυριακών της Σαρακοστής τελείται ο λεγόμενος «Κατανυκτικός Εσπερινός». Είναι όμοιος Εσπερινός με τον συνήθη, έχει όμως μερικές προσθήκες όπως π.χ. τα τροπάρια «Θεοτόκε Παρθένε…», «Βαπτιστά του Χριστού…» κ.λ.π., την ευχή του αγίου Εφραίμ. Λέγεται «Κατανυκτικός» γιατί ψάλλονται διάφορα στιχηρά (δηλαδή τροπάρια που προτάσσουν στίχους από τους Ψαλμούς) του Τριωδίου καλούμενα «κατανυκτικά», λόγω του περιεχομένου τους, όπου δεσπόζει βαθειά συναίσθηση αμαρτωλότητας, πένθους, συντριβής, μετανοίας και θερμή ικεσία για άφεση αμαρτιών. Α΄ Κυριακή Νηστειών – Της Ορθοδοξίας Λέγεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, γιατί γιορτάζουμε την αναστήλωση των αγίων Εικόνων και τον θρίαμβο της Ορθοδόξου Πίστεως κατά της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων, των αιρετικών δηλαδή εκείνων που δεν εδέχοντο να τιμούν τις άγιες Εικόνες. Το «Ωρολόγιο» της Εκκλησίας γράφει: Για εκατό και πλέον χρόνια διαταράχθηκε η Εκκλησία με διωγμούς από κακοδόξους εικονομάχους. Πρώτος υπήρξε ο αυτοκράτορας Λέων ο Ίσαυρος και τελευταίος ο Θεόφιλος, άνδρας της αγίας Θεοδώρας, η οποία μετά το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε την εξουσία και στερέωσε πάλι την Ορθοδοξία μαζί με τον Πατριάρχη Μεθόδιο. Η Βασίλισσα Θεοδώρα διακήρυξε δημόσια ότι ασπαζόμεθα τις Εικόνες, όχι λατρευτικά, ούτε ως Θεούς, αλλά ως εικόνες των αρχετύπων. Την πρώτη Κυριακή των νηστειών το έτος 843, η Θεοδώρα μαζί με το γιό της αυτοκράτορα Μιχαήλ, λιτάνευσαν και ανεστήλωσαν τις άγιες εικόνες μαζί με τον κλήρο και το λαό. Από τότε εορτάζουμε κάθε χρόνο την ανάμνηση αυτού του γεγονότος γιατί καθορίστηκε οριστικά ότι δεν λατρεύουμε τις Εικόνες, αλλά τιμούμε και δοξάζουμε όλους τους Αγίους που εικονίζουν και λατρεύουμε μόνο τον εν Τριάδι Θεό. Τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα και κανένα άλλο είτε Άγιο είτε Άγγελο. Τι τρώμε την Κυριακή της Ορθοδοξίας Η Κυριακή της Ορθοδοξίας συμπεριλαμβάνεται στις Κυριακές της σαρακοστιανής περιόδου. Επομένως μιλάμε για μια περίοδο νηστείας από την οποία δεν εξαιρείται αυτή η ημέρα.

ΙΕΡΑ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ  ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ  ΒΥΡΩΝΟΣ  ΚΑΙ  ΥΜΗΤΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ  ΙΕΡΟΣ  ΝΑΟΣ TOY   ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ   ΘΕΟΤΟΚΟΥ   &  THΣ  ΑΓΙΑΣ  ΦΩΤΕΙΝΗΣ   YMHTTOY Eὐαγγελιστρίας 1, Τ.Κ. 17237 Ὑμηττός, Τηλ. 210 9701580, www.agiafotini.gr    Στις  24  &  25  Μαρτίου  2024, Εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου  Πανηγυρίζει  ο  Ιερός  Ναός μας κατά το ακόλουθο  πρόγραμμα.             ΚΥΡΙΑΚΗ  24η  ΜΑΡΤΙΟΥ 2024  Παραμονή της Εορτής    Εσπέρας, ώρα 6.  Μέγας Πανηγυρικός Aρχιερατικός Eσπερινός  μετ’ Aρτοκλασίας και θείου κηρύγματος χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου  Ποιμενάρχου μας κ.κ. ΔΑΝΙΗΛ.      ΔΕΥΤΕΡΑ  25η  ΜΑΡΤΙΟΥ  2024   Ο Ευαγγελισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου Πρωΐ, ώρα 6:45.  Ακολουθία του Όρθρου και Αρχιερατική Θεία Λειτουργία  μετά θείου κηρύγματος ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ.κ. ΔΑΝΙΗΛ. Ώρα 10:15.  Δοξολογία επί τη Εθνική Εορτή. Εσπέρας, ώρα 5:30. Ακολουθία του Εσπερινού της Αποδόσεως της Εορτής του Ευαγγελισμού.                Λεωφορεία:  206,  237, 140,  856  &  212      Στάση Ηλιουπόλεως & Πλατεία Ηρώων Στις 24 και 25 Μαρτίου 2024 η Ενορία μας Πανηγυρίζει κατά την Εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου. Πολλοί αδελφοί δεν γνωρίζουν ότι ο Ιερός Ναός μας είναι αφιερωμένος στο κοσμοσωτήριο γεγονός του Ευαγγελισμού της Παναγίας μας, είναι δηλαδή εγκαινιασμένη η κεντρική Αγία Τράπεζα στην Παναγία μας. Υπάρχουν όμως δεξιά και αριστερά του Ιερού Βήματος Αγίες Τράπεζες αφιερωμένες στην Αγία Φωτεινή και τον Άγιο Πολύκαρπο. Μαζί με την μητέρα του Κυρίου μας τιμάμε, πανηγυρίζουμε, ευλαβούμαστε και έχουμε ως προστάτες μας και πολιούχους την Αγία Φωτεινή (26/2) και τον Άγιο Πολύκαρπο (23/2) λόγο των Μικρασιατών προγόνων μας που κατοίκησαν στον όμορφο Υμηττό. Η ονομασία του Ιερού Ναού μας στους περισσοτέρους είναι γνωστή μόνο ως Αγία Φωτεινή Υμηττού. Η σωστή ονομασία είναι Ιερός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και Αγίας Φωτεινής Υμηττού.

  Ο Θεός ως αγαθός και πλουσιόδωρος, έδωσε στον άνθρωπο το δικαίωμα και την ελευθερία να κάνει το καλό ή το κακό. Ο Θεός δεν Του αρέσει ότι γίνεται εξ ανάγκης, αλλά ό,τι επιτυγχάνεται με την αρετή. Η δε αρετή επιτυγχάνεται με την ελεύθερη βούληση και όχι με την αναγκαιότητα. Ποιος είναι ελεύθερος; Με όσο περισσότερα αγαθά περιβάλλεσαι, τόσο δουλικότερος γίνεσαι. Γιατί όσο περισσότερες ανάγκες δημιουργείς, τόσο περισσότερο μειώνεις την ελευθερία σου. Εκείνος που έχει ανάγκη από πολλά είναι δούλος πολλών. (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)

  Εκκλησία μας καθόρισε όλες τις Τετάρτες και Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής να τελείται μία άλλη Λειτουργία, η Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων. Κατά τη Λειτουργία αυτή δεν τελείται Θυσία, δε γίνεται δηλαδή μεταβολή του άρτου και του οίνου σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Τα Τίμια Δώρα, ο Άρτος και ο Οίνος είναι έτοιμα, έχουν προαγιασθή (γι’ αυτό και λέγεται Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων) κατά την προηγηθείσα θεία Λειτουργία της Κυριακής, είναι πλέον Σώμα και Αίμα Χριστού, και απλώς προσφέρονται προς μετάληψη στους πιστούς. Ο Ιερέας καθ’ εκάστη Κυριακή κόπτει από το πρόσφορο τον λεγόμενο «Αμνόν», δηλαδή το τετράγωνο εκείνο τεμάχιο της σφραγίδας που γράφει ΙΣ-ΧΣ ΝΙ-ΚΑ, και το τοποθετεί επάνω στο ιερό Δισκάριο. Μετ’ ολίγο, κατά τη στιγμή του «Σε υμνούμεν…», το τεμάχιον αυτό του άρτου θα μεταβληθεί δια της ευλογίας του Ιερέως σε αυτό τούτο το Σώμα του Κυρίου, όπως και ο οίνος, που είναι στο ιερό Ποτήριο, θα μεταβληθεί και αυτός σε αυτό τούτο το Αίμα του Κυρίου. Όταν όμως βρισκόμαστε στη πένθιμο περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής, ο Ιερέας, κατά τη Θ. Λειτουργία της Κυριακής, δεν θα κόψει ένα μόνο τεμάχιο εκ της σφραγίδας του προσφόρου, ωσάν αυτό που είπαμε ανωτέρω, αλλά περισσότερα (συνήθως τρία), ανάλογα προς τον αριθμό των Λειτουργιών των Προηγιασμένων που θα τελέσει κατά την εβδομάδα. Τα τεμάχια αυτά (που δεν κόπτονται όλα από ένα πρόσφορο, αλλ’ ένα από κάθε πρόσφορο), θα τα ευλογήσει κατά την ώρα που πρέπει και αυτά θα μεταβληθούν σε Σώμα Χριστού. Από αυτά το ένα θα χρησιμοποιηθεί για τη θεία Μετάληψη της ημέρας εκείνης (Κυριακής), τα άλλα (συνήθως δύο) θα εμβαπτισθούν στο ιερό Ποτήριο, όπου το άγιο Αίμα του Κυρίου, και θα φυλαχθούν σε ειδικό κιβωτίδιο, το ιερό Αρτοφόριο, για τις Λειτουργίες των Προηγιασμένων Δώρων που θα γίνουν εντός της εβδομάδας. Κατ’ αυτές τις Λειτουργίες ο Ιερέας θα προσφέρει στους πιστούς προς μετάληψη τα Προηγιασμένα αυτά Δώρα. Η Λειτουργία των Προηγιασμένων είναι συνυφασμένη με Εσπερινό, είναι δηλαδή βραδινή. Αυτό έχει θεσπιστεί, διότι οι παλιοί Χριστιανοί κατά τις ημέρες της Μ. Τεσσαρακοστής διετέλουν τελείως άσιτοι (νηστικοί) μέχρι των εσπερινών ωρών. Μπορούσαν λοιπόν να εκκλησιαστούν και να κοινωνήσουν κατά τις εσπερινές ώρες. Σήμερα η Λειτουργία των Προηγιασμένων τελείται και κατά την εσπέρα συνηθέστερα όμως τελείται κατά τις πρωινές ώρες προς διευκόλυνση των πιστών. Η Λειτουργία αυτή δεν έχει τον πανηγυρικό και θριαμβευτικό τόνο των άλλων Λειτουργιών, αλλά δεσπόζει σε αυτή το πένθιμο και κατανυκτικό στοιχείο. Η Λειτουργία των Προηγιασμένων τελείται όλες τις Τετάρτες και Παρασκευές της Μ. Τεσσαρακοστής. Κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα τελείται μόνο τις τρεις πρώτες μέρες αυτής (Μ. Δευτέρα, Μ. Τρίτη και Μ. Τετάρτη). Επίσης τελείται και κατά τις ημέρες εορτών ευρισκομένων εντός της περιόδου της Μ. Τεσσαρακοστής. Δεν τελείται κατά τα Σάββατα και τις Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής. Ο Ιερέας, και αν κρατήσει τα ονόματα, δεν θα τα μνημονεύσει, στην Πρόθεση, αλλά θα τα αφήσει για τη Λειτουργία του Σαββάτου ή της Κυριακής. Επίσης, κατά τη Λειτουργία των Προηγιασμένων δε γίνονται μνημόσυνα. Γέροντας Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος

  Καθαρά Δευτέρα  σήμερα, αρχή της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Εχθές η συγνώμη και από σήμερα  ημέρα πένθους και  νηστείας σωματικής, αλλά κυρίως όμως πνευματικής. Σήμερα είναι ημέρα αργίας. Η εκκλησία μας πενθεί και αρχίζει από πρωίας με πολύωρες κατανυκτικές ακολουθίες και προσευχές. Οι περισσότεροι όμως από μας τους ορθοδόξους χριστιανούς ακολουθούμε λαϊκές παραδόσεις και όχι θρησκευτικές. Έτσι λοιπόν οι χριστιανοί μας θα βγουν στην ύπαιθρο με τα λεωφορεία, με τα αυτοκίνητά τους, θα το στρώσουν στο γλέντι, στο χορό και στη μέθη, την οποία όπως ακούσαμε εχθές στο Αποστολικό ανάγνωσμα την καυτηριάζει ο λόγος του Θεού… Βέβαια, το να υψώσουν τα παιδιά το χαρταετό τους αυτό δεν είναι κακό, που θα γιορτάσουν τα κούλουμα και άλλα έθιμα…θα μείνουν όμως, και αυτό είναι σημαντικό, μακριά όμως από αυτό που ζητά αυτή την ημέρα η Ορθόδοξος Εκκλησία μας. Αρκετοί θα νηστέψουν με άλαδες τροφές, και άλλοι θα κάνουν μονοήμερη ή διήμερη ή και τριήμερη νηστεία. Ακόμα όσοι μπορούν μόνο με νερό και αντίδωρο. Και αυτή είναι η πρώτη καλή αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η Καθαρά Δευτέρα είναι ημέρα πένθους. Η εκκλησία μας και όλοι οι ναοί ενδύονται με μαύρα ή μόβ καλύμματα. Ακόμα και τα κανδήλια μας γίνονται πένθιμα. Μετά από την χθεσινή βραδινή συγνώμη στους ιερούς ναούς και στις οικογένειες όπου υπάρχει η ευλαβής αυτή συνήθεια, όλοι οι σωστοί ορθόδοξοι χριστιανοί, θα καλλιεργήσουν  περισσότερο τη μετάνοια. Διότι ανοίγεται ένα στάδιο 49 ημερών πνευματικών αγώνων (ακούσαμε εχθές το στάδιο των αρετών «ηνέωκται» που έψαλλαν οι ψάλτες μας) δια μέσου των οποίων καλούνται οι χριστιανοί να συμμετάσχουν στο Πάθος του Χριστού μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα. Δεν μπορούμε να υποδεχτούμε τον Νυμφίο Χριστόν ψυχικά απροετοίμαστοι. Σωματικά δεν μπορούμε έτσι κι αλλιώς, διότι κουβαλάμε χίλιες δυο αρρώστιες ο καθένας, και οι περισσότεροι από μας είμαστε άρρωστοι και ανήμποροι. Μπορούμε όμως να προετοιμαστούμε πνευματικά με αυστηρή πνευματική νηστεία. Και πρώτον, με εγκράτεια της γλώσσας.  Όχι κρίσεις και όχι κατακρίσεις. Δεύτερον, με νηστεία των σωματικών μας αισθήσεων και τρίτον με νηστεία των λογισμών, των ακαθάρτων σκέψεων, των αισχρών νοημάτων και των πονηρών φαντασιών. Η τριπλή αυτή νηστεία είναι νηστεία παθών. Δηλαδή, καλούμαστε σε αυστηρή πνευματική νηστεία εναντίον των παθών μας. Και πρέπει να τα σκοτώσουμε τα πάθη μέσα μας. Γι’ αυτό και λέμε ότι η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά όπως και κάθε άλλη νηστεία, Τετάρτης, Παρασκευής, Χριστουγέννων, Δεκαπενταυγούστου και λοιπά, είναι κυρίως η τριπλή πνευματική νηστεία που αναφέραμε, και αυτή η νηστεία είναι παθοκτόνος και όχι σωματοκτόνος. Δεν σκοτώνουμε δηλαδή, το σώμα μας που είναι ναός του Παναγίου Πνεύματος, αλλά τα πάθη μας. Η εκκλησία μας, μας συνιστά και μας προτρέπει από σήμερα να καθαρίσουμε τους εαυτούς μας από κάθε μολυσμό σαρκός και πνεύματος. Τις δε λαμπάδες των ψυχών μας, να τις στολίσουμε, να τις ευπρεπίσουμε με έργα αγάπης, ελεημοσύνης, φιλοξενίας, με έργα που να έχουν το πνεύμα μέσα της επιείκειας, της συγχωρητικότητος, της ταπεινοφροσύνης. «Μη κατεσθίοντες τον πλησίον τη συκοφαντία και τη κατακρίση». Το λέει αρχαία ε; πιστεύω να το καταλάβατε. Δηλαδή, να μη καταξεσχίζουμε και να μη κατατρώγουμε τις σάρκες του πλησίον, του αδελφού μας, του συνανθρώπου μας. Με τι; Με τις συκοφαντίες και τις κατακρίσεις. Ο πλησίον μπορεί να είναι οποιοσδήποτε…να είναι ο φίλος, να’ ναι ο γνωστός, να’ ναι ο γείτονας, να’ ναι ο συγγενής, να’ ναι ο παπάς σας…κι εγώ μέσα, να’ ναι ο Δεσπότης, να’ ναι ο γιατρός, να’ ναι ο συνεργάτης, να’ ναι ο προϊστάμενος, να’ ναι το παιδί μας, να’ ναι ο σύντροφός μας, να’ ναι ο βουλευτής, ο υπουργός, ο υπάλληλος, και κάθε χριστιανός. Σκοπός μας είναι λοιπόν να σκοτώσουμε και να διαλύσουμε κάθε πάθος, κάθε κακία και κάθε πονηριά από μέσα μας.  Και με άλλο κατανυκτικότατο τροπάριο, η Εκκλησία μας απευθύνεται στην ψυχή του καθενός από μας,  στη δική σας ψυχή αλλά και στη δική μου ψυχή… και φωνάζει: «Νίψον ψυχή μου.. », «πλύσου ψυχή μου… », «Νίψου…. » και ψυχή σου και ψυχή όλων… «Νίψον, γρηγόρησον, στέναξον, δάκρυσον, βόησον δια προσευχής (και δια της διπλής νηστείας πνευματικής και της κατά δύναμιν σωματικής) όλων των της αμαρτίας και των παθών σου φόρτον απόρριψον». Όλο το βάρος που φέρνεις πάνω στους ώμους σου και πάνω στην καρδιά σου και στην ψυχή σου…το βάρος αυτό το τεράστιο, το μεγάλο, το ασήκωτο από την αμαρτία και τα πάθη…να το απορρίψεις. Πώς όμως; Και απαντάει η Εκκλησία, στο ίδιο τροπάριο… «Τη θερμή μετανοία». Με την ολόθερμη, με την ολοζώντανη, με την αληθινή μετάνοια. Με αυτόν τον τρόπον απορρίπτεται το βάρος της αμαρτίας και των παθών. Να λοιπόν, τι μας διδάσκει και σε τι μας προτρέπει η αρχή της πρώτης ημέρας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.. Αλλά και σήμερα στο πρώτο μεγάλο απόδειπνο της Καθαράς Δευτέρας, ακούσαμε ψαλτά την μεγαλοπρεπέστατη προειδοποίηση της Εκκλησίας μας. Δεν είναι μόνο μεγαλοπρεπής, είναι και αυστηρά προειδοποιητική: «Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τι καθεύδεις;» Ψυχή μου, λέει, ψυχή μου, σήκω αμέσως επάνω, σήκω όρθια, στάσου όρθια και μάλιστα γρήγορα, τώρα αμέσως. Γιατί κοιμάσαι τόσο βαριά τον ύπνο της αμαρτίας; Γιατί αμελείς τον πνευματικό σου αγώνα που αφορά τη σωτηρία σου; Γιατί καθυστερείς στο να πολεμάς εναντίον των παθών σου; Γιατί κοιμάσαι; Ξύπνα επιτέλους! Δε βλέπεις ότι πλησιάζει το τέλος σου; Δε βλέπεις ότι σήμερα, αύριο, μεθαύριο φεύγεις απ’αυτή τη ζωή, πεθαίνεις; Ψυχή μου, ψυχή μου, θα βρεθείς είτε το θέλεις είτε δεν το θέλεις, είτε σ’αρέσει είτε δε σ’αρέσει μπροστά στο φοβερό κριτήριο του Αγίου Θεού. Και τότε;…μέλλεις θορυβείσθαι. Και τότε θα θορυβηθείς, θα φοβηθείς, θα τρομάξεις. Γι’αυτό πριν είναι αργά «Νίψον, ψυχή μου, γρηγόρησον, στέναξον, δάκρυσον, μετανόησον» και τότε φώναξε δυνατά και με όλη σου την καρδιά «Ο Θεός μου ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ», «’Ημαρτον στον ουρανόν και ενώπιόν Σου», «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με ότι η ψυχή μου κακώς δαιμονίζεται μέσα της, από τα δικά μου τα πάθη και τις δικές μου κακίες». «Μνήσθητί μου Κύριε όταν έρθεις εν τη βασιλεία Σου». «Κύριε, Κύριε, δώρισέ μου..του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν ουδέποτε τον αδελφόν μου». Έτσι κλείνει κάθε Μεγάλη Σαρακοστή και κάθε από τις Ώρες που διαβάζουμε. Υπάρχουν λοιπόν πάθη που κάθε μέρα μας βασανίζουν, υπάρχουν αδυναμίες που καθημερινώς μας ταλαιπωρούν, υπάρχουν κακίες και πονηριές που μαυρίζουν τις σκέψεις μας και σκοτίζουν

    Με τον εσπερινό της συγγνώμης, που τελείται το εσπέρας της Κυριακής της Τυρινής, η Εκκλησία του Χριστού μας ανοίγει την Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Η κατανυκτική αυτή περίοδος μετανοίας προσφέρεται ως τρόπος ζωής. Τρόπος ζωής που θα φέρει την συγχώρηση από τον Θεο, αλλά και από τούς άλλους αδελφούς μας. Και είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό που έχει γραφεί: “το συγ-χωρώ σημαίνει πως χωρώ μαζί με τον Θεό, μαζί με τούς συνανθρώπους μου”. Με τη συγ-χώρεση δεν παίρνουμε μια απλή άφεση αμαρτιών – που είναι μια νομική αντίληψη της σωτηρίας. Αλλά με τη συγ-χώρηση με το Θεό ο ωκεανός της θείας αγαθότητος εξαφανίζει τις ανθρώπινες αμαρτίες. Και έτσι στην πλήρη της πραγματικότητα η συγχώρηση γίνεται κοινωνία Χριστού και της Βασιλείας Αυτού. Κατά την διάρκεια της πορείας μας ας αλληλοστηριζόμαστε στην αδυναμία μας, ας αλληλοσυγχωρούμαστε ξεχνώντας όλες τις διαφορές, ας αλληλοπροστατευόμαστε ώστε όλοι να φτάσουμε τον προορισμό μας. Αυτό που πρέπει ουσιαστικά να ζήσουμε είναι ότι ο Θεός μας καλεί σε μια μοναδική ενότητα με τη συγγνώμη που θα προσφέρουμε ο ένας στον άλλον. Και αυτό γιατί οι χριστιανοί δεν είμαστε κάστα, αλλά ζύμη. Ας γονατίσουμε, λοιπόν, τώρα μπροστά στην εικόνα του Χριστού και της Παναγίας, στον Επίσκοπό μας, στους Πατέρες μας, στους αδελφούς μας, ας τούς ζητήσουμε να μας συγχωρέσουν, έχουν τόσα πολλά να μας συγχωρέσουν. Ας συγχωρέσουμε κι ο ένας τον άλλον. Η συγχώρεση δεν αρχίζει την στιγμή που βασιλεύουν η ειρήνη, η γαλήνη και η χαρά· η συγχώρεση αρχίζει τη στιγμή που παίρνουμε στους ώμους μας “αλλήλων τα βάρη” και το πρώτο και βαρύτερο φορτίο είναι η προσωπικότητα του άλλου, αυτό που εκείνος είναι, και όχι μόνο αυτό που κάνει η που δεν κάνει. Αν χρειαστεί ας μεταφέρουμε τον άλλο με τον τρόπο που ο Χριστός μετέφερε το Σταυρό του, σαν τύπο βασανισμού και πόνου και θανάτου, ας μην αφήσουμε όμως με κανέναν τρόπο τον άλλο πίσω χωρίς τη συγγνώμη μας.

  Σε όλη την πορεία της ζωής του ο Χριστιανός έχει στραμμένη την προσοχή του στον Θεό και καταγίνεται σε μία κοινωνία μαζί Του μέσω της προσευχής. Η προσευχή είναι το αισθητό εκείνο μέσο όπου ο άνθρωπος αισθάνεται στην καρδιά του τις ενέργειες του Απείρου Θεού να τον επισκέπτονται. Όλη αυτή η προσευχητική κατάσταση του ανθρώπου κορυφώνεται κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Σε αυτό το γεγονός βοηθάει η Εκκλησία με τις συχνές λατρευτικές Ακολουθίες της. Το πρωΐ ψάλλουμε μία πολύ μεγάλη ακολουθία που περιλαμβάνει το Μεσονυκτικό, τον Όρθρο, τις Ώρες καθώς και τον Εσπερινό της επομένης ημέρας. Ακόμη το Μέγα Απόδειπνο, την Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων και τον Μέγα Κανόνα. Κάθε Κυριακή πρωΐ τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, ενώ το απόγευμα ο Κατανυκτικός Εσπερινός. Τέλος, κάθε Παρασκευή ψάλλουμε τους Χαιρετισμούς στην Υπεραγίας Θεοτόκο. Και βέβαια δεν είναι δυνατόν να αναλύσουμε όλες τις λατρευτικές Ακολουθίες σε ένα μόνο κήρυγμα. Γι’ αυτό θα περιοριστούμε μόνο στον σχολιασμό του Μεγάλου Αποδείπνου. Η διάρκεια της νύκτας αποτελούσε πάντοτε μία ευκαιρία σχέσεως και επικοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό. Και αυτό γιατί ο άνθρωπος εκείνη τη στιγμή περιέρχεται σε μία δυνατότητα απομάκρυνσης από την γη, ώστε να αναπτύξη την πορεία του στον ουρανό. Και ο ίδιος ο Κύριος πολλές φορές προσευχόταν το βράδυ ’’και ην διανυκτερεύων εν τη προσευχή του Θεού”. Έτσι η Εκκλησία αντιλαμβανομένη αυτήν την ανάγκη του ανθρώπου τοποθέτησε δίπλα στην προσωπική προσευχή μία κοινή προσευχή, που ονομάζεται Απόδειπνο. Ονομάστηκε Απόδειπνο, γιατί καθορίστηκε να τελείται μετά το βραδινό δείπνο. Μετά τον ΙΔ’ αιώνα φάνηκε επιτακτική η ανάγκη συντόμευσης του Αποδείπνου, που με την πάροδο των χρόνων και με την συνεχή προσθήκη ευχών απέκτησε πλέον μεγάλη διάρκεια. Τελικά επικράτησε η Ακολουθία του Μικρού Αποδείπνου, το οποίο διαβάζεται κατά το μεγαλύτερο διάστημα του έτους. Η παλαιότερη και εκτενέστερη Ακολουθία επικράτησε να διαβάζεται κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ονομάζεται Μέγα Απόδειπνο. Και επειδή η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι κατανυκτικότερη, η Ακολουθία αυτή “συνιστά δέηση για την άφεση των αμαρτιών της ημέρας και την ασκανδάλιστη διέλευση της νύχτας”. Το Μέγα Απόδειπνο τελείται το βράδυ της Δευτέρας, Τρίτης, Πέμπτης, στην διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Το απόγευμα της Τετάρτης τελείται η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, ενώ την Παρασκευή το απόγευμα, όπως είπαμε και παραπάνω, ψάλλονται οι Χαιρετισμοί στην Υπεραγία Θεοτόκο. Το βράδυ του Σαββάτου τελείται το Μικρό Απόδειπνο. Στα Μοναστήρια το Μικρό Απόδειπνο διαβάζεται στον νάρθηκα του Καθολικού. Το Μεγάλο Απόδειπνο σε όλη τη διάρκεια διαβάζεται στον κυρίως Ναό. Ο πιστός με την βοήθεια των Ψαλμών και των ευχών του Μεγάλου Αποδείπνου κάνει κάποιον απολογισμό των γεγονότων της ημέρας που πέρασε. Αυτή η αυτοκριτική θα τον βοηθήσει να συντριβή και να μετανοήσει για τις πνευματικές του αστοχίες: «Λούσω καθ’ ἑκάστην νύκτα τήν κλίνην μου, ἐν δάκρυσί μου τήν στρωμνήν μου βρέξω». Στη διάρκεια του Μεγάλου Αποδείπνου ψάλλουμε δύο αρχαίους ύμνους της Εκκλησίας μας: «Μεθ’ ἠμῶν ὁ Θεός γνῶτε ἔθνη καί ἠττάσθε ὅτι μεθ’ ἠμῶν ὁ Θεός», προέρχεται από την ωδή του Ησαΐα, που βρίσκεται στο 9ο κεφάλαιο της Παλαιάς Διαθήκης. Ακόμη ψάλλουμε το παρακάτω ποίημα: «Ἡ ἀσώματος φύσις τα Χερουβείμ, ἀσιγήτοις σε ὕμνοις δοξολογεῖ». Πρόκειται για μία δοξολογία προς τον Θεό Πατέρα, η οποία αποτελεί έκφραση της ψυχικής ανάτασης του ανθρώπου στον Θεό. Ο άνθρωπος με αυτό το δοξολογικό ποίημα αισθάνεται πλέον εγκαταλελειμμένος στη χάρη και το έλεος του Θεού. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι η άφατος φιλανθρωπία του Θεού επεκτείνεται ακόμη και όταν ο άνθρωπος κοιμάται. Αυτήν την πραγματικότητα τονίζει και η παρακάτω ευχή: «Κύριε, Κύριε, ο ρυσάμενος ημάς από παντός βέλους πετομένου ημέρας….καταξίωσον ημάς και το νυκτερινόν στάδιον αμέμπτως διελθείν». Γιατί μόνο ο Θεός μπορεί να εξασφαλίσει την πραγματική αρωγή στο πλάσμα του σε όλα τα στάδια και ειδικά όταν δοκιμάζεται. Γιατί ο άνθρωπος δοκιμάζεται και θλίβεται ημέρα και νύκτα, ώστε να προσφωνή: «Κύριε τῶν δυνάμεων μεθ’ ἠμῶν γενοῦ, ἄλλον γάρ ἐκτός Σου βοηθόν ἐν θλίψεσιν οὐκ ἔχομεν, Κύριε τῶν δυνάμεων ἐλέησον ἠμάς».

  Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η Χριστιανορθόδοξη χρονική περίοδος της νηστείας και της πνευματικής, ψυχικής και σωματικής προετοιμασίας των πιστών για το Άγιο Πάσχα. Ονομάστηκε Τεσσαρακοστή, σε ανάμνηση της νηστείας του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού στην έρημο, η οποία είχε διαρκέσει σαράντα ημέρες. Είναι η αρχαιότερη από όλες τις μεγάλες νηστείες της Ορθοδόξου Εκκλησίας Καθιερώθηκε τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες, ενώ αργότερα προστέθηκε και άλλη μία εβδομάδα. Διαρκεί συνολικά 48 ημέρες, μαζί με την Μεγάλη Εβδομάδα. Ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Βέβαια, η ονομασία Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή Μεγάλη Σαρακοστή, δεν οφείλεται στη μεγάλη διάρκειά της, αλλά στην μεγάλη σημασία του κοσμοσωτηρίου γεγονότος της Αναστάσεως του Κυρίου μας, και σε ανάμνηση των παθών Του. Μέσα σε αυτό το στάδιο των αγώνων, με τη νηστεία, την εξομολόγηση, την προσευχή, την ελεημοσύνη, τις συχνές ακολουθίες, και όλα τα πνευματικά παλέματα προετοιμάζεται ο κάθε Χριστιανός για να αναστηθεί κι αυτός από τα πάθη και τις αμαρτίες του. Και, με τη βοήθεια του Θεού, ξεκινά αυτό το πνευματικό μας οδοιπορικό προς το Άγιο Πάσχα. Εγκαινιάζεται η προετοιμασία μας με το τριήμερο, που είναι οι τρεις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Τρεις ημέρες απόλυτης νηστείας, ασιτίας, χωρίς καθόλου φαγητό και νερό, κυρίως στη λαύρα του Αγίου Σάββα, στο γυναικείο κοινόβιο στη Βηθανία, αλλά και σε άλλα μοναστήρια των Αγίων Τόπων. Είναι δύσκολο το τριήμερο αυτό. Δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά βοηθά με τον καλύτερο τρόπο στην έναρξη του πνευματικού μας αγώνα. Μοιάζει με πένθος, μιας και κόβονται εντελώς οι σωματικές μας δυνάμεις και το μυαλό μας περιορίζεται μόνον στα πνευματικά. Ούτε διακονίες, ούτε διακονήματα τις τρεις αυτές πρώτες ημέρες, παρά μόνον προσευχή και ακολουθίες. Έτσι λοιπόν, η Καθαρά Εβδομάδα, ή η Καθαροβδομάδα όπως επίσης λέγεται -επειδή οι πιστοί «καθαίρονται δια της νηστείας»- είναι η αρχή της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Μας εισάγει σε μια περίοδο μετανοίας και αποτοξίνωσης -σωματικής και ψυχικής- με μοναδικό προσανατολισμό τον Θεό και το Άγιο Πάσχα.  

Μπορεί να πηγαίνεις τακτικά εκκλησία, να διαβάζεις Θεολογικά βιβλία, να έχεις εικόνες αγίων στο σπίτι σου, κομποσχοίνια στα χέρια σου, να δίνεις ελεημοσύνη, να ακούς ομιλίες θεολογικές, να ταπεινολογείς και να μιλάς πνευματικά. Όμως να είσαι θυμωμένος με τους άλλους. Στις δυσκολίες να μεμψιμοιρείς. Να μην ικανοποίησε με τα λεφτά που έχεις, με τις ανέσεις που έχεις, να νοιώθεις καταπιεσμένος, ανήσυχος, ανικανοποίητος με όλα και όλους, να βρίσκεσαι συνέχεια σε αντιπαράθεση και ανταγωνισμό με ότι και όποιον βρίσκεται δίπλα σου. Αυτό σημαίνει ότι δεν ζεις Χριστό! Όσο και αν μιλάς για Χριστό. Αυτό μυρίζει Θάνατο! Τι ξεχωρίζει σήμερα ένα Χριστιανό από τον υπόλοιπο λαό; Αν στις δυσκολίες, στους πειρασμούς, μπροστά σε δύσκολους ανθρώπους, δεν έχεις υπομονή, πραότητα, χαρά, απλότητα και κυρίως ταπείνωση, σημαίνει ότι ακόμη δεν έχεις καταλάβει τι σημαίνει εν Χριστώ ζωή. Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης.

Ο θυμός καθ’ εαυτόν είναι φυσικός. Όπως τα νεύρα στο σώμα. Είναι και αυτός νεύρον ψυχής και οφείλει να τον μεταχειρίζεται ο καθείς εναντίον των δαιμόνων, ανθρώπων αιρετικών, και παντός κωλύοντος από την όδόν του Θεού. Εάν δε θυμώνεις κατά των ομοψύχων αδελφών ή, εκτός εαυτού γενόμενος, χαλάς τα έργα των χειρών σου, γίνωσκε ότι κενοδοξίαν νοσείς και κάμνεις παράχρησιν του νεύρου της ψυχής. Απαλλάττεσαι δε διά της αγάπης προς πάντας και αληθούς ταπεινώσεως. Διά τούτο όταν σοι έλθει θυμός κλείσε το στόμα σου δυνατά και μη ομιλήσεις εις τον υβρίζοντα ή ατιμάζοντα ή ελέγχοντα ή πολυειδώς σε πειράζοντα άνευ λόγου. Ο άνθρωπος είναι πλασμένος ήμερος και λογικός και επομένως ο θυμός δεν αρμόζει ουδέποτε εις την φύσιν του, ενώ με την αγάπην πάντοτε ευδοκιμεί και υποτάσσεται. Με το καλό και με την αγάπην μπορείς να κάμεις πολλούς να ημερέψουν και αν κανείς είναι καλοπροαίρετος, τον κάμνεις ογλήγορα να συμμορφωθεί, να γένη Άγγελος Θεού. Μη ζητήσεις ποτέ σου να ευρείς το δίκαιον, διότι τότε έχεις το άδικον. Αλλά μάθε να υπομένεις ανδρείως τους πειρασμούς, οιουσδήποτε και αν επιτρέψει ο Κύριος. Χωρίς πολλές δικαιολογίες να λέγεις «Ευλόγησον»! Και χωρίς να σφάλλεις να μετανοείς ότι έσφαλες. Εν επιγνώσει ψυχής και όχι απ’ έξω, δι΄ έπαινον, να λέγεις πως έσφαλες και μέσα να κατακρίνεις. Μη ζητάς εις τις θλίψεις σου παράκληση από τους ανθρώπους, διά να παρακληθείς από τον Θεόν. Μη νομίζεις ανάπαυσιν οπόταν ομιλήσεις, εάν ζητήσεις να ευρείς το δίκαιον. Το δίκαιον είναι να υπομείνεις ανδρείως τον επερχόμενον πειρασμόν διά να βγης νικητής καν έπταισες ή δεν έπταισες. Ει δε και λέγεις «μα διατί;» μάχεσαι τον Θεόν, τον αποστείλαντα λυπηρά διά την εμπαθή σου κατάσταση. Γέροντος Ιωσήφ ο Ησυχαστής. 

Αυτή η άποψη είναι λανθασμένη, γιατί στηρίζεται σε άγνοια και όχι σε θεολογική γνώση. Η ψυχή του δολοφονημένου βρίσκει ανάπαυση μόνο κοντά στο Θεό στον Οποίον επέστρεψε μετά την έξοδό της από το δολοφονημένο σώμα της. Δε συμμετέχει τώρα η ψυχή στην έρευνα για την ανεύρεση του δολοφόνου ούτε αναπαύεται και αγάλλεται για την τιμωρία του. Ο Κολοκοτρώνης, όταν έπεσε στα χέρια του ο δολοφόνος του αδελφού του, δεν τον σκότωσε, αλλά του παρέθεσε γεύμα και είπε στη μάνα του, σώπα μάνα, αυτό είναι το καλλίτερο μνημόσυνο για την ανάπαυση της ψυχής του  γιου σου.  Αυτό λέει πολλά για το τι πρέπει να λένε ή μάλλον να μη λένε οι  συγγενείς μέσα στο, κατά τα άλλα, δικαιολογημένο πόνο και τη θλίψη τους.  Όσο για το φονιά, το λόγο έχει η ανθρώπινη δικαιοσύνη. Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

  Αυτό εξαρτάται από το ποιοι  θα είναι οι άλλοι.  Αν  αυτοί οι άλλοι είναι διώκτες του Χριστού, θα είναι και δικοί σου διώκτες σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου, «ει εμέ εδίωξαν, και υμάς διώξουσιν »( Ιω. ιε’, 20). Αν όμως οι άλλοι αγαπούν το Χριστό, τότε δε θα σε  φάνε αλλά  θα σε βοηθήσουν να φέρεις το σταυρό σου όπως και αυτοί θα φέρουν το δικό τους. Πάντως  σε κάθε περίπτωση δε θα σε φάει κανείς, αν δεν το επιτρέψει ο Θεός.  Αν όμως επιτρέψει ο Θεός να σε φάνε, αυτό θα είναι για σένα στέφανος δόξης, γιατί θα συμμετέχεις στο πάθος του Κυρίου και κατά συνέπεια και στην Ανάσταση Αυτού, « είπερ συμπάσχομεν ίνα και συνδοξασθώμεν » ( Ρω. η’, 17).   Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.

  Προφανώς και πέρα πάσης αμφιβολίας είναι η γνώση της αληθείας. Αυτό, γιατί η γνώση της αληθείας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ελευθερία από τα δεσμά της αμαρτίας την οποία ελευθερία επιθυμεί κάθε άνθρωπος. Αυτή τη γνώση υπέδειξε ο Κύριος « πρoς τους πεπιστευκότας αὐτῷ Ἰουδαίους» με τα εξής λόγια, « ἐάν ὑμεῖς μείνητε ἐν τῷ λόγῳ τῷ ἐμῷ, ἀληθῶς μαθηταί μού ἐστε, και γνώσεσθε την ἀλήθειαν, και ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς »( Ιω. η’, 31-32). Αυτή τη γνώση προσφέρει και αποκαλύπτει ο Χριστός στον κόσμο σύμφωνα με τα λόγια που είπε στον Πιλάτο, «ἐγώ εἰς τοῦτο γεγέννημαι και εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τον κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ. πᾶς ὁ ὢν ἐκ τῆς ἀληθείας ἀκούει μου τῆς φωνῆς» ( Ιω. ιη’, 37). Αυτή τη γνώση διδάσκει στους πιστούς το Άγιο Πνεύμα, ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας. Τέλος αυτή η γνώση ταυτίζεται με την αιώνιο ζωή σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου προς τον Πατέρα Του, « αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τον μόνον ἀληθινόν Θεόν και ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν »( Ιω. ιζ’, 3). Είναι κρίμα λοιπόν και άδικο να αποστρέφεται κανείς τη γνώση της αληθείας και να έχει αγνωσία Θεού. Ο Απόστολος Παύλος γράφει σχετικά και παιδαγωγικά, « ἐκνήψατε δικαίως και μη ἁμαρτάνετε· ἀγνωσίαν γαρ Θεοῦ τινες ἔχουσι· προς ἐντροπήν ὑμῖν λέγω »( Α’ Κορ. ιε’, 34). Βεβαίως και η επιστημονική γνώση έχει την αξία και τη σημασία της, γιατί είναι και αυτή δώρο του Θεού σύμφωνα με το, «και αυτός έδωκεν ανθρώποις επιστήμην ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις αυτού » ( Σ. Σειρ. λη’, 6). Η πιο συμφέρουσα όμως για τον άνθρωπο είναι η γνώση της αληθείας, σύμφωνα με τα παραπάνω, εάν βέβαια θέλει να είναι ελεύθερος και όχι δούλος αφού, « πᾶς ὁ ποιῶν την ἁμαρτίαν δοῦλός ἐστι τῆς ἁμαρτίας »( Ιω. η’, 34). Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών