Οδοιπόρος είμαι και φιλοξενούμενος σ’ αυτή τη ζωή. Έτσι μιλούσαν παλαιότερα οι ηλικιωμένοι. Το όραμά τους ήταν διαυγές και τα αισθήματά τους για τη ζωή ήταν ξεκάθαρα. Αυτό το όραμα στα χρόνια μας θάμπωσε. Η αντίληψη της πραγματικότητας στην εποχή μας θόλωσε. Αδερφοί μου! Και τα δύο παραπάνω είναι σημαντικά, πολύ σημαντικά… Για ποιο λόγο το όραμά μας, για τη ζωή, θάμπωσε όπως θαμπώνει το τζάμι του παραθύρου και δεν διακρίνεται τίποτε; Για ποιο λόγο βυθιστήκαμε σε μια τέτοια κατάσταση ώστε να μην μπορούμε να καταλάβουμε ποιοι άνεμοι φυσούν από την Ανατολή και από την Δύση; Ξεχάσαμε ότι είμαστε οδοιπόροι σ’ αυτή τη ζωή, και ούτε που ρωτάμε κανένα για τον δρόμο που πρέπει να πάρουμε. Φτιάξαμε την εστία του σπιτιού μας στην μέση του δρόμου έχοντας την ελπίδα ότι η φωτιά της θα κρατήσει για χιλιάδες χρόνια… Λησμονήσαμε πως είμαστε φιλοξενούμενοι. Αφεθήκαμε στο ξένο σπίτι σαν να βρισκόμασταν σε ξενοδοχείο, φωνάζοντας τόσο δυνατά μέσα σ’ αυτό, σαν να είμασταν εμείς οι ιδιοκτήτες του. Γι’ αυτό το λόγο το χέρι του αόρατου Οικοδεσπότη μας ραπίζει, και μας πονάει. Παραπονιόμαστε στο Θεό αλλά συνεχίζουμε τα ίδια. Θα πείτε: Μα εμείς ρωτάμε για το σωστό δρόμο; Ποιόν ρωτάτε; Εάν δύο οδοιπόροι πορεύονταν σ’ έναν άγνωστο τόπο, για πρώτη φορά, δίχως να ρωτάνε κανένα, για το σωστό δρόμο, θα λέγατε πως αυτοί παραφρόνησαν. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους σήμερα. Όλοι οι μοντέρνοι λαοί συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο. Οι λαοί αυτοί αρέσκονται περισσότερο να λέγονται μοντέρνοι παρά χριστιανικοί. Για τους λαούς αυτούς ο δρόμος του Θεού μετατράπηκε σε δρόμο για σουλάτσο. Αυτοί οι λαοί, τον ιερό τόπο του Κυρίου, το πέρασαν για το χάνι που διασκεδάζουν οι μεθυσμένοι. Ποιός θα μας υποδείξει τον δρόμο; Για ποιο δρόμο ρωτάμε; Στην Βίβλο οι δρόμοι δεν είναι άπειροι; Υπάρχει ο δρόμος του Θεού και ο δρόμος της κακίας, ο ίσιος δρόμος και ο στραβός δρόμος, ο δρόμος της αλήθειας και ο δρόμος του ψέματος, ο δρόμος της δικαιοσύνης και ο δρόμος της αδικίας, ο δρόμος του φωτός και ο δρόμος του σκοταδιού, ο δρόμος της σωτηρίας και ο δρόμος της καταστροφής, ο δρόμος της ελεημοσύνης και της ασπλαχνίας, ο δρόμος των ευσεβών και ο δρόμος των εχθρών του Θεού. Εμείς με λίγα λόγια θα ονομάζουμε τον πρώτο δρόμο, δρόμο του Θεού, και τον άλλο δρόμο, δρόμο της κακίας. Για ποιο δρόμο εσείς ρωτάτε; Αν ρωτάτε για τον δρόμο του Θεού, τότε ρωτήστε μόνο τον Κύριο. Αυτός θα σας δείξει τον δρόμο του Θεού. Αν όμως ρωτάτε για τον δρόμο της κακίας, τότε ρωτήστε τον εαυτό σας και τους συνοδοιπόρους σας οι οποίο γνωρίζουν όσο και εσείς. Ρωτήστε τις μάντισσες και τις χαρτορίχτρες, οι οποίες παίρνουν πληροφορίες από εκείνον τον αποστάτη του Θεού, για να κοροϊδεύουν τον κόσμο. Αδερφοί μου, η δική μας γενιά, εμείς, μοιάζουμε με ταξιδευτές που βρίσκονται κάτω από την επιρροή κάποιας μαγγανείας – μαγείας. Το φυσικό είναι, όταν οι οδοιπόροι πορεύονται σ’ έναν άγνωστο δρόμο, να ρωτάνε κάποιον που γνωρίζει, κάποιον που πέρασε τον ίδιο δρόμο από την αρχή μέχρι το τέλος. Αυτό είναι εύλογο για όσους δεν βρίσκονται κάτω από την επιρροή κάποιας μαγγανείας. Οι σημερινοί όμως οδοιπόροι επηρεασμένοι από κάποια υπερφυσική επιρροή συνταξιδεύουν, και παρόλο που δεν γνωρίζει κανείς τους τίποτε, δεν ρωτάνε κανένα και τίποτε για το δρόμο. Αδερφοί μου, για ποιο λόγο η Ευρώπη έχασε τον σωστό δρόμο και χάθηκε στη δύσβατη έρημο; Επειδή απέστρεψε το βλέμμα της από τον Χριστό, τον μεγάλο οδηγό και άρχισε να συμβουλεύεται για το σωστό δρόμο τους φιλοσόφους της, τους πολιτικούς της, τους διανοούμενούς της και όλους τους άλλους που ήταν απαίδευτοι και ψευδοπροφήτες. Η Ευρώπη πήρε την απόφαση να μην αποτείνεται σ’ Εκείνο, τον Χριστό. Έπαψε ν’ απευθύνεται σ’ Εκείνον που κατέβηκε από τα ουράνια και στα ουράνια αναλήφθηκε, αφού σταυρώθηκε και έχυσε το αίμα Του γι’ αυτήν. Πήρε την απόφαση να αποτείνεται, σ’ εκείνους που από μόνοι τους αποκλήθηκαν οδηγοί και εισέσπρατταν χρήματα για τις συμβουλές τους. Ο προφήτης Ησαϊας εμπνευσμένος από το πνεύμα του Θεού προφητεύει το μέλλον της ανθρωπότητας: και τί βλέπει; – Εκεί θα υπάρξει οδός καθαρά, οδός, η οποία θα ονομασθεί αγία… Δεν θα υπάρξει πλέον φόβος να παραπλανηθούν (Ησαϊας 35, Η Ευρώπη αποφάσισε, ήδη από παλιά, πριν από χίλια χρόνια, να φύγει από τον δρόμο του Θεού. Δεν μπορεί εύκολα να ξαναγυρίσει σ’ αυτόν τον δρόμο επειδή ο δρόμος του Θεού έχει μόνο οδηγό τον Χριστό. Ένας μόνον είναι ο δρόμος του Θεού, οι δρόμοι της κακίας είναι εκατοντάδες. Το χέρι του Κυρίου ραπίζει τον άνθρωπο στους δρόμους της κακίας και μόνον στο δρόμο του Θεού <<χαϊδεύει>> τον άνθρωπο. Στους δρόμους της κακίας συντροφιά του ανθρώπου είναι ο σατανάς, ενώ στον δρόμο του Θεού ο άνθρωπος έχει σύντροφο τον Χριστό. Αδελφοί μου, η ιερή οδός του Κυρίου δεν είναι δύσβατη, και έχει οδοδείκτες, γι’ αυτό ας μην παραπονιόμαστε για αυτήν, που δεν την βλέπουμε, δεν την ξέρουμε κτλ… Επειδή απ’ αυτήν την οδό πορεύτηκαν οι άγιοι μάρτυρες και ομολογητές, οι άγιοι ασκητές και ερημίτες, και χιλιάδες και εκατομμύρια χριστιανοί. Την ίδια οδό πορεύτηκαν οι καλύτεροι πρόγονοί σας και πριν τον Άγιο Σάββα και μετά τον Άγιο Σάββα. Δεν πρέπει να λέτε: δεν γνωρίζουμε την οδό αυτή. Αυτή η οδός είναι η πιο γνωστή οδός στη χριστιανική ιστορία και στη δική σας εθνική ιστορία. Στην ιερή οδό του Κυρίου ο Θεός ευλογεί τον ιερό λαό Του. Αμήν. Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Βελιμίριβιτς: <<Μέσα από το παράθυρο της φυλακής>>, εκδόσεις <<Ορθόδοξη Κυψελη>>,  

Η ψυχρότητα στην προσευχή οφείλεται είτε σε ψυχική κόπωση είτε σε πνευματικό κορεσμό είτε σε σωματικές απολαύσεις και αναπαύσεις είτε σε πάθη, που κυριεύουν την ψυχή, προπαντός στην έπαρση. Όλα αυτά είναι ενάντια στην πνευματική ζωή, μέσα στην οποία κεντρική θέση κατέχει η προσευχή. Έτσι, πρώτα και κύρια προκαλούν το στέρεμα της πηγής της προσευχής μέσα μας. Αυτό, όμως, μπορεί να oφείλεται και σε απομάκρυνση της χάριτος, που συμβαίνει με θεία παραχώρηση. Και να γιατί: Όταν η ψυχή μας φλέγεται από τον πόθο του Θεού και από την καρδιά μας ξεχύνεται ολόθερμη προσευχή, δεν έχουμε παρά ελεητική επίσκεψη της χάριτος. Εμείς όμως, όταν η ευλογημένη αυτή κατάσταση παρατείνεται για πολύ, νομίζουμε ότι κατορθώσαμε κάτι σπουδαίο με το δικό μας αγώνα και κυριευόμαστε από την κενοδοξία. Για λόγους παιδαγωγικούς, λοιπόν, απομακρύνεται η χάρη και μένει η ψυχή μας μόνη της, γυμνή και αδύναμη, ανίκανη να ζήσει πνευματικά, ψυχρή και απρόθυμη να προσευχηθεί … Τί θα κάνουμε, λοιπόν, για να ξεφύγουμε απ’ αυτή την κατάσταση; Πρώτα-πρώτα θα φροντίσουμε να εξουδετερώσουμε τις αιτίες της. Και ύστερα, παρ’ όλη την ψυχρότητα της ψυχής μας, θα κάνουμε με επιμονή και υπομονή τον καθημερινό προσευχητικό κανόνα μας, προσπαθώντας αφ’ ενός να συγκεντρώνουμε το νου μας στα λόγια των ευχών και αφετέρου να ξεσηκώνουμε μέσα στην καρδιά μας αισθήματα φιλόθεα. Με τον καιρό ο Θεός, βλέποντας την ταπείνωση και την καρτερία μας, θα μας ξαναστείλει τη χάρη Του, που θα διώξει το πνεύμα της ψυχρότητος, όπως ο άνεμος διώχνει την ομίχλη. Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

Η λέξη προφήτης έχει άμεση σχέση με το ρήμα φημί που σημαίνει λέγω. Η πρόθεση προ, πριν το φημί, το κάνει πρόφημι που σημαίνει προλέγω. Σύμφωνα με αυτά και η λέξη προφήτης  δηλώνει  αυτόν που προλέγει. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι οι προφήτες μόνο προφήτευαν ώστε η λέξη προφήτης να σημαίνει μόνο αυτόν που προλέγει. Όταν ο Κύριος πήγε στην πατρίδα Του «εἶπε πρός αὐτούς· πάντως  ἐρεῖτέ μοι την παραβολήν ταύτην· ἰατρέ, θεράπευσον σεαυτόν· ὅσα ἠκούσαμεν γενόμενα ἐν τῇ Καπερναούμ, ποίησον καί ὧδε ἐν τῇ πατρίδι σου. εἶπε δέ· ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐδείς προφήτης δεκτός ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ »  (Λουκ. δ’, 23 – 24). Η φράση « ὅσα ἠκούσαμεν γενόμενα ἐν τῇ Καπερναούμ, ποίησον και ὧδε ἐν τῇ πατρίδι σου », προφανώς, όπως δηλώνει και  η  λέξη, «ποίησον»,  αναφέρεται στο να κάνει θαύματα και στην πατρίδα Του  και όχι για να πει προφητείες.  Αυτό φαίνεται  και  στη συνέχει που τους είπε, «οὐδείς προφήτης δεκτός ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ». Και εδώ η λέξη προφήτης  σε συνδυασμό με τα προηγούμενα  προφανώς  δε δηλώνει αποκλειστικά και μόνο αυτόν που προλέγει αλλά και αυτόν που λέει τα λόγια του Θεού και εργάζεται τα έργα Του. Σύμφωνα με αυτά, τα λόγια του Κυρίου, «ὁ δεχόμενος προφήτην εἰς ὄνομα προφήτου μισθόν προφήτου λήψεται, »( Ματ. ι’,  41), δε σημαίνουν ότι αυτός ο προφήτης που γίνεται δεκτός από κάποιον είναι προφήτης αποκλειστικά με την αρχική σημασία της λέξης, δηλαδή αυτός που προλέγει. Μπορεί απλώς να λέει λόγια του Θεού και όχι λόγια ανθρώπινα, ανούσια και ανώφελα.  Έτσι αυτός  που   τον δέχεται, ουσιαστικά τον δέχεται, γιατί θέλει να ακούσει τα  λόγια του Θεού  που λέει. Αντιθέτως αυτός που  δεν  τον δέχεται,  ουσιαστικά  δεν τον δέχεται, γιατί δε θέλει να ακούσει  τα λόγια  του Θεού  που λέει και προτιμάει  λόγια άλλων διδασκάλων. Το ότι η λέξη προφήτης δε σημαίνει  μόνο  αυτόν που προλέγει   φαίνεται και από το ότι προφήτες λεγόταν και αυτοί που υπηρετούσαν ψεύτικους θεούς, όπως για παράδειγμα  τον  Βάαλ.  Αυτοί κάθε άλλο  παρά προέλεγαν  τα  μέλλοντα να συμβούν, γιατί όλα τους ήταν ψεύτικα.  Ο προφήτης Ηλίας τους αναφέρει ως εξής. «καί εἶπεν ᾿Ηλιού πρός τον λαόν· ἐγώ ὑπολέλειμμαι προφήτης τοῦ Κυρίου μονώτατος, και οἱ προφῆται τοῦ Βάαλ τετρακόσιοι και πεντήκοντα ἄνδρες, και οἱ προφῆται τοῦ ἄλσους τετρακόσιοι·»(Γ’Βασ. ιη’,22). Αυτά ειδικά για τη λέξη προφήτης σύμφωνα με τον τίτλο. Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.  

  Κατά τον Άγιο Ισαάκ τον Σύρο ό Θεός δεν θέλει για την άλλη ζωή «βόδια», άμυαλους, απείραχτους, άσοφους, αλλά σοφούς όχι σοφούς κατά την κοσμική έννοια, αλλά σοφούς στον πόλεμο κατά του δαίμονος, κατά του κόσμου και κατά του εαυτού τους. Ό άνθρωπος πρέπει να γίνει αγωνιστής και πάνω σ’ αυτόν τον πόλεμο τον περίπλοκο γίνεται σοφός και πτυχιούχος πλέον της κατά Θεόν σοφίας, διότι μαθαίνει την τέχνη των τεχνών και την επιστήμη των επιστημών. Έτσι ανεβαίνει και γίνεται κληρονόμος. Ποίας βασιλείας; Όχι επιγείου, όχι φθειρόμενης αλλά της αιωνίου άφθαρτου Βασιλείας.

  Όποιος μιλά για τον άλλο χωρίς να πονά, χωρίς να αγαπά, χωρίς η καρδιά του να νιώθει γλυκασμό γι’ αυτόν, όταν αποκαλύπτει με φθόνο πόσο κακός είναι ο άλλος και πόσο ψεύδεται, ο άνθρωπος αυτός ζει μέσα στα τείχη του εγωισμού του. Είναι δυστυχέστατος, αποτυχημένος. Δεν έχει την ελάχιστη πληροφορία μέσα του ότι υπάρχει Θεός. Αν είχε, θα ήξερε πως ο Θεός είναι ο πλησίον και δε θα ήταν δυνατόν να ατιμάσει το Θεό στο πρόσωπο του αδερφού του. Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης

  Μακάρι να αξιωθούμε ώστε να μπούμε σε εκείνη τη χαρά την ανείπωτη την απερίγραπτη την ανέκφραστη σε αυτά που επιθυμούν να κατανοήσουν οι άγγελοι όπου είναι οι χορείες και οι τάξεις των δικαίων. Εκεί στη μακάρια χώρα των πράων όπου όλα είναι ήρεμα και ατάραχα όπου όλα είναι φωτεινά και θεάρεστα όπου κανείς δεν αδικεί η διοικείται τυραννικά, όπου δεν υπάρχει αμαρτία και μολυσμός. Εκεί όπου υπάρχει το απρόσιτο φως και η ανείπωτη χαρά εκεί όπου δεν υπάρχει πόνος ούτε δάκρυα όπου δεν υπάρχει φροντίδα ούτε μέριμνα ούτε θρήνος. Όπου δεν υπάρχει διάβολος ούτε θάνατος ούτε νηστεία ούτε λύπη, ούτε φιλονικία, ούτε ζήλια αλλά όλα εντελώς είναι χαρά ειρήνη ευφροσύνη. Όπου υπάρχει το δροσερό νερό, ο χλοερός τόπος και η πηγή που μοιράζεται στα τέσσερα σημεία και η κληματαριά που την φροντίζει ο Θεός όλου του κόσμου σε εκείνη τη μακάρια γη που παράγει τους καλούς καρπούς που στολίζει με φύλλα το δέντρο της ζωής που ποτίζει πλούσια από τις πηγές των πνευματικών χαρισμάτων, στη γη που η αληθινή κληματαριά απλώνει τα βλαστάρια της και που ακούμε ότι αμπελουργός της είναι το Πνεύμα. Εκεί όπου υπάρχει η ακήρατη ζωή και το άρρητο και ανέκφραστο αγαθό. Όπου υπάρχει το αληθινό φως και η πηγή κάθε αγαθότητας η εξουσία που είναι πάνω από όλα το μόνο ποθητό η αδιάκοπη χαρά ή αιώνια ευφροσύνη, το ανέσπερο φως ο άδυτος ήλιος. Όπου είναι η πόλη του Βασιλιά, για την οποία διακηρύχθηκαν θαυμαστά. Όπου ακούγεται ο ήχος εκείνων που πανηγυρίζουν. Όπου υπάρχουν κρυμμένοι θησαυροί της σοφίας και της γνώσεως . Άγιος Εφραίμ ο Σύρος

  Αγρυπνείτε και εργάζεσθε τα έργα του φωτός, μας προτρέπουν οι Άγιοι Απόστολοι, ο Ματθαίος (Κεφ. κστ΄ 21), ο Λουκάς (Πραξ. κ΄ 31) και ο Παύλος (Α΄ Κορ. ιστ΄ 13). Η ζωή μας στη γη αυτή είναι πολύ σύντομη και δεν δικαιολογείται χάσιμο χρόνου. Ο πονηρός εργάζεται ασταμάτητα, για να μας παρασύρει, για να παρασύρει κάθε πιστό στην απώλεια. Δεν κουράζεται ποτέ. Αυτή είναι η δουλειά του. Γιά το Χριστιανό, όμως, η μη εγρήγορση, η ραθυμία, είναι θανατηφόρα, γιατί μας ρίχνει χωρίς αντίσταση στα δίχτυα του παμβεβήλου, στα δίχτυα του σκότους της απωλείας.

  Νικώ το θέλημά μου σημαίνει, νικώ τον εγωισμό μου. Και κάθε κατανίκηση του εγωισμού μας, είναι θυσία ευάρεστη στον Κύριο, που μας ανταμείβει με άφατη εσωτερική παρηγοριά. Απεναντίας, κάθε ήττα μας από τον εγωισμό, γίνεται αιτία πικρού ελέγχου της συνειδήσεως και αποδεικνύει, ότι βάζουμε την αυτοϊκανοποίησή μας πάνω από όλα, προπαντός πάνω από την ευαρέστηση του Θεού. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος) Όταν κανείς ταυτιστεί με το θέλημα του, δεν βλέπει τον δρόμο του Θεού ευθύ και καθάριο. Αλλά, αν συμβεί και του πει κάποιος ένα λόγο, για να τον προφυλάξει, αμέσως τον κατηγορεί, τον βρίζει, τον αποστρέφεται, προσπαθεί να τον ανατρέψει με επιχειρήματα. Γιατί, πως είναι δυνατόν να ανεχθεί κάποιον, ή να θελήσει να ακούσει κάποια συμβουλή, εκείνος που θέλει να γίνεται μόνο το θέλημα του; (Αββάς Δωρόθεος) Πρέπει κάθε μέρα να Του ζητάμε να μας σπάσει το θέλημά (μας) και να το κάνει Δικό Του, για να γίνουμε όπως Εκείνος θέλει. (Γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη) Απ’ όλα τα πάθη, το φοβερότερο είναι να ακολουθεί κανείς την καρδιά του, να υπακούει δηλαδή στο θέλημά του και όχι στον Νόμο του Θεού. Αυτό το πάθος στην αρχή μεν δείχνει ότι αναπαύει κάπως ψυχικά τον άνθρωπο, ύστερα όμως την οδηγεί στην κατάθλιψη, επειδή αγνόησε το μυστήριο της Θείας Οικονομίας και δεν βρήκε το δρόμο του Θεού, για να την ακολουθήσει. (Αββάς Ισίδωρος) Μην αγανακτείς που τα πράγματα δεν έρχονται πάντοτε όπως τα θέλεις εσύ στη ζωή σου. Δεν είναι δυνατόν, αλλά και συμφέρον σου δεν είναι, να γίνονται όλα κατά τη σκέψη σου, κατά την επιθυμία σου, κατά το θέλημά σου. Η σκέψη σου πολύ συχνά είναι πλανεμένη, η επιθυμία σου εμπαθής, το θέλημά σου ολότελα εγωιστικό. Και ο παντογνώστης Θεός φυσικά το γνωρίζει αυτό, έστω και αν εσύ δεν το συνειδητοποιείς. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ) Παραιτήσου από το δικό σου θέλημα, για να βρεις ειρήνη ψυχής. Γιατί το θέλημα του ανθρώπου έχει γίνει χάλκινο τείχος και εμποδίζει το φωτισμό και την ειρήνη… Όντως μέγα είναι, στ’ αλήθεια, το μυστήριο της υπακοής! Αφού ο γλυκύς μας Ιησούς πρώτος χάραξε το δρόμο και έγινε παράδειγμα για μας, πόσο μάλλον εμείς είμαστε οφειλέτες να Τον μιμηθούμε… (Όσιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής) Σε κάθε εκκοπή θελήματος λογίζεσαι μάρτυρας ενώπιον του Θεού. (Όσιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής)

Ναι! Έχει ραντεβού ο Θεός με τους ανθρώπους κάθε Μ.Σάββατο μεσημέρι, όπως έχει κάθε Κυριακή πρωί στις 9.30′  , όταν κατεβαίνει και μεταβαλει τα Δώρα, όπως έχει στις 4.13′  απόγευμα κάποιας Τετάρτης όταν κάνω αγιασμό σε μια ταπεινή λεκανίτσα με νερό της βρύσης. Αυτή είναι η συγκατάβαση του Ταπεινού Θεού, του Αγίου Πνεύματος! Ο Θεός λυγίζει στην ταπεινή μου επίκληση και προσευχή! Ο καιρός του απρόσιτου , ακατάδεχτου και ξένου με τον άνθρωπο  Θεού έχει περάσει προ καιρού για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Όποιος δηλώνει χριστιανός Ορθόδοξος οφείλει να το γνωρίζει!

  Ε: Πριν κοινωνήσουμε πλένουμε τα δόντια μας; Α: Ναι, μπορούμε, εφ’ όσον δεν καταπίνουμε νερό. Είναι πράξη καθαριότητας – σεβασμού προς τη Θ. Κοινωνία.   Ε: Πώς πρέπει να πιάνουμε το μάκτρο (το κόκκινο πανί), όταν κοινωνούμε; Α: Το κρατάμε με τα δυό μας χέρια, τεντωμένο κάτω από το πηγούνι μας, ώστε, αν τυχόν πέσει η Θεία Κοινωνία, να πέσει πάνω σ’ αυτό.   Ε: Τι πρέπει να κάνουμε μόλις κοινωνήσουμε; Α: Δε φιλάμε το Άγιο Ποτήριο, δε μιλάμε, για να μην τυχόν πεταχτεί από το στόμα μας Μαργαρίτης (ψίχουλο από τη Θ.Κ.), τρώμε αμέσως Αντίδωρο και ξεπλένουμε το στόμα μας με αγιασμό (εάν έχει στον Ναό). Δε χρειάζεται να προσκυνάμε εικόνες ή και άγιοα λείψανα. Εάν μας έλθει βήχας, βήχουμε με κλειστό το στόμα ή σε χαρτομάντηλο, το οποίο καίμε. Δε φτύνουμε.   Ε: Τι κάνουμε, όταν η Θεία Κοινωνία πέσει στα ρούχα μας; Α: Ό,τι έχει έλθει σε επαφή με τη Θεία Κοινωνία πρώτα το γλείφουμε, μετά το κόβουμε και το καίμε. Τη στάχτη τη ρίχνουμε σε ποτάμι, στη θάλασσα, σε χωνευτήρι Ι. Ναού η και σε μέρος που δεν πατιέται.   Ε: Το πρωί τρώμε πριν πάμε στην Εκκλησία; Α: Δεν τρώμε, δεν πίνουμε νερό, ιδίως πριν κοινωνήσουμε, αλλά και όταν θελήσουμε να φάμε αντίδωρο.   Ε: Τι κάνουμε, όταν ο Ιερέας μας θυμιάζει; Α: Μετά το θυμιάτισμα των Αγίων εικόνων θυμιάζει ο Ιερέας και εμάς τιμητικά ως εικόνες του Θεού. Γι’ αυτό κάνουμε υπόκλιση ευχαριστώντας. Μετά παρακολουθούμε τα ψαλλόμενα και όχι τον θυμιάζοντα Ιερέα.   Ε: Πότε κάνουμε τον σταυρό μας; Α: Εκτός του Ναού υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις. Όταν περνάμε έξω από Ι. Ναούς, όταν τρώμε, όταν ξεκινάμε ένα ταξίδι ή φθάνουμε στον προορισμό μας, όταν κινδυνεύουμε κλπ. Εντός του Ναού σε κάθε Τριαδική εκφώνηση, στις εκφωνήσεις της Παναγίας, όταν ακούγεται στα τροπάρια το όνομα του τιμωμένου αγίου, στον Τρισάγιο ύμνο, στην «Τιμιωτέραν…» (όταν φθάνουμε στο «την όντως Θεοτόκον…» για να τονίζεται ότι γέννησε Θεό), στην αρχή και στο τέλος των Ακολουθιών κ.λπ.   Ε: Τι κάνουμε, όταν ο ιερέας μας ευλογεί, π.χ. «Ειρήνη πάσι»; Α: Έγκαιρα σηκωνόμαστε (εάν καθόμαστε) και υποκλινόμαστε, ευχαριστώντας για την ευλογία που μας προσφέρει.   Ε: Πώς χαιρετούμε έναν ιερωμένο; Α: Ανάλογα προς τον βαθμό του λέμε: Την ευχή σας, Σεβασμιώτατε, Γέροντα, Πάτερ ή Ευλογείτε …   Ε: Τι κάνουμε το μουχλιασμένο αντίδωρο, τα κόλλυβα που δεν τρώγονται, τον παλιό αγιασμό που δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, τα βαΐα, τα καρυδόφυλλα που παίρνουμε από τους ναούς (Βαΐων και Αγίου Πνεύματος) όταν ξεραθούν; Α: Τα παραχώνουμε ή τα ρίχνουμε σε χώρο που δεν πατιέται ή τα καίμε.

Ο όρος Αρτοκλασία σημαίνει ο τεμαχισμός του άρτου και συναντάται μόνο στα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας. Η ακολουθία της Αρτοκλασίας εσφαλμένα λέγεται από τους πιστούς και αρτοπλασία. Έτσι στη Λειτουργική, Αρτοκλασία αποκαλούμαι τον τεμαχισμό των άρτων που προηγουμένως έχουν ευλογηθεί από ιερέα ή Αρχιερέα και στη συνέχεια διανέμονται στο εκκλησίασμα. Οι ευλογούμενοι άρτοι είναι πέντε, ισάριθμοι δηλαδή μ΄ εκείνους που ευλόγησε ο Χριστός στην έρημο και στη συνέχεια διανεμήθηκαν στο πλήθος. Μαζί με τους άρτους ευλογούνται επίσης μικρές ποσότητες οίνου και ελαίου που φέρονται σε μικρές φιάλες. Η τελετή της αρτοκλασίας ή της «ευλογήσεως των άρτων» είναι παλαιότατη λειτουργική πράξη και έχει τις ρίζες της στους αποστολικούς χρόνους. Θεωρείται κατάλοιπο από τις «αγάπες», τα κοινά γεύματα των πρώτων χριστιανών, που διασώζει και το αρχαίο όνομα της Θείας Ευχαριστίας (κλάσις του άρτου), καθώς και τον τρόπο τεμαχισμού και διανομής της. Η Αρτοκλασία στις μέρες μας γίνεται κατά τον εσπερινό της Ιεράς Πανηγύρεως της ενορίας, παραμονή δεσποτικής ή θεομητορικής εορτής αλλά και στις εορτές των Αγίων μας, επίσης Αρτοκλασία κάνουμε και όποτε το κρίνουμε εμείς ή ο πνευματικός μας αναγκαίο, η τέλεση δε του ιερού αυτού γεγονότος αποσκοπεί με τον συμβολισμό του πολλαπλασιασμού των άρτων από τον Ιησού στην έρημο, στην ευλόγηση του σπιτικού μας και στον πολλαπλασιασμό των υλικών αλλά και των ψυχικών αγαθών των οικείων και των φίλων μας. Η Αρτοκλασία όμως αποσκοπούσε και αποσκοπεί ακόμα και στην θεραπεία πρακτικής μοναστικής ανάγκης. Στα μοναστήρια, δηλαδή, οι μοναχοί αφού νήστευαν ολόκληρη την ημέρα της παραμονής κάθε μεγάλης εορτής, ήταν υποχρεωμένοι να παραμείνουν στο ναό και να μην απομακρυνθούν, μετά τον εσπερινό, προκειμένου να συνεχίσουν την ολονυκτία και να τύχουν δια της αρτοκλασίας «παραμυθίας» και «στήριξης». Ο άρτος, το βασικό στοιχείο τροφής του ανθρώπου, ευλογήθηκε ιδιαίτερα από τον Χριστό. Στην έρημο ο Κύριος ευλόγησε τους πέντε άρτους (και τα δύο ψάρια) και με αυτά χόρτασαν πέντε χιλιάδες άνδρες, χωρίς να υπολογίζονται οι γυναίκες και τα παιδιά. Στο Μυστικό Δείπνο χρησιμοποιεί τον άρτο για να παραδώσει το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ο άρτος συμβολίζει ακόμη την Εκκλησία, καθώς τα μέλη της -οι πιστοί- ήταν πριν διεσπαρμένα όπως το σιτάρι στους αγρούς, αλλά δια του Χριστού συνήχθησαν (συγκεντρώθηκαν) σε ένα σώμα. Αλλά και εσχατολογικώς, ο άρτος θεωρήθηκε εικόνα της Βασιλείας του Θεού, καθώς οι συμμετέχοντες σ’ αυτήν θα βρίσκονται σε πλήρη κοινωνία με τον Θεό δια της βρώσεως του ουρανίου άρτου, που βρίσκεται στην τράπεζα του Κυρίου: «Μακάριος όστις φάγεται άρτον εν τη Βασιλεία του Θεού» (Λουκ. ιδ,15). Στην τελετή της Αρτοκλασίας, τους πέντε άρτους προσφέρουν οι πιστοί, φέρνουν επίσης λάδι και κρασί ενώ στο τραπέζι της Αρτοκλασίας ανάβουμε συμβολικά και πέντε κεριά από αγνό μελισσοκέρι. Συνήθως οι εορτάζοντες, οι οποίοι προσφέρουν και τα δώρα αυτά στην εκκλησία, συμπληρώνουν την προσφορά τους με αγνές λαμπάδες για την Αγία Τράπεζα, θυμίαμα, καρβουνάκια και φυτιλάκια για τις καντήλες του ναού και οτιδήποτε άλλο χρησιμοποιείτε για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Ενώ στο τέλος της τελετής παίρνουν έναν ευλογημένο άρτο στο σπίτι τους ο οποίος κόβεται στο γιορτινό τραπέζι, οι δε υπόλοιποι ευλογηθέντες άρτοι διανέμονται στους εκκλησιαζομένους, γεγονός που φανερώνει ακόμη περισσότερο τη σχέση της αρτοκλασίας προς τις παλαιές «αγάπες» των πρώτων χριστιανών.

Ήμουν στο λεωφορείο και δίπλα μου καθόταν μία κυρία. Περνώντας έξω από έναν Ιερό Ναό έκανα το σταυρό μου. Παρακινούμενη από εμένα έκανε και εκείνη κάτι σαν σταυρό –γρήγορα –γρήγορα- κάτι σαν ανακάτεμα! Της λέω..’’αυτόν τον σταυρό που κάνεις δεν τον φοβάται ο διάβολος’’ έτσι όπως τον κάνεις είναι σαν να κοροιδεύεις. Θίχτηκε τότε εκείνη και μου λέει…’’τι είναι αυτά που λέτε; το ξέρετε πως εγώ είμαι πολύ πιστή και βοηθάω την εκκλησία όσο μπορώ; ‘’ Της απάντησα πως δεν το ήξερα και συνέχισα ….’’Δηλαδή εκκλησιάζεστε, εξομολογείστε, κοινωνάτε, και συμμετέχετε στα μυστήρια της εκκλησίας;’’ Δεν εκκλησιάζομαι συχνά, μου λέει, ούτε συμμετέχω ιδιαίτερα, αλλά βοηθάω όσο μπορώ την εκκλησία. Έχω δώσει ένα σωρό λεφτά για να χτιστούν εκκλησίες, για να εξοπλιστούν με τα απαραίτητα, για να αγιογραφηθούν τόσοι Άγιοι….!!! Χίλιες εκκλησίες να χτίσεις, αν δεν μπεις μέσα, δε σώζεσαι…της απάντησα! Η Εκκλησία σαν κιβωτός που είναι, το ξέρεις πως πρέπει να μπεις μέσα για να σωθείς; Ξέρεις τι απέγιναν αυτοί που έφτιαξαν την κιβωτό του Νώε; ΠΝΙΓΗΚΑΝ! Πνίγηκαν επειδή την κατασκεύασαν, αλλά δεν πίστευαν στο κακό που ερχόταν και έμειναν απ’΄εξω! Γι΄αυτό όσες εκκλησίες και να φτιάξει ο άνθρωπος και όσα μοναστήρια, αν δεν μπει μέσα στην κιβωτό που λέγεται εκκλησία, να κοινωνάει το σώμα και το αίμα του Χριστού, δε σώζεται! Απόσπασμα ομιλίας του μακαριστού Δημητρίου Παναγόπουλου.

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Φωτεινή έζησε στα χρόνια του Χριστού. Ήταν Σαμαρείτισσα στην καταγωγή και διέμενε στην πόλη Συχάρ όπου ζούσε ένα έκλυτο βίο. Ο τρόπος ζωής της ήταν γνωστός στους συμπολίτες της και για αυτόν την είχαν στιγματίσει. Κάθε μεσημέρι πήγαινε έξω από την πόλη, στο πηγάδι το λεγόμενο του Ιακώβ, και εγέμιζε την στάμνα της. Εκείνο τον καιρό, ο Ιησούς περνούσε από την Συχάρ και στάθηκε στο πηγάδι του Ιακώβ για να πιει νερό. Εκεί συναντήθηκε με την Αγία Φωτεινή και εφανέρωσε σ’ αυτήν όλη τη ζωή της και από την οποία ζήτησε να του δώσει νερό. Ο Κύριος είπε στην Αγία, ότι Αυτός είναι « τό ὕδωρ τό ζῶν», δηλαδή η αστείρευτη πηγή του Αγίου Πνεύματος. Τότε οι Ιουδαίοι και οι Σαμαρείτες δεν είχαν επαφές και γι’ αυτό παραξενεύτηκε η Αγία που ένας Ιουδαίος της απηύθυνε τον λόγο. Μετά από την συνομιλία με τον Χριστό, η Αγία Φωτεινή πίστεψε σε Αυτόν και κάλεσε τους συμπολίτες της να τρέξουν να Τον συναντήσουν. Ο Χριστός έμεινε δύο ημέρες στη Συχάρ και τους μετέδωσε τον Λόγο και την ευλογία Του. Η Αγία Φωτεινή βαπτίστηκε από τους Αποστόλους την ημέρα της Πεντηκοστής μετά την Ανάσταση του Κυρίου. Μαζί της βαπτίστηκαν και οι δύο γιοι της καθώς και οι πέντε αδερφές της. Με την συνοδεία των γιων της και των αδερφών της κήρυξε τον λόγο του Χριστού στην Συρία, στην Φοινίκη, στην Παλαιστίνη, στην Αίγυπτο, στην Καρχηδόνα και τελικά στη Ρώμη. Η μεγάλη της αυτή αποστολική δράση είναι ο λόγος για τον οποίο η εκκλησία μας την ονομάζει Ισαπόστολο. Τα χρόνια περνούσαν και η Αγία κήρυττε τον λόγο του Χριστού με θέρμη σε όσα μέρη την αξίωσε η χάρη Του να ταξιδέψει. Κάποια στιγμή έφτασε και στην Καρθαγένη στην Βόρεια Αφρική. Μαζί της ήταν πάντα οι πέντε αδερφές της (Ανατολή, Φωτώ, Φωτίς, Παρασκευή και Κυριακή) και ο μικρός γιος της ο Ιωσής. Ο μεγάλος της γιος Βίκτωρ ήταν στρατιώτης στον Ρωμαϊκό στρατό και έφερε το βαθμό του στρατηλάτη. Ρωμαίος αυτοκράτορας τότε ήταν ο Νέρων, ο οποίος μη γνωρίζοντας ότι ο Βίκτωρ ήταν χριστιανός, του ανέθεσε να διώξει τους Χριστιανούς στην Ιταλία. Ο Βίκτωρ πήγε στην Ιταλία αλλά φυσικά αρνήθηκε να φέρει σε πέρας τις εντολές που είχε λάβει. Ο δούκας Σεβαστιανός, φίλος του Βίκτωρα προσπάθησε να τον μεταπείσει αλλά αντί αυτού και με την χάρη του Ιησού Χριστού, μεταπείστηκε ο ίδιος και βαπτίστηκε χριστιανός. Ο Νέρων πληροφορήθηκε τα γεγονότα αυτά και κάλεσε στην Ρώμη τόσο τον Βίκτωρα, που είχε εντωμεταξύ λάβει το χριστιανικό όνομα Φωτεινός, και τον Σεβαστιανό, όσο και την Αγία Φωτεινή με τις αδερφές της και τον μικρό της γιο. Στην προσπάθειά του να τους κάνει να αλλάξουν πίστη, ο Νέρων χρησιμοποίησε όσα δόλια μέσα και όσα βασανιστήρια του ήταν γνωστά. Η Αγία Φωτεινή και οι υπόλοιποι μάρτυρες δεν λύγισαν ούτε στιγμή και συνεχώς δοξολογούσαν τον Ιησού Χριστό. Κατά τη διάρκεια των φρικτών μαρτυρίων που υπέστησαν, πολλά θαύματα έλαβαν χώρα. Μετά από κάθε μαρτύριο, τόσο η Αγία όσο και οι υπόλοιποι μάρτυρες ήταν ανέπαφοι – οι πληγές τους αποκαθίσταντο. Αυτό ήταν κάτι που πείσμωνε τον Νέρωνα αλλά ταυτόχρονα έκανε πολλούς από αυτούς που έβλεπαν τα θαύματα αυτά να πιστέψουν στον Χριστό και να βαπτιστούν χριστιανοί. Μετά από ατελείωτα μαρτύρια που υπέστει η Αγία Φωτεινή φυλακίστηκε και μέσα στην φυλακή παρέδωσε την ψυχή της στον Κύριο.  Η αγία Φωτίς τεντώθηκε σε δύο δέντρα, τα οποία αφέθηκαν και την έσχισαν στα δύο. Οι άλλοι μάρτυρες θανατώθηκαν με ξίφος. Η Αγία Ανατολή ήταν η πρώτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Η Αγία Φωτώ ήταν η δεύτερη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Η Αγία Φωτίς ήταν η τρίτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής και μαρτύρησε αφού την έδεσαν σε δύο δένδρα και την ξέσχισαν. Η Αγία Παρασκευή ήταν η τέταρτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Η Αγία Κυριακή ήταν η πέμπτη αδελφή της Αγίας Φωτεινής. Ο Άγιος Φωτεινός ήταν ο πρωτότοκος υιός της Αγίας Φωτεινής. Ο Άγιος Ιωσής ήταν οδευτερότοκος υιός της Αγίας Φωτεινής. Χριστῷ συνομίλησας ἐπὶ τῷ φρέαρ σεμνή, καὶ πίστιν εἰσδέδεξαι, τὴν πρὸς αὐτὸν ἀκλινῶς, Φωτεινὴ Ἰσαπόστολε· ὅθεν τῆς εὐσεβείας, ἐφαπλοῦσα τὸ φέγγος, ἤθλησας ὑπὲρ φύσιν, σὺν υἱοῖς καὶ συγγόνοις· μεθ’ ὧν ἀπαύστως πρέσβευε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε. Την μνήμη της Αγίας Φωτεινής της Σαμαρείτιδος την γιορτάζουμε στις 26 Φεβρουαρίου και την Κυριακή της Σαμαρείτιδος (την πρώτη Κυριακή μετά την Μεσοπεντηκοστή).  

Αυτή τη στιγμή μου έρχεται στη μνήμη μου το παράδειγμα μιας πολύ απλής γυναίκας του λαού, που είχα συναντήσει στο εξομολογητάριο, πριν από πολλά χρόνια. Δεν την γνώριζα, ούτε την γνωρίζω· ούτε αν τη δω στο δρόμο θα τη θυμηθώ. Θα πλησίαζε τα 70. Ίσως να την έχει καλέσει ο Θεός τώρα. Αφού εξομολογήθηκε, δεν θυμάμαι πώς, ήλθε το θέμα γιατί αυτό δεν είχε σχέση με αμαρτίες, τη ρώτησα αν εργάζεται. – Όχι, πάτερ μου, σταμάτησα· δεν μπορώ πιά άλλο να εργάζομαι. – Και πως ζεις; Έχεις σύνταξη; – Όχι, ούτε σύνταξη έχω. Με κοίταξε λίγο έτσι καχύποπτα, αγράμματη η καημένη και μου λέει: – Πνευματικός είσαι, θα στο πω. Αλλά δεν θα το πεις πουθενά! Η ενορία μας έκτισε ένα νέο ναό, μεγάλο και ωραίο. Έγιναν πάρα πολλά έργα μέσα στο ναό· είχε μείνει το τέμπλο. Οι ιερείς είπαν, και μία και δυό και τρείς φορές, ότι τώρα θα αρχίσουμε τον έρανο για να φτιάξουμε το τέμπλο ξυλόγλυπτο. Εγώ από μικρή κοπέλα, όλη μου τη ζωή, εργαζόμουνα «υπηρέτρια» και με τα χρήματα που έπαιρνα έφτιαξα ένα σπίτι. Έμενα σ΄ ένα δωματιάκι και τα υπόλοιπα τα νοίκιαζα και έτσι ζούσα. Πάω, βρίσκω τον προϊστάμενο του ναού και του λέω: «Πάτερ μου, πόσο θέλει να γίνει το τέμπλο;». Μου είπε, ενάμισι εκατομμύριο – της εποχής εκείνης βέβαια, (σημερινά χρήματα είκοσι – εικοσιπέντε εκατομμύρια). – «Πάτερ μου, άκουσε, του λέω. Έχω ένα σπίτι· τα πιάνει αυτά τα χρήματα, αλλά αναλαμβάνει το εκκλησιαστικό συμβούλιο να μου δίνει ενάμισι χιλιάρικο το μήνα που παίρνω από τα ενοίκια για να ζώ; Όσο ζώ. Μετά δεν θα δώσει τίποτα στους κληρονόμους μου». – «Το αναλαμβάνει και με το παραπάνω και περισσότερα». – «Αλλά, άκουσε – του λέω -, δεν θα το ξέρει κανείς. Εγώ και σύ». – «Δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, διότι για να το αποφασίσει το εκκλησιαστικό συμβούλιο, πρέπει να το μάθει. Πως θα πάρει τέτοια απόφαση; Επομένως δεν μπορώ να το κρατήσω τελείως μυστικό». – «Καλά, θα πάρεις, όμως, τους εκκλησιαστικούς συμβούλους έναν – έναν μπροστά στην εικόνα του Χριστού να σου υποσχεθούν ότι δεν θα το πουν σε κανένα. Να μη το μάθει κανείς στην ενορία!». – «Εν τάξει, αυτό στο υπόσχομαι». Πράγματι, πουλήθηκε το σπιτάκι, και έγινε το τέμπλο. Κι εγώ πνευματικέ μου, ζώ μ΄ αυτά που μου δίνει το συμβούλιο. Ά, μου είπαν μερικοί του εκκλησιαστικού συμβουλίου, που το ήξεραν: «Αί, καημένη τώρα, το έφτιαξες που το έφτιαξες, δεν αφήνεις να βάλουμε και τ΄ όνομά σου». «Όχι, όχι – τους λέω – γιατί θα χάσω το μισθό (!) μου, άμα θα κάνετε αυτό το πράγμα». Τώρα πάω στην Εκκλησία και το βλέπω και το τέμπλο και κλαίω από τη χαρά μου και λέω: Σ΄ ευχαριστώ, Χριστέ μου, διότι αξίωσες εμένα, μια φτωχή γυναίκα, μία υπηρέτρια, που δεν αξίζω τίποτε, ένα σκουπίδι, να κάνω ένα τέτοιο ωραίο πράγμα στο Ναό Σου. Και το βλέπω και αγαλλιάζεται η ψυχή μου. Άι, και πιστεύω να πάω στη βασιλεία του Θεού να παρουσιάσω αυτό, δεν έχω τίποτε άλλο στη ζωή μου· «Κύριέ μου, εγώ τους κόπους μου τους έδωσα να φτιάξω ένα έργο στο Ναό Σου· δεν έχω τίποτε άλλο». Τόσο πολύ με συγκλόνισε το παράδειγμα αυτής της γυναίκας, που είπα: Εν ημέρα Κρίσεως πόσους θα κρίνει η γριούλα αυτή από εμάς τους κληρικούς, που πολλές φορές βάζουμε φαρδύ – πλατύ το όνομά μας και γράφουμε «το τέμπλο ή ο Ναός εγένετο επί τάδε, επί τάδε, επί τάδε» και από κάτω αρχίζουν οι λίστες των δωρητών. Αυτή η απλή γυναίκα, χωρίς να έχει προχωρήσει πολύ πνευματικά, έκανε μία τέτοια σκέψη, την οποία ούτε εμείς οι τάχα προηγμένοι πνευματικώς δεν κάνουμε. Κολακευόμεθα να γίνεται γνωστό, ότι δώσαμε αυτό ή εκείνο ή το άλλο. Επαναλαμβάνω, μερικές τέτοιες ψυχούλες, καθαρές ψυχές, «ών ουκ ήν άξιος ο κόσμος», την ημέρα της Κρίσεως θα μας κρίνουν! π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος

  Ερώτηση που λάβαμε: Γιατί υπάρχει όλο αυτό το κακό γύρω μας? Η απάντηση της ιστοσελίδας μας: Μετά την πτώση από τον Παράδεισο η φύση μας έχει διαφθαρεί τόσο, ώστε το μόνο που επιθυμεί είναι η ικανοποίηση του «εγώ» μας. Από τότε που επαναστατήσαμε κατά του Θεού της αγάπης μέσα στον Παράδεισο, διχαστήκαμε και ως προσωπικότητες και γίναμε εχθροί του ίδιου του εαυτού μας. Διχαστήκαμε όμως και με τον πλησίον. Γι᾿ αυτό και μόνη μας επιθυμία είναι η προσωπική εγωιστική απόλαυση των ηδονών της ζωής. Γι᾿ αυτό και ο τόσος πόνος, η τόση φτώχεια, η τόση αδικία, η τόση ανισότητα, το πολυποίκιλο γενικά κακό στον κόσμο. Γι᾿ αυτό η τόση επιδείνωση της αστοργίας και ασπλαχνίας μέσα μας και γύρω μας. Ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο «καλόν λίαν». Το κακό δεν είναι δικό του δημιούργημα. Είναι εφεύρημα του διαβόλου και ανταπόκριση σ’ αυτό της δικής μας προαιρέσεως, της κακής χρήσεως της ελευθερίας που μάς χάρισε ο Δημιουργός. Είναι αποτέλεσμα της αμαρτωλής ψυχικής μας διαθέσεως, που εναντιώνεται στην αρετή· της διαθέσεως, η οποία μάς εξαχρειώνει και μάς σύρει ολοένα και με μεγαλύτερη ένταση μακριά από το αγαθό. Βέβαια ο παντογνώστης Θεός δεν μένει απλός και αδιάφορος παρατηρητής των όσων συμβαίνουν στον κόσμο και τα οποία τόσο μάς πληγώνουν. Όλα και όλοι είμαστε μέσα στην απέραντη και ανεξάντλητη αγάπη του, η οποία παρακολουθεί μέ πατρικό ενδιαφέρον τα πάντα και με πάνσοφους τρόπους, ανεξιχνίαστους από το δικό μας φτωχό ανθρώπινο μυαλό, τακτοποιεί έτσι όλα τα πράγματα – ακόμη και τα πιο οδυνηρά – ώστε όσοι έχουν καλή διάθεση να αποκομίζουν πνευματικό όφελος από τις θλίψεις και τις δοκιμασίες της ζωής. Αυτό δε το πνευματικό όφελος, εφόσον οδηγεί στην αιώνια σωτηρία και ευτυχία του ανθρώπου, είναι ασύγκριτα ανώτερο από την υλική ευημερία σ᾿ αυτή την πρόσκαιρη ζωή. Ναι, θα πει κάποιος. Αλλά γιατί ο Θεός δεν εξαλείφει το κακό ή τουλάχιστον, γιατί δεν το αναχαιτίζει; Το κλειδί στη λύση του προβλήματος αυτού, το οποίο θα παρουσιάζει πάντα τις μυστηριώδεις και ανεπίλυτες πλευρές του, βρίσκεται στους λόγους των θεοφώτιστων Πατέρων της Εκκλησίας μας, οι οποίοι διδάσκουν: «Όλα διοικούνται διά της προνοίας του Θεού ο Οποίος άλλα μεν επιτρέπει, για τον λόγο που Εκείνος γνωρίζει, άλλα δε ενεργεί ο Ίδιος», λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Υπάρχουν και περιπτώσεις πλήρους ή προσωρινής εγκαταλείψεως εκ μέρους του Θεού, διδάσκει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Ας προσέξουμε όμως. Όλα μεν διοικούνται από την αγαθή πρόνοια του Θεού και όλα είναι κάτω από τον απόλυτο έλεγχο της αβυθομέτρητης αγάπης του, θα έλθει όμως, όταν κρίνει Εκείνος, και η ώρα της επεμβάσεώς του. Ωστόσο άλλη είναι η σχέση του παντοκράτορος Θεού προς το φυσικό κακό – αρρώστιες, θύελλες, τρικυμίες, σεισμούς, αφορία της γης κ.τ.ό. -, εντελώς δε διαφορετική και μάλιστα αντίθετη προς το ηθικό κακό, δηλαδή την κάθε είδους αμαρτία. Διότι το μεν φυσικό κακό ο Θεός κατά το αγαθό θέλημά του το επιτρέπει, επειδή μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο σε μετάνοια, επιστροφή και άσκηση της αγάπης. Ή επειδή μπορεί να παρακινήσει ανθρώπους να ηγηθούν ειρηνικών κοινωνικών επαναστάσεων που αλλάζουν τη μορφή της κοινωνίας, όπως π.χ. έναν Μ. Βασίλειο, έναν άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο, έναν άγιο Ιωάννη Ελεήμονα κ.λ.π. Το ηθικό όμως κακό ο άγιος Θεός το αποδοκιμάζει έντονα και σταθερά. Παραχωρεί μεν να γίνεται, δεν μετέχει όμως ούτε ευδοκεί (ούτε ευαρεστείται) ούτε και συνεργεί σ᾿ αυτό. Ο Θεός, που δεν είναι δυνατόν να πειρασθεί ποτέ από κάτι κακό και πονηρό, είναι απολύτως αδύνατον να προκαλέσει πειρασμό αμαρτίας σε κάποιον. Κάθε άνθρωπος ερεθίζεται και σπρώχνεται στην αμαρτία από τη δική του αμαρτωλή επιθυμία (Ιακ. α´ 13, 14). Και ο μεν Θεός προνοεί για όλα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι είμαστε αυτεξούσιοι. Δηλαδή διατηρούμε το δικαίωμα ελευθερίας και δράσεως, το δικαίωμα να επιλέγουμε. Ακόμη δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο Θεός δεν θέλει να γίνεται τίποτε πονηρό. Και ακόμη, ότι δεν γίνονται όλα από τη θέλησή του, αλλά και από τη δική μας. Όλα μεν τα κακά γίνονται μόνο από μας, όλα δε τα καλά από μας και χάρη στη βοήθειά τουΘεου. «Τα μεν αγαθά όλα γίνονται με τη δική μας θέληση και με τη βοήθεια του Θεού, που δίκαια συνεργάζεται με όσους προτιμούν το αγαθό με ορθή συνείδηση» (Άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος). Τα δε πονηρά έργα συντελούνται από μας, διότι ο Θεός κατά την πρόγνωσή του δίκαια εγκαταλείπει αυτόν που απομακρύνεται από κοντά Του και παραχωρεί να γίνονται τα πονηρά έργα ένεκα του αυτεξουσίου μας (Άγ. Ιωάννης Δαμασκηνός). Ο δίκαιος Θεός μπορεί ασφαλώς να εξαφανίσει το κακό και την αδικία διά μιας και διά παντός απο τη γη. Αυτό όμως σημαίνει βία, καταναγκασμό και εκμηδένιση της ανθρώπινης θελήσεως. Αλλά «αυτό που γίνεται με τη βία δεν είναι ούτε λογικό ούτε αρετή» (Άγ. Ιωάννης Δαμασκηνός). Εφόσον λοιπόν ο Θεός μας έπλασε ελεύθερες προσωπικότητες, δεν θέλει να προλάβει με βίαιο τρόπο τις κακές συνέπειες που έχει η εκ μέρους μας κατάχρηση αυτής της δωρεάς του. Διότι αυτό θα ισοδυναμούσε με κατάργηση του ανθρώπου ως εικόνας του Θεού, ως ελεύθερης προσωπικότητος, και μετατροπή του ανθρώπου σε άβουλη μηχανή. Ο Θεός θέλει απεριόριστα το αγαθό και την αρετή. Και θέλει αυτά να γίνονται ελεύθερα, διότι αν γίνονται διά της βίας, χάνουν τον ηθικό και αξιόμισθο χαρακτήρα τους. Δεν αρέσκεται ο Θεός σε πλάσματα που σύρονται βίαια στο αγαθό, όπως τα ανελεύθερα ζώα. Διότι στην πνευματική βασιλεία του μέτοχοι μπορούν να είναι μόνο λογικές, ελεύθερες και ηθικές προσωπικότητες. Γι᾿ αυτό, παρόλο που αποστρέφεται το κακό, το ανέχεται. Και παραχωρεί να γίνεται από τον ελεύθερο άνθρωπο, που αντιστέκεται στο άγιο θέλημά του, δίνοντάς του ταυτόχρονα και ευκαιρίες μετανοίας, διορθώσεως, ασκήσεως της αγάπης και του αγαθού (“Δογματική” Π. Ν. Τρεμπέλα). Επομένως αυτό που διαιωνίζει το όποιο κακό, είναι η δική μας αποστασία, ο δικός μας αμοραλισμός. Όσοι τα γνωρίζουμε αυτά ας προσπαθούμε όχι μόνο να μην αδικούμε, αλλ᾿ ας προσπαθούμε να επικρατήσει η βασιλεία του Θεού, εφαρμόζοντας στη ζωή μας τις άγιες εντολές του και πρωτοστατώντας σε έργα χριστιανικής αγάπης και φιλανθρωπίας. Έτσι το κακό, η πείνα και η κάθε είδους αδικία δεν θα βρίσκουν τόπο μέσα μας και γύρω μας. Η απάντηση αντλήθηκε από το βιβλίο “Ελευθερία: Προνόμιο, δώρο ή πρόβλημα;” του αειμνήστου Νικολάου Βασιλειάδη. agonistes.gr

Αφοῦ ὁ προφήτης Ἠλίας ἔζησε καί ἔδρασε κατά τό θέλημα τοῦ Κυρίου, ἔφτασε ὁ καιρός νά τόν πάρει ὁ Θεός στούς οὐρανούς μέσα σέ ἀνεμοστρόβιλο (Δ΄Βασ. 2,1). Τό θαυμαστό γεγονός περιγράφεται πολύ παραστατικά στό 2ο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου «Βασιλειῶν Δ΄» ὡς ἑξῆς: Μία φορά πού ὁ Ἠλίας καί ὁ (μαθητής του) Ἐλισαῖος ἐπέστρεφαν μαζί ἀπό τά Γάλγαλα, εἶπε κάποια στιγμή ὁ πρῶτος στό δεύτερο: Μεῖνε ἐδῶ, γιατί ὁ Κύριος μέ στέλνει στή Βαιθήλ. Ὁ Ἐλισαῖος ἀπάντησε: Ὁρκίζομαι στόν ἀληθινό Θεό καί σ’ ἐσένα, ὅτι δέν θά σ’ ἀφήσω. Ἔτσι πῆγαν μαζί στή Βαιθήλ, πού εἶναι ἱερός τόπος βόρεια τῆς Ἰερουσαλήμ. Ἐκεῖ βρισκόταν μία ὁμάδα προφητῶν πού εἶπαν στόν Ἐλισαῖο: Τό ξέρεις ὅτι σήμερα ὁ Θεός θά πάρει ἀπό κοντά σου τόν κύριό σου; Αὐτός ἀπάντησε πώς τό ξέρει, ἀλλά τούς παρεκάλεσε νά μή μιλᾶνε γι’ αὐτό. Ὕστερα ὁ Ἠλίας καί ὁ Ἐλισαῖος πῆγαν στήν Ἰεριχώ. Τήν ἴδια ἐρώτηση ἔκαναν στόν Ἐλισαῖο καί οἱ ἐκεῖ προφῆτες, πῆραν ὅμως τήν αὐτή ἀπάντηση. Κατόπιν οἱ δυό τους, κατά τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου, βάδισαν πρός τόν Ἰορδάνη ποταμό, ἐνῶ τούς ἀκολουθοῦσαν 50 προφῆτες πού στάθηκαν σέ κάποια ἀπόσταση ἀπ’ αὐτούς. Τότε ὁ Ἠλίας πῆρε τό μανδύα του [τή μηλωτή], τόν δίπλωσε καί χτύπησε μ’ αὐτόν τά νερά. Ἐκεῖνα ἄνοιξαν στά δύο καί πέρασαν ἀνάμεσα οἱ δυό ἄντρες πατώντας σέ ξηρά (Δ΄ Βασ. 2,8). Ὁ Ἠλίας εἶπε στό μαθητή του: Ζήτησέ μου τί θέλεις νά κάνω γιά σένα, πρίν μέ πάρει ὁ Κύριος ἀπό κοντά σου. Κι ὁ  Ἐλισαῖος ζήτησε νά τοῦ δώσει διπλάσιο τό προφητικό του πνεῦμα. Ὁ Ἠλίας τοῦ εἶπε: Δύσκολο πράγμα ζήτησες.  Ὡστόσο ἄν μέ δεῖς τή στιγμή πού θά φεύγω ἀπό κοντά σου, τότε θά γίνει αὐτό πού ζήτησες· ἄν ὅμως δέν μέ δεῖς, δέν θά γίνει (Δ΄Βασ. 2,10). Ξαφνικά, καθώς προχωροῦσαν συζητώντας, φάνηκε ἕνα ἅρμα ἀπό φωτιά, κι ἄλογα πύρινα τούς χώρισαν τόν ἕναν ἀπό τόν ἄλλον. Κι ἀνέβαινε ὁ Ἠλίας μέσα σέ ἀνεμοστρόβιλο στόν οὐρανό (στίχ. 11), ἐνῶ ἄφησε νά πέσει ἀπό πάνω του ὁ μανδύας (μηλωτή) πού τόν μάζεψε ὁ  Ἐλισαῖος. Οἱ προφῆτες πού παρακολουθοῦσαν τά γινόμενα ἀπό μακριά, εἶπαν: Τό πνεῦμα τοῦ Ἠλία ἔμεινε στόν  Ἐλισαῖο (στίχ. 15). Ὁ προφήτης Ἠλίας ἔδειξε ἔνθερμο ζῆλο γιά τό νόμο τοῦ Θεοῦ καί γι’ αὐτό ἀναλήφθηκε στόν οὐρανό (Α΄Μακκ. 2,58). Οrthodoxia